Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 35/2001 du 13 mars 2001 Numéro du rôle : 1893 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 1675/13, § 5, du Code judiciaire, posée par le Tribunal de première instance de Mons. La Cour d'arbitrage,"
Extrait de l'arrêt n° 35/2001 du 13 mars 2001 Numéro du rôle : 1893 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 1675/13, § 5, du Code judiciaire, posée par le Tribunal de première instance de Mons. La Cour d'arbitrage, Uittreksel uit arrest nr. 35/2001 van 13 maart 2001 Rolnummer 1893 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 1675/13, § 5, van het Gerechtelijk Wetboek, gesteld door de Rechtbank van eerste aanleg te Bergen. Het Arbitragehof samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en G. De Baets, en de rechters H. Boel, L. François, P.(...)
COUR D'ARBITRAGE ARBITRAGEHOF
Extrait de l'arrêt n° 35/2001 du 13 mars 2001 Uittreksel uit arrest nr. 35/2001 van 13 maart 2001
Numéro du rôle : 1893 Rolnummer 1893
En cause : la question préjudicielle concernant l'article 1675/13, § In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 1675/13, § 5, van
5, du Code judiciaire, posée par le Tribunal de première instance de het Gerechtelijk Wetboek, gesteld door de Rechtbank van eerste aanleg
Mons. te Bergen.
La Cour d'arbitrage, Het Arbitragehof,
composée des présidents M. Melchior et G. De Baets, et des juges H. samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en G. De Baets, en de
Boel, L. François, P. Martens, J. Delruelle, E. Cerexhe, A. Arts, M. rechters H. Boel, L. François, P. Martens, J. Delruelle, E. Cerexhe,
Bossuyt et E. De Groot, assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée A. Arts, M. Bossuyt en E. De Groot, bijgestaan door de griffier P.-Y.
par le président M. Melchior, Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter M. Melchior,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet de la question préjudicielle I. Onderwerp van de prejudiciële vraag
Par ordonnance du 17 février 2000 en cause de F.D. contre la s.a. Bij beschikking van 17 februari 2000 in zake F.D. tegen de n.v.
Fiducre et autres, dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour Fiducre en anderen, waarvan de expeditie ter griffie van het
d'arbitrage le 24 février 2000, le Tribunal de première instance de Arbitragehof is ingekomen op 24 februari 2000, heeft de Rechtbank van
Mons a posé la question préjudicielle suivante : eerste aanleg te Bergen de volgende prejudiciële vraag gesteld :
« L'article 1675/13, § 5, du Code judiciaire viole-t-il les articles « Schendt artikel 1675/13, § 5, van het Gerechtelijk Wetboek de
10 et 11 de la Constitution en ce qu'il exclut de la possibilité de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in zoverre het de mogelijkheid om
bénéficier d'un plan de règlement judiciaire les personnes qui le een gerechtelijke aanzuiveringsregeling te genieten ontzegt aan de
demandent et dont le revenu descend en dessous du minimum de moyens personen die zulks vragen en wier inkomen onder het in de wet van 7
d'existence visé par la loi du 7 août 1974 ? » augustus 1974 bedoelde bestaansminimum ligt ? »
(...) (...)
IV. En droit IV. In rechte
(...) (...)
