Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 65/2001 du 17 mai 2001 Numéro du rôle : 1811 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 182, § 3, du Code wallon de l'aménagement du territoire, de l'urbanisme et du patrimoine, posée par le juge de p La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et H. Boel, des juges L. François, P. M(...)"
Extrait de l'arrêt n° 65/2001 du 17 mai 2001 Numéro du rôle : 1811 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 182, § 3, du Code wallon de l'aménagement du territoire, de l'urbanisme et du patrimoine, posée par le juge de p La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et H. Boel, des juges L. François, P. M(...) Uittreksel uit arrest nr. 65/2001 van 17 mei 2001 Rolnummer 1811 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 182, § 3, van het Waalse Wetboek van Ruimtelijke Ordening, Stedebouw en Patrimonium, gesteld door de vrederechter van he Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en H. Boel, de rechters L. Françoi(...)
COUR D'ARBITRAGE ARBITRAGEHOF
Extrait de l'arrêt n° 65/2001 du 17 mai 2001 Uittreksel uit arrest nr. 65/2001 van 17 mei 2001
Numéro du rôle : 1811 Rolnummer 1811
En cause : la question préjudicielle relative à l'article 182, § 3, du In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 182, § 3, van het
Code wallon de l'aménagement du territoire, de l'urbanisme et du Waalse Wetboek van Ruimtelijke Ordening, Stedebouw en Patrimonium,
patrimoine, posée par le juge de paix du premier canton de Charleroi. gesteld door de vrederechter van het eerste kanton Charleroi.
La Cour d'arbitrage, Het Arbitragehof,
composée des présidents M. Melchior et H. Boel, des juges L. François, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en H. Boel, de rechters L.
P. Martens, A. Arts, R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot et L. François, P. Martens, A. Arts, R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot en
Lavrysen, et, conformément à l'article 60bis de la loi spéciale du 6 L. Lavrysen, en, overeenkomstig artikel 60bis van de bijzondere wet
janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage, du président émérite G. De van 6 januari 1989 op het Arbitragehof, emeritus voorzitter G. De
Baets, du juge honoraire J. Delruelle et du juge émérite E. Cerexhe, Baets, ererechter J. Delruelle en emeritus rechter E. Cerexhe,
assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M. bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van
Melchior, voorzitter M. Melchior,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet de la question préjudicielle I. Onderwerp van de prejudiciële vraag
Par jugement du 9 novembre 1999 en cause de la Région wallonne contre Bij vonnis van 9 november 1999 in zake het Waalse Gewest tegen de
la s.c.r.l. Société immobilière régionale, et en présence de c.v.b.a. Société immobilière régionale, en in aanwezigheid van de
l'a.s.b.l. ASAC-YMCA, le juge de paix du premier canton de Charleroi a v.z.w. ASAC-YMCA, heeft de vrederechter van het eerste kanton
posé la question préjudicielle suivante : Charleroi de volgende prejudiciële vraag gesteld :
« L'article 182, § 3, du Code wallon de l'aménagement du territoire, « Schendt artikel 182, § 3, van het Waalse Wetboek van Ruimtelijke
de l'urbanisme et du patrimoine viole-t-il les articles 10 et 11 de la Ordening, Stedebouw en Patrimonium de artikelen 10 en 11 van de
Constitution combinés avec l'article 1er du Protocole additionnel du Grondwet, in samenhang gelezen met artikel 1 van het Aanvullend
20 mars 1952 à la Convention de sauvegarde des droits de l'homme et Protocol van 20 maart 1952 bij het Verdrag tot bescherming van de
des libertés fondamentales signée à Paris et approuvée par la loi du rechten van de mens en de fundamentele vrijheden, ondertekend te
13 mai 1955, en ce qu'il prévoit que le montant de l'indemnité Parijs en goedgekeurd bij de wet van 13 mei 1955, doordat het bepaalt
d'expropriation accordée aux expropriés sera calculé sur base de la dat het bedrag van de onteigeningsvergoeding die aan de onteigenden
wordt toegekend zal worden berekend op basis van de waarde van het
valeur du bien sous déduction du coût des travaux d'assainissement goed onder aftrek van de kostprijs van de saneringswerken bedoeld in
visés aux paragraphes 1er et 2 dudit article 182 en tant qu'il crée de de paragrafen 1 en 2 van het genoemde artikel 182, in zoverre het
