Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 107/2000 du 31 octobre 2000 Numéro du rôle : 1736 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 394bis du Code des impôts sur les revenus 1992, posée par le Conseil d'Etat. La Cour d'arbitrage, composée après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : I. Objet de la question préjudicielle Par ar(...)"
Extrait de l'arrêt n° 107/2000 du 31 octobre 2000 Numéro du rôle : 1736 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 394bis du Code des impôts sur les revenus 1992, posée par le Conseil d'Etat. La Cour d'arbitrage, composée après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : I. Objet de la question préjudicielle Par ar(...) Uittreksel uit arrest nr. 107/2000 van 31 oktober 2000 Rolnummer 1736 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 394bis van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992, gesteld door de Raad van State. Het Arbitragehof, sameng wijst na beraad het volgende arrest : I. Onderwerp van de prejudiciële vraag Bij arrest nr. 8(...)
COUR D'ARBITRAGE ARBITRAGEHOF
Extrait de l'arrêt n° 107/2000 du 31 octobre 2000 Uittreksel uit arrest nr. 107/2000 van 31 oktober 2000
Numéro du rôle : 1736 Rolnummer 1736
En cause : la question préjudicielle relative à l'article 394bis du In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 394bis van het
Code des impôts sur les revenus 1992, posée par le Conseil d'Etat. Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992, gesteld door de Raad van State.
La Cour d'arbitrage, Het Arbitragehof,
composée des présidents M. Melchior et G. De Baets, et des juges H. samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en G. De Baets, en de
Boel, L. François, J. Delruelle, H. Coremans et M. Bossuyt, assistée rechters H. Boel, L. François, J. Delruelle, H. Coremans en M.
du greffier L. Potoms, présidée par le président M. Melchior, Bossuyt, bijgestaan door de griffier L. Potoms, onder voorzitterschap van voorzitter M. Melchior,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet de la question préjudicielle I. Onderwerp van de prejudiciële vraag
Par arrêt n° 81.697 du 6 juillet 1999 en cause de D. Baras contre Bij arrest nr. 81.697 van 6 juli 1999 in zake D. Baras tegen de
l'Etat belge, dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour Belgische Staat, waarvan de expeditie ter griffie van het Arbitragehof
d'arbitrage le 27 juillet 1999, le Conseil d'Etat a posé la question is ingekomen op 27 juli 1999, heeft de Raad van State de volgende
préjudicielle suivante : prejudiciële vraag gesteld :
« L'article 394bis du C.I.R. 92 viole-t-il les articles 10 et 11 de la « Schendt artikel 394bis van het W.I.B. 92 de artikelen 10 en 11 van
Constitution en ce qu'il impose au conjoint séparé de fait au nom de Grondwet doordat het aan de feitelijk gescheiden echtgenoot op
duquel la cotisation n'est pas établie de renverser les présomptions wiens naam de aanslag niet is gevestigd, de verplichting oplegt om de
établies par le directeur régional des contributions sur la base de vermoedens gevestigd door de gewestelijke directeur der belastingen op
l'article 246 ancien du C.I.R. 92, 340 nouveau, sans avoir accès à la basis van het vroegere artikel 246 van het W.I.B. 92, het nieuwe
artikel 340, te weerleggen, zonder toegang te hebben tot de
comptabilité de son conjoint et sans, en outre, avoir accès au dossier boekhouding van zijn echtgenoot en zonder bovendien toegang te hebben
fiscal de ce dernier, alors que le conjoint au nom duquel la tot het fiscaal dossier van deze laatste, terwijl de echtgenoot op
cotisation n'est pas établie est tenu au paiement de la dette de son wiens naam de aanslag niet is gevestigd, gehouden is tot de betaling
conjoint, par application de l'article 394 du C.I.R. 92 ? » van de schuld van zijn echtgenoot, met toepassing van artikel 394 van het W.I.B. 92 ? »
IV. En droit IV. In rechte
B.1.1. La question préjudicielle posée par l'arrêt n° 81.697 du 6 B.1.1. De prejudiciële vraag gesteld bij arrest nr. 81.697 van 6 juli
juillet 1999 du Conseil d'Etat (treizième chambre) porte sur l'article 1999 van de Raad van State (dertiende kamer) heeft betrekking op
394bis du Code des impôts sur les revenus 1992 (ci-après C.I.R. 1992), artikel 394bis van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992
libellé comme suit : (hierna W.I.B. 1992), dat luidt als volgt :
« Le directeur des contributions ou le fonctionnaire désigné par lui, « De directeur der belastingen of de door hem gedelegeerde ambtenaar
peut limiter, au profit du conjoint qui vit séparé de fait, sur kan ten aanzien van de echtgenoot die feitelijk gescheiden leeft, op
requête motivée de ce dernier, le recouvrement de l'impôt relatif aux gemotiveerd verzoek van deze laatste, de invordering van de belasting
revenus de l'autre conjoint à ce qui aurait été dû par celui-ci s'il betreffende de inkomsten van de andere echtgenoot beperken tot wat
avait exercé tous ses droits de réclamation et de dégrèvement d'office deze verschuldigd zou zijn geweest indien hij al zijn rechten van
visés aux articles 366 et 376. bezwaar en van ontheffing van ambtswege, vermeld in de artikelen 366
en 376, uitgeoefend zou hebben.
