Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 114/99 du 21 octobre 1999 Numéro du rôle : 1331 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 37 du décret de la Communauté française du 4 mars 1991 relatif à l'aide à la jeunesse, posée par le Tribunal de la La Cour d'arbitrage, composée du président M. Melchior et du juge H. Boel, faisant fonction de p(...)"
Extrait de l'arrêt n° 114/99 du 21 octobre 1999 Numéro du rôle : 1331 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 37 du décret de la Communauté française du 4 mars 1991 relatif à l'aide à la jeunesse, posée par le Tribunal de la La Cour d'arbitrage, composée du président M. Melchior et du juge H. Boel, faisant fonction de p(...) Uittreksel uit arrest nr. 114/99 van 21 oktober 1999 Rolnummer 1331 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 37 van het decreet van de Franse Gemeenschap van 4 maart 1991 inzake hulpverlening aan de jeugd, gesteld door de Jeugdrechtbank t Het Arbitragehof, samengesteld uit voorzitter M. Melchior en rechter H. Boel, waarnemend voorzit(...)
COUR D'ARBITRAGE ARBITRAGEHOF
Extrait de l'arrêt n° 114/99 du 21 octobre 1999 Uittreksel uit arrest nr. 114/99 van 21 oktober 1999
Numéro du rôle : 1331 Rolnummer 1331
En cause : la question préjudicielle concernant l'article 37 du décret In zake : de prejudiciële vraag over artikel 37 van het decreet van de
de la Communauté française du 4 mars 1991 relatif à l'aide à la Franse Gemeenschap van 4 maart 1991 inzake hulpverlening aan de jeugd,
jeunesse, posée par le Tribunal de la jeunesse de Liège. gesteld door de Jeugdrechtbank te Luik.
La Cour d'arbitrage, Het Arbitragehof,
composée du président M. Melchior et du juge H. Boel, faisant fonction samengesteld uit voorzitter M. Melchior en rechter H. Boel, waarnemend
de président, et des juges L. François, J. Delruelle, A. Arts, R. voorzitter, en de rechters L. François, J. Delruelle, A. Arts, R.
Henneuse et M. Bossuyt, assistée du référendaire R. Moerenhout, Henneuse en M. Bossuyt, bijgestaan door referendaris R. Moerenhout,
faisant fonction de greffier, présidée par le président M. Melchior, waarnemend griffier, onder voorzitterschap van voorzitter M. Melchior,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet de la question préjudicielle I. Onderwerp van de prejudiciële vraag
Par jugement du 17 avril 1998 en cause de M. Wislez et V. De Clerck Bij vonnis van 17 april 1998 in zake M. Wislez en V. De Clerck tegen
contre P. Hannecart, dont l'expédition est parvenue au greffe de la P. Hannecart, waarvan de expeditie ter griffie van het Arbitragehof is
Cour d'arbitrage le 23 avril 1998, le Tribunal de la jeunesse de Liège ingekomen op 23 april 1998, heeft de Jeugdrechtbank te Luik de
a posé la question préjudicielle suivante : volgende prejudiciële vraag gesteld :
« L'article 37 du décret relatif à l'aide à la jeunesse du 4 mars 1991 « Schendt artikel 37 van het decreet van 4 maart 1991 inzake
viole-t-il les articles 10, 11 et 22 de la Constitution, de même que hulpverlening aan de jeugd de artikelen 10, 11 en 22 van de Grondwet,
l'article 8 de la Convention européenne des droits de l'homme, en ce alsmede artikel 8 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de
qu'il établit une distinction, - parmi les personnes susceptibles d'un Mens, in zoverre het een onderscheid invoert - onder de personen die
recours devant le Tribunal de la jeunesse contre les décisions du een beroep kunnen instellen bij de jeugdrechtbank tegen de
Directeur du Service de Protection Judiciaire -, entre celles qui ont beslissingen van de directeur van de Dienst voor gerechtelijke
bescherming - tussen diegenen die het ouderlijk gezag uitoefenen of de
l'autorité parentale ou la garde du jeune et le jeune lui-même, et jongere onder hun bewaring hebben en de jongere zelf, en diegenen die
celles qui ont été retenues pour être familles d'accueil potentielles in aanmerking zijn genomen als mogelijk gastgezin en die reeds banden
et qui ont déjà noué des liens avec l'enfant ? » (...) met het kind hebben aangeknoopt ? »
IV. En droit
(...) (...)
