← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 105/2001 du 13 juillet 2001 Numéros du rôle : 1919, 1945 et 2008 En
cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 55, alinéa 1 er , 5°, et alinéa
3, de la loi relative à la police de la circulation La Cour d'arbitrage, composée des présidents H. Boel
et M. Melchior, des juges L. François, P. M(...)"
Extrait de l'arrêt n° 105/2001 du 13 juillet 2001 Numéros du rôle : 1919, 1945 et 2008 En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 55, alinéa 1 er , 5°, et alinéa 3, de la loi relative à la police de la circulation La Cour d'arbitrage, composée des présidents H. Boel et M. Melchior, des juges L. François, P. M(...) | Uittreksel uit arrest nr. 105/2001 van 13 juli 2001 Rolnummers 1919, 1945 en 2008 In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 55, eerste lid, 5°, en derde lid, van de wet betreffende de politie over het wegverkeer, gecoördineerd op 1 Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters H. Boel en M. Melchior, de rechters L. Françoi(...) |
---|---|
COUR D'ARBITRAGE | ARBITRAGEHOF |
Extrait de l'arrêt n° 105/2001 du 13 juillet 2001 | Uittreksel uit arrest nr. 105/2001 van 13 juli 2001 |
Numéros du rôle : 1919, 1945 et 2008 | Rolnummers 1919, 1945 en 2008 |
En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 55, | In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 55, eerste lid, |
alinéa 1er, 5°, et alinéa 3, de la loi relative à la police de la | 5°, en derde lid, van de wet betreffende de politie over het |
circulation routière, coordonnée le 16 mars 1968, posées par le | wegverkeer, gecoördineerd op 16 maart 1968, gesteld door de |
Tribunal de police de Louvain. | Politierechtbank te Leuven. |
La Cour d'arbitrage, | Het Arbitragehof, |
composée des présidents H. Boel et M. Melchior, des juges L. François, | samengesteld uit de voorzitters H. Boel en M. Melchior, de rechters L. |
P. Martens, A. Arts, R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot, L. Lavrysen | François, P. Martens, A. Arts, R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot, |
et A. Alen, et, conformément à l'article 60bis de la loi spéciale du 6 | L. Lavrysen en A. Alen, en, overeenkomstig artikel 60bis van de |
janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage, du juge honoraire J. Delruelle | bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof, ererechter J. |
et du juge émérite E. Cerexhe, assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, | Delruelle en emeritus rechter E. Cerexhe, bijgestaan door de griffier |
présidée par le président H. Boel, | P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter H. Boel, |
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : | wijst na beraad het volgende arrest : |
I. Objet des questions préjudicielles | I. Onderwerp van de prejudiciële vragen |
a. Par jugements des 10 mars et 7 avril 2000 en cause du ministère | a. Bij vonnissen van 10 maart en 7 april 2000 in zake het openbaar |
public contre respectivement P. Beutels et D. Van Caster, dont les | ministerie tegen respectievelijk P. Beutels en D. Van Caster, waarvan |
expéditions sont parvenues au greffe de la Cour d'arbitrage les 23 | de expedities ter griffie van het Arbitragehof zijn ingekomen op 23 |
mars et 12 avril 2000, le Tribunal de police de Louvain a posé la | maart en 12 april 2000, heeft de Politierechtbank te Leuven de |
question préjudicielle suivante : | volgende prejudiciële vraag gesteld : |
« Les dispositions de l'article 55, alinéa 1er, 5°, et alinéa 3, de | « Schenden de bepalingen van artikel 55, eerste lid, 5°, en derde lid, |
l'arrêté royal du 16 mars 1968 portant coordination des lois relatives | van het koninklijk besluit van 16 maart 1968 tot coördinatie van de |
à la police de la circulation routière, remplacé par l'article 27 de | wetten betreffende de politie over het wegverkeer, vervangen bij |
la loi du 18 juillet 1990, violent-elles les articles 10 et 11 de la | artikel 27 van de wet van 18 juli 1990, de artikelen 10 en 11 van de |
Constitution, lus séparément ou en combinaison avec l'article 6.1 de | Grondwet, afzonderlijk gelezen of gelezen in samenhang met artikel 6, |
