Arrêt n° 56/2003 du 14 mai 2003 Numéro du rôle : 2306 En cause : le recours en annulation partielle des articles 2, 3 et 5 du décret de la Communauté française du 7 juin 2001 relatif aux avantages sociaux, introduit par S. Cauwe et autres. La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges L. François, (...) | Arrest nr. 56/2003 van 14 mei 2003 Rolnummer 2306 In zake : het beroep tot gedeeltelijke vernietiging van de artikelen 2, 3 en 5 van het decreet van de Franse Gemeenschap van 7 juni 2001 betreffende de sociale voordelen, ingesteld door S. Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters L. Fra(...) |
---|---|
COUR D'ARBITRAGE | ARBITRAGEHOF |
Arrêt n° 56/2003 du 14 mai 2003 | Arrest nr. 56/2003 van 14 mei 2003 |
Numéro du rôle : 2306 | Rolnummer 2306 |
En cause : le recours en annulation partielle des articles 2, 3 et 5 | In zake : het beroep tot gedeeltelijke vernietiging van de artikelen |
du décret de la Communauté française du 7 juin 2001 relatif aux | 2, 3 en 5 van het decreet van de Franse Gemeenschap van 7 juni 2001 |
avantages sociaux, introduit par S. Cauwe et autres. | betreffende de sociale voordelen, ingesteld door S. Cauwe en anderen. |
La Cour d'arbitrage, | Het Arbitragehof, |
composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges L. | samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters |
François, P. Martens, R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot, L. | L. François, P. Martens, R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot, L. |
Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman et E. Derycke, assistée | Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman et E. Derycke, |
du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M. Melchior, | bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter M. Melchior, |
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : | wijst na beraad het volgende arrest : |
I. Objet du recours et procédure | I. Onderwerp van het beroep en rechtspleging |
Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 21 | Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 21 december |
décembre 2001 et parvenue au greffe le 24 décembre 2001, S. Cauwe, | 2001 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 24 |
demeurant à 4450 Juprelle, chaussée de Tongres 409, A. Delvaux et son | december 2001, hebben S. Cauwe, wonende te 4450 Juprelle, chaussée de |
épouse, demeurant à 4530 Villers-le-Bouillet, rue Belle-Vue 77, P. | Tongres 409, A. Delvaux en zijn echtgenote, wonende te 4530 |
Desneux, demeurant à 4450 Juprelle, rue des Pinsons 52, M.-F. Goulard, | Villers-le-Bouillet, rue Belle-Vue 77, P. Desneux, wonende te 4450 |
demeurant à 4450 Juprelle, rue de Straal 31, P. Jacques, demeurant à | Juprelle, rue des Pinsons 52, M.-F. Goulard, wonende te 4450 Juprelle, |
4530 Villers-le-Bouillet, Thier du Moulin 14, B. Léonard, demeurant à | rue de Straal 31, P. Jacques, wonende te 4530 Villers-le-Bouillet, |
Thier du Moulin 14, B. Léonard, wonende te 4680 Oupeye, rue Petit Aaz | |
4680 Oupeye, rue Petit Aaz 11, A. Peters, demeurant à 4682 Oupeye, rue | 11, A. Peters, wonende te 4682 Oupeye, rue de Haccourt 50, V. |
de Haccourt 50, V. Rousseau, demeurant à 4451 Juprelle, rue des | Rousseau, wonende te 4451 Juprelle, rue des Pinsons 54, C. Stollenwerk |
Pinsons 54, C. Stollenwerk et M. Lepot, demeurant à 4690 Bassenge, rue | en M. Lepot, wonende te 4690 Bitsingen, rue du Moulin 22, M. |
du Moulin 22, M. Vanbrabant, demeurant à 4680 Oupeye, rue Willy Brandt | Vanbrabant, wonende te 4680 Oupeye, rue Willy Brandt 8, de v.z.w. |
8, l'a.s.b.l. Comité de l'Ecole libre subventionnée primaire et | Comité de l'Ecole libre subventionnée primaire et gardienne, met |
gardienne, dont le siège social est établi à 4451 Juprelle, rue du | maatschappelijke zetel te 4451 Juprelle, rue du Pairoux 2, de v.z.w. |
Pairoux 2, l'a.s.b.l. Comité scolaire - Ecole Saint-Martin | Comité scolaire - Ecole Saint-Martin Villers-le-Bouillet, met |
Villers-le-Bouillet, dont le siège social est établi à 4530 | maatschappelijke zetel te 4530 Villers-le-Bouillet, rue Neuve 8, en de |