aldus een discriminatie in het leven roept ten aanzien van de billijke
la sorte une discrimination par rapport à la juste et préalable en voorafgaande schadeloosstelling die, in het gemeen recht, aan de
indemnité reconnue, en droit commun, aux autres expropriés ? » andere onteigenden wordt toegekend ? »
Par ordonnance du 22 novembre 2000, la Cour a reformulé la question Bij beschikking van 22 november 2000 heeft het Hof de vraag
comme suit : geherformuleerd als volgt :
« L'article 182, § 3, du Code wallon de l'aménagement du territoire, « Schendt artikel 182, § 3, van het Waalse Wetboek van Ruimtelijke
de l'urbanisme et du patrimoine viole-t-il les règles qui déterminent Ordening, Stedebouw en Patrimonium de regels die de onderscheiden
les compétences respectives de l'Etat, des Communautés et des Régions bevoegdheid van de Staat, de gemeenschappen en de gewesten bepalen,
en particulier l'article 79, § 1er, de la loi spéciale du 8 août 1980 inzonderheid artikel 79, § 1, van de bijzondere wet van 8 januari 1980
d'une part et, les articles 10 et 11 de la Constitution combinés avec tot hervorming der instellingen, enerzijds, en de artikelen 10 en 11
van de Grondwet, in samenhang gelezen met artikel 1 van het Aanvullend
l'article 1er du Protocole additionnel du 20 mars 1952 à la Convention Protocol van 20 maart 1952 bij het Verdrag tot bescherming van de
de sauvegarde des droits de l'homme et des libertés fondamentales rechten van de mens en de fundamentele vrijheden, ondertekend te
signée à Paris et approuvée par la loi du 13 mai 1955, d'autre part, Parijs en goedgekeurd bij de wet van 13 mei 1955, anderzijds, doordat
en ce qu'il prévoit que le montant de l'indemnité d'expropriation het bepaalt dat het bedrag van de onteigeningsvergoeding die aan de
accordée aux expropriés sera calculé sur base de la valeur du bien onteigenden wordt toegekend zal worden berekend op basis van de waarde
sous déduction du coût des travaux d'assainissement visés aux van het goed onder aftrek van de kostprijs van de saneringswerken
paragraphes 1er et 2 dudit article 182 en tant qu'il crée de la sorte bedoeld in de paragrafen 1 en 2 van het genoemde artikel 182, in
zoverre het aldus een discriminatie in het leven roept ten aanzien van
une discrimination par rapport à la juste et préalable indemnité de billijke en voorafgaande schadeloosstelling die, in het gemeen
reconnue, en droit commun, aux autres expropriés ? » recht, aan de andere onteigenden wordt toegekend ? »
(...) (...)
IV. En droit IV. In rechte
(...) (...)
B.1. L'article 182 du Code wallon de l'aménagement du territoire, de B.1. Artikel 182 van het Waalse Wetboek van Ruimtelijke Ordening,
l'urbanisme et du patrimoine (C.W.A.T.U.P.) dispose : Stedebouw en Patrimonium (W.W.R.O.S.P.) bepaalt :
« § 1er. Le Gouvernement peut reconnaître d'intérêt régional « § 1. De Regering kan besluiten tot het gewestelijk belang van de
l'assainissement de sites d'activité économique désaffectés dont il fixe la liste. sanering van afgedankte bedrijfsruimtes waarvan ze de lijst opmaakt.
Par dérogation au chapitre 1er du titre 1er du présent livre et pour In afwijking van hoofdstuk I van titel I van dit boek, bepaalt de
chacun de ces sites, le Gouvernement arrête qu'il est désaffecté et Regering wanneer een bedrijfsruimte afgedankt en gesaneerd moet
doit être assaini, en fixe le périmètre, en décrète d'utilité publique worden. Ze legt er de omvang van vast, besluit tot het algemeen nut
l'expropriation visée à l'article 181 et prend à sa charge son van de onteigening zoals bedoeld in artikel 181, en zorgt voor de
acquisition et les travaux d'assainissement qui comprennent : aankoop ervan en voor de volgende saneringswerken :
1. la démolition de tout ou partie des constructions, y compris celles 1. de afbraak van het geheel of een gedeelte van de gebouwen, met
qui se trouvent en sous-sol; inbegrip van de ondergrondse;
2. les mouvements de terres nécessités par l'opération, y compris les 2. de voor de operatie vereiste grondverplaatsingen, met inbegrip van
apports ou l'évacuation de terres; de grondaanvoer of -afvoer;
3. l'évacuation des produits, matériaux, matériel et débris abandonnés 3. de verwijdering van producten, materialen, materieel en puin die
ou provenant des démolitions; achtergelaten werden of na de afbraak overblijven;
4. les semis, plantations et boisements. 4. de zaden, aanplantingen en bosaanplantingen.
