Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 129/99 du 7 décembre 1999 Numéro du rôle : 1462 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 33 de la loi du 27 décembre 1973 relative au statut du personnel du cadre actif du corps opérationnel de la gendar La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et G. De Baets, et des juges P. Martens(...)"
Extrait de l'arrêt n° 129/99 du 7 décembre 1999 Numéro du rôle : 1462 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 33 de la loi du 27 décembre 1973 relative au statut du personnel du cadre actif du corps opérationnel de la gendar La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et G. De Baets, et des juges P. Martens(...) Uittreksel uit arrest nr. 129/99 van 7 december 1999 Rolnummer 1462 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 33 van de wet van 27 december 1973 betreffende het statuut van het personeel van het actief kader van het operationeel korps van Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en G. De Baets, en de rechters P. (...)
COUR D'ARBITRAGE ARBITRAGEHOF
Extrait de l'arrêt n° 129/99 du 7 décembre 1999 Uittreksel uit arrest nr. 129/99 van 7 december 1999
Numéro du rôle : 1462 Rolnummer 1462
En cause : la question préjudicielle concernant l'article 33 de la loi In zake : de prejudiciële vraag over artikel 33 van de wet van 27
du 27 décembre 1973 relative au statut du personnel du cadre actif du december 1973 betreffende het statuut van het personeel van het actief
corps opérationnel de la gendarmerie, avant sa modification par la loi kader van het operationeel korps van de rijkswacht, vóór de wijziging
du 24 juillet 1992, posée par le Conseil d'Etat. ervan bij de wet van 24 juli 1992, gesteld door de Raad van State.
La Cour d'arbitrage, Het Arbitragehof,
composée des présidents M. Melchior et G. De Baets, et des juges P. samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en G. De Baets, en de
Martens, E. Cerexhe, H. Coremans, A. Arts et M. Bossuyt, assistée du rechters P. Martens, E. Cerexhe, H. Coremans, A. Arts en M. Bossuyt,
greffier L. Potoms, présidée par le président M. Melchior, bijgestaan door de griffier L. Potoms, onder voorzitterschap van voorzitter M. Melchior,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet de la question préjudicielle I. Onderwerp van de prejudiciële vraag
Par arrêt n° 76.152 du 7 octobre 1998 en cause de J.-M. Van Mullen Bij arrest nr. 76.152 van 7 oktober 1998 in zake J.-M. Van Mullen
contre l'Etat belge, dont l'expédition est parvenue au greffe de la tegen de Belgische Staat, waarvan de expeditie ter griffie van het
Cour d'arbitrage le 9 novembre 1998, le Conseil d'Etat a posé la Arbitragehof is ingekomen op 9 november 1998, heeft de Raad van State
question préjudicielle suivante : volgende prejudiciële vraag gesteld :
« En ce qu'il ne règle pas la prescription de l'action disciplinaire, « Schendt artikel 33 van de wet van 27 december1973 betreffende het
opérant ainsi une différence de traitement entre l'action publique à statuut van het personeel van het actief kader van het operationeel
l'égard de gendarmes, assujettie à la prescription, et l'action korps van de rijkswacht, in zoverre het niet de verjaring van de
disciplinaire à charge des mêmes agents, qui ne l'est pas, l'article tuchtvordering regelt, waarbij aldus een verschil in behandeling wordt
33 de la loi du 27 décembre 1973 relative au statut du personnel du ingevoerd tussen de strafvordering ten aanzien van rijkswachters, die
cadre actif du corps opérationnel de la gendarmerie viole-t-il les aan verjaring is onderworpen, en de tuchtvordering ten laste van
articles 10 et 11 de la Constitution ? » dezelfde ambtenaren, die dat niet is, de artikelen 10 en 11 van de Grondwet ? »
(...) (...)
IV. En droit IV. In rechte
(...) (...)
