Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 5/2000 du 19 janvier 2000 Numéro du rôle : 1596 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 42ter du Code des impôts sur les revenus 1964, inséré par l'article 6 de l'arrêté royal n° 48 du 22 juin 1982, pos La Cour d'arbitrage, composée des présidents G. De Baets et M. Melchior, et des juges H. Boel, L(...)"
Extrait de l'arrêt n° 5/2000 du 19 janvier 2000 Numéro du rôle : 1596 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 42ter du Code des impôts sur les revenus 1964, inséré par l'article 6 de l'arrêté royal n° 48 du 22 juin 1982, pos La Cour d'arbitrage, composée des présidents G. De Baets et M. Melchior, et des juges H. Boel, L(...) Uittreksel uit arrest nr. 5/2000 van 19 januari 2000 Rolnummer 1596 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 42ter van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1964, ingevoegd door artikel 6 van het koninklijk besluit nr. 48 van 22 Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters G. De Baets en M. Melchior, en de rechters H. (...)
COUR D'ARBITRAGE ARBITRAGEHOF
Extrait de l'arrêt n° 5/2000 du 19 janvier 2000 Uittreksel uit arrest nr. 5/2000 van 19 januari 2000
Numéro du rôle : 1596 Rolnummer 1596
En cause : la question préjudicielle relative à l'article 42ter du In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 42ter van het
Code des impôts sur les revenus 1964, inséré par l'article 6 de Wetboek van de inkomstenbelastingen 1964, ingevoegd door artikel 6 van
l'arrêté royal n° 48 du 22 juin 1982, posée par la Cour d'appel de het koninklijk besluit nr. 48 van 22 juni 1982, gesteld door het Hof
Gand. van Beroep te Gent.
La Cour d'arbitrage, Het Arbitragehof,
composée des présidents G. De Baets et M. Melchior, et des juges H. samengesteld uit de voorzitters G. De Baets en M. Melchior, en de
Boel, L. François, J. Delruelle, H. Coremans et M. Bossuyt, assistée rechters H. Boel, L. François, J. Delruelle, H. Coremans en M.
du greffier L. Potoms, présidée par le président G. De Baets, Bossuyt, bijgestaan door de griffier L. Potoms, onder voorzitterschap van voorzitter G. De Baets,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet de la question préjudicielle I. Onderwerp van de prejudiciële vraag
Par arrêt du 21 janvier 1999 en cause de la s.a. Jonckvansteen Bij arrest van 21 januari 1999 in zake de n.v. Jonckvansteen Weverij,
Weverij, la s.a. Jonckvansteen Spinnerij et la s.a. Jonckvansteen Immo de n.v. Jonckvansteen Spinnerij en de n.v. Jonckvansteen Immo tegen de
contre l'Etat belge, dont l'expédition est parvenue au greffe de la Belgische Staat, waarvan de expeditie ter griffie van het Arbitragehof
Cour d'arbitrage le 27 janvier 1999, la Cour d'appel de Gand a posé la is ingekomen op 27 januari 1999, heeft het Hof van Beroep te Gent de
question préjudicielle suivante : volgende prejudiciële vraag gesteld :
« Tel qu'il est applicable pour les exercices d'imposition 1983 et « Schendt artikel 42ter van het Wetboek van Inkomstenbelastingen/oud,
1984, l'article 42ter du Code des impôts sur les revenus/ancien,
inséré par l'article 6 de l'arrêté royal n° 48 du 22 juin 1982 ingevoerd door artikel 6 van het koninklijk besluit nr. 48 van 22 juni
(Moniteur belge du 26 juin 1983 [lire : 1982]), lequel arrêté a été 1982 (Belgisch Staatsblad van 26 juni 1983 [lees : 1982]) dat
confirmé par l'article 11 de la loi du 1er juillet 1983 (Moniteur bekrachtigd werd door artikel 11 van de wet van 1 juli 1983 (Belgisch
belge du 9 juillet 1983), seul ou en combinaison avec l'article 30 de Staatsblad van 9 juli 1983), alleen of in samenlezing met artikel 30
la loi du 4 août 1978, viole-t-il les articles 10 et 11 de la van de wet van 4 augustus 1978, zoals het van toepassing is voor de
Constitution en ce que l'application de ces dispositions législatives aanslagjaren 1983 en 1984, de artikelen 10 en 11 van de Grondwet door
a pour effet que pour un investissement identique, il y a lieu [lees : doordat] de toepassing van deze wetsartikelen tot gevolg
d'appliquer malgré tout une déduction pour investissement moins hebben [lees : heeft] dat bij een identieke investering toch een
importante si cet investissement est financé par l'entreprise lagere investeringsaftrek van toepassing is indien deze investering
elle-même avec octroi d'une prime en capital par les pouvoirs publics, door de onderneming zelf gefinancierd wordt met toekenning van een
alors que ce ne serait pas le cas si cet investissement était financé kapitaalpremie door de overheid als wanneer deze investering zou
à l'aide de fonds de tiers avec octroi d'une subvention-intérêt par gefinancierd worden met vreemde middelen, met toekenning van een
les pouvoirs publics ? » rentesubsidie door de overheid ? »
(...) (...)