§ 2. Tout propriétaire ou titulaire d'un droit réel immobilier sur les biens compris dans le périmètre d'un site d'activité économique désaffecté est tenu de restaurer l'aspect des lieux en y démolissant en tout ou partie les biens bâtis, en les boisant ou en les garnissant de végétation. A défaut de se conformer à l'alinéa 1er, le propriétaire ou titulaire d'un droit réel immobilier peut y être contraint par le tribunal compétent, à la requête de la Région, de la commune ou de tout tiers intéressé. A défaut d'exécution dans le délai fixé par le tribunal, les travaux visés à l'alinéa 1er sont exécutés d'office par les soins de la Région aux frais du propriétaire ou du titulaire d'un droit réel immobilier. A défaut de remboursement des frais à sa première demande, la Région procède à l'expropriation des biens, auquel cas il ne peut être tenu compte de la plus-value issue des travaux déjà exécutés. § 2. De eigenaar of houder van een zakelijk onroerend recht op goederen die gelegen zijn binnen het bereik van een afgedankte bedrijfsruimte, moet de plaats in haar oorspronkelijke staat herstellen. Daartoe moet hij de gebouwen geheel of gedeeltelijk afbreken en voor aanplantingen zorgen. De eigenaar of de houder van een zakelijk onroerend recht die zich niet schikt naar het eerste lid, kan er door de bevoegde rechtbank toe gedwongen worden op verzoek van het Gewest, de gemeente of een belanghebbende derde. Indien de in het eerste lid bedoelde werken niet uitgevoerd worden binnen de door de rechtbank voorgeschreven termijn, worden ze ambtshalve uitgevoerd door toedoen van het Gewest op kosten van de eigenaar of de houder van het zakelijk onroerend recht. Indien de kosten niet terugbetaald worden op zijn eerste verzoek, gaat het Gewest over tot de onteigening van de goederen; in dat geval kan geen rekening worden gehouden met de meerwaarde die voortspruit uit de reeds uitgevoerde werken.
§ 3. La valeur prise en considération pour les acquisitions visées aux § 3. De waarde die in aanmerking wordt genomen voor de goederen
paragraphes 1er et 2 est estimée en tenant compte des [lire : y bedoeld in de paragrafen 1 en 2, wordt geschat m.i.v. [lees : rekening
compris les] coûts des travaux visés aux mêmes paragraphes et qui sont houdend met] de kosten van de uit te voeren werken bedoeld in
à exécuter, à l'exclusion de la valeur résultant de l'affectation diezelfde paragrafen, met uitsluiting van de waarde die voortvloeit
fixée par les plans d'aménagement en vigueur. uit de bestemming die in de geldende plannen van aanleg is vastgelegd.