La requête doit être introduite par écrit, sous peine de déchéance, Het verzoek moet op straffe van verval schriftelijk worden ingediend
auprès du directeur des contributions de la province ou de la région bij de directeur der belastingen van de provincie of het gewest in
dans le ressort de laquelle l'imposition a été établie, dans les six wiens ambtsgebied de aanslag is gevestigd, binnen zes maanden na het
mois de l'envoi par le receveur des contributions de la sommation à verzenden van de aanmaning tot betalen door de ontvanger.
payer. En attendant la décision, le directeur des contributions peut faire In afwachting van de beslissing kan de directeur der belastingen ten
surseoir au recouvrement dans le chef du requérant dans la mesure et aanzien van de verzoeker de invordering doen uitstellen in de mate en
aux conditions qu'il détermine. » onder de voorwaarden door hem te bepalen. »
B.1.2. La disposition précitée a été abrogée par l'article 35 de la B.1.2. De voormelde bepaling is opgeheven bij artikel 35 van de wet
loi du 15 mars 1999 relative au contentieux en matière fiscale mais le van 15 maart 1999 betreffende de beslechting van fiscale geschillen
Conseil d'Etat constate qu'elle a été appliquée dans le litige à maar de Raad van State stelt vast dat zij is toegepast in het geschil
l'occasion duquel la Cour est saisie. naar aanleiding waarvan aan het Hof een vraag is gesteld.
B.2. La question préjudicielle contient l'assertion que l'article B.2. In de prejudiciële vraag wordt beweerd dat artikel 394bis « aan
394bis « impose au conjoint séparé de fait au nom duquel la cotisation de feitelijk gescheiden echtgenoot op wiens naam de aanslag niet is
n'est pas établie de renverser les présomptions établies par le gevestigd, de verplichting oplegt om de vermoedens gevestigd door de
directeur régional des contributions » alors que la disposition en gewestelijke directeur der belastingen [ . ] te weerleggen » terwijl
cause porte seulement qu'un fonctionnaire « peut limiter, au profit du de in het geding zijnde bepaling enkel stelt dat een ambtenaar « ten
aanzien van de echtgenoot die feitelijk gescheiden leeft, op
conjoint qui vit séparé de fait, sur requête motivée de ce dernier, le gemotiveerd verzoek van deze laatste, de invordering van de belasting
recouvrement de l'impôt relatif aux revenus de l'autre conjoint à ce betreffende de inkomsten van de andere echtgenoot [kan] beperken tot
qui aurait été dû par celui-ci s'il avait exercé tous ses droits de wat deze verschuldigd zou zijn geweest indien hij al zijn rechten van
réclamation et de dégrèvement d'office visés aux articles 366 et 376 bezwaar en van ontheffing van ambtswege, vermeld in de artikelen 366
». Ni cette question ni les pièces soumises à la Cour ne permettent de en 376, uitgeoefend zou hebben ». Noch die vraag, noch de aan het Hof
déterminer à qui le conjoint séparé de fait introduisant la requête voorgelegde stukken maken het mogelijk vast te stellen met wie de
feitelijk gescheiden echtgenoot die het in artikel 394bis van het
visée à l'article 394bis du C.I.R. 1992 est comparé, autrement dit W.I.B. 1992 bedoelde verzoek indient, wordt vergeleken, met andere
entre quelles catégories de personnes une différence de traitement woorden onder welke categorie van personen een verschil in behandeling
devrait être considérée comme discriminatoire, alors que la référence als discriminerend zou moeten worden beoordeeld terwijl de verwijzing
aux articles 10 et 11 de la Constitution suppose une comparaison. La naar de artikelen 10 en 11 van de Grondwet een vergelijking
question préjudicielle ne contient aucune indication à cet égard; veronderstelt. De prejudiciële vraag bevat hieromtrent geen enkele
quant à la partie requérante devant le Conseil d'Etat, elle compare, aanwijzing; wat betreft de verzoekende partij voor de Raad van State,
