Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 11/2000 du 2 février 2000 Numéro du rôle : 1490 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 27, alinéa 4, de la loi relative à l'assurance obligatoire soins de santé et indemnités, coordonnée le 14 juillet La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et G. De Baets, et des juges H. Boel, E(...)"
Extrait de l'arrêt n° 11/2000 du 2 février 2000 Numéro du rôle : 1490 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 27, alinéa 4, de la loi relative à l'assurance obligatoire soins de santé et indemnités, coordonnée le 14 juillet La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et G. De Baets, et des juges H. Boel, E(...) Uittreksel uit arrest nr. 11/2000 van 2 februari 2000 Rolnummer 1490 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 27, vierde lid, van de wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en G. De Baets, en de rechters H. (...)
COUR D'ARBITRAGE ARBITRAGEHOF
Extrait de l'arrêt n° 11/2000 du 2 février 2000 Uittreksel uit arrest nr. 11/2000 van 2 februari 2000
Numéro du rôle : 1490 Rolnummer 1490
En cause : la question préjudicielle concernant l'article 27, alinéa In zake : de prejudiciële vraag over artikel 27, vierde lid, van de
4, de la loi relative à l'assurance obligatoire soins de santé et wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige
indemnités, coordonnée le 14 juillet 1994, posée par la Commission verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994, gesteld door
d'appel instituée auprès du Service du contrôle médical de l'INAMI. de Commissie van beroep ingesteld bij de Dienst voor geneeskundige
La Cour d'arbitrage, controle van het RIZIV.
Het Arbitragehof,
composée des présidents M. Melchior et G. De Baets, et des juges H. samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en G. De Baets, en de
Boel, E. Cerexhe, A. Arts, R. Henneuse et M. Bossuyt, assistée du rechters H. Boel, E. Cerexhe, A. Arts, R. Henneuse en M. Bossuyt,
greffier L. Potoms, présidée par le président M. Melchior, bijgestaan door de griffier L. Potoms, onder voorzitterschap van voorzitter M. Melchior,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet de la question préjudicielle I. Onderwerp van de prejudiciële vraag
Par décision du 10 décembre 1998 en cause de D. Herman, dont Bij beslissing van 10 december 1998 in zake D. Herman, waarvan de
l'expédition est parvenue au greffe de la Cour d'arbitrage le 17 expeditie ter griffie van het Arbitragehof is ingekomen op 17 december
décembre 1998, la Commission d'appel instituée auprès du Service du 1998, heeft de Commissie van beroep ingesteld bij de Dienst voor
geneeskundige controle van het Rijksinstituut voor ziekte- en
contrôle médical de l'Institut national d'assurance maladie-invalidité invaliditeitsverzekering (RIZIV) de volgende prejudiciële vraag
(INAMI) a posé la question préjudicielle suivante : gesteld :
« L'article 27, alinéa 4, de la loi relative à l'assurance obligatoire « Schendt artikel 27, vierde lid, van de wet betreffende de verplichte
verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen,
soins de santé et indemnités, coordonnée le 14 juillet 1994, gecoördineerd op 14 juli 1994, de beginselen van gelijkheid en
viole-t-il les principes d'égalité et de non-discrimination visés aux
articles 10 et 11 de la Constitution en imposant, par référence à niet-discriminatie bedoeld in de artikelen 10 en 11 van de Grondwet,
doordat het, onder referte aan artikel 27, derde lid, van de wet van
l'article 27, alinéa 3, de la loi du 14 juillet 1994, l'avis du 14 juli 1994, het advies van de Dienst voor geneeskundige controle
Service du contrôle médical sur l'avis du Conseil technique médical oplegt over het advies van de Technische geneeskundige raad dat op
rendu suite à la demande de la Commission d'appel alors que l'INAMI, verzoek van de Commissie van beroep wordt uitgebracht, terwijl het
par son Service du contrôle médical, est à la cause devant ladite RIZIV, middels zijn Dienst voor geneeskundige controle, betrokken is
Commission en tant que partie adverse à la partie appelante, in het geding voor de genoemde Commissie als tegenpartij van de
dispensateur de soins, dans le cadre des articles 155, alinéas 3 et 6, appellant, zorgverlener, in het kader van de artikelen 155, derde en
et 156, alinéas 1er, 3 et 4, de la loi du 14 juillet 1994 et alors que zesde lid, en 156, eerste, derde en vierde lid, van de wet van 14 juli
ce Service du contrôle médical peut faire valoir ses droits de défense 1994 en terwijl die Dienst voor geneeskundige controle zijn rechten
dans le cadre de la procédure devant la Commission d'appel van verdediging kan laten gelden in het kader van de rechtspleging
indépendamment de l'article 27, alinéa 4, susdit, notamment par des voor de Commissie van beroep, los van artikel 27, vierde lid,
voormeld, met name aan de hand van verslagen van de
rapports du médecin-inspecteur, rapporteur devant la Commission geneesheer-inspecteur, die verslaggever is voor de Commissie van
d'appel qui présente les positions du service susdit ? » beroep en die de standpunten van de genoemde dienst vertegenwoordigt ? »
(...) (...)