B.1. L'article 1675/13 du Code judiciaire, dont le paragraphe 5 fait B.1. Artikel 1675/13 van het Gerechtelijk Wetboek, waarvan paragraaf 5
l'objet de la question préjudicielle, dispose : het voorwerp uitmaakt van de prejudiciële vraag, bepaalt :
«

Art. 1675/13.§ 1er. Si les mesures prévues à l'article 1675/12, § 1er,

«

Art. 1675/13.§ 1. Indien de maatregelen voorzien in artikel

ne permettent pas d'atteindre l'objectif visé à l'article 1673/3, 1675/12, § 1, niet volstaan om de in artikel 1675/3, derde lid,
alinéa 3, à la demande du débiteur, le juge peut décider toute autre remise partielle de dettes, même en capital, aux conditions suivantes : - tous les biens saisissables sont réalisés à l'initiative du médiateur de dettes, conformément aux règles des exécutions forcées. La répartition a lieu dans le respect de l'égalité des créanciers, sans préjudice des causes légitimes de préférence; - après réalisation des biens saisissables, le solde restant dû par le genoemde doelstelling te bereiken, kan de rechter, op vraag van de schuldenaar, besluiten tot elke andere gedeeltelijke kwijtschelding van schulden, zelfs van kapitaal onder de volgende voorwaarden : - alle goederen die voor beslag in aanmerking komen, worden te gelde gemaakt op initiatief van de schuldbemiddelaar, overeenkomstig de regels inzake de gedwongen tenuitvoerleggingen. De verdeling heeft plaats met inachtname van de gelijkheid van de schuldeisers onverminderd de wettige redenen van voorrang; - na de tegeldemaking van de voor beslag vatbare goederen maakt het saldo, nog verschuldigd door de schuldenaar, het voorwerp uit van een
débiteur fait l'objet d'un plan de règlement dans le respect de aanzuiveringsregeling met inachtname van de gelijkheid van de
l'égalité des créanciers, sauf en ce qui concerne les obligations schuldeisers, behalve wat de lopende onderhoudsverplichtingen betreft,
alimentaires en cours visées à l'article 1412, alinéa 1er. bedoeld in artikel 1412, eerste lid.
Sans préjudice de l'article 1675/15, § 2, la remise de dettes n'est Onverminderd artikel 1675/15, § 2, kan de kwijtschelding van schulden
acquise que lorsque le débiteur aura respecté le plan de règlement maar verkregen worden als de schuldenaar de door de rechter opgelegde
imposé par le juge et sauf retour à meilleure fortune du débiteur aanzuiveringsregeling heeft nageleefd, en behoudens terugkeer van de
avant la fin du plan de règlement judiciaire. schuldenaar tot beter fortuin vóór het einde van de gerechtelijke
§ 2. Le jugement mentionne la durée du plan de règlement judiciaire aanzuiveringsregeling. § 2. Het vonnis duidt de looptijd van de gerechtelijke
qui est comprise entre trois et cinq ans. L'article 51 n'est pas d'application. § 3. Le juge ne peut accorder de remise pour les dettes suivantes : - les dettes alimentaires non échues au jour de la décision arrêtant le plan de règlement judiciaire; - les dettes constituées d'indemnités accordées pour la réparation d'un préjudice corporel, causé par une infraction; - les dettes d'un failli subsistant après la clôture de la faillite. § 4. Par dérogation au paragraphe précédent, le juge peut accorder la aanzuiveringsregeling aan, die ligt tussen drie en vijf jaar. Artikel 51 is niet van toepassing. § 3. De rechter kan geen kwijtschelding verlenen voor volgende schulden : - de onderhoudsgelden die niet vervallen zijn op de dag van de uitspraak houdende vaststelling van de gerechtelijke aanzuiveringsregeling; - de schulden die een schadevergoeding inhouden, toegestaan voor het herstel van een lichamelijke schade veroorzaakt door een misdrijf; - de schulden van een gefailleerde die overblijven na het sluiten van het faillissement. § 4. In afwijking van de voorgaande paragraaf kan de rechter kwijtschelding verlenen voor de schulden van een gefailleerde die
remise pour les dettes d'un failli, subsistant après une faillite dont overblijven na een faillissement waarvan de sluiting is uitgesproken
la clôture a été prononcée en application de la loi du 18 avril 1851 met toepassing van de wet van 18 april 1851 op het faillissement, de
sur les faillites, banqueroutes et sursis de paiement depuis plus de
10 ans au moment du dépôt de la requête visée à l'article 1675/4. bankbreuk en de opschorting van betaling sedert ten minste 10 jaar op
Cette remise ne peut être accordée au failli qui a été condamné pour het moment van neerlegging van het verzoekschrift bedoeld in artikel
banqueroute simple ou frauduleuse. 1675/4. Deze kwijtschelding kan niet worden verleend aan de
gefailleerde die veroordeeld werd wegens eenvoudige of bedrieglijke bankbreuk.