IV. En droit IV. In rechte
(...) (...)
B.1. Par sa question préjudicielle, le juge a quo demande à la Cour si B.1. De prejudiciële vraag strekt ertoe van het Hof te vernemen of
l'article 42ter, § 1er, du Code des impôts sur les revenus (C.I.R.), artikel 42ter, § 1, van het Wetboek van de inkomstenbelastingen
tel qu'il était applicable pour les exercices d'imposition 1983 et (W.I.B.), zoals het van toepassing was voor de aanslagjaren 1983 en
1984, combiné avec l'article 30 de la loi du 4 août 1978 de 1984, in combinatie met artikel 30 van de wet van 4 augustus 1978 tot
réorientation économique, viole les articles 10 et 11 de la economische heroriëntering, de artikelen 10 en 11 van de Grondwet al
Constitution, en ce que ces dispositions législatives ont pour effet dan niet schendt doordat die wetsbepalingen tot gevolg hebben dat de
que les contribuables sont traités inégalement, en ce qui concerne le belastingplichtigen, wat het bedrag betreft dat voor de
montant pouvant être pris en considération au titre de la déduction investeringsaftrek in aanmerking komt wanneer de investering met
pour investissement lorsque cet investissement s'effectue avec une overheidstegemoetkoming is geschied, ongelijk worden behandeld
intervention des pouvoirs publics, selon que ces contribuables naargelang zij hun investering met eigen middelen en een
financent leur investissement au moyen de fonds propres et avec une
prime en capital ou à l'aide de fonds de tiers et d'une kapitaalpremie dan wel met vreemde middelen en een rentesubsidie
subvention-intérêt. financieren.
B.2.1. L'article 42ter, § 1er, du Code des impôts sur les revenus, B.2.1. Artikel 42ter, § 1, van het Wetboek van de
inkomstenbelastingen, zoals ingevoegd bij artikel 6 van het koninklijk
inséré par l'article 6 de l'arrêté royal n° 48 du 22 juin 1982 « besluit nr. 48 van 22 juni 1982 « tot wijziging van het Wetboek van de
modifiant le Code des impôts sur les revenus en matière de déduction inkomstenbelastingen inzake investeringsaftrek, meerwaarden en
pour investissement, de plus-values et d'amortissements », confirmé afschrijvingen », bekrachtigd bij de wet van 1 juli 1983, bepaalt
par la loi du 1er juillet 1983, dispose, en ce qui concerne
l'immunisation fiscale des revenus professionnels provenant d'une betreffende de fiscale vrijstelling van bedrijfsinkomsten uit
activité économique en général : economische activiteit in het algemeen :
« Les bénéfices visés à l'article 20, 1°, [du Code des impôts sur les « De in artikel 20, 1°, [van het Wetboek van de
revenus/ancien] sont immunisés à concurrence d'une quotité de la inkomstenbelastingen/oud] bedoelde winst wordt vrijgesteld ten belope
valeur d'investissement ou de revient servant de base au calcul des van een deel van de als berekeningsgrondslag voor de afschrijvingen
amortissements, des immobilisations corporelles acquises à l'état neuf dienende aanschaffings- of beleggingswaarde van de materiële vaste
ou constituées à l'état neuf et des immobilisations incorporelles activa die in nieuwe staat zijn verkregen of tot stand gebracht en van
neuves, lorsque ces immobilisations sont affectées en Belgique à de nieuwe immateriële vaste activa, indien die vaste activa in België
l'exercice de l'activité professionnelle du contribuable. Cette voor het uitoefenen van de beroepswerkzaamheid van de
immunisation est dénommée ` déduction pour investissement '. » belastingplichtige worden gebruikt. Deze vrijstelling wordt ' investeringsaftrek ' genoemd. »
Le régime des déductions pour investissement a été substitué au régime Het stelsel van de investeringsaftrek is in de plaats gekomen van het
de la réserve d'investissement qui avait été instauré par la loi de stelsel van de investeringsreserve dat bij de herstelwet van 10
redressement du 10 février 1981 relative aux dispositions fiscales et februari 1981 inzake de fiscale en financiële bepalingen werd
financières; les deux régimes visent à promouvoir les investissements ingevoerd; beide stelsels zijn gericht op het bevorderen van
(Doc. parl., Chambre, 1980-1981, n° 716/8, p. 2, et Doc. parl., Sénat, investeringen (Parl. St., Kamer, 1980-1981, nr. 716/8, p. 2, en Parl.