dans son mémoire (p. 6), « l'époux au nom duquel l'impôt est enrôlé et vergelijkt zij in haar memorie (p. 6) « de echtgenoot op wiens naam de
le conjoint séparé de fait » et, dans son mémoire en réponse (p. 3), indique qu'« il ne s'agit pas de comparer les conjoints séparés de fait entre eux, mais de comparer ces derniers avec les autres contribuables justifiant d'un droit de réclamation quant à l'étendue des moyens de preuves dont ils disposent et auxquels ils sont soumis ». De tels éléments ne constituent pas des précisions suffisantes. B.3. S'il est vrai que la disposition en cause ne prévoit pas la possibilité, pour ceux qui introduisent la requête visée à l'article 394bis du C.I.R. 1992, d'avoir accès à des pièces permettant d'asseoir belasting wordt ingekohierd en de feitelijk gescheiden echtgenoot » en, in haar memorie van antwoord (p. 3), geeft zij aan dat « het er niet om gaat feitelijk gescheiden echtgenoten onder elkaar te vergelijken, maar laatstgenoemden te vergelijken met andere belastingplichtigen die doen blijken van een recht van bezwaar ten aanzien van de omvang van de bewijsmiddelen waarover zij beschikken en waaraan zij zijn onderworpen ». Dergelijke elementen vormen geen afdoende preciseringen. B.3. Hoewel de in het geding zijnde bepaling, voor diegenen die het in artikel 394bis van het W.I.B. 1992 beoogde verzoek indienen, niet in de mogelijkheid voorziet om toegang te hebben tot stukken waarop zij
leurs prétentions (et sous réserve qu'il convient de préciser à qui hun beweringen kunnen baseren (en onder voorbehoud dat moet worden
cette catégorie de requérants est comparée), il y a lieu de relever gepreciseerd met wie die categorie van verzoekers wordt vergeleken),
que, dans un arrêt n° 81.740 du 9 juillet 1999, la treizième chambre dient te worden opgemerkt dat, in een arrest nr. 81.740 van 9 juli
de la section d'administration du Conseil d'Etat a décidé : 1999, de dertiende kamer van de afdeling administratie van de Raad van
State heeft beslist :
« Considérant que l'article 32 de la Constitution porte que ` chacun a « Overwegende dat artikel 32 van de Grondwet bepaalt : ' Ieder heeft
le droit de consulter chaque document administratif et de s'en faire het recht elk bestuursdocument te raadplegen en er een afschrift van
remettre copie, sauf dans les cas et conditions fixés par la loi, le te krijgen, behoudens in de gevallen en onder de voorwaarden bepaald
décret ou la règle visée à l'article 134 '; que l'article 6, § 2, de door de wet, het decreet of de regel bedoeld in artikel 134 '; dat
la loi du 11 avril 1994 relative à la publicité de l'administration artikel 6, § 2, van de wet van 11 april 1994 betreffende de
dispose notamment comme suit : openbaarheid van bestuur, onder meer het volgende bepaalt :
` § 2. L'autorité administrative fédérale ou non fédérale rejette la ' § 2. Een federale of niet-federale administratieve overheid wijst de
demande de consultation, d'explication ou de communication sous forme
de copie d'un document administratif qui lui est adressé en vraag om inzage, uitleg of mededeling in afschrift van een
application de la présente loi si la publication du document bestuursdocument, die met toepassing van deze wet is gedaan, af,
administratif porte atteinte : wanneer de openbaarmaking van het bestuursdocument afbreuk doet :
1° à la vie privée, sauf si la personne concernée a préalablement 1° aan de persoonlijke levenssfeer, tenzij de betrokken persoon met de
donné son accord par écrit à la consultation ou à la communication inzage, de uitleg of de mededeling in afschrift heeft ingestemd;
sous forme de copie; 2° à une obligation de secret instaurée par la loi; 2° aan een bij wet ingestelde geheimhoudingsverplichting;
que les exceptions prévues à l'article 6 précité sont limitativement dat de uitzonderingen waarin het voormelde artikel 6 voorziet,
énumérées et d'interprétation stricte, et ne peuvent être invoquées limitatief worden opgenoemd en strikt moeten worden geïnterpreteerd en