§ 4. Les travaux visés au paragraphe 1er ou ordonnés par le tribunal § 4. De werken bedoeld in paragraaf 1 of opgelegd door de rechtbank in
en application du paragraphe 2, alinéa 2, sont exécutés sans que doive toepassing van paragraaf 2, tweede lid, worden uitgevoerd zonder de in
être obtenu le permis visé à l'article 84. » artikel 84 bedoelde vergunning. »
B.2. Le juge a quo interroge la Cour sur la compatibilité avec les B.2. De verwijzende rechter vraagt het Hof naar de bestaanbaarheid van
articles 10 et 11 de la Constitution combinés avec l'article 1er du die bepaling met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet in samenhang
Premier Protocole additionnel à la Convention européenne des droits de gelezen met artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol bij het
l'homme, de cette disposition en ce que le paragraphe 3 prévoit selon Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens, in zoverre paragraaf 3
lui que le montant de l'indemnité d'expropriation accordé aux volgens hem bepaalt dat het bedrag van de onteigeningsvergoeding die
expropriés sera calculé sur la base « de la valeur du bien sous aan de onteigenden wordt toegekend zal worden berekend op basis « van
déduction du coût » des travaux d'assainissement visés aux paragraphes de waarde van het goed onder aftrek van de kostprijs » van de in de
paragrafen 1 en 2 bedoelde saneringswerken, omdat die paragraaf aldus
1er et 2, parce qu'il créerait de la sorte une discrimination par een discriminatie in het leven zou roepen ten aanzien van de billijke
rapport à la juste et préalable indemnité reconnue en droit commun aux en voorafgaande schadeloosstelling die in het gemeen recht wordt
autres expropriés. toegekend aan de andere onteigenden.
B.3. Par ordonnance du 22 novembre 2000, la Cour a reformulé la B.3. Bij beschikking van 22 november 2000 heeft het Hof de
question préjudicielle en l'étendant à la conformité de la disposition prejudiciële vraag geherformuleerd door ze uit te breiden tot de
overeenstemming van de betrokken bepaling met de regels die de
en cause aux règles qui déterminent les compétences respectives de respectieve bevoegdheden vaststellen van de Staat, de gemeenschappen
l'Etat, des communautés et des régions, en particulier à l'article 79, en de gewesten, en in het bijzonder tot artikel 79, § 1, van de
§ 1er, de la loi spéciale du 8 août 1980 de réformes institutionnelles. bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen.
L'examen de la conformité d'une norme ayant force de loi aux règles de Het onderzoek van de overeenstemming van een wetskrachtige norm met de
compétence doit précéder l'examen de sa compatibilité avec les bevoegdheidsregels moet het onderzoek van de bestaanbaarheid ervan met
articles 10 et 11 de la Constitution. de artikelen 10 en 11 van de Grondwet voorafgaan.
B.4.1. En vertu de l'article 6, § 1er, I, de la loi spéciale du 8 août B.4.1. Krachtens artikel 6, § 1, I, van de bijzondere wet van 8
1980, les régions sont compétentes en matière d'aménagement du augustus 1980 zijn de gewesten bevoegd inzake de ruimtelijke ordening,
territoire, notamment en ce qui concerne la rénovation des sites en inzonderheid wat de vernieuwing van afgedankte bedrijfsruimten
d'activité économique désaffectés; elles sont par ailleurs
compétentes, en ce qui concerne la politique des déchets, en vertu du betreft; krachtens artikel 6, § 1, II, 2°, zijn zij overigens bevoegd
même article 6, § 1er, en son II, 2. inzake het afvalstoffenbeleid.
B.4.2. Dans l'exercice de ces compétences, les régions peuvent B.4.2. Bij de uitoefening van die bevoegdheden kunnen de gewesten
apporter des limitations au droit de propriété. perken stellen aan het eigendomsrecht.
Elles peuvent également procéder à des expropriations : dans ce cas, Zij kunnen ook overgaan tot onteigeningen : in dat geval dienen zij
elles doivent toutefois, en vertu de l'article 79, § 1er, de la loi spéciale du 8 août 1980, respecter les procédures judiciaires arrêtées par la loi fédérale ainsi que le principe constitutionnel de la juste et préalable indemnité. En exigeant des régions et des communautés qu'elles respectent le principe de la juste et préalable indemnité, le législateur spécial n'a pas entendu leur enlever la compétence de déterminer le mode de calcul d'une telle indemnité. Pour être juste, l'indemnité doit assurer une réparation intégrale du préjudice subi. B.5. Sur la base des dispositions visées au B.4.1, la Région wallonne était compétente pour régler l'assainissement des sites d'activité économique désaffectés situés sur son territoire et décider notamment que cet assainissement postulait, en particulier, la démolition de constructions, l'enlèvement de matériaux abandonnés ou provenant des démolitions ainsi que des semis et des plantations. evenwel, krachtens artikel 79, § 1, van de bijzondere wet van 8 augustus 1980, de bij de federale wet vastgestelde gerechtelijke procedures in acht te nemen, alsmede het grondwettelijk beginsel van de billijke en voorafgaande schadeloosstelling. Door van de gewesten en de gemeenschappen te eisen dat zij het beginsel van de billijke en voorafgaande schadeloosstelling in acht nemen, heeft de bijzondere wetgever niet de bedoeling gehad hun de bevoegdheid te ontnemen om de berekeningswijze van een dergelijke schadeloosstelling vast te stellen. Om billijk te zijn, moet de schadeloosstelling een integraal herstel van het geleden nadeel waarborgen. B.5. Op grond van de in B.4.1 bedoelde bepalingen was het Waalse Gewest bevoegd om de sanering van afgedankte bedrijfsruimten die op zijn grondgebied zijn gevestigd, te regelen en met name te beslissen dat die sanering inzonderheid de afbraak vereiste van gebouwen en de verwijdering van materialen die achtergelaten werden of na de afbraak overblijven, alsook de zaden en de aanplantingen.