B.1.1. La question préjudicielle posée par le Tribunal de la jeunesse B.1.1. De door de Jeugdrechtbank te Luik gestelde prejudiciële vraag
de Liège porte sur l'article 37, alinéa 1er, du décret de la heeft betrekking op artikel 37, eerste lid, van het decreet van de
Communauté française du 4 mars 1991 relatif à l'aide à la jeunesse. Franse Gemeenschap van 4 maart 1991 inzake hulpverlening aan de jeugd.
Aux termes de cette disposition : Die bepaling luidt :
« Le tribunal de la jeunesse connaît des contestations relatives à l'octroi, au refus ou aux modalités d'application d'une mesure d'aide individuelle portées devant lui, soit par une des personnes investies de l'autorité parentale ou ayant la garde du jeune en droit ou en fait, soit par le jeune de plus de quatorze ans. Le tribunal de la jeunesse met fin à la contestation en obtenant l'accord des parties. » B.1.2. Selon le juge a quo, cette disposition introduit une différence de traitement entre les personnes qui disposent de l'autorité « De jeugdrechtbank neemt kennis van de betwistingen betreffende de toestemming in, de weigering van of de nadere regels voor de toepassing van een individuele hulpverlenende maatregel, die vóór haar worden gebracht hetzij door één van de personen die de ouderlijke macht uitoefenen of die de jongere in rechte of in feite onder hun bewaring hebben, hetzij door de jongere boven de leeftijd van veertien jaar. De jeugdrechtbank maakt een einde aan de betwisting door de partijen tot overeenstemming te brengen. » B.1.2. Volgens de verwijzende rechter stelt die bepaling een verschil in behandeling in onder de personen die over het ouderlijk gezag beschikken ten aanzien van de jongere, hem onder hun bewaring hebben
parentale à l'égard du jeune, celles qui en ont la garde et le jeune en de jongere zelf, enerzijds, en de personen die in aanmerking zijn
lui-même, d'une part, et les personnes qui ont été retenues pour être genomen als mogelijk gastgezin en die reeds banden met het kind hebben
famille d'accueil potentielle et qui ont déjà noué des liens avec aangeknoopt, anderzijds, in zoverre, in tegenstelling tot
l'enfant, d'autre part, en ce que, à l'inverse des premières, les eerstgenoemden, laatstgenoemden het recht wordt ontzegd een beroep in
secondes sont privées du droit d'introduire un recours devant le te stellen voor de jeugdrechtbank tegen de beslissingen van de
tribunal de la jeunesse contre les décisions du directeur du Service directeur van de Dienst voor gerechtelijke bescherming (afgekort
de protection judiciaire (en abrégé S.P.J.); c'est cette différence de D.G.B.); het is betreffende dat verschil in behandeling dat de
traitement dont le juge a quo demande à la Cour d'apprécier la verwijzende rechter het Hof heeft gevraagd de bestaanbaarheid ervan
compatibilité avec les articles 10, 11 et 22 de la Constitution et met de artikelen 10, 11 en 22 van de Grondwet en met artikel 8 van het
avec l'article 8 de la Convention européenne des droits de l'homme. Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens te beoordelen.
B.2. Les articles 10 et 11 de la Constitution ont une portée générale. B.2. De artikelen 10 en 11 van de Grondwet hebben een algemene
Ils interdisent toute discrimination, quelle qu'en soit l'origine : draagwijdte. Zij verbieden elke discriminatie, ongeacht de oorsprong
les règles constitutionnelles de l'égalité et de la non-discrimination ervan : de grondwettelijke regels van de gelijkheid en de
sont applicables à l'égard de tous les droits et libertés. niet-discriminatie zijn toepasselijk ten aanzien van alle rechten en vrijheden.