IV. En droit IV. In rechte
(...) (...)
B.1. La question préjudicielle porte sur la conformité aux articles 10 B.1. De prejudiciële vraag heeft betrekking op de overeenstemming van
et 11 de la Constitution de l'article 27, alinéa 4, de la loi relative artikel 27, vierde lid, van de wet betreffende de verplichte
à l'assurance obligatoire soins de santé et indemnités, coordonnée le verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen,
14 juillet 1994, aux termes duquel le Service du contrôle médical de gecoördineerd op 14 juli 1994, met de artikelen 10 en 11 van de
l'INAMI est tenu de rendre un avis sur l'avis du Conseil technique Grondwet. Volgens dat artikel moet de Dienst voor geneeskundige
médical que la Commission d'appel instituée auprès du Service du controle van het RIZIV een advies uitbrengen over het advies van de
contrôle médical peut solliciter lorsqu'elle est saisie d'un litige. Technische geneeskundige raad dat de Commissie van beroep ingesteld
Il en résulterait, selon la Commission d'appel qui interroge la Cour, bij de Dienst voor geneeskundige controle kan vragen wanneer zij een
une différence de traitement entre le dispensateur de soins appelant geschil behandelt. Hieruit zou volgens de Commissie van beroep, die
et la partie adverse, l'INAMI (Institut national d'assurance het Hof een vraag stelt, een verschil in behandeling voortvloeien
maladie-invalidité) agissant par l'intermédiaire de son Service du tussen de zorgverstrekker als eiser in hoger beroep en de tegenpartij,
het RIZIV (Rijksinstituut voor ziekte- en invaliditeitsverzekering)
contrôle médical. optredend bij monde van de Dienst voor geneeskundige controle.
B.2.1. L'article 27 de la loi relative à l'assurance soins de santé et B.2.1. Artikel 27 van de wet betreffende de verplichte verzekering
indemnités, coordonnée le 14 juillet 1994, dont l'alinéa 4 fait voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli
l'objet de la question, disposait, avant sa modification par la loi du 1994, waarvan het vierde lid het onderwerp is van de vraag, bepaalde,
25 janvier 1999 : vóór de wijziging ervan bij de wet van 25 januari 1999 :
« Il est institué, auprès du service des soins de santé, un Conseil technique médical, un Conseil technique dentaire, un Conseil technique de l'hospitalisation, un Conseil technique de la kinésithérapie, un Conseil technique pharmaceutique, un Conseil technique des spécialités pharmaceutiques, un Conseil technique des relations avec l'industrie pharmaceutique et un Conseil technique des implants. Ces Conseils sont institués auprès des commissions de conventions ou d'accords correspondantes ou de la Commission des médicaments, et, à défaut, auprès du Comité de l'assurance. Ces conseils font les propositions et donnent les avis prévus à « Bij de Dienst voor geneeskundige verzorging worden een Technische geneeskundige raad, een Technische tandheelkundige raad, een Technische raad voor ziekenhuisverpleging, een Technische raad voor kinesitherapie, een Technische farmaceutische raad, een Technische raad voor farmaceutische specialiteiten, een Technische raad voor de betrekkingen met de farmaceutische industrie en een Technische raad voor implantaten ingesteld. Deze raden worden ingesteld bij de overeenstemmende overeenkomsten- of akkoordencommissies of bij de Geneesmiddelencommissie, en, bij gebreke daarvan, bij het Verzekeringscomité. Die raden doen de voorstellen en verstrekken de adviezen die zijn
l'article 35, § 2. bedoeld in artikel 35, § 2.