B.1. Telle que la Cour l'a reformulée dans son ordonnance du 19 B.1. Zoals het Hof ze in zijn beschikking van 19 oktober 1999 heeft
octobre 1999, la question préjudicielle s'énonce comme suit : geherformuleerd, luidt de prejudiciële vraag als volgt :
« L'article 33 de la loi du 27 décembre 1973 relative au statut du « Schendt artikel 33 van de wet van 27 december 1973 betreffende het
personnel du cadre actif du corps opérationnel de la gendarmerie, tel statuut van het personeel van het actief kader van het operationeel
qu'il existait avant sa modification par la loi du 24 juillet 1992, korps van de rijkswacht, zoals het bestond vóór de wijziging ervan bij
violait-il les articles 10 et 11 de la Constitution en ce qu'il ne de wet van 24 juli 1992, de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in
prévoyait pas de prescription au profit des gendarmes poursuivis zoverre het niet voorzag in de verjaring ten gunste van
disciplinairement alors que les gendarmes qui font l'objet de tuchtrechtelijk vervolgde rijkswachters terwijl de rijkswachters die
poursuites pénales bénéficient des délais de prescription applicables het voorwerp uitmaken van een strafvervolging verjaringstermijnen
en matière pénale ? » genieten die van toepassing zijn in strafzaken ? »
B.2. Il ressort des éléments du dossier et des motifs de l'arrêt de B.2. Uit de gegevens van het dossier en uit de motieven van het
verwijzingsarrest volgt dat aan het Hof een vraag wordt gesteld in
renvoi que la Cour est interrogée sur l'article 33 de la loi du 27 verband met artikel 33 van de wet van 27 december 1973 betreffende het
décembre 1973 relative au statut du personnel du cadre actif du corps statuut van het personeel van het actief kader van het operationeel
opérationnel de la gendarmerie, tel qu'il existait avant son korps van de rijkswacht, zoals het bestond vóór de vervanging ervan
remplacement par la loi du 24 juillet 1992. Cet article 33 disposait : bij de wet van 24 juli 1992. Dat artikel 33 bepaalde :
« § 1er. Peut être démis d'office de son emploi le membre du personnel de carrière qui s'est rendu coupable de faits graves incompatibles avec son état de membre du personnel de la gendarmerie. § 2. La mesure est prise après consultation d'un conseil d'enquête : 1° pour les officiers, par le Roi, sur rapport motivé du Ministre de la Défense nationale; 2° pour les sous-officiers, par le Ministre de la Défense nationale. » B.3. Comme il n'y a, concernant cet article, aucune disposition relative à la prescription disciplinaire, les gendarmes poursuivis « § 1. Kan van ambtswege uit zijn ambt worden ontzet het lid van het beroepspersoneel dat zich schuldig heeft gemaakt aan ernstige en met zijn staat van personeelslid van de rijkswacht niet overeen te brengen feiten. § 2. De maatregel wordt na raadpleging van een onderzoeksraad genomen : 1° wat de officieren betreft, door de Koning, op gemotiveerd verslag van de Minister van Landsverdediging; 2° wat de onderofficieren betreft, door de Minister van Landsverdediging. » B.3. Aangezien betreffende dat artikel er geen enkele bepaling is inzake de verjaring in tuchtzaken, werden de op grond van dat artikel
disciplinairement sur la base de cet article étaient traités tuchtrechtelijk vervolgde rijkswachters anders behandeld dan de
différemment des gendarmes poursuivis pénalement puisque cette strafrechtelijk vervolgde rijkswachters, vermits ten aanzien van die
dernière catégorie de personnes pouvait se voir appliquer les délais laatste categorie van personen verjaringstermijnen konden worden
de prescription prévus principalement par l'article 21 du titre toegepast waarin hoofdzakelijk werd voorzien in artikel 21 van de
préliminaire du Code de procédure pénale, qui disposait, voorafgaande titel van het Wetboek van Strafvordering, dat, vóór de
antérieurement à sa modification par la loi du 24 décembre 1993 : wijziging ervan bij wet van 24 december 1993, bepaalde :
« L'action publique sera prescrite après dix ans, trois ans ou six « De strafvordering verjaart door verloop van tien jaren, drie jaren
mois à compter du jour où l'infraction a été commise, selon que cette of zes maanden, te rekenen van de dag waarop het misdrijf is gepleegd,
infraction constitue un crime, un délit ou une contravention. » naar gelang dit misdrijf een misdaad, een wanbedrijf of een overtreding is. »
B.4. Il existe une différence fondée sur un critère objectif entre la B.4. Er bestaat een verschil dat op een objectief criterium berust
situation des personnes qui font l'objet de poursuites pénales et de tussen de toestand van de personen die het voorwerp uitmaken van een
celles qui font l'objet d'une procédure disciplinaire. strafrechtelijke vervolging en van diegenen die het voorwerp uitmaken
van een tuchtrechtelijke procedure.