En vertu de l'économie de l'article 182 en cause, le Gouvernement est Krachtens de economie van het in het geding zijnde artikel 182 is de
autorisé à reconnaître d'intérêt régional l'assainissement de sites Regering ertoe gemachtigd te zeggen wanneer de sanering van afgedankte
d'activité économique désaffectés; il en dresse la liste, en fixe le bedrijfsruimten van gewestelijk belang is; zij stelt de lijst ervan
périmètre, en décrète l'expropriation comme étant d'utilité publique op, stelt de omvang ervan vast, verklaart de onteigening van algemeen
et en prend à sa charge, le cas échéant, l'acquisition ainsi que les nut en neemt in voorkomend geval de aankoop ervan alsmede de
travaux d'assainissement énumérés à l'article 182, § 1er, alinéa 2. saneringswerken opgesomd in artikel 182, § 1, tweede lid, ten laste.
En ce qui concerne l'expropriation, le paragraphe 3, en cause, prévoit Wat de onteigening betreft, bepaalt de in het geding zijnde paragraaf
que la valeur d'acquisition du site par la Région est estimée en 3 dat de waarde van de aankoop van de bedrijfsruimte door het Gewest
tenant compte des travaux d'assainissement à exécuter mais non de « la wordt bepaald rekening houdend met de uit te voeren saneringswerken,
valeur résultant de l'affectation fixée par les plans d'aménagement en maar niet met « de waarde die voortvloeit uit de bestemming die in de
vigueur ». geldende plannen van aanleg is vastgelegd ».
B.6. La Cour examine successivement ces deux modalités de calcul de la B.6. Het Hof onderzoekt achtereenvolgens die twee modaliteiten voor de
valeur d'estimation des sites soumis à assainissement. berekening van de schattingswaarde van de te saneren bedrijfsruimten.
B.7.1. Dès lors que l'article 182, § 3, en cause prévoit que le coût des travaux d'assainissement décidés par l'autorité régionale est pris en compte pour déterminer la valeur du site exproprié, il aboutit à ce que la charge de ces travaux soit supportée par le propriétaire du site. B.7.2. Etant donné que, dans l'intérêt général, il faut pouvoir rendre à nouveau utilisables les espaces délaissés après avoir été utilisés à des fins économiques, il est en principe justifié d'imposer à cette fin au propriétaire une obligation d'assainissement à ses frais. L'« assainissement », ainsi que le suggère d'ailleurs le mot, ne peut viser que ce qui est nécessaire pour effacer les dégradations dues au fait que les propriétaires ont exploité économiquement le site, à l'exclusion des autres travaux qui pourraient être jugés utiles au bon aménagement. Il appartiendra au juge de vérifier si les frais mis à charge du propriétaire correspondent à cette définition. B.7.1. Vermits het in het geding zijnde artikel 182, § 3, bepaalt dat de kosten van de saneringswerken waartoe de gewestelijke overheid beslist, in rekening worden gebracht om de waarde van de onteigende bedrijfsruimte te bepalen, leidt het ertoe dat de last van die werken wordt gedragen door de eigenaar van de bedrijfsruimte. B.7.2. Aangezien, in het algemeen belang, ruimtes die verlaten zijn na voor bedrijfsdoeleinden aangewend te zijn geweest, opnieuw bruikbaar moeten kunnen worden gemaakt, is het in beginsel verantwoord dat daartoe aan de eigenaar een verplichting wordt opgelegd tot sanering, op zijn kosten. De « sanering », zoals het woord overigens suggereert, kon enkel datgene beogen wat noodzakelijk is om de verloedering te verhelpen die te wijten is aan het feit dat de eigenaars het terrein als bedrijfsruimte hebben uitgebaat, met uitsluiting van de andere werken die nuttig zouden kunnen worden geacht voor een goede ruimtelijke ordening. Het staat aan de rechter te onderzoeken of de kosten die ten laste van de eigenaar worden gelegd, aan die definitie beantwoorden.
