← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 114/99 du 21 octobre 1999 Numéro du rôle : 1331 En cause : la
question préjudicielle concernant l'article 37 du décret de la Communauté française du 4 mars 1991 relatif
à l'aide à la jeunesse, posée par le Tribunal de la La Cour d'arbitrage, composée
du président M. Melchior et du juge H. Boel, faisant fonction de p(...)"
Extrait de l'arrêt n° 114/99 du 21 octobre 1999 Numéro du rôle : 1331 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 37 du décret de la Communauté française du 4 mars 1991 relatif à l'aide à la jeunesse, posée par le Tribunal de la La Cour d'arbitrage, composée du président M. Melchior et du juge H. Boel, faisant fonction de p(...) | Uittreksel uit arrest nr. 114/99 van 21 oktober 1999 Rolnummer 1331 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 37 van het decreet van de Franse Gemeenschap van 4 maart 1991 inzake hulpverlening aan de jeugd, gesteld door de Jeugdrechtbank t Het Arbitragehof, samengesteld uit voorzitter M. Melchior en rechter H. Boel, waarnemend voorzit(...) |
---|---|
COUR D'ARBITRAGE | ARBITRAGEHOF |
Extrait de l'arrêt n° 114/99 du 21 octobre 1999 | Uittreksel uit arrest nr. 114/99 van 21 oktober 1999 |
Numéro du rôle : 1331 | Rolnummer 1331 |
En cause : la question préjudicielle concernant l'article 37 du décret | In zake : de prejudiciële vraag over artikel 37 van het decreet van de |
de la Communauté française du 4 mars 1991 relatif à l'aide à la | Franse Gemeenschap van 4 maart 1991 inzake hulpverlening aan de jeugd, |
jeunesse, posée par le Tribunal de la jeunesse de Liège. | gesteld door de Jeugdrechtbank te Luik. |
La Cour d'arbitrage, | Het Arbitragehof, |
composée du président M. Melchior et du juge H. Boel, faisant fonction | samengesteld uit voorzitter M. Melchior en rechter H. Boel, waarnemend |
de président, et des juges L. François, J. Delruelle, A. Arts, R. | voorzitter, en de rechters L. François, J. Delruelle, A. Arts, R. |
Henneuse et M. Bossuyt, assistée du référendaire R. Moerenhout, | Henneuse en M. Bossuyt, bijgestaan door referendaris R. Moerenhout, |
faisant fonction de greffier, présidée par le président M. Melchior, | waarnemend griffier, onder voorzitterschap van voorzitter M. Melchior, |
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : | wijst na beraad het volgende arrest : |
I. Objet de la question préjudicielle | I. Onderwerp van de prejudiciële vraag |
Par jugement du 17 avril 1998 en cause de M. Wislez et V. De Clerck | Bij vonnis van 17 april 1998 in zake M. Wislez en V. De Clerck tegen |
contre P. Hannecart, dont l'expédition est parvenue au greffe de la | P. Hannecart, waarvan de expeditie ter griffie van het Arbitragehof is |
Cour d'arbitrage le 23 avril 1998, le Tribunal de la jeunesse de Liège | ingekomen op 23 april 1998, heeft de Jeugdrechtbank te Luik de |
a posé la question préjudicielle suivante : | volgende prejudiciële vraag gesteld : |
« L'article 37 du décret relatif à l'aide à la jeunesse du 4 mars 1991 | « Schendt artikel 37 van het decreet van 4 maart 1991 inzake |
viole-t-il les articles 10, 11 et 22 de la Constitution, de même que | hulpverlening aan de jeugd de artikelen 10, 11 en 22 van de Grondwet, |
l'article 8 de la Convention européenne des droits de l'homme, en ce | alsmede artikel 8 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de |
qu'il établit une distinction, - parmi les personnes susceptibles d'un | Mens, in zoverre het een onderscheid invoert - onder de personen die |
recours devant le Tribunal de la jeunesse contre les décisions du | een beroep kunnen instellen bij de jeugdrechtbank tegen de |
Directeur du Service de Protection Judiciaire -, entre celles qui ont | beslissingen van de directeur van de Dienst voor gerechtelijke |
bescherming - tussen diegenen die het ouderlijk gezag uitoefenen of de | |
l'autorité parentale ou la garde du jeune et le jeune lui-même, et | jongere onder hun bewaring hebben en de jongere zelf, en diegenen die |
