Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 70/2000 du 14 juin 2000 Numéros du rôle : 1677, 1678 et 1679 En cause : les questions préjudicielles concernant l'article 67 de l'arrêté royal du 16 mars 1968 portant coordination des lois relatives à la police de la cir La Cour d'arbitrage, composée des présidents G. De Baets et M. Melchior, et des juges P. Martens(...)"
Extrait de l'arrêt n° 70/2000 du 14 juin 2000 Numéros du rôle : 1677, 1678 et 1679 En cause : les questions préjudicielles concernant l'article 67 de l'arrêté royal du 16 mars 1968 portant coordination des lois relatives à la police de la cir La Cour d'arbitrage, composée des présidents G. De Baets et M. Melchior, et des juges P. Martens(...) Uittreksel uit arrest nr. 70/2000 van 14 juni 2000 Rolnummers 1677, 1678 en 1679 In zake : de prejudiciële vragen over artikel 67 van het koninklijk besluit van 16 maart 1968 tot coördinatie van de wetten betreffende de politie over het wegve Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters G. De Baets en M. Melchior, en de rechters P. (...)
COUR D'ARBITRAGE ARBITRAGEHOF
Extrait de l'arrêt n° 70/2000 du 14 juin 2000 Uittreksel uit arrest nr. 70/2000 van 14 juni 2000
Numéros du rôle : 1677, 1678 et 1679 Rolnummers 1677, 1678 en 1679
En cause : les questions préjudicielles concernant l'article 67 de In zake : de prejudiciële vragen over artikel 67 van het koninklijk
l'arrêté royal du 16 mars 1968 portant coordination des lois relatives besluit van 16 maart 1968 tot coördinatie van de wetten betreffende de
à la police de la circulation routière, posées par le Tribunal politie over het wegverkeer, gesteld door de Correctionele Rechtbank
correctionnel d'Ypres. te Ieper.
La Cour d'arbitrage, Het Arbitragehof,
composée des présidents G. De Baets et M. Melchior, et des juges P. samengesteld uit de voorzitters G. De Baets en M. Melchior, en de
Martens, E. Cerexhe, A. Arts, M. Bossuyt et E. De Groot, assistée de rechters P. Martens, E. Cerexhe, A. Arts, M. Bossuyt en E. De Groot,
la référendaire B. Renauld, faisant fonction de greffier, présidée par bijgestaan door referendaris B. Renauld, waarnemend griffier, onder
le président G. De Baets, voorzitterschap van voorzitter G. De Baets,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet des questions préjudicielles I. Onderwerp van de prejudiciële vragen
Par trois jugements du 15 avril 1999 en cause du ministère public Bij drie vonnissen van 15 april 1999 in zake het openbaar ministerie
contre S. Vanoverberghe et la s.p.r.l. Translini, dont les expéditions tegen S. Vanoverberghe en de b.v.b.a. Translini, waarvan de expedities
sont parvenues au greffe de la Cour d'arbitrage le 18 mai 1999, le ter griffie van het Arbitragehof zijn ingekomen op 18 mei 1999, heeft
Tribunal correctionnel d'Ypres a chaque fois posé la question de Correctionele Rechtbank te Ieper telkens de volgende prejudiciële
préjudicielle suivante : vraag gesteld :
« Les principes constitutionnels d'égalité et de non-discrimination « Worden het grondwettelijk gelijkheidsbeginsel en het
contenus aux articles 10 et 11 de la Constitution sont-ils violés par niet-discriminatiebeginsel als vervat in de artikelen 10 en 11 van de
l'article 67 de la loi du 16 mars 1968 relative à la police de la Grondwet geschonden door artikel 67 van de wet van 16 maart 1968
circulation routière en tant que cette disposition énonce que ' les betreffende de politie over het wegverkeer in zoverre dit bepaalt dat
personnes civilement responsables, aux termes de l'article 1384 du ' zij die overeenkomstig artikel 1384 van het Burgerlijk Wetboek
burgerrechtelijk aansprakelijk zijn voor schadevergoeding en kosten,
Code civil, des dommages-intérêts et frais, le sont également de zijn insgelijks aansprakelijk voor de geldboete ... '; hetgeen
l'amende... ', ce qui concerne les contraventions réprimées par la loi betrekking heeft op overtredingen beteugeld door de wet van 16 maart
du 16 mars 1968 relative à la police de la circulation routière et 1968 betreffende de politie over het wegverkeer en wat een afwijking
déroge aux règles légales ordinaires selon lesquelles le prévenu est inhoudt van de gewone wettelijke regelen dat de beklaagde persoonlijk
personnellement responsable, au pénal et au civil, de l'amende qui strafrechtelijk en burgerrechtelijk aansprakelijk is voor de geldboete
est, le cas échéant, infligée ? » die desgevallend wordt opgelegd ? »
(...) (...)
IV. En droit IV. In rechte
(...) (...)