§ 5. Sans préjudice de la loi du 7 août 1974 instituant le droit à un § 5. Onverminderd de wet van 7 augustus 1974 tot instelling van het
minimum de moyens d'existence et dans le respect de l'article 1675/3, recht op het bestaansminimum en met inachtneming van artikel 1675/3,
alinéa 3, le juge peut, lorsqu'il établit le plan, déroger aux derde lid, kan de rechter wanneer hij de regeling opstelt, bij
articles 1409 à 1412 par décision spécialement motivée. » bijzonder gemotiveerde beslissing afwijken van de artikelen 1409 tot
B.2.1. La procédure du règlement collectif de dettes instaurée par la 1412. » B.2.1. De procedure van collectieve schuldenregeling ingevoerd bij de
loi du 5 juillet 1998 relative au règlement collectif de dettes et à wet van 5 juli 1998 betreffende de collectieve schuldenregeling en de
la possibilité de vente de gré à gré des biens immeubles saisis a pour mogelijkheid van verkoop uit de hand van de in beslag genomen
objectif principal de rétablir la situation financière d'un débiteur onroerende goederen heeft tot hoofddoel de financiële situatie te
surendetté en lui permettant notamment, dans la mesure du possible, de herstellen van een schuldenaar met overmatige schuldenlast door hem
met name ertoe in staat te stellen voor zover mogelijk zijn schulden
payer ses dettes et en lui garantissant simultanément, ainsi qu'à sa te betalen en tegelijkertijd te waarborgen dat hij zelf en zijn gezin
famille, qu'ils pourront mener une vie conforme à la dignité humaine een menswaardig leven kunnen leiden (artikel 1675/3, derde lid, van
(article 1675/3, alinéa 3, du Code judiciaire inséré par l'article 2 het Gerechtelijk Wetboek, ingevoegd bij artikel 2 van de voormelde wet
de la loi précitée du 5 juillet 1998). La situation financière de la personne surendettée est globalisée et celle-ci est soustraite à la pression anarchique des créanciers grâce à l'intervention d'un médiateur de dettes, désigné aux termes de l'article 1675/6 nouveau du même Code par le juge qui aura, au préalable, statué sur l'admissibilité de la demande de règlement collectif de dettes. La décision d'admissibilité fait naître une situation de concours entre les créanciers et a pour effet la suspension du cours des intérêts et l'indisponibilité du patrimoine du requérant (article 1675/7 nouveau du même Code). van 5 juli 1998). De financiële situatie van de persoon met overmatige schuldenlast wordt in kaart gebracht en de ongecontroleerde druk van de schuldeisers valt voor die persoon weg dankzij het optreden van een schuldbemiddelaar, die luidens het nieuwe artikel 1675/6 van hetzelfde Wetboek wordt aangewezen door de rechter die voorafgaandelijk uitspraak zal hebben gedaan over de toelaatbaarheid van de vordering tot collectieve schuldenregeling. De beschikking van toelaatbaarheid doet een toestand van samenloop ontstaan tussen de schuldeisers en heeft de opschorting van de loop van de intresten en de onbeschikbaarheid van het vermogen van de verzoeker tot gevolg (nieuw artikel 1675/7 van hetzelfde Wetboek).
B.2.2. Le débiteur propose à ses créanciers de conclure un plan de B.2.2. De schuldenaar stelt aan zijn schuldeisers voor een minnelijke
règlement collectif amiable, sous le contrôle du juge; celui-ci peut collectieve aanzuiveringsregeling te treffen, onder het toezicht van
imposer un plan de règlement judiciaire à défaut d'accord (article de rechter; die kan een gerechtelijke aanzuiveringsregeling opleggen
1675/3). Ce défaut d'accord est constaté par le médiateur (article indien geen akkoord wordt bereikt (artikel 1675/3). Die ontstentenis
1675/11). Le plan de règlement judiciaire peut comporter un certain van akkoord wordt vastgesteld door de bemiddelaar (artikel 1675/11).