celles qui ont été retenues pour être familles d'accueil potentielles | in aanmerking zijn genomen als mogelijk gastgezin en die reeds banden |
et qui ont déjà noué des liens avec l'enfant ? » (...) | met het kind hebben aangeknoopt ? » |
IV. En droit | |
(...) | (...) |
B.1.1. La question préjudicielle posée par le Tribunal de la jeunesse | B.1.1. De door de Jeugdrechtbank te Luik gestelde prejudiciële vraag |
de Liège porte sur l'article 37, alinéa 1er, du décret de la | heeft betrekking op artikel 37, eerste lid, van het decreet van de |
Communauté française du 4 mars 1991 relatif à l'aide à la jeunesse. | Franse Gemeenschap van 4 maart 1991 inzake hulpverlening aan de jeugd. |
Aux termes de cette disposition : | Die bepaling luidt : |
« Le tribunal de la jeunesse connaît des contestations relatives à l'octroi, au refus ou aux modalités d'application d'une mesure d'aide individuelle portées devant lui, soit par une des personnes investies de l'autorité parentale ou ayant la garde du jeune en droit ou en fait, soit par le jeune de plus de quatorze ans. Le tribunal de la jeunesse met fin à la contestation en obtenant l'accord des parties. » B.1.2. Selon le juge a quo, cette disposition introduit une différence de traitement entre les personnes qui disposent de l'autorité | « De jeugdrechtbank neemt kennis van de betwistingen betreffende de toestemming in, de weigering van of de nadere regels voor de toepassing van een individuele hulpverlenende maatregel, die vóór haar worden gebracht hetzij door één van de personen die de ouderlijke macht uitoefenen of die de jongere in rechte of in feite onder hun bewaring hebben, hetzij door de jongere boven de leeftijd van veertien jaar. De jeugdrechtbank maakt een einde aan de betwisting door de partijen tot overeenstemming te brengen. » B.1.2. Volgens de verwijzende rechter stelt die bepaling een verschil in behandeling in onder de personen die over het ouderlijk gezag beschikken ten aanzien van de jongere, hem onder hun bewaring hebben |
parentale à l'égard du jeune, celles qui en ont la garde et le jeune | en de jongere zelf, enerzijds, en de personen die in aanmerking zijn |
lui-même, d'une part, et les personnes qui ont été retenues pour être | genomen als mogelijk gastgezin en die reeds banden met het kind hebben |
famille d'accueil potentielle et qui ont déjà noué des liens avec | aangeknoopt, anderzijds, in zoverre, in tegenstelling tot |
l'enfant, d'autre part, en ce que, à l'inverse des premières, les | eerstgenoemden, laatstgenoemden het recht wordt ontzegd een beroep in |
secondes sont privées du droit d'introduire un recours devant le | te stellen voor de jeugdrechtbank tegen de beslissingen van de |
tribunal de la jeunesse contre les décisions du directeur du Service | directeur van de Dienst voor gerechtelijke bescherming (afgekort |
de protection judiciaire (en abrégé S.P.J.); c'est cette différence de | D.G.B.); het is betreffende dat verschil in behandeling dat de |
traitement dont le juge a quo demande à la Cour d'apprécier la | verwijzende rechter het Hof heeft gevraagd de bestaanbaarheid ervan |
compatibilité avec les articles 10, 11 et 22 de la Constitution et | met de artikelen 10, 11 en 22 van de Grondwet en met artikel 8 van het |
avec l'article 8 de la Convention européenne des droits de l'homme. | Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens te beoordelen. |
B.2. Les articles 10 et 11 de la Constitution ont une portée générale. | B.2. De artikelen 10 en 11 van de Grondwet hebben een algemene |
Ils interdisent toute discrimination, quelle qu'en soit l'origine : | draagwijdte. Zij verbieden elke discriminatie, ongeacht de oorsprong |
les règles constitutionnelles de l'égalité et de la non-discrimination | ervan : de grondwettelijke regels van de gelijkheid en de |
sont applicables à l'égard de tous les droits et libertés. | niet-discriminatie zijn toepasselijk ten aanzien van alle rechten en vrijheden. |