Le Conseil technique médical et le Conseil technique dentaire sont De Technische geneeskundige raad en de Technische tandheelkundige raad
compétents pour donner des avis sur l'interprétation de la zijn bevoegd om adviezen te geven over de interpretatie van de
nomenclature, notamment aux chambres restreintes et aux commissions nomenclatuur, met name aan de beperkte kamers en aan de commissies van
d'appel visées, respectivement, aux articles 141, § 1er, alinéa 1er, beroep, die respectievelijk bedoeld zijn in de artikelen 141, § 1,
9°, et 155. eerste lid, 9°, en 155.
Elk van deze voorstellen of adviezen zoals bedoeld in het tweede en
Chaque proposition ou avis visés aux alinéas 2 et 3 doit être derde lid moet vergezeld zijn van een schriftelijk advies van de
accompagné d'un avis écrit du service du contrôle médical. Cet avis Dienst voor geneeskundige controle. Dit advies wordt geacht te zijn
est censé avoir été donné par le service du contrôle médical s'il n'a gegeven door de Dienst voor geneeskundige controle indien het niet is
pas été formulé dans un délai de quinze jours après que ce service ait geformuleerd binnen de termijn van vijftien dagen nadat deze dienst
été invité à le donner. » hierom werd verzocht. »
B.2.2. L'article 139 de la loi précitée du 14 juillet 1994 dispose : B.2.2. Artikel 139 van de voormelde wet van 14 juli 1994 bepaalt :
« Il est institué au sein de l'Institut un Service du contrôle médical « In de schoot van het Instituut wordt een Dienst voor geneeskundige
dont la mission consiste à : controle ingesteld wiens opdracht erin bestaat :
1° contrôler les prestations de l'assurance soins de santé et de 1° de prestaties van de verzekering voor geneeskundige verzorging en
l'assurance indemnités sur le plan de la réalité et de la conformité de uitkeringsverzekering te controleren op het vlak van realiteit en
aux dispositions de la présente loi coordonnée et de ses arrêtés conformiteit met de voorschriften van deze gecoördineerde wet en haar
d'exécution; uitvoeringsbesluiten;
2° évaluer la quantité des soins prescrits ou dispensés et faire 2° de kwantiteit van de voorgeschreven of verleende verzorging te
exécuter les décisions prises par les commissions visées à l'article beoordelen en uitvoering te geven aan de beslissingen van de
142. » commissies bedoeld in artikel 142. »
B.3.1. Il résulte des deux dispositions précitées que le Service du B.3.1. Uit de twee voormelde bepalingen blijkt dat de Dienst voor
contrôle médical exerce une double mission : d'une part, il contrôle geneeskundige controle een dubbele opdracht heeft : enerzijds,
la réalité des prestations des médecins et leur conformité par rapport controleert hij of de prestaties van de geneesheren reëel zijn en in
overeenstemming met de nomenclatuur van de geneeskundige
à la nomenclature des prestations et, le cas échéant, réprime les verstrekkingen en bestraft hij in voorkomend geval de overtredingen;
infractions; d'autre part, le même Service rend aussi un avis au sujet anderzijds, brengt diezelfde Dienst ook een advies uit over het advies
de l'avis formulé par le Conseil technique médical lorsque celui-ci van de Technische geneeskundige raad, wanneer die raad een technisch
est appelé à rendre un avis technique, soit dans le cadre d'une advies moet geven hetzij in het kader van een voorstel tot wijziging
proposition de modification de la nomenclature, soit dans le cadre van de nomenclatuur, hetzij in het kader van een geschil over de
d'un litige portant sur l'interprétation de la nomenclature devant la interpretatie van de nomenclatuur voor de beperkte kamer of voor de
chambre restreinte ou devant la Commission d'appel. Commissie van beroep.