De gerechtelijke aanzuiveringsregeling kan een aantal maatregelen
nombre de mesures, tels le report ou le rééchelonnement du paiement bevatten, zoals het uitstel of de herschikking van betaling van de
des dettes ou la remise totale ou partielle des dettes d'intérêts schulden of de gehele of gedeeltelijke kwijtschelding van de moratoire
moratoires, indemnités et frais (article 1675/12) et, si ces mesures intresten, vergoedingen en kosten (artikel 1675/12) en, indien die
ne permettent pas de rétablir la situation financière du débiteur, maatregelen het niet mogelijk maken de financiële situatie van de
schuldenaar te herstellen, elke andere gedeeltelijke kwijtschelding
toute autre remise partielle de dettes, même en capital, moyennant le van schulden, zelfs van kapitaal, op voorwaarde dat de in artikel
respect des conditions fixées par l'article 1675/13. Cette dernière 1675/13 vastgestelde voorwaarden in acht worden genomen. De in het
disposition permet au juge, en son paragraphe 5 en cause, de déroger, geding zijnde paragraaf 5 van die laatste bepaling maakt het de
par décision spécialement motivée, aux dispositions du Code judiciaire rechter mogelijk bij bijzonder gemotiveerde beslissing af te wijken
qui déterminent les conditions dans lesquelles les sommes qui sont van de bepalingen van het Gerechtelijk Wetboek waarin de voorwaarden
visées par ces dispositions peuvent être saisies, cédées ou faire worden vastgesteld waaronder de in die bepalingen beoogde sommen in
beslag kunnen worden genomen, kunnen worden overgedragen of
l'objet de récupérations (articles 1409 à 1412). Cette faculté est teruggevorderd (artikelen 1409 tot 1412). Die mogelijkheid wordt aan
donnée au juge « sans préjudice de la loi du 7 août 1974 instituant le de rechter verleend « onverminderd de wet van 7 augustus 1974 tot
droit à un minimum de moyens d'existence et dans le respect de instelling van het recht op het bestaansminimum en met inachtneming
l'article 1675/3, alinéa 3 » (lequel impose de garantir au débiteur et van artikel 1675/3, derde lid, » (dat de verplichting oplegt de
schuldenaar en zijn gezin te waarborgen dat zij een menswaardig leven
à sa famille la possibilité de mener une vie conforme à la dignité kunnen leiden). Uit de parlementaire voorbereiding blijkt dat die
humaine). Il ressort des travaux préparatoires que ce paragraphe 5 a paragraaf 5 is opgevat en aangenomen met de bedoeling de rechter toe
été conçu et adopté dans l'intention de permettre au juge de déroger te staan af te wijken van de beschermende regels vervat in de
aux règles de protection contenues dans les dispositions précitées du
Code judiciaire tout en respectant « le plancher du minimum de moyens voormelde bepalingen van het Gerechtelijk Wetboek en toch « het
d'existence visé à la loi du 7 août 1974 », la référence à ce plancher bestaansminimum bedoeld bij de wet van 7 augustus 1974 » in acht te
étant une précision par rapport à la notion de possibilité de mener nemen, waarbij de verwijzing naar dat bestaansminimum een precisering
is ten aanzien van het begrip « mogelijkheid om een menswaardig leven
une vie conforme à la dignité humaine (Doc. parl., Chambre, 1996-1997, te leiden » (Parl. St., Kamer, 1996-1997, nrs. 1073/1-1074/1, pp. 43,
nos 1073/1-1074/1, pp. 43, 44, 48, 88 et 89). 44, 48, 88 en 89).
