← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 67/2001 du 17 mai 2001 Numéro du rôle : 1973 En cause : la question
préjudicielle relative aux articles 112 et 114 de la nouvelle loi communale , posée par le Conseil d'Etat.(...) La Cour d'arbitrage, composée des présidents
M. Melchior et H. Boel, des juges L. François, P. M(...)"
Extrait de l'arrêt n° 67/2001 du 17 mai 2001 Numéro du rôle : 1973 En cause : la question préjudicielle relative aux articles 112 et 114 de la nouvelle loi communale , posée par le Conseil d'Etat.(...) La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et H. Boel, des juges L. François, P. M(...) | Uittreksel uit arrest nr. 67/2001 van 17 mei 2001 Rolnummer 1973 In zake : de prejudiciële vraag betreffende de artikelen 112 en 114 van de nieuwe gemeentewet , gesteld door de Raad van S(...) Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en H. Boel, de rechters L. Françoi(...) |
---|---|
COUR D'ARBITRAGE | ARBITRAGEHOF |
Extrait de l'arrêt n° 67/2001 du 17 mai 2001 | Uittreksel uit arrest nr. 67/2001 van 17 mei 2001 |
Numéro du rôle : 1973 | Rolnummer 1973 |
En cause : la question préjudicielle relative aux articles 112 et 114 | In zake : de prejudiciële vraag betreffende de artikelen 112 en 114 |
de la nouvelle loi communale (arrêté royal de codification du 24 juin | van de nieuwe gemeentewet (gecodificeerd bij koninklijk besluit van 24 |
1988), posée par le Conseil d'Etat. | juni 1988), gesteld door de Raad van State. |
La Cour d'arbitrage, | Het Arbitragehof, |
composée des présidents M. Melchior et H. Boel, des juges L. François, | samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en H. Boel, de rechters L. |
P. Martens, A. Arts et E. De Groot, et, conformément à l'article 60bis | François, P. Martens, A. Arts en E. De Groot, en, overeenkomstig |
de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage, du juge | artikel 60bis van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het |
émérite E. Cerexhe, assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par | Arbitragehof, emeritus rechter E. Cerexhe, bijgestaan door de griffier |
le président M. Melchior, | P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter M. Melchior, |
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : | wijst na beraad het volgende arrest : |
I. Objet de la question préjudicielle | I. Onderwerp van de prejudiciële vraag |
Par arrêt n° 87.162 du 10 mai 2000 en cause de la s.a. Belgacom | Bij arrest nr. 87.162 van 10 mei 2000 in zake de n.v. Belgacom |
Directory Services (B.D.S.) contre la ville de Liège, dont | Directory Services (B.D.S.) tegen de stad Luik, waarvan de expeditie |
l'expédition est parvenue au greffe de la Cour d'arbitrage le 26 mai | ter griffie van het Arbitragehof is ingekomen op 26 mei 2000, heeft de |
2000, le Conseil d'Etat a posé la question préjudicielle suivante : | Raad van State de volgende prejudiciële vraag gesteld : |
« En tant qu'ils instaurent un mode de publication par voie | « Doen de artikelen 112 en 114 van de nieuwe gemeentewet, in zoverre |
zij een wijze van bekendmaking door aanplakking invoeren van de | |
d'affichage des règlements et ordonnances des autorités communales, | reglementen en verordeningen van de gemeentelijke overheden die |
qui est opposable à quiconque, y compris aux personnes étrangères à la | ingeroepen kan worden tegen eender wie, met inbegrip van de personen |
commune, notamment pour le calcul du délai de prescription des recours | van buiten de gemeente, inzonderheid voor de berekening van de |
en annulation devant le Conseil d'Etat, les articles 112 et 114 de la | verjaringstermijn van de beroepen tot nietigverklaring voor de Raad |
nouvelle loi communale ne créent-ils pas une discrimination, contraire | van State, geen discriminatie ontstaan tussen de genoemde personen en |
aux articles 10 et 11 de la Constitution, dans le chef desdites | de bewoners van de gemeente, die in strijd is met de artikelen 10 en |
personnes par rapport aux habitants de la commune ? » | 11 van de Grondwet ? » |
(...) | (...) |
IV. En droit | IV. In rechte |
(...) | (...) |