d'une façon systématique à l'appui de tout refus de communication d'un niet systematisch kunnen worden aangevoerd tot staving van elke
dossier fiscal sans vider de toute portée le principe de la publicité weigering om inzage te krijgen van een fiscaal dossier zonder het
des actes administratifs; Considérant, quant aux motifs avancés en l'espèce par la partie beginsel van de openbaarheid van de bestuurshandelingen uit te hollen;
adverse pour refuser de donner accès au dossier fiscal de Overwegende, wat betreft de motieven die in casu door de verwerende
partij worden aangevoerd om te weigeren inzage te verlenen van het
l'ex-conjoint de la requérante, que l'obstacle inscrit à l'article 6, fiscaal dossier van verzoeksters gewezen echtgenoot, dat het bepaalde
§ 2, 2°, de la loi du 11 avril 1994 ne s'entend que dans les limites in artikel 6, § 2, 2°, van de wet van 11 april 1994 alleen verstaan
d'une obligation légale de secret et que le secret professionnel moet worden binnen de perken van een wettelijke
geheimhoudingsverplichting en dat het fiscale beroepsgeheim, zoals
fiscal ne vaut, comme l'indique l'alinéa 1er de l'article 337 du wordt vermeld in het eerste lid van artikel 337 van het WIB 92, alleen
C.I.R. 92, qu'en dehors de l'exercice des fonctions; que l'alinéa 2 de geldt buiten de uitoefening van het ambt; dat het tweede lid van
la même disposition appuie cette interprétation dans la mesure où il dezelfde bepaling die interpretatie adstrueert in zoverre het ervan
répute agir dans l'exercice de leurs fonctions les fonctionnaires de uitgaat dat de ambtenaren van de administratie der directe belastingen
l'administration des contributions directes qui communiquent aux binnen de uitoefening van hun ambt blijven wanneer zij aan andere
autres services administratifs de l'Etat et aux juridictions les administratieve diensten van de Staat en aan rechtscolleges de
renseignements figurant dans des dossiers fiscaux; que la loi du 11 inlichtingen verstrekken die in de fiscale dossiers voorkomen; dat de
avril 1994 a implicitement mais certainement ajouté à cette wet van 11 april 1994 aan die opsomming van degenen die aanspraak
énumération des bénéficiaires des secrets fiscaux, les particuliers kunnen maken op het fiscaal geheim, impliciet doch stellig de
qui, dans l'exercice de leur droit constitutionnel et aux conditions particulieren heeft toegevoegd die, in de uitoefening van hun
fixées par la législation, demandent un accès au dossier fiscal; que si, en ce qui concerne le respect de la vie privée de l'ex-conjoint, l'article 6, § 2, 1°, de la loi du 11 avril 1994 contraint l'autorité administrative à refuser l'accès à un document administratif pour une demande adressée en application de ladite loi lorsque la publicité porte atteinte à la vie privée, sauf accord préalable écrit de la personne concernée, le caractère en principe confidentiel du dossier fiscal ne justifie cependant pas que l'on déroge au droit fondamental du contribuable de contester le bien-fondé d'une dette que l'administration lui réclame, ce qui implique le droit de se faire communiquer les données nécessaires pour comprendre et le cas échéant contester les éléments avancés par l'administration; qu'en l'occurrence, la requérante prouve un intérêt particulier à connaître la situation fiscale de son ex-conjoint puisque c'est sur son grondwettelijk recht en onder de voorwaarden gesteld in de wetgeving, inzage vragen van het fiscaal dossier; dat hoewel artikel 6, § 2, 1°, van de wet van 11 april 1994, wat de inachtneming van de persoonlijke levenssfeer van de gewezen echtgenoot betreft, de administratieve overheid dwingt een aanvraag om inzage van een bestuursdocument, gedaan met toepassing van de genoemde wet, af te wijzen, wanneer de bekendmaking afbreuk doet aan de persoonlijke levenssfeer, behoudens voorafgaand instemming van de betrokken