Selon l'article 22 de la Constitution combiné avec l'article 8 de la | Volgens artikel 22 van de Grondwet in samenhang gelezen met artikel 8 |
Convention européenne des droits de l'homme, chacun a droit au respect | van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens, heeft eenieder |
recht op eerbiediging van zijn privé-leven en zijn gezinsleven. Die | |
de sa vie privée et familiale. Ces dispositions garantissent la | bepalingen garanderen het genot van dat recht, zowel ten aanzien van |
jouissance de ce droit tant aux parents qu'aux enfants. Elles | de ouders als ten aanzien van de kinderen. Zij zijn ook toepasselijk |
s'appliquent aussi aux relations entre un enfant et ses parents | op de betrekkingen tussen een kind en zijn opvangouders. |
d'accueil. B.3. La limitation du droit de recours aux « personnes investies de | B.3. De beperking van het recht op beroep tot de « personen die de |
l'autorité parentale ou ayant la garde du jeune en droit ou en fait » | ouderlijke macht uitoefenen of die de jongere in rechte of in feite |
ainsi qu'au jeune âgé de plus de quatorze ans lui-même a été justifiée | onder hun bewaring hebben » alsmede tot de jongere die zelf meer dan |
comme suit (Doc., Conseil de la Communauté française, n° 165, | veertien jaar oud is, werd verantwoord als volgt (Parl. St., Franse |
1990-1991, n° 1, p. 27) : | Gemeenschapsraad, nr. 165, 1990-1991, nr. 1, p. 27) : |
« Ces personnes ne se confondent pas entièrement avec les personnes | « Die personen vallen niet volledig samen met de personen wier |
dont l'accord écrit est requis en vertu de l'article 7 : il a paru en | schriftelijke toestemming vereist is krachtens artikel 7 : het leek |
immers van wezenlijk belang ook de personen die met het ouderlijk | |
effet essentiel de permettre aussi aux personnes investies de | gezag zijn bekleed of die de jongere in rechte onder hun bewaring |
hebben, de mogelijkheid te bieden een maatregel te betwisten waartoe | |
l'autorité parentale ou disposant de la garde en droit de contester | de adviseur heeft beslist, met de schriftelijke toestemming van de |
une mesure décidée par le conseiller avec l'accord écrit du jeune de | jongere van meer dan veertien jaar of van de persoon die de jongere in |
plus de quatorze ans ou de la personne qui assume la garde en fait du | feite onder zijn bewaring heeft. Om te voorkomen dat de rechtbank |
jeune. Afin d'éviter un engorgement du tribunal préjudiciable à tous, | overbelast wordt, hetgeen schadelijk zou zijn voor eenieder, is het |
seules les personnes disposant d'un droit sur l'enfant - autorité | enkel de personen die beschikken over een recht over het kind - |
parentale, garde en droit, ce qui exclut les parents totalement déchus | ouderlijk gezag, bewaring in rechte, wat de ouders uitsluit die |
- sont admis à porter la contestation devant le tribunal de la | volledig uit het ouderlijk gezag zijn ontzet - toegestaan om de |
jeunesse en plus des personnes visées à l'article 7, alinéa 1er. » | betwisting voor de jeugdrechtbank te brengen, afgezien van de personen bedoeld in artikel 7, eerste lid. » |
B.4.1. Il n'est pas déraisonnable, d'une part, de présumer que les | B.4.1. Het is niet onredelijk om, enerzijds, te vermoeden dat de in |
personnes mentionnées à l'article 37 sont, dans la plupart des cas, le | artikel 37 vermelde personen in de meeste gevallen het best kunnen |
mieux à même d'apprécier s'il est de l'intérêt de l'enfant d'exercer | oordelen of het in het belang van het kind is dat een beroep wordt |
un recours et, d'autre part, de vouloir éviter l'encombrement du | ingesteld en, anderzijds, te willen voorkomen dat de jeugdrechtbank |
tribunal de la jeunesse. | overbelast wordt. |