B.1. La question préjudicielle porte sur la compatibilité de l'article 67 des lois relatives à la police de la circulation routière, coordonnées par l'arrêté royal du 16 mars 1968, avec les articles 10 et 11 de la Constitution en tant que la partie civilement responsable visée par la disposition litigieuse est tenue de payer l'amende infligée au condamné ayant commis une infraction à la loi précitée, alors qu'en principe une amende infligée par le juge pénal incombe au seul prévenu condamné, à l'exclusion de la partie civilement responsable. La Cour limite son examen à cette comparaison. B.1. De prejudiciële vraag betreft de bestaanbaarheid van artikel 67 van de bij koninklijk besluit van 16 maart 1968 gecoördineerde wetten betreffende de politie over het wegverkeer (hierna « wegverkeerswet » genoemd) met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet in zoverre de in dat artikel bedoelde burgerrechtelijk aansprakelijke partij gehouden is tot betaling van de geldboete die aan de veroordeelde wordt opgelegd in geval van overtreding door deze laatste van voornoemde wegverkeerswet, terwijl in principe een door de strafrechter uitgesproken geldboete uitsluitend ten laste komt van de veroordeelde beklaagde en de burgerrechtelijk aansprakelijke partij niet kan treffen. Het Hof beperkt zijn onderzoek tot die vergelijking.
B.2. L'article 67 de la loi relative à la police de la circulation B.2. Artikel 67 van de wegverkeerswet bepaalt :
routière énonce :
« Les personnes civilement responsables, aux termes de l'article 1384 « Zij die overeenkomstig artikel 1384 van het Burgerlijk Wetboek
burgerrechtelijk aansprakelijk zijn voor schadevergoeding en kosten,
du Code civil, des dommages-intérêts et frais, le sont également de zijn insgelijks aansprakelijk voor de geldboete. Met die personen
l'amende. Le tuteur leur est assimilé quant aux infractions commises wordt gelijkgesteld de voogd, wat betreft de misdrijven begaan door
par ses pupilles non mariés demeurant avec lui. » zijn ongehuwde, bij hem inwonende pupillen. »
B.3. En ce qu'elle est dérogatoire au droit commun, pareille B.3. In zoverre ze afwijkt van het gemene recht kan een dergelijke
obligation de payer l'amende ne peut exister que si elle est verplichting tot het betalen van een geldboete slechts bestaan als
expressément prévue dans une disposition législative. uitdrukkelijk in een wetsbepaling daarin is voorzien.
L'article 67 litigieux fournit une telle base légale en ce qui concerne les infractions à la réglementation relative à la circulation routière. B.4. Le législateur a estimé qu'en présence des problèmes croissants posés par la circulation automobile et par la multiplication des infractions de roulage et compte tenu de ce qu'un grand nombre de conducteurs roulent pour le compte d'un employeur, il convenait de prendre des mesures particulières. Il a depuis longtemps imposé à la personne civilement responsable le paiement des amendes infligées en matière de roulage, ainsi qu'il l'a fait également, dans d'autres matières, spécialement dans de nombreuses dispositions du droit pénal social. Si cette mesure a pour objectif de faciliter le recouvrement Het in het geding zijnde artikel 67 biedt een dergelijke wettelijke grondslag wat betreft de inbreuken op de wegverkeerswetgeving. B.4. De wetgever was van oordeel dat, ten aanzien van de toenemende problemen van het wegverkeer en het grote aantal verkeersongevallen en ermede rekening houdend dat een stijgend aantal personen voor rekening rijdt van hun werkgever, bijzondere maatregelen dienden te worden genomen. Reeds sedert lang heeft hij aan de burgerlijk aansprakelijke persoon het betalen van geldboetes inzake wegverkeer opgelegd, zoals hij ook eerder heeft gedaan in andere materies, vooral in talrijke bepalingen van het sociaal strafrecht. Terwijl die maatregel tot doel heeft de invordering van geldboetes te vergemakkelijken, heeft hij ook
des amendes, elle a aussi pour effet d'aggraver la situation de als gevolg de situatie te verzwaren van de werkgever voor wiens
l'employeur pour le compte duquel le prévenu travaille au moment où rekening de beklaagde werkte op het ogenblik van de inbreuk. Die
l'infraction est commise. Cette mesure pécuniaire est de nature geldelijke maatregel is van burgerlijke aard. Hij heeft niet het
civile. Elle n'a pas le caractère d'une condamnation pénale dans le karakter van een strafrechtelijke veroordeling ten aanzien van de tot
chef de la personne tenue au paiement, qui n'est pas considérée comme de betaling gehouden persoon, die niet wordt beschouwd als de dader
l'auteur de l'infraction, laquelle n'est d'ailleurs pas mentionnée van de inbreuk, die overigens niet in zijn strafregister wordt
dans son casier judiciaire. vermeld.