L'action publique a pour but de faire réprimer des atteintes à l'ordre De strafvordering heeft tot doel inbreuken op de maatschappelijke orde
public et est exercée dans l'intérêt de la société dans son ensemble; te doen bestraffen en wordt uitgeoefend in het belang van de hele
elle est de la compétence des juridictions pénales; elle ne peut maatschappij; zij behoort tot de bevoegdheid van de strafgerechten;
porter que sur des faits que la loi qualifie d'infractions et elle zij kan enkel betrekking hebben op feiten die door de wet als misdrijf
donne lieu, en cas de condamnation, aux peines prévues par la loi ou zijn omschreven en zij geeft, in geval van veroordeling, aanleiding
en vertu de celle-ci. tot de door of krachtens de wet voorgeschreven straffen.
L'action disciplinaire a pour objet de rechercher si le titulaire De tuchtvordering heeft tot doel te onderzoeken of de titularis van
d'une fonction publique ou d'une profession a enfreint les règles de een openbaar ambt of van een beroep de deontologische of disciplinaire
déontologie ou de discipline ou a porté atteinte à l'honneur ou à la regels heeft overschreden of afbreuk heeft gedaan aan de eer of de
dignité de sa fonction ou de sa profession; elle s'exerce dans waardigheid van zijn ambt of beroep; zij wordt uitgeoefend in het
l'intérêt d'une profession ou d'un service public; elle concerne des belang van een beroep of een openbare dienst; zij heeft betrekking op
manquements qui ne font pas nécessairement l'objet d'une définition tekortkomingen die niet noodzakelijk het voorwerp uitmaken van een
précise; elle peut donner lieu à des sanctions touchant l'intéressé precieze definitie; ze kan aanleiding geven tot sancties die de
dans l'exercice de sa fonction ou de sa profession et qui sont betrokkene raken in de uitoefening van zijn ambt of beroep en die
prononcées par un organe propre à chaque profession concernée, par une uitgesproken worden door een orgaan dat eigen is aan elk betrokken
autorité administrative ou par une juridiction. beroep, door een administratieve overheid of door een rechtscollege.
B.5. Il ressort des travaux préparatoires des lois du 30 mars 1891, du B.5. Uit de parlementaire voorbereiding van de wetten van 30 maart
30 mai 1961 et du 24 décembre 1993 que le législateur a estimé que, en 1891, 30 mei 1961 en 24 december 1993 volgt dat de wetgever geoordeeld
matière pénale, l'auteur d'une infraction ne devait plus être heeft dat, in strafzaken, de dader van een misdrijf niet langer moest
poursuivi après l'écoulement de délais qui varient avec la gravité de worden vervolgd na verloop van termijnen die variëren naar gelang van
l'infraction, afin de lui garantir le droit à l'oubli (Pasin., 1891, de ernst van het misdrijf, teneinde hem het recht op vergetelheid
p. 176), d'assurer la sécurité juridique et d'éviter que la paix (Pasin., 1891, p. 176) te garanderen, de rechtszekerheid te waarborgen
publique restaurée dans l'intervalle soit à nouveau perturbée (Doc. en te vermijden dat de inmiddels herstelde openbare vrede andermaal
parl., Sénat, 1956-1957, n° 232, p. 2; Doc. parl., Chambre, 1993-1994, wordt verstoord (Parl. St., Senaat, 1956-1957, nr. 232, p. 2; Parl.
n° 1211/1, p. 4). St., Kamer, 1993-1994, nr. 1211/1, p. 4).