1980-1981, n° 577-2, p. 4; rapport au Roi, Moniteur belge, 26 juin 1982, p. 7586). St., Senaat, 1980-1981, nr. 577-2, p. 4; verslag aan de Koning, Belgisch Staatsblad, 26 juni 1982, p. 7586).
B.2.2. La loi du 4 août 1978 de réorientation économique prévoit, en B.2.2. De wet van 4 augustus 1978 tot economische heroriëntering
vue de promouvoir l'emploi par l'expansion économique, la possibilité voorziet, teneinde de tewerkstelling door economische expansie te
d'accorder des aides aux petites et moyennes entreprises, sous la bevorderen, in de mogelijkheid om aan kleine en middelgrote
forme, notamment, de subventions en intérêt, de primes en capital et ondernemingen tegemoetkomingen te verlenen in de vorm van, onder
de primes d'emploi. En ce qui concerne l'imposabilité et les andere, rentetoelagen, kapitaalpremies en arbeidsplaatspremies. Inzake
amortissements, l'article 30, § 1er, de cette loi dispose : belastbaarheid en afschrijvingen bepaalt artikel 30, § 1, van die wet
« Les primes en capital et les primes d'emploi dont l'octroi est : « De kapitaalpremies en de arbeidsplaatspremies waarvan de toekenning
subordonné à des investissements créateurs d'emplois, qui sont
obtenues en exécution du présent chapitre, sont immunisées des impôts afhankelijk is van arbeidscheppende investeringen, die verkregen
sur les revenus pour la période imposable au cours de laquelle elles worden ter uitvoering van dit hoofdstuk, zijn in de mate dat ze
ont été octroyées, dans la mesure où elles se rapportent à des betrekking hebben op investeringen in lichamelijke of onlichamelijke
investissements effectués en éléments d'actifs corporels ou activa, andere dan grondstoffen, produkten of koopwaren, vrijgesteld
incorporels autres que matières premières, produits ou marchandises. van inkomstenbelastingen voor het belastbaar tijdperk waarin ze zijn
Cependant, pour le calcul des amortissements, plus-values ou verleend. Voor de berekening van de afschrijvingen, meer- en
moins-values, ces primes sont déduites de la valeur d'investissement minderwaarden worden ze echter afgetrokken van de aanschaffings- en
ou de revient de ces éléments d'actif. » beleggingswaarde van de desbetreffende activa. »
B.3. Bien que les dispositions en cause ne contiennent en elles-mêmes B.3. Hoewel de in het geding zijnde bepalingen op zich geen verschil
aucune différence de traitement, leur application combinée a pour in behandeling bevatten, heeft de gecombineerde toepassing ervan tot
conséquence que les contribuables sont traités différemment, en ce qui gevolg dat belastingplichtigen, op het stuk van de fiscale
concerne l'amortissement fiscal des investissements, selon qu'ils afschrijving van investeringen, verschillend worden behandeld
financent leur investissement au moyen de fonds propres et obtiennent naargelang zij hun investering met eigen middelen financieren en te
à cette fin une prime en capital ou qu'ils investissent à l'aide de dien einde een kapitaalpremie krijgen dan wel met vreemde middelen
fonds de tiers et reçoivent à cette fin une subvention-intérêt. Etant investeren en daarvoor een rentesubsidie ontvangen. Aangezien de