B.7.3. S'agissant de la question de savoir si le fait que le B.7.3. Met betrekking tot de vraag of het feit dat de eigenaar die
propriétaire supporte cette charge satisfait à l'exigence d'une juste last draagt, voldoet aan de vereiste van een billijke
indemnité prescrite par l'article 79, § 1er, de la loi spéciale, la Cour observe que la règle en cause n'est pas de nature à aboutir à une indemnisation moindre que celle susceptible d'être obtenue par application des règles ordinaires régissant la fixation du montant de l'indemnité d'expropriation des biens qui en font l'objet. Il n'est en effet pas contestable que la valeur d'un site économique désaffecté, avant son assainissement, est influencée par le coût que représente, pour tout acquéreur, la réalisation de l'assainissement. Le législateur décrétal a estimé utile de rappeler que la valeur du terrain doit être appréciée en tenant compte des charges qui le grèvent. schadeloosstelling voorgeschreven bij artikel 79, § 1, van de bijzondere wet, merkt het Hof op dat de in het geding zijnde bepaling niet van die aard is dat zij zou leiden tot een lagere schadeloosstelling dan die welke kan worden verkregen door toepassing van de gewone regels die de vaststelling van het bedrag van de onteigeningsvergoeding bepalen. Het kan immers niet worden betwist dat de waarde van een afgedankte bedrijfsruimte, vóór de sanering ervan, wordt beïnvloed door de kosten die de sanering, voor een eventuele koper, met zich meebrengt. De decreetgever heeft het nuttig geoordeeld in herinnering te brengen dat de waarde van het terrein moet worden afgewogen rekening houdend met de lasten die erop rusten.
B.7.4. Il en résulte que, prenant en compte pour le calcul de la B.7.4. Daaruit volgt dat, door de saneringskosten in aanmerking te
valeur du site exproprié le coût de son assainissement, l'article 182, nemen bij het bepalen van de waarde van de onteigende bedrijfsruimte,
§ 3, assure à l'exproprié une indemnité d'expropriation qui doit être artikel 182, § 3, aan de onteigende een onteigeningsvergoeding
considérée comme juste au sens de l'article 79, § 1er, de la loi waarborgt die billijk moet worden geacht in de zin van artikel 79, §
spéciale du 8 août 1980. 1, van de bijzondere wet van 8 augustus 1980.
Par ailleurs, dès lors que la modalité de calcul précitée n'aboutit Aangezien de voormelde berekeningswijze er niet toe leidt dat degenen
pas à traiter différemment ceux auxquels elle s'applique par rapport op wie ze van toepassing is anders worden behandeld dan de andere
aux autres propriétaires de biens expropriés, les articles 10 et 11 de eigenaars van onteigende goederen, worden de artikelen 10 en 11 van de
la Constitution, combinés avec l'article 1er du Premier Protocole Grondwet, gelezen in samenhang met artikel 1 van het Eerste Aanvullend
additionnel à la Convention européenne des droits de l'homme, ne sont Protocol bij het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens,
pas violés. overigens niet geschonden.