B.4.2. L'article 37 ne suffit toutefois pas à assurer dans tous les cas la protection du mineur de moins de quatorze ans. Les personnes qui y sont désignées pour le représenter peuvent s'abstenir de saisir le tribunal, notamment parce qu'elles ont un intérêt contraire à celui du mineur. Dans ce cas, des décisions contraires à l'intérêt de l'enfant risquent de rester sans contrôle juridictionnel. B.5.1. Le juge a quo demande à la Cour s'il est compatible avec le principe d'égalité et de non-discrimination de refuser un droit de recours contre les décisions du directeur du S.P.J. aux personnes qui « ont été retenues pour être familles d'accueil potentielles et qui | B.4.2. Artikel 37 volstaat evenwel niet om in alle gevallen de bescherming van de minderjarige jonger dan veertien jaar te verzekeren. De personen die erin zijn aangewezen om hem te vertegenwoordigen kunnen ervan afzien de zaak voor de rechtbank te brengen, met name omdat zij een belang hebben dat strijdig is met dat van de minderjarige. In dat geval zouden beslissingen die strijdig zijn met het belang van het kind zonder jurisdictionele controle kunnen blijven. B.5.1. De verwijzende rechter vraagt aan het Hof of het bestaanbaar is met het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie dat een recht op beroep tegen de beslissingen van de directeur van de D.G.B. wordt geweigerd aan personen die « in aanmerking zijn genomen als mogelijk |
ont déjà noué des liens avec l'enfant ». | gastgezin en die reeds banden met het kind hebben aangeknoopt ». |
B.5.2. Le juge relève qu'en l'espèce, le statut de famille d'accueil a | B.5.2. De rechter merkt op dat, te dezen, het statuut van gastgezin is |
été refusé à des « 'candidats famille d'accueil ' non officiellement | geweigerd aan « niet officieel erkende 'kandidaten gastgezin', maar |
reconnus mais ayant eu, dans la réalité, plusieurs contacts positifs | die in werkelijkheid verscheidene positieve contacten hebben gehad met |
avec l'enfant ». | het kind ». |
B.6. La Cour, statuant sur question préjudicielle, doit s'exprimer au | B.6. Het Hof, dat uitspraak doet over een prejudiciële vraag, moet |
sujet d'une norme générale et non pas seulement sur le cas particulier | zich uitdrukken betreffende een algemene norm en niet alleen |
betreffende het bijzondere geval dat aanhangig is bij de | |
dont est saisi le juge a quo qui formule la question. En demandant à | verwijzingsrechter die de vraag formuleert. Doordat hij aan het Hof |
la Cour de dire si le décret discrimine les personnes « qui ont été | vraagt te zeggen of het decreet de personen « die in aanmerking zijn |
retenues pour être des familles d'accueil potentielles et qui ont déjà | genomen als mogelijk gastgezin en die reeds banden met het kind hebben |
noué des liens avec l'enfant » tout en indiquant par ailleurs que les | aangeknoopt » discrimineert terwijl hij bovendien erop wijst dat de in |
personnes en cause étaient 'candidats famille d'accueil' non | het geding zijnde personen « niet officieel erkende ' kandidaten |
officiellement reconnus mais ayant eu, dans la réalité, plusieurs | gastgezin ' [zijn], maar die in werkelijkheid verscheidene positieve |
contacts positifs avec l'enfant », le juge a quo ne permet pas à la | contacten hebben gehad met het kind », stelt de verwijzingsrechter het |
Cour de délimiter de façon suffisamment précise la catégorie de cas à | Hof niet ertoe in staat op voldoende duidelijke wijze de categorie van |
propos de laquelle le décret violerait la Constitution. | gevallen af te bakenen waarvoor het decreet de Grondwet zou schenden. |
Par ces motifs, | Om die redenen, |
la Cour | het Hof |
dit pour droit : | zegt voor recht : |
La question n'appelle pas de réponse. | De vraag behoeft geen antwoord. |
Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise, | Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig |
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur | artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het |
la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 21 octobre 1999. | Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 21 oktober 1999. |
Le greffier f.f., | De wnd. griffier, |
R. Moerenhout | R. Moerenhout |
Le président, | De voorzitter, |
M. Melchior | M. Melchior |