B.1. Les articles 112 et 114 de la nouvelle loi communale disposent : | B.1. De artikelen 112 en 114 van de nieuwe gemeentewet bepalen : |
« Art. 112.Les règlements et ordonnances du conseil communal, du |
« Art. 112.De reglementen en verordeningen van de gemeenteraad, van |
collège des bourgmestre et échevins et du bourgmestre sont publiés par | het college van burgemeester en schepenen en van de burgemeester |
worden door laatstgenoemde bekendgemaakt door middel van een | |
ce dernier par la voie d'une affiche indiquant l'objet du règlement ou | aanplakbrief die het onderwerp van het reglement of de verordening |
de l'ordonnance, la date de la décision par laquelle il a été adopté, | vermeldt, de datum van de beslissing waarbij het reglement of de |
et, le cas échéant, la décision de l'autorité de tutelle. | verordening werd aangenomen en, in voorkomend geval, de beslissing van de toezichthoudende overheid. |
L'affiche mentionne également le ou les lieux où le texte du règlement | De aanplakbrief vermeldt tevens de plaats of plaatsen waar de tekst |
ou de l'ordonnance peut être consulté par le public. » | van het reglement of de verordening ter inzage ligt van het publiek. » |
« Art. 114.Les règlements et ordonnances visés à l'article 112 |
« Art. 114.De reglementen en verordeningen bedoeld in artikel 112 |
deviennent obligatoires le cinquième jour qui suit le jour de leur | zijn verbindend de vijfde dag volgend op de dag van bekendmaking door |
publication par la voie de l'affichage, sauf s'ils en disposent | aanplakbrief, behalve wanneer zij het anders bepalen. |
autrement. Le fait et la date de la publication de ces règlements et ordonnances | De bekendmaking en de datum van bekendmaking van deze reglementen en |
sont constatés par une annotation dans un registre spécialement tenu à | verordeningen moeten blijken uit de aantekening in een speciaal |
cet effet, dans la forme qui sera déterminée par arrêté royal. » | daartoe gehouden register op de bij koninklijk besluit bepaalde wijze. |
B.2.1. Il ressort de la question préjudicielle et de la motivation de | » B.2.1. Uit de prejudiciële vraag en uit de motivering van het |
l'arrêt de renvoi que la Cour est interrogée sur la différence de | verwijzingsarrest blijkt dat aan het Hof een vraag wordt gesteld over |
traitement que l'article 112 créerait entre les habitants de la | het verschil in behandeling dat door artikel 112 zou worden |
commune et les personnes qui y sont étrangères, les premiers pouvant | veroorzaakt tussen de inwoners van de gemeente en de personen die er |
plus facilement que les secondes savoir quand les règlements et | niet wonen, waarbij de eerstgenoemden gemakkelijker kunnen weten |
ordonnances qu'il vise sont publiés et, par là, savoir quand commence | wanneer de in het artikel bedoelde reglementen en verordeningen worden |
à courir le délai du recours en annulation de ce règlement devant le | bekendgemaakt en, derhalve, wanneer de termijn voor het beroep tot |
Conseil d'Etat. L'article 114, déterminant la date à laquelle les règlements et | vernietiging van dat reglement voor de Raad van State begint te lopen. |
ordonnances précités deviennent obligatoires et la manière de | Artikel 114, dat de datum bepaalt waarop de voormelde reglementen en |
constater leur publication, est étranger à cette différence de | verordeningen bindend worden en de manier waarop de bekendmaking ervan |
kan worden vastgesteld, heeft niets uit te staan met dat verschil in | |
traitement et n'est donc pas inclus dans le contrôle de la Cour. | behandeling en valt dus niet onder de toetsing door het Hof. |
B.2.2. L'argument du Conseil des ministres selon lequel la différence | B.2.2. Het argument van de Ministerraad volgens hetwelk het in het |
de traitement en cause procéderait, non pas de l'article 112 de la | geding zijnde verschil in behandeling niet zou uitgaan van artikel 112 |
nouvelle loi communale, mais de l'article 4 de l'arrêté du Régent du | van de nieuwe gemeentewet, maar wel van artikel 4 van het besluit van |
23 août 1948 déterminant la procédure devant la section | de Regent van 23 augustus 1948 tot regeling van de rechtspleging voor |
de afdeling administratie van de Raad van State, een | |