B.3.2. Selon l'interprétation de l'article 27, alinéa 4, par le juge a B.3.2. In de interpretatie die de verwijzingsrechter aan artikel 27,
quo, l'avis du Service du contrôle médical en cas de litige concernant vierde lid, geeft, dient het advies van de Dienst voor geneeskundige
l'application de la nomenclature doit être donné après l'avis du controle bij een geschil over de toepassing van de nomenclatuur
Conseil technique médical et joint à celui-ci. En vertu de cette gegeven te worden na, en toegevoegd te worden bij, het advies van de
interprétation, le Service du contrôle médical, qui agit au nom de l'INAMI dans le litige porté devant la Commission d'appel, exprime ainsi deux fois son point de vue : une première fois, sur l'avis du Conseil technique médical et, une seconde fois, lors de l'audience devant la Commission d'appel puisque la loi prévoit que le rapporteur du Service du contrôle médical de l'INAMI doit être entendu au cours de cette audience. Il en résulte une différence de traitement avec le dispensateur de soins, qui ne peut être entendu et développer ses moyens qu'une fois à l'audience. B.3.3. Le Conseil des ministres conteste en ordre principal cette interprétation et affirme que la disposition en cause doit s'interpréter au sens que l'avis du Service du contrôle médical ne doit pas nécessairement être joint formellement à l'avis du Conseil technique médical mais peut également être formulé dans un rapport complémentaire que peut développer le Service du contrôle médical Technische geneeskundige raad. In die interpretatie geeft de Dienst voor geneeskundige controle, die namens het RIZIV optreedt in het geschil voor de Commissie van beroep, op die manier twee keer zijn standpunt weer : een eerste keer over het advies van de Technische geneeskundige raad, en een tweede keer tijdens de terechtzitting voor de Commissie van beroep, aangezien de wet bepaalt dat de verslaggever van de Dienst voor geneeskundige controle van het RIZIV tijdens die terechtzitting moet worden gehoord. Hieruit vloeit een verschil in behandeling voort met de zorgverstrekker, die slechts één keer, namelijk op de terechtzitting, kan worden gehoord en zijn middelen kan toelichten. B.3.3. De Ministerraad betwist in hoofdorde die interpretatie en stelt dat de in het geding zijnde bepaling dient te worden geïnterpreteerd in die zin dat het advies van de Dienst voor geneeskundige controle niet noodzakelijk vormelijk moet worden toegevoegd aan het advies van de Technische geneeskundige raad, maar ook kan worden uitgebracht in een aanvullend verslag dat de Dienst voor geneeskundige controle voor
devant la Commission d'appel. de Commissie van beroep kan uitbrengen.
B.3.4. La Cour est toutefois tenue de répondre à la question B.3.4. Het Hof is evenwel gehouden de vraag te beantwoorden in de door
conformément à l'interprétation formulée par le juge a quo. de verwijzingsrechter geformuleerde interpretatie.
B.4. Le Conseil des ministres estime en ordre subsidiaire que la B.4. De Ministerraad is in ondergeschikte orde van oordeel dat het
différence de traitement avancée se fonde sur une distinction purement beweerde verschil in behandeling berust op een louter formeel
formelle et que le moyen est proportionné à l'objectif poursuivi, à onderscheid en dat het middel evenredig is met het nagestreefde doel,
savoir donner l'information la plus complète possible à la Commission namelijk de Commissie van beroep die uitspraak moet doen zo volledig
d'appel amenée à statuer. mogelijk informeren.