B.2.3. La différence de traitement alléguée n'est pas injustifiée : B.2.3. Het aangehaalde verschil in behandeling is niet zonder
elle garantit que la mise en oeuvre du système permette au débiteur de verantwoording : het waarborgt dat de inwerkingstelling van het
mener au minimum une vie conforme à la dignité humaine et donne au stelsel de schuldenaar het mogelijk maakt minimum een menswaardig
juge la mesure précise de ce minimum en se référant au minimex pour fixer cette mesure. B.3.1. Le juge a quo considère que cette disposition a pour effet de priver les personnes dont le revenu est inférieur ou égal au minimum de moyens d'existence de la possibilité de bénéficier d'un plan de règlement judiciaire. B.3.2. Dans cette interprétation, l'article 1675/13 du Code judiciaire établit une différence de traitement entre les débiteurs dont le revenu est inférieur ou égal au minimum de moyens d'existence et ceux leven te leiden en geeft de rechter de precieze maat van dat minimum aan door te verwijzen naar het bestaansminimum om die maat vast te stellen. B.3.1. De verwijzende rechter is van mening dat die bepaling tot gevolg heeft dat ze personen wier inkomen minder bedraagt dan of gelijk is aan het bestaansminimum de mogelijkheid ontzegt een gerechtelijke aanzuiveringsregeling te genieten. B.3.2. In die interpretatie roept artikel 1675/13 van het Gerechtelijk Wetboek een verschil in behandeling in het leven tussen de schuldenaars wier inkomen minder bedraagt dan of gelijk is aan het bestaansminimum en diegenen wier inkomen meer bedraagt dan dat
dont le revenu est supérieur à ce minimum, seuls ces derniers pouvant minimum, waarbij enkel laatstgenoemden een gerechtelijke
bénéficier d'un plan de règlement judiciaire. aanzuiveringsregeling kunnen genieten.
B.4.1. La Cour doit examiner si la disposition en cause n'entraîne pas B.4.1. Het Hof dient na te gaan of de in het geding zijnde bepaling
de conséquences disproportionnées à l'égard de la catégorie de geen onevenredige gevolgen meebrengt ten aanzien van de categorie van
personnes à qui la possibilité d'obtenir un plan de règlement personen aan wie de mogelijkheid om een gerechtelijke
judiciaire est refusée. aanzuiveringsregeling te verkrijgen wordt ontzegd.
B.4.2. En vertu de l'article 1675/2 du Code judiciaire, la procédure B.4.2. Krachtens artikel 1675/2 van het Gerechtelijk Wetboek is de
procedure van collectieve schuldenregeling toegankelijk voor elke
de règlement collectif de dettes est accessible à toute personne natuurlijke persoon die op duurzame wijze niet in staat is om zijn
physique qui, de manière durable, n'est pas en état de payer ses opeisbare of nog te vervallen schulden te betalen en die zijn
dettes exigibles ou à échoir et qui n'a pas organisé son onvermogen niet heeft bewerkstelligd. De doelstelling van de
insolvabilité. L'objectif du règlement collectif de dettes est de « collectieve schuldenregeling bestaat erin « de financiële toestand van
refaçonner la situation financière de l'individu pour lui permettre, à het individu te herboetseren opdat hij en zijn familie een nieuwe
lui et à sa famille, de prendre un nouveau départ dans la vie » (Doc. start in het leven zouden kunnen nemen » (Parl. St., Kamer, 1996-1997,
parl., Chambre, 1996-1997, nos 1073/1-1074/1, p. 12). La possibilité nrs. 1073/1-1074/1, p. 12). De mogelijkheid voor de rechter om, in
pour le juge, en cas de règlement judiciaire, de décider une remise geval van gerechtelijke regeling, tot een gedeeltelijke kwijtschelding
partielle de dettes en capital est justifiée par les considérations van de kapitaalschulden te beslissen is verantwoord door de volgende