la Convention européenne de sauvegarde des droits de l'homme, au motif qu'elles accordent à une instance non juridictionnelle le pouvoir d'infliger une sanction pénale visée par la Convention européenne, au motif que le procureur du Roi agit simultanément comme partie poursuivante et comme juge et qu'il inflige cette sanction sans procès public, sans indication des motifs et sans entendre la personne concernée, alors qu'un tel pouvoir n'est pas accordé au ministère public à l'égard des personnes qui sont inculpées de toute une série d'autres infractions, et au motif que le contrôle judiciaire ne peut ultérieurement mettre à néant la sanction infligée précédemment puisque la sanction a déjà été subie et qu'aucune procédure n'a été fixée pour éliminer les effets d'un retrait immédiat du permis de conduire imposé à tort et pour indemniser la personne sanctionnée à tort, alors que c'est le cas, par exemple, des personnes qui ont été | 1, van het Europees Verdrag tot bescherming van de Rechten van de Mens, omdat zij aan een niet-rechterlijke instantie de bevoegdheid toekennen om een strafsanctie in de zin van het Europees Verdrag op te leggen, omdat de procureur des Konings tegelijkertijd optreedt als vervolgende partij en als rechter en deze straf oplegt zonder openbaar proces, zonder opgave van beweegredenen en zonder de betrokken persoon te horen, terwijl een dergelijke bevoegdheid niet verleend wordt aan het openbaar ministerie ten opzichte van personen die van een hele reeks andere misdrijven verdacht worden, en omdat de rechterlijke toetsing achteraf de eerder opgelegde straf niet kan ongedaan maken, vermits de straf reeds ondergaan werd en er geen procedure vastgesteld werd om de gevolgen van een ten onrechte opgelegde onmiddellijke intrekking van het rijbewijs weg te werken en om de ten onrechte gestrafte te vergoeden, terwijl dat laatste bijvoorbeeld wel het geval is voor de personen die het slachtoffer werden van onwerkzame |
la victime d'une détention préventive inopérante, en sorte que la | voorlopige hechtenis, zodat de betrokken persoon van wie het rijbewijs |
personne concernée dont le permis de conduire a été retiré ne peut, | ingetrokken werd bij toepassing van de bedoelde wetsbepalingen niet |
par application desdites dispositions législatives, être condamnée à | tot andere straffen kan veroordeeld worden omdat niemand, bij |
d'autres sanctions au motif que, en vertu de l'article 14, 7°, du | toepassing van artikel 14, 7°, van het Verdrag inzake burgerrechten en |
Pacte relatif aux droits civils et politiques, fait à New York le 19 | politieke rechten, opgemaakt te New York op 19 december 1996 [lees : |
décembre 1996 [lire : 1966] et approuvé par la loi du 15 mai 1981, nul | 1966] en goedgekeurd bij de wet van 15 mei 1981, voor een tweede keer |
ne peut être poursuivi ou puni une seconde fois en raison d'une | mag berecht of gestraft worden voor een strafbaar feit waarvoor hij |
infraction pour laquelle il a déjà été acquitté ou condamné par un | reeds overeenkomstig de wet en het procesrecht bij einduitspraak |
jugement définitif conformément à la loi et à la procédure pénale et | veroordeeld is of waarvan hij vrijgesproken is en omdat dit zou |
au motif que cela reviendrait à violer le principe général de droit | neerkomen op een schending van het algemeen rechtsbeginsel dat |
contenu dans l'adage ` non bis in idem ' ? » | neergelegd is in de rechtsspreuk ` non bis in idem ' ? » |
Ces affaires sont inscrites sous les numéros 1919 et 1945 du rôle de | Die zaken zijn ingeschreven onder de nummers 1919 en 1945 van de rol |
la Cour. | van het Hof. |
b. Par jugement du 30 juin 2000 en cause du ministère public contre E. | b. Bij vonnis van 30 juni 2000 in zake het openbaar ministerie tegen |
Bullens et la s.p.r.l. Olympia Car, dont l'expédition est parvenue au | E. Bullens en de b.v.b.a. Olympia Car, waarvan de expeditie ter |
greffe de la Cour d'arbitrage le 10 juillet 2000, le Tribunal de | griffie van het Arbitragehof is ingekomen op 10 juli 2000, heeft de |
police de Louvain a posé la question préjudicielle suivante : | Politierechtbank te Leuven de volgende prejudiciële vraag gesteld : |
« Les dispositions de l'article 55, alinéa 1er, 5°, et alinéa 3, de | « Schenden de bepalingen van artikel 55, eerste lid, 5°, en derde lid, |
l'arrêté royal du 16 mars 1968 portant coordination des lois relatives | van het koninklijk besluit van 16 maart 1968 tot coördinatie van de |
à la police de la circulation routière, remplacé par l'article 27 de | wetten betreffende de politie over het wegverkeer, vervangen bij |
la loi du 18 juillet 1990, violent-elles les articles 10 et 11 de la | artikel 27 van de wet van 18 juli 1990, de artikelen 10 en 11 van de |