Selon l'article 22 de la Constitution combiné avec l'article 8 de la Volgens artikel 22 van de Grondwet in samenhang gelezen met artikel 8
Convention européenne des droits de l'homme, chacun a droit au respect van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens, heeft eenieder
recht op eerbiediging van zijn privé-leven en zijn gezinsleven. Die
de sa vie privée et familiale. Ces dispositions garantissent la bepalingen garanderen het genot van dat recht, zowel ten aanzien van
jouissance de ce droit tant aux parents qu'aux enfants. Elles de ouders als ten aanzien van de kinderen. Zij zijn ook toepasselijk
s'appliquent aussi aux relations entre un enfant et ses parents op de betrekkingen tussen een kind en zijn opvangouders.
d'accueil. B.3. La limitation du droit de recours aux « personnes investies de B.3. De beperking van het recht op beroep tot de « personen die de
l'autorité parentale ou ayant la garde du jeune en droit ou en fait » ouderlijke macht uitoefenen of die de jongere in rechte of in feite
ainsi qu'au jeune âgé de plus de quatorze ans lui-même a été justifiée onder hun bewaring hebben » alsmede tot de jongere die zelf meer dan
comme suit (Doc., Conseil de la Communauté française, n° 165, veertien jaar oud is, werd verantwoord als volgt (Parl. St., Franse
1990-1991, n° 1, p. 27) : Gemeenschapsraad, nr. 165, 1990-1991, nr. 1, p. 27) :
« Ces personnes ne se confondent pas entièrement avec les personnes « Die personen vallen niet volledig samen met de personen wier
dont l'accord écrit est requis en vertu de l'article 7 : il a paru en schriftelijke toestemming vereist is krachtens artikel 7 : het leek
immers van wezenlijk belang ook de personen die met het ouderlijk
effet essentiel de permettre aussi aux personnes investies de gezag zijn bekleed of die de jongere in rechte onder hun bewaring
hebben, de mogelijkheid te bieden een maatregel te betwisten waartoe
l'autorité parentale ou disposant de la garde en droit de contester de adviseur heeft beslist, met de schriftelijke toestemming van de
une mesure décidée par le conseiller avec l'accord écrit du jeune de jongere van meer dan veertien jaar of van de persoon die de jongere in
plus de quatorze ans ou de la personne qui assume la garde en fait du feite onder zijn bewaring heeft. Om te voorkomen dat de rechtbank
jeune. Afin d'éviter un engorgement du tribunal préjudiciable à tous, overbelast wordt, hetgeen schadelijk zou zijn voor eenieder, is het
seules les personnes disposant d'un droit sur l'enfant - autorité enkel de personen die beschikken over een recht over het kind -
parentale, garde en droit, ce qui exclut les parents totalement déchus ouderlijk gezag, bewaring in rechte, wat de ouders uitsluit die
- sont admis à porter la contestation devant le tribunal de la volledig uit het ouderlijk gezag zijn ontzet - toegestaan om de
jeunesse en plus des personnes visées à l'article 7, alinéa 1er. » betwisting voor de jeugdrechtbank te brengen, afgezien van de personen bedoeld in artikel 7, eerste lid. »
B.4.1. Il n'est pas déraisonnable, d'une part, de présumer que les B.4.1. Het is niet onredelijk om, enerzijds, te vermoeden dat de in
personnes mentionnées à l'article 37 sont, dans la plupart des cas, le artikel 37 vermelde personen in de meeste gevallen het best kunnen
mieux à même d'apprécier s'il est de l'intérêt de l'enfant d'exercer oordelen of het in het belang van het kind is dat een beroep wordt
un recours et, d'autre part, de vouloir éviter l'encombrement du ingesteld en, anderzijds, te willen voorkomen dat de jeugdrechtbank
tribunal de la jeunesse. overbelast wordt.