B.5. Il n'existe pas de mesure identique en ce qui concerne les B.5. Er bestaat geen identieke maatregel wat betreft de geldboetes
amendes infligées en exécution des articles 418 à 420 du Code pénal opgelegd ter uitvoering van de artikelen 418 tot 420 van het
qui répriment l'homicide, les lésions corporelles et les coups et Strafwetboek, die de doodslag, het toebrengen van lichamelijk letsel
blessures involontaires. Le législateur a pu, sans violer le principe en onopzettelijke slagen en verwondingen bestraffen. De wetgever kon,
d'égalité, s'abstenir de prendre, à l'égard de ces dispositions, une zonder het gelijkheidsbeginsel te schenden, zich ten aanzien van die
bepalingen ervan onthouden een identieke maatregel te nemen. De
mesure identique. Les articles 418 à 420 ne se limitent pas, en effet, artikelen 418 tot 420 beperken zich immers niet tot de materie van het
à la matière du roulage, de telle sorte que les raisons spécifiques
mentionnées en B.4 ne pouvaient justifier une extension de wegverkeer, zodat de specifieke redenen vermeld in B.4 een uitbreiding
responsabilité aux personnes mentionnées à l'article 1384 du Code van de aansprakelijkheid tot de personen vermeld in artikel 1384 van
civil. het Burgerlijk Wetboek niet konden verantwoorden.
B.6. La différence de traitement entre l'employeur dont le préposé a B.6. Het verschil in behandeling tussen de werkgever van wie de
commis une infraction aux lois relatives à la police de la circulation aangestelde een inbreuk heeft begaan op de wegverkeerswet en de
routière et l'employeur dont le préposé a commis l'infraction de coups werkgever van wie de aangestelde een misdrijf heeft gepleegd van
et blessures involontaires n'est pas dénuée de justification onvrijwillige slagen en verwondingen, is niet zonder redelijke
raisonnable. verantwoording.
B.7. Si le prévenu a commis à la fois le délit puni par les articles B.7. Als de beklaagde tegelijk een wanbedrijf heeft gepleegd dat
418 à 420 du Code pénal ainsi qu'une ou plusieurs infractions aux lois strafbaar is gesteld bij de artikelen 418 tot 420 van het
relatives à la police de la circulation routière entraînant une peine Strafwetboek, alsmede een of meer inbreuken op de wegverkeerswetgeving
moins forte, auquel cas il ne lui est infligé que la peine prévue par die bestraft worden met een lichtere straf, in welk geval hij enkel de
les articles 418 à 420, son employeur ne sera pas civilement straf krijgt opgelegd waarin is voorzien bij de artikelen 418 tot 420,
responsable de l'amende que son préposé est condamné à payer. Il zal zijn werkgever niet burgerrechtelijk aansprakelijk zijn voor de
geldboete waartoe zijn aangestelde is veroordeeld. Er is dus een
existe donc une différence de traitement entre employeurs selon les verschil in behandeling tussen de werkgevers naar gelang van de door
infractions commises par leurs préposés. hun aangestelde begane misdrijven.
B.8. Cette différence de traitement n'a pas sa cause dans la B.8. Dat verschil in behandeling vindt zijn oorzaak niet in de
disposition sur laquelle la Cour est interrogée. Elle provient de ce bepaling waarover het Hof een vraag is gesteld. Het komt voort uit het
que, en application de l'article 65 du Code pénal, lorsqu'un même fait constitue plusieurs infractions ou lorsque différentes infractions soumises simultanément au même juge du fond constituent la manifestation successive et continue de la même intention délictueuse, la peine la plus forte sera seule prononcée. B.9. Pour les raisons exposées en B.5, le législateur a pu raisonnablement ne pas déroger, en l'espèce, au principe du concours d'infractions. B.10. Les questions préjudicielles appellent une réponse négative. Par ces motifs, feit dat, met toepassing van artikel 65 van het Strafwetboek, wanneer eenzelfde feit verscheidene misdrijven oplevert of wanneer verschillende misdrijven die de opeenvolgende en voortgezette uitvoering zijn van eenzelfde misdadig opzet, gelijktijdig worden voorgelegd aan eenzelfde feitenrechter, alleen de zwaarste straf wordt uitgesproken. B.9. Om de in B.5 uiteengezette redenen vermocht de wetgever rederlijkerwijze, te dezen, niet af te wijken van het beginsel van de samenloop van misdrijven. B.10. De prejudiciële vragen worden ontkennend beantwoord. Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
L'article 67 des lois relatives à la police de la circulation Artikel 67 van de bij koninklijk besluit van 16 maart 1968
routière, coordonnées par l'arrêté royal du 16 mars 1968, ne viole pas gecoördineerde wetten betreffende de politie over het wegverkeer
les articles 10 et 11 de la Constitution en ce qu'il dispose que « les schendt de artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet in zoverre het
personnes civilement responsables, aux termes de l'article 1384 du bepaalt dat « zij die overeenkomstig artikel 1384 van het Burgerlijk
Code civil, des dommages-intérêts et frais, le sont également de Wetboek burgerrechtelijk aansprakelijk zijn voor schadevergoeding en
l'amende ». kosten, [ . ] insgelijks aansprakelijk [zijn] voor de geldboete ».
Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française, Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het
la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 14 juin 2000. Arbitragehof, op de openbare zitting van 14 juni 2000.
Le greffier f.f., Le président, De wnd. griffier, De voorzitter,
B. Renauld. G. De Baets. B. Renauld. G. De Baets.
^