Constitution, lus séparément ou en combinaison avec l'article 6.1 de | Grondwet, afzonderlijk gelezen of gelezen in samenhang met artikel 6, |
la Convention européenne de sauvegarde des droits de l'homme, au motif | 1, van het Europees Verdrag tot bescherming van de Rechten van de |
qu'elles accordent à une instance non juridictionnelle le pouvoir | Mens, omdat zij aan een niet-rechterlijke instantie de bevoegdheid |
d'infliger une sanction pénale visée par la Convention européenne, au | toekennen om een strafsanctie in de zin van het Europees Verdrag op te |
motif que le procureur du Roi agit simultanément comme partie | leggen, omdat de procureur des Konings tegelijkertijd optreedt als |
poursuivante et comme juge et qu'il inflige une sanction sans procès | vervolgende partij en als rechter en een straf oplegt zonder openbaar |
public, sans indication des motifs et sans entendre la personne | proces, zonder opgave van beweegredenen en zonder de betrokken persoon |
concernée, alors qu'un tel pouvoir n'est pas accordé au ministère | te horen, terwijl een dergelijke bevoegdheid niet verleend wordt aan |
public à l'égard des personnes qui sont inculpées de toute une série | het openbaar ministerie ten opzichte van personen die van een hele |
d'autres infractions, au motif que le contrôle judiciaire ne peut | reeks andere misdrijven verdacht worden, omdat de rechterlijke |
ultérieurement mettre à néant la sanction infligée précédemment | toetsing achteraf de eerder opgelegde straf niet kan ongedaan maken, |
puisque la sanction a déjà été subie et qu'aucune procédure n'a été | vermits de straf reeds ondergaan werd en er geen procedure vastgesteld |
fixée pour éliminer les effets d'un retrait immédiat du permis de | werd om de gevolgen van een ten onrechte opgelegde onmiddellijke |
conduire imposé à tort et pour indemniser la personne sanctionnée à | intrekking van het rijbewijs weg te werken en om de ten onrechte |
tort, alors que c'est le cas, par exemple, des personnes qui ont été | gestrafte te vergoeden, terwijl dat laatste bijvoorbeeld wel het geval |
la victime d'une détention préventive inopérante, et encore au motif | is voor de personen die het slachtoffer werden van onwerkzame |
que, en cas de retrait immédiat du permis de conduire, la personne | voorlopige hechtenis, en nog omdat bij de onmiddellijke intrekking van |
concernée ne peut conclure aucune transaction et que cette possibilité | het rijbewijs de betrokken persoon geen enkele schikking kan treffen |
lui est donnée lorsque le juge prononce une déchéance du droit de | en deze mogelijkheid hem wel gegeven wordt wanneer de rechter een |
conduire, étant donné en effet que cette déchéance ne prend cours que | verval van het recht tot sturen uitspreekt, daar immers dit verval |
le cinquième jour suivant la date de l'avertissement donné au condamné | slechts ingaat de 5de dag na die waarop het openbaar ministerie de |
par le ministère public (article 40 de l'arrêté royal du 16 mars 1968 | kennisgeving aan de veroordeelde gedaan heeft (artikel 40 van het |
portant coordination des lois relatives à la police de la circulation | koninklijk besluit van 16 maart 1968 tot coördinatie van de wetten |
routière), au motif que, en cas de retrait immédiat du permis de | betreffende de politie over het wegverkeer), omdat bij de |
onmiddellijke intrekking van het rijbewijs het openbaar ministerie | |
conduire, le ministère public n'a pas la possibilité de retirer | niet de mogelijkheid heeft om het rijbewijs gedeeltelijk in te trekken |
partiellement le permis de conduire et qu'il ne peut donc limiter la | en derhalve het verval van het recht tot sturen niet kan beperken tot |
déchéance du droit de conduire à certaines catégories de véhicules, ce | bepaalde categorieën van voertuigen, hetgeen de rechter wel kan |
que le juge peut, lui, accorder (article 45 de l'arrêté royal du 16 | toestaan (artikel 45 van het koninklijk besluit van 16 maart 1968 tot |
mars 1968 portant coordination des lois relatives à la police de la | coördinatie van de wetten betreffende de politie over het wegverkeer, |
circulation routière, remplacé par l'article 22 de la loi du 18 | vervangen bij artikel 22 van de wet van 18 juli 1990), en omdat bij de |
juillet 1990), et au motif que, lors de la constatation de | vaststelling van een snelheidsovertreding met behulp van bemande |