B.7.5. S'agissant de cette modalité de calcul édictée par l'article 182, § 3, la question préjudicielle appelle une réponse négative. B.8.1. Le Gouvernement wallon n'établit pas, et la Cour n'aperçoit pas, ce qui pourrait justifier que, dans la détermination de la valeur du site exproprié, il ne soit pas tenu compte de son affectation telle qu'elle résulte des plans d'aménagement en vigueur. S'il est justifié de ne pas tenir compte d'une affectation qui proviendrait de la destination nouvelle que l'autorité entend donner au bien qu'elle exproprie, en revanche, rien ne justifie de ne pas prendre en considération une affectation déduite des plans d'aménagement qui étaient en vigueur avant la décision d'exproprier. Cette modalité, dérogatoire au droit commun applicable en matière d'expropriation, aboutit à exclure du calcul de l'indemnité un élément qui doit en faire partie pour que la réparation soit intégrale. L'indemnité qui en résulte ne peut en conséquence être considérée B.7.5. Met betrekking tot die berekeningswijze voorgeschreven bij artikel 182, § 3, dient de prejudiciële vraag ontkennend te worden beantwoord. B.8.1. De Waalse Regering toont niet aan en het Hof ziet niet wat zou kunnen verantwoorden dat, bij de bepaling van de waarde van een onteigende bedrijfsruimte, geen rekening zou worden gehouden met de bestemming ervan zoals die blijkt uit de van kracht zijnde plannen van aanleg. Hoewel het verantwoord is dat geen rekening wordt gehouden met een nieuwe bestemming die de overheid zou willen geven aan het goed dat ze onteigent, verantwoordt niets daarentegen dat geen rekening wordt gehouden met een bestemming die wordt afgeleid uit de plannen van aanleg die van kracht waren vóór de beslissing om te onteigenen. Die modaliteit, die afwijkt van het gemeen recht dat inzake onteigeningen van toepassing is, leidt ertoe dat uit de berekening van de schadeloosstelling een element wordt uitgesloten dat ervan deel moet uitmaken om tot een integraal herstel te komen. De schadeloosstelling die daaruit voortvloeit kan bijgevolg niet billijk worden geacht in de zin van artikel 79, § 1, van de bijzondere
comme juste au sens de l'article 79, § 1er, de la loi spéciale du 8 wet van 8 augustus 1980. Daaruit volgt dat artikel 182, § 3, door die
août 1980. Il s'ensuit que, en édictant cette modalité de calcul, berekeningswijze voor te schrijven, die bepaling schendt.
l'article 182, § 3, viole cette disposition.
B.8.2. Il résulte de ce qui précède qu'il n'y a pas lieu d'examiner si B.8.2. Uit wat voorafgaat volgt dat er geen reden is om te onderzoeken
l'autre différence de traitement alléguée dans la question of het andere in de prejudiciële vraag aangevoerde verschil in
préjudicielle est de nature ou non à être raisonnablement justifiée. behandeling al dan niet van die aard is dat het redelijkerwijze kan worden verantwoord.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
1. L'article 182, § 3, du Code wallon de l'aménagement du territoire, 1. Artikel 182, § 3, van het Waalse Wetboek van Ruimtelijke Ordening,
de l'urbanisme et du patrimoine, en ce qu'il prend en compte pour le Stedebouw en Patrimonium, in zoverre het voor de berekening van het
calcul du montant de l'indemnité d'expropriation le coût des travaux bedrag van de onteigeningsvergoeding rekening houdt met de kostprijs
d'assainissement, ne viole ni l'article 79, § 1er, de la loi spéciale van de saneringswerken, schendt noch artikel 79, § 1, van de
du 8 août 1980 de réformes institutionnelles ni les articles 10 et 11 bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen,
de la Constitution combinés avec l'article 1er du Premier Protocole noch de artikelen 10 en 11 van de Grondwet in samenhang gelezen met
additionnel à la Convention européenne des droits de l'homme. artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol bij het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens.
2. L'article 182, § 3, in fine, en ce qu'il exclut que soit prise en 2. Artikel 182, § 3, in fine, in zoverre het uitsluit dat bij de
compte, dans la détermination de la valeur du site exproprié, la vaststelling van de waarde van de onteigende bedrijfsruimte rekening
wordt gehouden met de waarde die voortvloeit uit de bestemming van de
valeur résultant de l'affectation du site telle qu'elle a été fixée bedrijfsruimte zoals die is vastgesteld in de van kracht zijnde
par les plans d'aménagement en vigueur, viole l'article 79, § 1er, de plannen van aanleg, schendt artikel 79, § 1, van de bijzondere wet van
la loi spéciale du 8 août 1980. 8 augustus 1980.
Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise, Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het
la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 17 mai 2001. Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 17 mei 2001.
Le greffier, De griffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
Le président, De voorzitter,
M. Melchior. M. Melchior.
^