donné qu'en vertu de l'article 30 précité, la prime en capital est kapitaalpremie krachtens het voormelde artikel 30 voor de berekening
déduite, pour le calcul des amortissements, de la valeur van de afschrijvingen wordt afgetrokken van de aanschaffings- en
d'investissement ou de revient des éléments d'actif concernés et que beleggingswaarde van de desbetreffende activa en de investeringsaftrek
la déduction pour investissement, sur la base de l'article 42ter op grond van het voormelde artikel 42ter precies wordt berekend op het
précité, est précisément calculée sur le montant de la valeur bedrag van de voor de afschrijvingen in aanmerking komende
d'investissement ou de revient servant de base au calcul des aanschaffings- of beleggingswaarde, heeft de belastingplichtige die
amortissements, le contribuable qui finance son investissement au
moyen de fonds propres et obtient pour ce faire une prime en capital zijn investering met eigen middelen financiert en daarvoor van de
des pouvoirs publics se verra accorder une déduction pour overheid een kapitaalpremie krijgt, een lagere investeringsaftrek dan
investissement inférieure à celle dont bénéficie le contribuable qui de belastingplichtige die zijn investering met vreemde middelen
finance son investissement au moyen de fonds de tiers et obtient à ce financiert en daarvoor van de overheid een rentesubsidie ontvangt. De
titre des pouvoirs publics une subvention-intérêt. En effet, la rentesubsidie, die noch met een kapitaalpremie noch met een
subvention-intérêt, qui ne doit être assimilée ni à une prime en arbeidsplaatspremie gelijk te stellen is, dient immers niet in
capital ni à une prime d'emploi, ne doit pas être déduite en vue de mindering te worden gebracht om de berekeningsbasis van de
déterminer la base de calcul de la déduction pour investissement. investeringsaftrek te bepalen.
B.4. La différence de traitement critiquée en ce qui concerne les B.4. Het in het geding zijnde verschil in behandeling voor de
exercices d'imposition 1983 et 1984 repose certes sur un critère aanslagjaren 1983 en 1984 steunt weliswaar op een objectief criterium
objectif mais ne peut être raisonnablement justifiée, en particulier maar kan niet op redelijke wijze worden verantwoord, in het bijzonder
lorsque la possibilité d'amortissement accordée de manière plus wanneer de geringere mogelijkheid van afschrijving voor
réduite aux contribuables investissant au moyen de fonds propres qu'à belastingplichtigen die met eigen middelen investeren, vergeleken met
ceux investissant au moyen de fonds de tiers est confrontée à degenen die met vreemde middelen investeren, wordt geplaatst tegenover
l'objectif du législateur, qui consistait, depuis la loi de de doelstelling van de wetgever, die vanaf de in B.2.1 vermelde
redressement du 10 février 1981 mentionnée au B.2.1, à promouvoir les herstelwet van 10 februari 1981 erop gericht was de investeringen bij
investissements par autofinancement (Doc. parl., Chambre, 1980-1981, wege van autofinanciering te bevorderen (Parl. St., Kamer, 1980-1981,
n° 716/8, p. 2, et Doc. parl., Sénat, 1980-1981, n° 577-2, p. 4). nr. 716/8, p. 2, en Parl. St., Senaat, 1980-1981, nr. 577-2, p. 4).