l'infraction de vitesse à l'aide d'appareils radar non automatiques, | automatische toestellen, in het geval het rijbewijs onmiddellijk |
au cas où le permis de conduire est immédiatement retiré, cette | ingetrokken wordt, deze strafsanctie steeds opgelegd wordt zonder |
sanction pénale est toujours infligée sans procès public préalable, | voorafgaandelijk openbaar proces, in tegenstelling tot de vaststelling |
contrairement à la constatation d'une infraction de vitesse à l'aide | van een snelheidsovertreding met behulp van onbemande automatische |
d'appareils radar fonctionnant automatiquement, où la personne | toestellen, waarbij de betrokken persoon steeds de mogelijkheid heeft |
concernée a toujours la possibilité de se justifier par après, en | om zich achteraf te verantwoorden, zodat de betrokken persoon van wie |
sorte que la personne concernée dont le permis de conduire a été | het rijbewijs ingetrokken werd bij toepassing van de bedoelde |
retiré ne peut, par application desdites dispositions législatives, | wetsbepalingen niet tot andere straffen kan veroordeeld worden omdat |
être condamnée à d'autres sanctions parce que, en vertu de l'article | niemand, bij toepassing van artikel 14, 7°, van het Verdrag inzake |
14, 7°, du Pacte relatif aux droits civils et politiques, fait à New | burgerrechten en politieke rechten, opgemaakt te New York op 19 |
York le 19 décembre 1996 [lire : 1966] et approuvé par la loi du 15 | december 1996 [lees : 1966] en goedgekeurd bij de wet van 15 mei 1981, |
mai 1981, nul ne peut être poursuivi ou puni en raison d'une | voor een tweede keer mag berecht of gestraft worden voor een strafbaar |
infraction pour laquelle il a déjà été acquitté ou condamné une | feit waarvoor hij reeds overeenkomstig de wet en het procesrecht bij |
seconde fois par un jugement définitif conformément à la loi et à la | einduitspraak veroordeeld is of waarvan hij vrijgesproken is en omdat |
procédure pénale et parce que cela reviendrait à violer le principe | dit zou neerkomen op een schending van het algemeen rechtsbeginsel dat |
général de droit contenu dans l'adage ` non bis in idem ' ? » | neergelegd is in de rechtsspreuk ` non bis in idem ' ? » |
Cette affaire est inscrite sous le numéro 2008 du rôle de la Cour. | Die zaak is ingeschreven onder nummer 2008 van de rol van het Hof. |
(...) | (...) |
V. En droit | V. In rechte |
(...) | (...) |
B.1.1. Les questions préjudicielles portent sur l'article 55, alinéa 1er, | B.1.1. De prejudiciële vragen hebben betrekking op artikel 55, eerste |
5°, et alinéa 3, de la loi relative à la police de la circulation | lid, 5°, en derde lid, van de wet betreffende de politie over het |
routière, coordonnée le 16 mars 1968 (dénommée ci-après : loi sur la | wegverkeer, gecoördineerd op 16 maart 1968 (hierna de « wegverkeerswet |
circulation routière), libellé comme suit : | » genoemd), dat luidt : |
« Art. 55.Le permis de conduire ou le titre qui en tient lieu peut |
« Art. 55.Het rijbewijs of het als zodanig geldend bewijs kan |
être retiré immédiatement : | onmiddellijk ingetrokken worden : |
[...] | [...] |
5° si le conducteur a commis une des infractions spécialement | 5° indien de bestuurder een van de speciaal door de Koning aangewezen |
désignées par le Roi, visées à l'article 29; | overtredingen bedoeld in artikel 29, heeft begaan; |
[...]. | [...]. |
Le retrait immédiat est ordonné par le procureur du Roi, ou par | Onmiddellijke intrekking wordt bevolen door de procureur des Konings, |
l'auditeur militaire lorsque l'infraction est de la compétence du | of door de krijgsauditeur wanneer het misdrijf onder de bevoegdheid |
conseil de guerre. Il ne peut toutefois être ordonné que par le | van de krijgsraad valt. Onmiddellijke intrekking kan echter alleen |
procureur général près la cour d'appel ou par l'auditeur général près | door de procureur-generaal bij het hof van beroep of door de |
la cour militaire lorsque les faits sont de la compétence d'une de ces | auditeur-generaal bij het militair gerechtshof worden gelast indien de |
cours. » | feiten tot de bevoegdheid van een dezer hoven behoren. » |
B.1.2. Les infractions visées à l'article 29 sont les infractions | B.1.2. De overtredingen bedoeld in artikel 29 zijn de zogenaamde « |
dites « graves », comme, entre autres, certains excès de vitesse, ce | zware » overtredingen, zoals sommige snelheidsovertredingen, wat het |