Villers-le-Bouillet, rue Neuve 8, et l'a.s.b.l. Secrétariat général de | v.z.w. Secrétariat général de l'enseignement catholique (SEGEC), met |
l'enseignement catholique (SEGEC), dont le siège social est établi à | |
1040 Bruxelles, rue Guimard 1, ont introduit un recours en annulation | maatschappelijke zetel te 1040 Brussel, Guimardstraat 1, beroep tot |
des dispositions suivantes du décret de la Communauté française du 7 | vernietiging ingesteld van de volgende bepalingen van het decreet van |
juin 2001 relatif aux avantages sociaux (publié au Moniteur belge du | de Franse Gemeenschap van 7 juni 2001 betreffende de sociale voordelen |
(bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 26 juni 2001; erratum , | |
26 juin 2001; errata, Moniteur belge du 12 septembre 2001) : | Belgisch Staatsblad van 12 september 2001) : |
le mot « seuls » à l'article 2, les mots « une heure avant le début et | het woord « enkel » in artikel 2, de woorden « één uur vóór de aanvang |
une heure après la fin des cours » à l'article 2, 3o, les mots « dans | van de lessen en één uur nà het einde ervan » in artikel 2, 3o, de |
le cas où la piscine fréquentée pendant l'horaire scolaire n'est pas | woorden « als het zwembad, dat bezocht wordt tijdens de schooluren, |
située sur le territoire de la commune » à l'article 2, 7o, l'article | niet op het grondgebied van de gemeente ligt » in artikel 2, 7o, |
3, alinéas 2 et 4, et les mots « peuvent établir » à l'article 5, § 2. | artikel 3, tweede en vierde lid, en de woorden « mogen [...] maken » in artikel 5, § 2. |
(...) | (...) |
II. En droit | II. In rechte |
(...) | (...) |
Les dispositions en cause | De in het geding zijnde bepalingen |
B.1. Les articles 1er, 2, 3, 4 et 5 du décret de la Communauté | B.1. De artikelen 1, 2, 3, 4 en 5 van het decreet van de Franse |
française du 7 juin 2001 relatif aux avantages sociaux énoncent : | Gemeenschap van 7 juni 2001 betreffende de sociale voordelen bepalen : |
« Art. 1er.Le présent décret s'applique à l'enseignement fondamental |
« Art. 1.Dit decreet is van toepassing op het door de Franse |
et à l'enseignement secondaire, ordinaires et spéciaux, subventionnés | Gemeenschap gesubsidieerd gewoon en bijzonder basis- en secundair |
par la Communauté française. | onderwijs. |
Art. 2.Constituent seuls des avantages sociaux au sens de l'article |
Art. 2.Worden enkel beschouwd als sociale voordelen in de zin van |
33 de la loi du 29 mai 1959 modifiant certaines dispositions de la | artikel 33 van de wet van 29 mei 1959 tot wijziging van sommige |
législation de l'enseignement, dans la mesure où ils servent | bepalingen van de onderwijswetgeving, inzoverre zij rechtstreeks |
directement aux élèves : | nuttig zijn voor de leerlingen : |
1o l'organisation de restaurants et de cantines scolaires, à | 1o de inrichting van schoolrestaurants en -kantines, uitgezonderd de |
l'exception des restaurants d'application liés a des sections du secteur de l'hôtellerie et de l'alimentation; | instructierestaurants verbonden aan de afdelingen van de hotel- en voedingssector; |
2o la distribution d'aliments et de friandises ainsi que de jouets | 2o de verdeling van voedingswaren en lekkernijen alsmede van |
hors matériel propre aux activités d'enseignement; | speelgoed, buiten het materieel voor onderwijs-activiteiten; |
3o l'organisation de l'accueil des élèves, quelle qu'en soit la forme, | 3o de opvang van de leerlingen, ongeacht de vorm hiervan, één uur vóór |
une heure avant le début et une heure après la fin des cours; | de aanvang van de lessen en één uur nà het einde ervan; |
4o la garderie du repas de midi dont la durée, pour entrer dans le | 4o bewaking tijdens [de] middagmaaltijd [die], om binnen het |
champ d'application du présent article, est comprise entre une | toepassingsgebied van dit artikel te vallen, een half uur tot een uur |
demi-heure et une heure; | duurt; |
5o la distribution de vêtements hors les vêtements propres à l'enseignement; | 5o de verdeling van kledij, buiten de kledij voor het onderwijs; |