B.5. La Cour constate que, d'une part, la Commission d'appel n'est pas B.5. Het Hof stelt vast dat, enerzijds, de Commissie van beroep niet
obligée de recueillir un avis non contraignant du Conseil technique verplicht is een niet-bindend advies van de Technische geneeskundige
médical et que, d'autre part, il est estimé souhaitable que l'avis raad in te winnen en, anderzijds, dat het aangewezen wordt geacht het
concernant l'interprétation correcte des dispositions relatives à la advies betreffende de juiste interpretatie van de bepalingen met
nomenclature des prestations médicales soit recueilli auprès de betrekking tot de nomenclatuur van de geneeskundige verstrekkingen in
l'instance qui a également émis un avis lors de l'élaboration de ces te winnen bij die instantie die ook advies heeft uitgebracht bij de
dispositions. Dès lors que cette instance consultative, à l'exception totstandkoming van die bepalingen. Nu die adviserende instantie, de
éventuellement du président, est exclusivement composée de médecins, voorzitter eventueel uitgezonderd, enkel uit geneesheren is
il n'est pas déraisonnable, eu égard aux spécificités et à la samengesteld, is het niet onredelijk te bepalen, in acht genomen de
complexité technique de la matière, de stipuler que les avis de cet specificiteit en de technische complexiteit van de aangelegenheid, dat
organe doivent être accompagnés d'un avis du Service du contrôle de adviezen van dat orgaan vergezeld moeten zijn van een advies van de
médical, lequel est notamment chargé de fournir des explications au Dienst voor geneeskundige controle, die onder meer ermee is belast de
sujet de l'incidence des avis sur le budget (Doc. parl., Chambre, weerslag van de adviezen op de begroting toe te lichten (Parl. St.,
1992-1993, n° 1040/3, pp. 2-3). Kamer, 1992-1993, nr. 1040/3, pp. 2-3).
En outre, après l'avis du Conseil technique médical, accompagné le cas Bovendien kunnen na het advies van de Technische geneeskundige raad,
échéant d'un avis ou d'un rapport du Service du contrôle médical, les in voorkomend geval vergezeld van een advies of verslag van de Dienst
prestataires de soins peuvent déposer, à leur tour, des conclusions ou voor geneeskundige controle, de zorgverstrekkers op hun beurt
formuler un avis en réponse auprès de la Commission d'appel, siégeant conclusies of een tegenadvies neerleggen bij de Commissie van beroep,
en tant que juridiction administrative. zitting houdende als administratief rechtscollege.
Par conséquent, le traitement inégal invoqué des parties lors de Bijgevolg doet de aangevoerde ongelijke behandeling van de partijen
l'examen du litige devant la Commission d'appel ne porte atteinte de bij de behandeling van het geschil voor de Commissie van beroep niet
manière disproportionnée ni au caractère contradictoire de la op onevenredige wijze afbreuk aan het tegensprekelijk karakter van de
procédure ni au principe de l'égalité des armes. rechtspleging, noch aan het beginsel van de wapengelijkheid.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
L'article 27, alinéa 4, de la loi relative à l'assurance obligatoire Artikel 27, vierde lid, van de wet betreffende de verplichte
verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen,
soins de santé et indemnités, coordonnée le 14 juillet 1994, ne viole gecoördineerd op 14 juli 1994, schendt niet de beginselen van
pas les principes d'égalité et de non-discrimination visés aux
articles 10 et 11 de la Constitution en imposant, par référence à gelijkheid en niet-discriminatie bedoeld in de artikelen 10 en 11 van
de Grondwet, doordat het, onder referte aan artikel 27, derde lid, van
l'article 27, alinéa 3, de la loi du 14 juillet 1994, l'avis du de wet van 14 juli 1994, het advies van de Dienst voor geneeskundige
Service du contrôle médical sur l'avis du Conseil technique médical controle oplegt over het advies van de Technische geneeskundige raad
rendu suite à la demande de la Commission d'appel. dat op verzoek van de Commissie van beroep wordt uitgebracht.
Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise, Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het
la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 2 février 2000. Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 2 februari 2000.
Le greffier, De griffier,
L. Potoms. L. Potoms.
Le président, De voorzitter,
M. Melchior. M. Melchior
^