A partir de l'exercice d'imposition 1985, l'article 64 de la loi de Vanaf het aanslagjaar 1985 is de voorgelegde ongelijke behandeling
redressement du 31 juillet 1984 a fait disparaître le traitement opgeheven door artikel 64 van de herstelwet van 31 juli 1984, waarbij
inégal soumis à la Cour en ajoutant à l'article 25bis du Code des aan artikel 25bis van het Wetboek van de inkomstenbelastingen een
impôts sur les revenus un paragraphe 2 relatif aux revenus qui doivent être considérés comme des bénéfices d'exploitation et aux amortissements autorisés : « Les subsides en capital obtenus des pouvoirs publics en vue de l'acquisition ou de la constitution d'immobilisations incorporelles ou corporelles, sont considérés comme des bénéfices de la période imposable au cours de laquelle ils ont été alloués et de chaque période imposable subséquente et ce, proportionnellement aux amortissements ou réductions de valeur afférents auxdites immobilisations qui ont été pris en considération comme frais professionnels respectivement à la fin de ladite période imposable et paragraaf 2 werd toegevoegd met betrekking tot de als bedrijfswinsten te beschouwen inkomsten en de toegestane afschrijvingen : « De kapitaalsubsidies die van overheidswege werden verkregen met het oog op aanschaffing of totstandbrenging van immateriële en materiële vaste activa worden aangemerkt als winst van het belastbare tijdperk waarin ze zijn toegekend en van ieder volgend belastbaar tijdperk, in evenredigheid tot de afschrijvingen en waardeverminderingen op de vaste activa die respectievelijk tot op het einde van dat belastbare tijdperk en tijdens ieder volgend belastbaar tijdperk als bedrijfslast
de chaque période imposable suivante et, le cas échéant, à concurrence zijn aanvaard en, in voorkomend geval, ten belope van het saldo bij de
du solde subsistant lors de l'aliénation ou de la mise hors d'usage vervreemding of de buitengebruikstelling van de vaste activa. » (thans
desdites immobilisations. » (actuellement l'article 362 du C.I.R. artikel 362 van het W.I.B. 1992)
1992) Selon les travaux préparatoires afférents à cette disposition, on Volgens de desbetreffende parlementaire voorbereiding werd beoogd een
entendait supprimer une discrimination qui consistait en ce que « les discriminatie weg te werken die erin bestond « dat de ondernemingen
entreprises qui investissent au moyen de fonds propres et qui, à cet die middels eigen middelen investeren en die te dien einde een
effet, obtiennent une prime en capital dans le cadre des lois kapitaalpremie verkrijgen in het kader van de van kracht zijnde
d'expansion économique en vigueur, sont, par suite de l'application de economische expansiewetten, ingevolge de toepassing van de wetgeving
cette législation, désavantagées par rapport aux entreprises qui
investissent au moyen de fonds de tiers » (Doc. parl., Chambre, benadeeld worden ten opzichte van de bedrijven die met middelen van
1983-1984, n° 927/27, p. 411). Ces mêmes travaux préparatoires font derden investeren » (Parl. St., Kamer, 1983-1984, nr. 927/27, p. 411).
apparaître que la modification législative visait à ce que « cette Uit dezelfde parlementaire voorbereiding komt naar voren dat de
valeur d'investissement ou de revient [soit] maintenue intacte pour le wetswijziging erop gericht was voor de berekening van zowel de
calcul tant de la déduction pour investissement que des amortissements afschrijvingen als de investeringsaftrek het bedrag van de
» (ibid., p. 412). Il a ainsi été mis fin, à partir de l'exercice aanschaffings- of beleggingswaarde « intact » te laten (ibid., p.
d'imposition 1985, à la différence de traitement existant en matière 412). Daardoor is, vanaf het aanslagjaar 1985, een einde gemaakt aan
de déduction pour investissement selon que l'intervention des pouvoirs het verschil in behandeling inzake investeringsaftrek naargelang de
publics revêtît la forme d'une prime en capital ou d'une bedoelde overheidstegemoetkoming de vorm had van een kapitaalpremie
subvention-intérêt. dan wel van een rentesubsidie.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
L'article 42ter, § 1er, du Code des impôts sur les revenus, tel qu'il Artikel 42ter, § 1, van het Wetboek van de inkomstenbelastingen, zoals
était en vigueur pour les exercices d'imposition 1983 et 1984, combiné het van toepassing was voor de aanslagjaren 1983 en 1984, in
avec l'article 30 de la loi du 4 août 1978 de réorientation combinatie met artikel 30 van de wet van 4 augustus 1978 tot
économique, viole les articles 10 et 11 de la Constitution en ce que economische heroriëntering, schendt de artikelen 10 en 11 van de
ces dispositions législatives ont pour effet que les contribuables Grondwet doordat die wetsbepalingen tot gevolg hebben dat de
sont traités de manière inégale, en ce qui concerne la déduction pour belastingplichtigen, op het vlak van de investeringsaftrek, ongelijk
investissement, selon qu'ils financent cet investissement au moyen de worden behandeld naargelang zij hun investering met eigen middelen en
fonds propres et d'une prime en capital ou au moyen de fonds de tiers een kapitaalpremie dan wel met vreemde middelen en een rentesubsidie
et d'une subvention-intérêt. financieren.
Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française, Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het
la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 19 janvier 2000. Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 19 januari 2000.
Le greffier, De griffier,
L. Potoms. L. Potoms.
Le président, De voorzitter,
G. De Baets. G. De Baets.
^