suivantes : « Dans certains cas, un plan de règlement collectif de dettes ne pourra s'établir qu'à condition qu'il s'accompagne d'une remise de dettes, totale ou partielle. A défaut, à l'expiration du plan, la situation du débiteur qui aura bénéficié d'un moratoire sous forme d'un étalement des paiements n'aura pas changé : il restera tenu de rembourser le solde des dettes non apurées et devra à nouveau supporter les saisies suspendues pendant le plan. La remise de dettes est le seul moyen de réintégrer la personne surendettée dans le système économique. A défaut, cette personne se marginalise, se cantonne dans l'économie souterraine, devient un poids pour la société. » (ibid., p. 11) B.4.3. La circonstance que les revenus du débiteur sont inférieurs au minimum de moyens d'existence pourra inciter le juge à rejeter sa demande s'il estime qu'il n'existe aucune possibilité d'établir un plan de règlement. Mais cette même circonstance n'empêche pas que le débiteur puisse à l'avenir honorer ses dettes pour autant qu'il en obtienne le report, le rééchelonnement ou la remise partielle, le juge pouvant lui imposer des mesures d'accompagnement qui peuvent être, notamment, une guidance budgétaire, sa prise en charge par un service social, l'obligation de suivre un traitement médical ou un accompagnement budgétaire organisé par un centre public d'aide sociale overwegingen : « In bepaalde gevallen zal een collectieve schuldenregeling slechts kunnen worden opgesteld op voorwaarde dat zij samengaat met een volledige of gedeeltelijke kwijtschelding van schulden. Bij gebrek hieraan, zal de toestand van de schuldenaar die een moratorium onder de vorm van een spreiding van de betalingen zal genoten hebben, niet gewijzigd zijn na het verloop van de regeling : hij zal ertoe gehouden blijven het saldo van de niet-aangezuiverde schulden terug te betalen en hij zal opnieuw het tijdens de regeling geschorste beslag moeten ondergaan. De kwijtschelding van schulden is het enige middel om de persoon met overmatige schuldenlast opnieuw in het economisch stelsel te integreren. Bij gebrek hieraan zal deze persoon zich buiten de maatschappij plaatsen, zich in een ondergrondse economie opsluiten en een last voor de maatschappij worden. » (ibid., p. 11.) B.4.3. De omstandigheid dat de inkomsten van de schuldenaar minder bedragen dan het bestaansminimum zal de rechter ertoe kunnen aanzetten zijn vordering te verwerpen, indien hij van mening is dat er geen enkele mogelijkheid bestaat om een aanzuiveringsregeling op te stellen. Diezelfde omstandigheid neemt echter niet weg dat de schuldenaar in de toekomst zijn schulden zou kunnen betalen, voor zover hij het uitstel, de herschikking of de gedeeltelijke kwijtschelding verkrijgt, waarbij de rechter hem begeleidende maatregelen kan opleggen die met name kunnen bestaan in een budgetbegeleiding, de tenlasteneming van die persoon door een sociale dienst, de verplichting om een medische behandeling te volgen of een budgetbegeleiding door een openbaar centrum voor maatschappelijk
(Doc. parl., Chambre, 1996-1997, n- 1073/11, p. 72). Il est welzijn (Parl. St., Kamer, 1996-1997, nr. 1073/11, p. 72). Het is
manifestement disproportionné d'interdire a priori à toute personne kennelijk onevenredig a priori elke persoon wier huidige inkomsten
dont les revenus actuels sont inférieurs au minimum de moyens minder bedragen dan het bestaansminimum te verbieden een gerechtelijke
d'existence de solliciter un plan de règlement judiciaire alors que la aanzuiveringsregeling aan te vragen, terwijl de wet precies ertoe
loi vise précisément à éviter qu'une personne endettée ne s'installe strekt te vermijden dat een persoon met schulden in een blijvende
durablement dans une situation de marginalité et d'exclusion. Ces toestand van marginaliteit en uitsluiting terechtkomt. Aangezien die
personnes étant celles pour lesquelles le danger de marginalisation personen diegenen zijn voor wie het gevaar van marginalisering het
est le plus important, il n'est pas justifié de les exclure de la grootst is, is het niet verantwoord ze uit te sluiten van de
possibilité d'obtenir un plan de règlement judiciaire comportant, à mogelijkheid om een gerechtelijke aanzuiveringsregeling te verkrijgen
terme, remise de leurs dettes en capital. die op termijn de kwijtschelding van hun kapitaalschulden omvat.