qui était le cas dans les affaires soumises au juge a quo. | geval was in de zaken voor de verwijzende rechter. |
B.1.3. Le juge a quo demande à la Cour si les dispositions susdites | B.1.3. De verwijzende rechter vraagt het Hof of die bepalingen de |
violent les articles 10 et 11 de la Constitution, lus isolément ou | artikelen 10 en 11 van de Grondwet schenden, afzonderlijk of in |
combinés avec l'article 6.1 de la Convention européenne des droits de | samenhang gelezen met artikel 6.1 van het Europees Verdrag voor de |
l'homme, en ce que : | Rechten van de Mens, doordat : |
- une instance non judiciaire se verrait accorder le pouvoir | - aan een niet-rechterlijke instantie de bevoegdheid zou worden |
d'infliger une sanction pénale visée à l'article 6.1 de la Convention | gegeven een strafsanctie in de zin van artikel 6.1 van het Europees |
européenne des droits de l'homme, sans qu'il soit satisfait aux | Verdrag voor de Rechten van de Mens op te leggen zonder dat aan de in |
garanties juridictionnelles mentionnées dans cette disposition; | die bepaling vermelde jurisdictionele waarborgen is voldaan; |
- il serait porté atteinte au principe général de droit « non bis in | - afbreuk zou worden gedaan aan het algemeen rechtsbeginsel « non bis |
idem » puisque la personne dont le permis de conduire a été retiré | in idem » aangezien de persoon van wie het rijbewijs is ingetrokken |
peut encore être condamnée; | nog kan worden veroordeeld; |
- aucune procédure n'aurait été fixée en vue de supprimer les effets | - geen procedure zou zijn vastgesteld om de gevolgen van een ten |
d'un retrait immédiat du permis de conduire, indûment imposé, et | onrechte opgelegde onmiddellijke intrekking van het rijbewijs weg te |
d'indemniser l'intéressé; | werken en de betrokkene te vergoeden; |
- en cas de retrait immédiat du permis de conduire, contrairement à ce | - bij de onmiddellijke intrekking van het rijbewijs, in tegenstelling |
qui s'applique lors de la déchéance du droit de conduire, aucune « | tot het verval van het recht tot sturen, geen « schikking » kan worden |
transaction » ne peut être conclue et le retrait ne peut être limité à | getroffen en het niet mogelijk is de intrekking te beperken tot |
certaines catégories de véhicules; | bepaalde categorieën van voertuigen; |
- une différence de traitement existe selon que l'excès de vitesse a | - een verschil in behandeling bestaat naargelang de |
été constaté par un appareil automatique fonctionnant en présence ou | snelheidsovertreding is vastgesteld door een bemand of een onbemand |
en l'absence d'un agent qualifié, puisque l'intéressé n'aurait la | automatisch toestel, doordat alleen in het laatste geval de betrokkene |
possibilité de se justifier que dans la dernière hypothèse. | de mogelijkheid zou hebben zich te verantwoorden. |
B.2.1. Selon les travaux préparatoires de l'article 55 de la loi sur | B.2.1. Volgens de parlementaire voorbereiding van artikel 55 van de |
la circulation routière, le retrait immédiat du permis de conduire | wegverkeerswet strekt de onmiddellijke intrekking van het rijbewijs |
tend à améliorer la sécurité routière. Le législateur estimait que « | ertoe de verkeersveiligheid te bevorderen. De wetgever was van oordeel |
le retrait immédiat du permis de conduire [...] permettra d'écarter | dat « de onmiddellijke intrekking van het rijbewijs [...] ertoe [zou] |
les conducteurs dangereux de la circulation, en attendant la décision | bijdragen de gevaarlijke bestuurders, in afwachting dat er een |
rechterlijke beslissing getroffen wordt, uit het verkeer te | |
judiciaire, et est de nature à inciter les conducteurs au respect des | verwijderen en [...] de bestuurders tot het nakomen van de reglementen |
règlements » (Doc. parl., Sénat, 1962-1963, n° 68, p. 9; Doc. parl., | [zou] aanzetten » (Parl. St., Senaat, 1962-1963, nr. 68, p. 9; Parl. |
Chambre, 1989-1990, n° 1062/7, p. 65). | St., Kamer, 1989-1990, nr. 1062/7, p. 65). |
B.2.2. Tant le texte de l'article 55 de la loi sur la circulation | B.2.2. Uit zowel de tekst van artikel 55 van de wegverkeerswet, meer |
routière, en particulier l'emploi du terme « peut », que les travaux | bepaald door het gebruik van de term « kan », als de parlementaire |
préparatoires de cette disposition font apparaître qu'en matière de | voorbereiding van die bepaling blijkt dat, wat de beslissing over de |
décision de retrait, le ministère public dispose d'une liberté | intrekking betreft, het openbaar ministerie over een |