B.4.2. L'article 37 ne suffit toutefois pas à assurer dans tous les cas la protection du mineur de moins de quatorze ans. Les personnes qui y sont désignées pour le représenter peuvent s'abstenir de saisir le tribunal, notamment parce qu'elles ont un intérêt contraire à celui du mineur. Dans ce cas, des décisions contraires à l'intérêt de l'enfant risquent de rester sans contrôle juridictionnel. B.5.1. Le juge a quo demande à la Cour s'il est compatible avec le principe d'égalité et de non-discrimination de refuser un droit de recours contre les décisions du directeur du S.P.J. aux personnes qui « ont été retenues pour être familles d'accueil potentielles et qui B.4.2. Artikel 37 volstaat evenwel niet om in alle gevallen de bescherming van de minderjarige jonger dan veertien jaar te verzekeren. De personen die erin zijn aangewezen om hem te vertegenwoordigen kunnen ervan afzien de zaak voor de rechtbank te brengen, met name omdat zij een belang hebben dat strijdig is met dat van de minderjarige. In dat geval zouden beslissingen die strijdig zijn met het belang van het kind zonder jurisdictionele controle kunnen blijven. B.5.1. De verwijzende rechter vraagt aan het Hof of het bestaanbaar is met het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie dat een recht op beroep tegen de beslissingen van de directeur van de D.G.B. wordt geweigerd aan personen die « in aanmerking zijn genomen als mogelijk
ont déjà noué des liens avec l'enfant ». gastgezin en die reeds banden met het kind hebben aangeknoopt ».
B.5.2. Le juge relève qu'en l'espèce, le statut de famille d'accueil a B.5.2. De rechter merkt op dat, te dezen, het statuut van gastgezin is
été refusé à des « 'candidats famille d'accueil ' non officiellement geweigerd aan « niet officieel erkende 'kandidaten gastgezin', maar
reconnus mais ayant eu, dans la réalité, plusieurs contacts positifs die in werkelijkheid verscheidene positieve contacten hebben gehad met
avec l'enfant ». het kind ».
B.6. La Cour, statuant sur question préjudicielle, doit s'exprimer au B.6. Het Hof, dat uitspraak doet over een prejudiciële vraag, moet
sujet d'une norme générale et non pas seulement sur le cas particulier zich uitdrukken betreffende een algemene norm en niet alleen
betreffende het bijzondere geval dat aanhangig is bij de
dont est saisi le juge a quo qui formule la question. En demandant à verwijzingsrechter die de vraag formuleert. Doordat hij aan het Hof
la Cour de dire si le décret discrimine les personnes « qui ont été vraagt te zeggen of het decreet de personen « die in aanmerking zijn
retenues pour être des familles d'accueil potentielles et qui ont déjà genomen als mogelijk gastgezin en die reeds banden met het kind hebben
noué des liens avec l'enfant » tout en indiquant par ailleurs que les aangeknoopt » discrimineert terwijl hij bovendien erop wijst dat de in
personnes en cause étaient 'candidats famille d'accueil' non het geding zijnde personen « niet officieel erkende ' kandidaten
officiellement reconnus mais ayant eu, dans la réalité, plusieurs gastgezin ' [zijn], maar die in werkelijkheid verscheidene positieve
contacts positifs avec l'enfant », le juge a quo ne permet pas à la contacten hebben gehad met het kind », stelt de verwijzingsrechter het
Cour de délimiter de façon suffisamment précise la catégorie de cas à Hof niet ertoe in staat op voldoende duidelijke wijze de categorie van
propos de laquelle le décret violerait la Constitution. gevallen af te bakenen waarvoor het decreet de Grondwet zou schenden.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
La question n'appelle pas de réponse. De vraag behoeft geen antwoord.
Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise, Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het
la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 21 octobre 1999. Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 21 oktober 1999.
Le greffier f.f., De wnd. griffier,
R. Moerenhout R. Moerenhout
Le président, De voorzitter,
M. Melchior M. Melchior
^