B.5. Dans l'interprétation selon laquelle l'article 1675/13, § 5, du B.5. In de interpretatie volgens welke artikel 1675/13, § 5, van het
Code judiciaire interdit au juge d'établir un plan de règlement Gerechtelijk Wetboek de rechter verbiedt een gerechtelijke
judiciaire pour le débiteur surendetté dont le revenu est inférieur ou aanzuiveringsregeling op te stellen voor de schuldenaar met overmatige
égal au minimum de moyens d'existence, cette disposition viole les schuldenlast wiens inkomen minder bedraagt dan of gelijk is aan het
articles 10 et 11 de la Constitution. bestaansminimum, schendt die bepaling de artikelen 10 en 11 van de
B.6.1. La Cour observe cependant que l'article 1675/13, § 5, ne déroge Grondwet. B.6.1. Het Hof merkt echter op dat artikel 1675/13, § 5, niet afwijkt
pas à la règle exprimée à l'article 1675/2 du Code judiciaire selon van de regel uitgedrukt in artikel 1675/2 van het Gerechtelijk Wetboek
laquelle toute personne physique endettée peut demander un règlement volgens welke elke natuurlijke persoon met overmatige schuldenlast een
collectif de dettes, les seules personnes exclues étant celles qui ont collectieve schuldenregeling kan aanvragen, waarbij enkel de personen
organisé leur insolvabilité. La disposition en cause a été justifiée worden uitgesloten die hun onvermogen hebben bewerkstelligd. De in het
par le souci d'éviter que les revenus du débiteur soient insuffisants geding zijnde bepaling werd verantwoord door de zorg te vermijden dat
de inkomsten van de schuldenaar onvoldoende zouden zijn om een
pour mener une vie conforme à la dignité humaine. Il fut précisé : menswaardig leven te kunnen leiden. Er werd gepreciseerd :
« Le § 4 [devenu 5] n'a donc d'autre objectif que : « § 4 [§ 5 geworden] heeft dus slechts als bedoeling :
- d'autoriser le juge à imposer le paiement de dettes au moyen d'une - de rechter toe te laten de betaling op te leggen door middel van een
partie des revenus, allocations et sommes incessibles ou gedeelte van de niet voor beslag of overdracht vatbare inkomsten,
insaisissables, toelagen en bedragen,
- d'interdire au juge d'obliger le débiteur à céder, pour le paiement - de rechter te verbieden om de schuldenaar, voor de betaling van
de ses dettes, la partie des revenus, allocations et sommes diens schulden, het gedeelte af te staan van de niet voor beslag of
incessibles ou insaisissables, inférieure au montant du minimum de overdracht vatbare inkomsten, toelagen en bedragen, dat lager ligt dan
moyens d'existence. » (Doc. parl., Chambre, 1996-1997, n° 1073/11, p. het bedrag van het bestaansminimum. » (Parl. St., Kamer, 1996-1997,
72) nr. 1073/11, p. 72)
B.6.2. Rien, dans les travaux préparatoires, ne permet de déduire de B.6.2. Niets in de parlementaire voorbereiding maakt het mogelijk uit
la disposition en cause qu'elle aurait pour effet d'interdire en toute de in het geding zijnde bepaling af te leiden dat zij tot gevolg zou
hypothèse à la personne dont les revenus sont inférieurs au minimum de hebben in elk geval aan de persoon wiens inkomsten minder bedragen dan
moyens d'existence de solliciter un règlement collectif de dettes. Il het bestaansminimum te verbieden een collectieve schuldenregeling aan
semble au contraire que le législateur était conscient de ce que, « te vragen. De wetgever schijnt daarentegen zich ervan bewust te zijn
dans les situations les plus extrêmes, [ . ] seules des mesures geweest dat « in extreme situaties [ . ] enkel begeleidende
d'accompagnement garderont leur pleine signification. Néanmoins, le maatregelen [ . ] hun volledige betekenis [zullen] behouden. Niettemin
débiteur sera invité à fournir un effort pour désintéresser ses zal de schuldenaar verzocht worden een inspanning te leveren om zijn
créanciers, même de façon très limitée. Le plan sera revu en cas de schuldenaars [lees : schuldeisers] te betalen, zelfs op heel beperkte
retour à meilleure fortune » (Doc. parl., Chambre, 1996-1997, n°s wijze. De regeling zal worden herzien in geval van terugkeer tot beter
1073/1-1074/1, p. 44). fortuin » (Parl. St., Kamer, 1996-1997, nrs. 1073/1-1074/1, p. 44).