d'appréciation et doit déterminer cas par cas, compte tenu de toutes | beoordelingsvrijheid beschikt en dat het, geval per geval, rekening |
les circonstances de l'affaire, si la grave infraction de roulage | houdend met alle omstandigheden van de zaak, moet bepalen of de zware |
constatée est de nature telle que le maintien de la sécurité routière | verkeersovertreding van die aard is dat het voor de handhaving van de |
justifie le retrait temporaire du permis de conduire. | verkeersveiligheid verantwoord is dat het rijbewijs tijdelijk wordt ingetrokken. |
B.2.3. En vertu de l'article 56 de la loi sur la circulation routière, | B.2.3. Krachtens artikel 56 van de wegverkeerswet is de maatregel van |
la mesure est d'application pour une période de 15 jours, sauf si le | toepassing voor een periode van 15 dagen, tenzij het openbaar |
ministère public qui a ordonné le retrait restitue le permis plut tôt, | ministerie dat de intrekking ervan heeft bevolen het rijbewijs eerder |
soit d'office, soit à la requête du titulaire. La même autorité peut | teruggeeft, hetzij ambtshalve, hetzij op verzoek van de houder. |
prolonger la mesure pour une nouvelle période de 15 jours, l'intéressé | Diezelfde overheid kan de maatregel met een nieuwe periode van 15 |
dagen verlengen, na de betrokkene of zijn raadsman voorafgaandelijk te | |
ou son conseil étant préalablement entendu s'il en fait la demande. La | hebben gehoord indien deze daarom heeft verzocht. De beslissing kan |
décision peut faire l'objet d'un dernier renouvellement de 15 jours. | nog eenmaal worden hernieuwd voor een periode van 15 dagen. |
B.2.4. Le retrait immédiat du permis de conduire doit être considéré | B.2.4. De onmiddellijke intrekking van het rijbewijs moet worden |
comme une mesure de sécurité temporaire et non comme une sanction | beschouwd als een tijdelijke veiligheidsmaatregel en niet als een |
pénale. Il n'implique pas une décision sur le bien-fondé d'une | strafsanctie. Zij houdt geen beslissing in over de gegrondheid van een |
accusation en matière pénale au sens de l'article 6 de la Convention | strafvervolging in de zin van artikel 6 van het Europees Verdrag voor |
européenne des droits de l'homme (dans le même sens : Cour européenne | de Rechten van de Mens (in dezelfde zin : Europees Hof voor de Rechten |
des droits de l'homme, 28 octobre 1999, Escoubet c. Belgique). | van de Mens, 28 oktober 1999, Escoubet t. België). |
B.2.5. Compte tenu des objectifs mentionnés en B.2.1, la nécessité | B.2.5. Rekening houdend met de doelstellingen vermeld in B.2.1, kan |
vanuit de noodzaak om onmiddellijk op te treden worden verantwoord dat | |
d'agir sans délai peut justifier que la mesure puisse être prise par | het openbaar ministerie de maatregel mag nemen, zonder voorafgaande |
rechterlijke toetsing. | |
le ministère public sans contrôle judiciaire préalable. | B.2.6. Niettemin kan de intrekking van het rijbewijs gedurende |
B.2.6. Toutefois, le retrait du permis de conduire pendant 15 jours au | maximaal 15 dagen en de eventuele verlenging daarvan met twee |
maximum et sa prorogation éventuelle pendant deux périodes | |
supplémentaires de 15 jours au maximum peuvent, dans certains cas, | bijkomende termijnen van maximaal 15 dagen in bepaalde gevallen |
avoir de graves conséquences pour les personnes à l'égard desquelles | belangrijke gevolgen hebben voor de personen ten aanzien van wie de |
la mesure est prise. | maatregel wordt getroffen. |
B.2.7. Le point de savoir si de telles décisions peuvent être prises | B.2.7. Of dergelijke beslissingen kunnen worden genomen zonder |
sans contrôle juridictionnel concerne l'article 56 de la loi, sur | jurisdictionele toetsing betreft artikel 56 van de wegverkeerswet, |
lequel la Cour n'est pas interrogée. | waarover het Hof niet is ondervraagd. |
B.3. Le retrait du permis de conduire n'est pas une condamnation | B.3. De intrekking van het rijbewijs is geen strafrechtelijke |
pénale; il est indépendant d'une poursuite pénale. Il ne saurait donc | veroordeling en staat los van een strafvervolging. Er zou dus geen |
y avoir de violation de la règle non bis in idem. | sprake kunnen zijn van schending van de regel non bis in idem. |
B.4. Le juge a quo demande également si les articles 10 et 11 de la | B.4. De verwijzende rechter vraagt eveneens of de artikelen 10 en 11 |