d'administration du Conseil d'Etat, disposition réglementaire qui | verordeningsbepaling die aan de toetsing van het Hof ontsnapt, kan |
échappe au contrôle de la Cour, ne peut être admis : cet argument | niet worden aanvaard : dat argument leidt er immers toe de inhoud van |
aboutit en effet à modifier la teneur de la question préjudicielle en | de prejudiciële vraag te wijzigen door het Hof te verzoeken rekening |
invitant la Cour à prendre en compte, non pas l'opposabilité des | te houden, niet met de erin bedoelde tegenstelbaarheid van de |
règlements et ordonnances qui y est visée, mais le point de départ du | reglementen en verordeningen, maar met de aanvang van de termijn voor |
délai de recours contre ces règlements et ordonnances. Or, il | beroep tegen die reglementen en verordeningen. Het staat niet aan de |
n'appartient pas aux parties de modifier la teneur des questions adressées à la Cour. B.3. Les règles constitutionnelles de l'égalité et de la non-discrimination n'excluent pas qu'une différence de traitement soit établie entre des catégories de personnes, pour autant qu'elle repose sur un critère objectif et qu'elle soit raisonnablement justifiée. Les mêmes règles s'opposent, par ailleurs, à ce que soient traitées de manière identique, sans qu'apparaisse une justification raisonnable, des catégories de personnes se trouvant dans des situations qui, au regard de la mesure considérée, sont essentiellement différentes. L'existence d'une telle justification doit s'apprécier en tenant compte du but et des effets de la mesure critiquée ainsi que de la nature des principes en cause; le principe d'égalité est violé lorsqu'il est établi qu'il n'existe pas de rapport raisonnable de proportionnalité entre les moyens employés et le but visé. B.4. Le Conseil d'Etat a jugé, dans l'arrêt a quo, que le règlement en cause, instaurant à charge de tout éditeur une taxe sur la distribution ou la diffusion, sur le territoire de la commune, d'annuaires ou de guides téléphoniques ou de téléfax, devait être publié. B.5.1. Le législateur peut raisonnablement estimer que les autorités communales ne sauraient être tenues d'assurer à leurs règlements et à leurs ordonnances une publicité équivalente à celle prévue pour les dispositions intéressant l'ensemble des habitants du Royaume, ces ordonnances et règlements ne présentant normalement qu'un intérêt local. | partijen de inhoud van de aan het Hof gestelde vragen te wijzigen. B.3. De grondwettelijke regels van de gelijkheid en de niet-discriminatie sluiten niet uit dat een verschil in behandeling tussen bepaalde categorieën van personen wordt ingesteld, voor zover dat verschil op een objectief criterium berust en het redelijk verantwoord is. Dezelfde regels verzetten er zich overigens tegen dat categorieën van personen, die zich ten aanzien van de aangevochten maatregel in wezenlijk verschillende situaties bevinden, op identieke wijze worden behandeld, zonder dat daarvoor een redelijke verantwoording bestaat. Het bestaan van een dergelijke verantwoording moet worden beoordeeld rekening houdend met het doel en de gevolgen van de betwiste maatregel en met de aard van de ter zake geldende beginselen; het gelijkheidsbeginsel is geschonden wanneer vaststaat dat geen redelijk verband van evenredigheid bestaat tussen de aangewende middelen en het beoogde doel. B.4. De Raad van State heeft in het verwijzingsarrest geoordeeld dat het in het geding zijnde reglement, dat ten laste van elke uitgever een belasting invoert op de distributie of de verspreiding, op het grondgebied van de gemeente, van gidsen, telefoongidsen of telefaxgidsen, moest worden bekendgemaakt. B.5.1. De wetgever vermag redelijkerwijze te oordelen dat de gemeentelijke overheden er niet toe zouden kunnen worden verplicht voor hun reglementen en verordeningen eenzelfde bekendmaking te verzekeren als die waarin is voorzien voor de bepalingen die alle inwoners van het Rijk aanbelangen, vermits die verordeningen en reglementen normalerwijze slechts een lokaal belang hebben. |
B.5.2. Lorsqu'il a revu, par la loi du 8 avril 1991, la disposition en | B.5.2. Wanneer de wetgever, met de wet van 8 april 1991, de in het |