persoon, er op grond van de in beginsel vertrouwelijke aard van het fiscaal dossier evenwel geen reden bestaat om af te wijken van het fundamentele recht van de belastingplichtige om de gegrondheid van een schuld die het bestuur van hem vordert te betwisten, wat het recht impliceert om zich de gegevens te laten meedelen die noodzakelijk zijn om de door het bestuur aangevoerde gegevens te begrijpen en in voorkomend geval te betwisten; dat verzoekster in dit geval blijk geeft van een bijzonder belang bij het kennen van de financiële situatie van haar gewezen echtgenoot, aangezien het op haar vermogen is dat de verwerende partij
patrimoine que la partie adverse entend récupérer les impôts impayés de niet-betaalde belastingen beoogt te verhalen en ze, zonder kennis
et que, sans connaître les éléments du dossier fiscal, elle ne peut te hebben van de gegevens van het fiscaal dossier, de te haren laste
réduire les montants récupérables à sa charge à ce qui aurait été dû verhaalbare bedragen niet kan beperken tot hetgeen verschuldigd zou
si son ex-conjoint avait exercé tous ses droits; que s'il est vrai que zijn geweest indien haar gewezen echtgenoot al zijn rechten had
l'article 394bis du C.I.R. 92 est muet quant à la possibilité pour le uitgeoefend; dat artikel 394bis van het WIB 92 weliswaar niets zegt
conjoint qui vit séparé de fait d'avoir accès au dossier fiscal, cette over de mogelijkheid voor de echtgenoot die feitelijk gescheiden leeft
disposition ne peut cependant être interprétée comme justifiant un om inzage te krijgen van het fiscaal dossier, doch deze bepaling niet
zo kan worden uitgelegd dat op grond daarvan inzage kan worden
refus d'accès; qu'en effet, le législateur, en organisant la procédure geweigerd; dat de wetgever immers, door te voorzien in de procedure
prévue à l'article 394bis, a précisément entendu octroyer au conjoint vermeld in artikel 394bis, de echtgenoot die feitelijk gescheiden
qui vit séparé de fait la possibilité de demander au directeur leeft juist de mogelijkheid heeft willen bieden om de gewestelijk
régional de limiter le recouvrement à son égard au montant qui aurait directeur te vragen het bedrag dat van hem zou worden teruggevorderd
été dû par l'autre conjoint s'il avait exercé tous ses droits de te beperken tot het bedrag dat door de andere echtgenoot zou zijn
verschuldigd indien hij zijn bezwaarrecht en recht op ontheffing van
réclamation et de dégrèvement d'office; qu'il se déduit de ces ambtswege volledig zou hebben uitgeoefend; dat uit die gegevens kan
éléments que la partie adverse ne peut invoquer les dispositions de worden afgeleid dat de verwerende partij het bepaalde in artikel 6, §
l'article 6, § 2, 2°, de la loi du 11 avril 1994 pour dénier en 2, 2°, van de wet van 11 april 1994 niet kan aanvoeren om in dit geval
l'espèce tout accès au dossier fiscal; que le moyen est fondé; ». elke inzage van het fiscaal dossier te ontzeggen; dat het middel
B.4. En raison de ces éléments, il convient de renvoyer l'affaire au gegrond is; » B.4. Om reden van die elementen moet de zaak worden teruggezonden naar
juge a quo, afin que celui-ci apprécie s'il y a lieu de poser à de verwijzende rechter opdat deze nagaat of het nodig is en, in
nouveau et, dans cette éventualité, dans quels termes, une question voorkomend geval, in welke bewoordingen, opnieuw een prejudiciële
préjudicielle. vraag te stellen.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
renvoie la question préjudicielle au Conseil d'Etat. zendt de prejudiciële vraag terug naar de Raad van State.
Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise, Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het
la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 31 octobre 2000. Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 31 oktober 2000.
Le greffier, De griffier,
L. Potoms. L. Potoms.
Le président, De voorzitter,
M. Melchior. M. Melchior.
^