Constitution sont violés en ce que la loi sur la circulation routière | van de Grondwet zijn geschonden doordat de wegverkeerswet niet |
ne prévoit pas d'indemnisation en cas de retrait injustifié du permis | voorziet in een schadevergoeding in geval van een onterechte |
de conduire, comme c'est par exemple le cas lors d'une détention | intrekking van het rijbewijs, zoals dat bijvoorbeeld het geval is bij |
préventive inopérante. | een onwerkzame voorlopige hechtenis. |
B.5.1. Dans le cas particulier d'une détention préventive inopérante | B.5.1. In het bijzondere geval van een onwerkzame voorlopige hechtenis |
de plus de huit jours, une indemnité peut être accordée en équité, | van meer dan acht dagen kan een vergoeding naar billijkheid worden |
conformément à l'article 28 de la loi du 13 mars 1973 relative à | toegekend volgens artikel 28 van de wet van 13 maart 1973 betreffende |
l'indemnité en cas de détention préventive inopérante. Cette dernière | de vergoeding voor onwerkzame voorlopige hechtenis. Die laatste |
procédure, qui vise à indemniser le préjudice causé par une privation | procedure, die tot doel heeft de schade te vergoeden die het gevolg is |
de liberté, concerne une situation qui n'est pas comparable au retrait | van een vrijheidsberoving, heeft betrekking op een situatie die niet |
du permis de conduire. B.5.2. L'Etat peut être tenu pour responsable, sur la base des | vergelijkbaar is met de intrekking van het rijbewijs. |
articles 1382 et 1383 du Code civil, du dommage causé par la faute | B.5.2. De Staat kan op grond van de artikelen 1382 en 1383 van het |
Burgerlijk Wetboek aansprakelijk worden gesteld voor de schade die het | |
d'un membre du ministère public. L'action en indemnisation sera | gevolg is van een fout van een lid van het openbaar ministerie. De |
accueillie s'il apparaît que le ministère public a violé le principe | vordering tot schadevergoeding zal worden ingewilligd indien blijkt |
de prévoyance et de prudence. | dat het openbaar ministerie het zorgvuldigheidsbeginsel heeft |
Il n'y a donc pas de différence de traitement entre les personnes dont | geschonden. Er is derhalve geen verschil in behandeling tussen de personen van wie |
le permis de conduire est retiré indûment, et qui subissent de ce fait | het rijbewijs ten onrechte wordt ingetrokken en hierdoor schade lijden |
un dommage, et les autres personnes qui subissent un dommage causé par | en de andere personen die schade lijden door de onrechtmatige |
la faute d'une autorité, en sorte que les articles 10 et 11 de la | handeling van een overheid, zodat de artikelen 10 en 11 van de |
Constitution ne sont pas violés. | Grondwet niet geschonden zijn. |
B.6.1. Il est également demandé à la Cour de se prononcer sur la | B.6.1. Het Hof wordt eveneens gevraagd zich uit te spreken over het |
différence de traitement qui consiste en ce que, contrairement à ce | verschil in behandeling dat ontstaat doordat, in tegenstelling tot de |
qui peut se faire en cas de déchéance du droit de conduire, lors d'un | regeling bij verval van het recht tot sturen, bij de onmiddellijke |
retrait immédiat du permis de conduire, aucune « transaction » ne | intrekking van het rijbewijs geen « schikking » zou kunnen worden |
pourrait être conclue et en ce qu'il n'existe pas de possibilité de | getroffen en niet de mogelijkheid bestaat de intrekking te beperken |
limiter le retrait à certaines catégories de véhicules. | tot bepaalde categorieën van voertuigen. |
B.6.2. La possibilité de conclure un règlement amiable ou d'obtenir | B.6.2. De mogelijkheid om een minnelijke schikking te treffen of, |
l'extinction de l'action publique contre le paiement d'une somme | tegen betaling van een geldsom, verval van de strafvordering te |
d'argent est réglée de manière générale à l'article 216bis du Code | verkrijgen, is op algemene wijze geregeld in artikel 216bis van het |
d'instruction criminelle. | Wetboek van Strafvordering. |
Le fait que cette réglementation puisse s'appliquer en cas de | Het feit dat die regeling kan worden toegepast bij het verval van het |
déchéance du droit de conduire et non pas en cas de retrait immédiat | recht tot sturen en niet bij de onmiddellijke intrekking van het |
du permis de conduire est lié étroitement à la nature des mesures | rijbewijs hangt samen met de aard van de betrokken maatregelen, die in |
considérées, qui est pénale dans le premier cas et qui ne l'est pas | het eerste geval strafrechtelijk is en in het tweede geval niet. Het |