geding zijnde bepaling (die sedert 1836 onveranderd was gebleven) | |
cause (alors inchangée depuis 1836), le législateur s'est interrogé | heeft herzien, heeft hij zich afgevraagd welke bekendmaking diende te |
sur la publicité à donner aux actes qu'elle vise en observant que très | worden gegeven aan de in de wet bedoelde akten, daarbij opmerkend dat |
peu d'habitants en lisaient les textes là où ils étaient affichés | zeer weinig inwoners de teksten lezen op de plaats waar zij worden |
(Doc. parl., Sénat, 1989-1990, n° 915-1, p. 1), que l'affichage prévu | aangeplakt (Parl. St., Senaat, 1989-1990, nr. 915-1, p. 1), dat de |
n'était plus compatible, selon certains, avec le volume et la | voorgeschreven aanplakking volgens sommigen niet meer verenigbaar was |
complexité des réglementations actuelles et que d'autres modes de | met het volume en het complexe karakter van de huidige |
publication que celui prévu aujourd'hui par la disposition en cause, | reglementeringen en dat andere wijzen van bekendmaking dan die waarin |
telle la publication dans les périodiques d'information communaux, ne | de in het geding zijnde bepaling thans voorziet, zoals de bekendmaking |
in de gemeentelijke informatiebladen, geen aanvaardbare oplossing | |
constituaient pas une solution acceptable (idem, n° 915-2, pp. 2 et | boden (idem, nr. 915-2, pp. 2 en 3). Hij vermocht terecht van oordeel |
3). Il a pu, légitimement, considérer que c'est vis-à-vis des | te zijn dat het ten behoeve van de inwoners van de gemeente is dat de |
habitants de la commune que la publicité des ordonnances et règlements | bekendmaking van de gemeentelijke verordeningen en reglementen diende |
communaux devait être prévue et que les personnes qui n'y habitent pas | te geschieden en dat de personen die er niet wonen maar die er een |
mais qui y ont un intérêt veilleront à s'informer et disposeront pour | belang hebben, ervoor dienen te zorgen dat ze op de hoogte zijn en |
le faire de moyens de communication plus commodes que ceux du | daartoe over meer praktische communicatiemiddelen beschikken dan die |
dix-neuvième siècle. La balance ainsi faite entre l'intérêt de | van de negentiende eeuw. Het aldus ingestelde evenwicht tussen het |
permettre que toute situation contraire au droit puisse être éliminée | belang dat elke situatie die strijdig is met het recht moet kunnen |
et celui de ne pas permettre que la régularité de l'action | worden geëlimineerd en het belang dat de regelmatigheid van een |
administrative puisse être en tout temps contestée ne peut être | bestuurshandeling niet te allen tijde mag kunnen worden betwist, kan |
considérée comme manifestement déraisonnable. | niet als kennelijk onredelijk worden beschouwd. |
B.6. La question préjudicielle appelle une réponse négative. | B.6. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. |
Par ces motifs, | Om die redenen, |
la Cour | het Hof |
dit pour droit : | zegt voor recht : |
L'article 112 de la nouvelle loi communale ne viole pas les articles | Artikel 112 van de nieuwe gemeentewet schendt de artikelen 10 en 11 |
10 et 11 de la Constitution en tant que la publication des règlements | van de Grondwet niet in zoverre de erin bepaalde bekendmaking van |
et ordonnances communaux qu'il vise fait courir le délai de recours en | gemeentelijke reglementen en verordeningen de termijn voor beroep tot |
annulation au Conseil d'Etat tant vis-à-vis des habitants de la | vernietiging voor de Raad van State doet aanvangen, zowel ten aanzien |
commune que vis-à-vis des personnes étrangères à celle-ci. | van de inwoners van de gemeente als ten aanzien van de personen buiten de gemeente. |
Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise, | Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig |
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur | artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het |
la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 17 mai 2001. | Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 17 mei 2001. |
Le greffier, | De griffier, |
P.-Y. Dutilleux. | P.-Y. Dutilleux. |
Le président, | De voorzitter, |
M. Melchior. | M. Melchior. |