6o l'organisation de colonies scolaires spécifiques pour enfants | 6o de organisatie van specifieke schoolreizen voor kinderen met |
présentant une santé déficiente; | gezondheidsproblemen; |
7o l'accès aux piscines, accessibles au public, ainsi que le transport | 7o de toegang tot zwembaden, opengesteld voor het publiek, alsmede het |
y relatif dans le cas où la piscine fréquentée pendant l'horaire | vervoer hier naartoe als het zwembad, dat bezocht wordt tijdens de |
scolaire n'est pas située sur le territoire de la commune; | schooluren, niet op het grondgebied van de gemeente ligt; |
8o l'accès aux infrastructures communales, provinciales et de la | 8o de toegang tot de infrastructuren van de gemeente, de provincie en |
Commission communautaire française permettant une activité éducative, | van de Franse Gemeenschapscommissie in het raam van een |
à l'exception des bâtiments scolaires en ce compris les piscines, sauf | onderwijsactiviteit, met uitzondering van de schoolgebouwen én de |
celles visées au 7o; | zwembaden, behoudens deze bedoeld in 7o; |
9o l'accès aux plaines de jeux organisées et aux cures de jour pendant | 9o de toegang tot de georganiseerde speelpleinen en dagkuren tijdens |
le temps scolaire et pendant les vacances sur le territoire de la | de schoolperiode en tijdens de vakanties op het grondgebied van de |
commune; | gemeente; |
10o les aides financières ou en nature à des groupements, associations | 10o financiële bijstand of bijstand in natura ten behoeve van |
ou organismes, dont un des objets est l'octroi d'aides sociales qui | groeperingen, verenigingen of organismen die onder meer sociale |
seraient réservées aux élèves. | bijstand verlenen die is voorbehouden aan leerlingen. |
Tous les deux ans le Gouvernement présente au Parlement de la | De Regering legt, om de twee jaar, een verslag voor aan het Parlement |
Communauté française un rapport sur l'exécution du présent décret. | over de uitvoering van dit decreet. |
Art. 3.Les communes qui accordent des avantages sociaux au bénéfice |
Art. 3.De gemeenten die sociale voordelen toekennen aan leerlingen |
des élèves fréquentant les écoles qu'elles organisent accordent dans | die onderwijs volgen in de scholen die zij inrichten, verlenen in |
des conditions similaires les mêmes avantages au bénéfice des élèves | gelijkaardige omstandigheden dezelfde voordelen aan leerlingen die |
fréquentant des écoles de même catégorie situées dans la même commune | onderwijs volgen in scholen van dezelfde categorie die ook gelegen |
et relevant de l'enseignement libre subventionné par la Communauté | zijn in dezelfde gemeente en behoren tot het door de Franse |
française pour autant que le pouvoir organisateur de ces écoles en | Gemeenschap gesubsidieerd vrij onderwijs, voor zover de inrichtende |
fasse la demande écrite à la commune. | macht van deze scholen de gemeente hierom schriftelijk verzoekt. |
Les provinces et la Commission communautaire française qui accordent | De provincies en de Franse Gemeenschapscommissie die sociale voordelen |
des avantages sociaux au bénéfice des élèves fréquentant les écoles | toekennen aan de leerlingen die onderwijs volgen in scholen die zij |
qu'elles organisent accordent dans des conditions similaires les mêmes | inrichten, verlenen in gelijkaardige omstandigheden dezelfde voordelen |
avantages au bénéfice des élèves fréquentant des écoles de même | aan de leerlingen die onderwijs volgen in de scholen van dezelfde |
catégorie relevant de l'enseignement libre subventionné par la | categorie die behoren tot het vrij onderwijs gesubsidieerd door de |
Communauté française et situées sur leur territoire, dans un rayon | Franse Gemeenschap en gelegen op hun grondgebied, in een straal |
déterminé par le Gouvernement en fonction de la taille de ce | bepaald door de Regering op basis van de omvang van dit grondgebied |
territoire pondérée par la densité de population, pour autant que le | gewogen op grond van de bevolkingsdichtheid, inzoverre de inrichtende |
pouvoir organisateur de ces écoles en fasse la demande écrite à la | macht van deze scholen de provincie of de Franse Gemeenschapscommissie |