B.6. Eu égard à la nature et à la finalité propres de ces procédures, B.6. Gezien de eigen aard en finaliteit van die procedures, gebiedt
le principe d'égalité n'exige pas que le législateur établisse une het gelijkheidsbeginsel niet dat de wetgever in een verjaring van de
prescription de l'action disciplinaire s'il en prévoit une pour tuchtvordering voorziet, indien hij er in een voorziet voor de
l'action publique. strafvordering.
Le législateur peut estimer qu'il convient de laisser l'autorité De wetgever kan het aan de tuchtoverheid overlaten geval per geval te
disciplinaire apprécier, dans chaque cas, si l'action a été poursuivie oordelen of de vordering is voortgezet overeenkomstig het beginsel van
conformément au principe de bonne administration qui impose de la behoorlijk bestuur, dat een behandeling binnen een redelijke termijn
traiter dans un délai raisonnable. oplegt.
A cet égard, lorsque les faits peuvent aussi être qualifiés Dienaangaande, wanneer de feiten eveneens als misdrijf kunnen worden
d'infractions, il peut, selon les particularités de chaque espèce, omschreven, kan het, naar gelang van de bijzonderheden van elk geval,
être justifié d'attendre le résultat de l'action publique avant de verantwoord zijn het resultaat van de strafvordering af te wachten
prendre une décision sur le plan disciplinaire. vooraleer op tuchtrechtelijk vlak een beslissing wordt genomen.
B.7. Compte tenu de l'obligation pour l'autorité disciplinaire de B.7. Rekening houdend met de verplichting voor de tuchtoverheid om in
respecter, aux différents stades de la procédure, l'exigence du délai de verschillende stadia van de procedure de vereiste van de redelijke
raisonnable, l'absence de prescription de l'action disciplinaire n'a termijn in acht te nemen, vloeien uit de ontstentenis van verjaring
pas d'effets disproportionnés pour la catégorie des gendarmes contre van de tuchtvordering geen onevenredige gevolgen voort ten aanzien van
lesquels une procédure disciplinaire est ouverte, comparée à la de categorie van rijkswachters tegen wie een tuchtrechtspleging wordt
catégorie des gendarmes contre lesquels est intentée une action ingesteld, vergeleken met de categorie van rijkswachters tegen wie een
publique. strafvervolging wordt ingesteld.
B.8. La question appelle une réponse négative. B.8. De vraag dient ontkennend te worden beantwoord.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
L'article 33 de la loi du 27 décembre 1973 relative au statut du Artikel 33 van de wet van 27 december 1973 betreffende het statuut van
personnel du cadre actif du corps opérationnel de la gendarmerie, tel het personeel van het actief kader van het operationeel korps van de
qu'il existait avant son remplacement par la loi du 24 juillet 1992, rijkswacht, zoals het bestond vóór de vervanging ervan bij de wet van
ne violait pas les articles 10 et 11 de la Constitution en ce qu'il ne 24 juli 1992, schond de artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet, in
prévoyait pas de prescription de la procédure disciplinaire concernant zoverre het niet voorzag in de verjaring van de tuchtrechtspleging ten
les gendarmes. aanzien van de rijkswachters.
Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise, Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het
la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 7 décembre 1999. Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 7 december 1999.
Le greffier, De griffier,
L. Potoms. L. Potoms.
Le président, De voorzitter,
M. Melchior. M. Melchior.
^