La remise de dettes n'intervient qu'au terme du plan de règlement, De kwijtschelding van de schulden gebeurt pas op het einde van de
dont la durée peut varier de trois à cinq ans, et uniquement à la aanzuiveringsregeling, waarvan de duurtijd van drie tot vijf jaar kan
condition, d'une part, que toutes les mesures imposées par le juge bedragen, en uitsluitend op voorwaarde, enerzijds, dat alle door de
aient été respectées et, d'autre part, que le débiteur n'ait pas connu rechter opgelegde maatregelen in acht zijn genomen en, anderzijds, dat
de retour à meilleure fortune. Les droits des créanciers sont donc garantis dans la mesure du possible, compte tenu de la situation du débiteur lors de sa demande de règlement collectif de dettes, par la mise en oeuvre du plan et par les efforts que le débiteur se voit imposer. B.6.3. La Cour constate dès lors que la disposition en cause peut être interprétée comme établissant uniquement une limite au pouvoir du juge de déroger aux règles d'incessibilité et d'insaisissabilité des revenus, limite constituée par la référence au minimum de moyens de financiële situatie van de schuldenaar niet opnieuw is verbeterd. De rechten van de schuldeisers zijn dus, rekening houdend met de situatie van de schuldenaar bij zijn aanvraag tot collectieve schuldenregeling, zoveel mogelijk gewaarborgd, door de inwerkingstelling van de regeling en door de inspanningen die aan de schuldenaar worden opgelegd. B.6.3. Het Hof stelt bijgevolg vast dat de in het geding zijnde bepaling zo kan worden geïnterpreteerd dat zij enkel een limiet vaststelt voor de bevoegdheid van de rechter om af te wijken van de regels van onoverdraagbaarheid en niet-vatbaarheid voor beslag van de inkomsten, een limiet die bestaat in de verwijzing naar het
d'existence, et qu'elle n'a pas pour effet d'exclure du bénéfice du bestaansminimum, en dat zij niet tot gevolg heeft schuldenaars wier
règlement collectif de dettes des débiteurs dont le revenu se situe inkomen minder bedraagt dan die limiet uit te sluiten van het voordeel
au-dessous de cette limite. van de collectieve schuldenregeling.
B.7. Dans cette interprétation, qui est aussi celle que défend le B.7. In die interpretatie, die ook de Ministerraad voorstaat, roept
Conseil des ministres, l'article 1675/13, § 5, n'établit pas la artikel 1675/13, § 5, niet het in de prejudiciële vraag beoogde
différence de traitement visée par la question préjudicielle, et ne verschil in behandeling in het leven en kan het dus de artikelen 10 en
peut donc violer les articles 10 et 11 de la Constitution. 11 van de Grondwet niet schenden.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
- L'article 1675/13, § 5, du Code judiciaire, interprété comme - Artikel 1675/13, § 5, van het Gerechtelijk Wetboek, in de
excluant de la possibilité de bénéficier d'un plan de règlement interpretatie dat het de mogelijkheid om een gerechtelijke
judiciaire les personnes dont le revenu est égal ou inférieur au aanzuiveringsregeling te genieten ontzegt aan de personen wier inkomen
minimum de moyens d'existence visé par la loi du 7 août 1974, viole gelijk is aan of minder bedraagt dan het in de wet van 7 augustus 1974
les articles 10 et 11 de la Constitution. bedoelde bestaansminimum, schendt de artikelen 10 en 11 van de
- La même disposition, interprétée comme n'excluant pas de la Grondwet. - Dezelfde bepaling, in de interpretatie dat zij de mogelijkheid om
possibilité de bénéficier d'un plan de règlement judiciaire les een gerechtelijke aanzuiveringsregeling te genieten niet ontzegt aan
personnes dont le revenu est égal ou inférieur au minimum de moyens de personen wier inkomen gelijk is aan of minder bedraagt dan het in
d'existence visé par la loi du 7 août 1974, ne viole pas les articles de wet van 7 augustus 1974 bedoelde bestaansminimum, schendt de
10 et 11 de la Constitution. artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet.
Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise, Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het
la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 13 mars 2001, par le Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 13 maart 2001, door de
siège précité, dans lequel le juge M. Bossuyt est remplacé, pour le voormelde zetel, waarin rechter M. Bossuyt voor de uitspraak is
prononcé, par le juge L. Lavrysen, conformément à l'article 110 de la vervangen door rechter L. Lavrysen, overeenkomstig artikel 110 van de
même loi. voormelde wet.
Le greffier, De griffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
Le président, De voorzitter,
M. Melchior. M. Melchior.
^