province ou à la Commission communautaire française. | hierom schriftelijk verzoekt. |
Les communes, les provinces et la Commission communautaire française, | |
en leur qualité de pouvoir octroyant des avantages sociaux, ne sont | De gemeenten, de provincies en de Franse Gemeenschapscommissie hebben |
soumises, entre elles, à aucune obligation. | onderling, als overheid die sociale voordelen verleent, geen enkele |
Constituent des catégories pour l'application du présent décret : | verplichting. Op volgende categorieën is dit decreet van toepassing : |
- l'enseignement maternel ordinaire; | - het gewoon kleuteronderwijs; |
- l'enseignement primaire ordinaire; | - het gewoon lager onderwijs; |
- l'enseignement maternel spécial; | - het bijzonder kleuteronderwijs; |
- l'enseignement primaire spécial; | - het bijzonder lager onderwijs; |
- l'enseignement secondaire ordinaire de transition; | - het gewoon secundair overgangsonderwijs; |
- l'enseignement secondaire ordinaire de qualification; | - het gewoon secundair kwalificatieonderwijs; |
- l'enseignement secondaire spécial. | - het bijzonder secundair onderwijs. |
Dans le cas où deux pouvoirs organisateurs sont appelés à octroyer des | Als twee inrichtende machten verplicht zijn sociale voordelen toe te |
avantages sociaux sur la base des alinéas 1er et 2, ils se concertent pour remplir leurs obligations vis-à-vis du pouvoir organisateur demandeur et pour respecter les dispositions prévues à l'article 7, sans que le pouvoir organisateur demandeur ne puisse prétendre au bénéfice d'un nombre d'avantages sociaux supérieur à celui du pouvoir organisateur octroyant qui en accorde le plus à ses élèves. Le pouvoir organisateur demandeur choisit, le cas échéant, celui ou ceux des avantages sociaux qu'il souhaite recevoir. A défaut d'accord dans le mois qui suit celui de la réception de la demande, les pouvoirs organisateurs octroyants se répartissent la charge proportionnellement à leur nombre d'élèves dans la catégorie d'enseignement concernée. | kennen op grond van het eerste en het tweede lid, dan plegen zij overleg om aan hun verplichtingen te voldoen ten aanzien van de verzoekende inrichtende macht en om de bepalingen bedoeld in artikel 7 na te leven, zonder dat de verzoekende inrichtende macht aanspraak kan maken op meer sociale voordelen dan de toekennende inrichtende macht die er meer verleent aan haar leerlingen. De verzoekende inrichtende macht kiest, desgevallend, diegene van de sociale voordelen die zij wenst te bekomen. Bij gebrek aan akkoord binnen de maand na ontvangst van het verzoek, verdelen de toekennende inrichtende machten de last verhoudingsgewijs onder hun aantal leerlingen in de betrokken onderwijscategorie. |
Art. 4.Les communes, les provinces et la Commission communautaire |
Art. 4.De gemeenten, de provincies en de Franse Gemeenschapscommissie |
française qui octroient des avantages sociaux au bénéfice des élèves | die sociale voordelen toekennen aan leerlingen die onderwijs volgen in |
fréquentant les écoles qu'elles organisent communiquent la liste de | scholen die zij inrichten, bezorgen de lijst van deze voordelen aan de |
ces avantages au Gouvernement et aux pouvoirs organisateurs concernés | Regering en aan de betrokken inrichtende machten van het door de |
de l'enseignement libre subventionné par la Communauté française de la | Franse Gemeenschap gesubsidieerd vrij onderwijs van dezelfde categorie |
même catégorie dans le mois qui suit celui où la décision d'octroi est | binnen de maand volgend op de beslissing inzake de toekenning van de |
prise. Elles s'informent mutuellement lorsqu'elles octroient des | voordelen. Zij houden elkaar op de hoogte wanneer zij sociale |
avantages sociaux aux écoles qu'elles organisent sur le territoire | voordelen verlenen aan de scholen die zij inrichten op het grondgebied |
d'une même commune. | van eenzelfde gemeente. |
Les pouvoirs organisateurs de l'enseignement libre subventionné par la | De inrichtende machten van het door de Franse Gemeenschap |
Communauté française dont les élèves bénéficient d'avantages sociaux | gesubsidieerd vrij onderwijs wiens leerlingen sociale voordelen |