dans le deuxième. La différence de traitement qui en découle n'est pas | verschil in behandeling dat daaruit voortvloeit is niet strijdig met |
contraire aux articles 10 et 11 de la Constitution. | de artikelen 10 en 11 van de Grondwet. |
B.6.3. Le retrait immédiat concerne le permis de conduire dans son | B.6.3. De onmiddellijke intrekking heeft betrekking op het volledige |
intégralité. Le ministère public ne peut limiter le retrait à | rijbewijs. Het openbaar ministerie kan de intrekking niet beperken tot |
certaines catégories de véhicules à moteur, comme peut le faire le | bepaalde categorieën van motorvoertuigen, zoals de rechter dit |
juge conformément à l'article 45 de la loi sur la circulation routière lorsqu'il inflige une déchéance du droit de conduire. La différence de traitement qui en découle est raisonnablement justifiée par la nature et la portée différentes des mesures concernées. Une mesure de sécurité urgente et temporaire peut, pour atteindre son objectif, consister à retirer purement et simplement un permis, tandis que le juge qui prononce une condamnation pénale peut moduler la sanction qu'il inflige en tenant compte de facteurs individuels. B.7.1. La Cour est enfin interrogée sur la différence de traitement en matière de retrait immédiat du permis de conduire qui existerait selon qu'un excès de vitesse est constaté par un appareil fonctionnant automatiquement en présence ou en l'absence d'un agent qualifié. | overeenkomstig artikel 45 van de wegverkeerswet wel kan bij het opleggen van een verval van het recht tot sturen. Het verschil in behandeling dat daaruit voortvloeit is redelijk verantwoord door de verschillende aard en draagwijdte van de betrokken maatregelen. Om zijn doel te bereiken, kan een dringende en tijdelijke veiligheidsmaatregel erin bestaan een rijbewijs volledig in te trekken, terwijl de rechter die een strafrechtelijke veroordeling uitspreekt, de straf die hij oplegt kan moduleren rekening houdend met individuele factoren. B.7.1. Ten slotte wordt het Hof nog ondervraagd over het verschil in behandeling dat inzake de onmiddellijke intrekking van het rijbewijs zou bestaan naargelang een snelheidsovertreding is vastgesteld door een bemand dan wel door een onbemand automatisch toestel. |
B.7.2. Pour atteindre son objectif d'écarter immédiatement les | B.7.2. Om zijn doel te bereiken, namelijk gevaarlijke bestuurders |
conducteurs dangereux de la circulation, le législateur pouvait, sans | onmiddellijk uit het verkeer te verwijderen, kon de wetgever, zonder |
violer le principe d'égalité et de non-discrimination, permettre au | het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie te schenden, de |
procureur du Roi d'apprécier si le permis doit être retiré au | procureur des Konings de bevoegdheid verlenen om te oordelen of het |
conducteur qui a commis une infraction grave, sans que la loi dût | rijbewijs van een bestuurder die een zware overtreding heeft begaan, |
elle-même faire une distinction selon la manière dont l'infraction a | moet worden ingetrokken zonder dat de wet zelf een onderscheid had |
moeten maken naar gelang van de wijze waarop de overtreding is | |
été constatée. | vastgesteld. |
Par ces motifs, | Om die redenen, |
la Cour | het Hof |
dit pour droit : | zegt voor recht : |
L'article 55, alinéa 1er, 5°, et alinéa 3, de la loi relative à la | Artikel 55, eerste lid, 5°, en derde lid, van de wet betreffende de |
police de la circulation routière, coordonnée le 16 mars 1968, ne | politie over het wegverkeer, gecoördineerd op 16 maart 1968, schendt |
viole pas les articles 10 et 11 de la Constitution, lus isolément ou | niet de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, afzonderlijk of in |
combinés avec l'article 6.1 de la Convention européenne des droits de | samenhang gelezen met artikel 6.1 van het Europees Verdrag voor de |
l'homme. | Rechten van de Mens. |
Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française, | Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig |
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur | artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het |
la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 13 juillet 2001. | Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 13 juli 2001. |
Le greffier, | De griffier, |
P.-Y. Dutilleux. | P.-Y. Dutilleux. |
Le président, | De voorzitter, |
H. Boel. | H. Boel. |