communiquent également la liste de ces avantages sociaux au | genieten, bezorgen de lijst van deze sociale voordelen ook aan de |
Gouvernement et aux pouvoirs octroyants concernés dans le mois qui | Regering en aan de betrokken toekennende machten en dit binnen de |
suit celui du bénéfice de ces avantages. | maand volgend op de maand waarvan deze voordelen zijn toegekend. |
Art. 5.§ 1er. Les communes ne peuvent faire aucune distinction, en |
Art. 5.§ 1. De gemeenten mogen op het vlak van de sociale voordelen |
matière d'avantages sociaux, entre les élèves relevant d'une même | geen enkel onderscheid maken tussen leerlingen van eenzelfde categorie |
catégorie qui fréquentent les écoles subventionnées par la Communauté | die onderwijs volgen in scholen die gesubsidieerd worden door de |
française sur le territoire d'une même commune. | Franse Gemeenschap op het grondgebied van eenzelfde gemeente. |
Les provinces et la Commission communautaire française ne peuvent faire aucune distinction, en matière d'avantages sociaux, entre les élèves relevant d'une même catégorie qui fréquentent les écoles subventionnées par la Communauté française situées sur le territoire visé a l'article 3, alinéa 2. § 2. Toutefois, dans le mode d'octroi des avantages sociaux, les communes, les provinces et la Commission communautaire française établissent des distinctions justifiées par la notion d'établissements ou d'implantations bénéficiaires de discriminations positives et peuvent établir des distinctions justifiées par la capacité contributive des parents. » Quant à l'intérêt à agir B.2.1. Le décret entrepris est relatif aux avantages sociaux. Il s'applique à l'enseignement fondamental et à l'enseignement secondaire, tant ordinaires que spéciaux, subventionnés par la Communauté française. B.2.2. Les parties requérantes qui agissent en qualité de parents d'enfants fréquentant une école libre subventionnée justifient de l'intérêt requis pour entreprendre des dispositions qui précisent voire limitent les avantages sociaux accordés aux élèves. B.2.3. Les recours introduits par deux associations sans but lucratif qui sont les pouvoirs organisateurs d'écoles libres subventionnées sont également recevables. Ces associations peuvent être affectées directement et défavorablement dans leur situation par des dispositions qui limitent les avantages sociaux pouvant être octroyés aux élèves fréquentant les écoles qu'elles organisent. B.2.4. Justifie également d'un intérêt à agir devant la Cour à l'encontre du décret entrepris, l'a.s.b.l. Secrétariat général de | De provincies en de Franse Gemeenschapscommissie mogen op het vlak van de sociale voordelen geen enkel onderscheid maken tussen leerlingen van eenzelfde categorie die onderwijs volgen in scholen die gesubsidieerd worden door de Franse Gemeenschap en gelegen zijn op het grondgebied zoals bedoeld in artikel 3, tweede lid. § 2. Wat de wijze betreft voor de toekenning van de sociale voordelen maken de gemeenten, de provincies en de Franse Gemeenschapscommissie evenwel een onderscheid dat verantwoord is door inrichtingen of vestigingen met positieve discriminatie en mogen zij een onderscheid maken dat verantwoord is door de belastingcapaciteit van de ouders. » Ten aanzien van het belang om in rechte te treden B.2.1. Het bestreden decreet heeft betrekking op de sociale voordelen. Het is van toepassing op het basisonderwijs en het secundair onderwijs, zowel het gewone als het buitengewone, dat wordt gesubsidieerd door de Franse Gemeenschap. B.2.2. De verzoekende partijen die in rechte treden in hun hoedanigheid van ouders van kinderen die school lopen in een gesubsidieerde vrije schoolinrichting, doen blijken van het vereiste belang bij de bestrijding van bepalingen die de aan de leerlingen toegekende sociale voordelen nader omschrijven en zelfs beperken. B.2.3. De beroepen die zijn ingesteld door twee verenigingen zonder winstoogmerk, namelijk de inrichtende machten van gesubsidieerde vrije scholen, zijn eveneens ontvankelijk. Die verenigingen kunnen rechtstreeks en ongunstig in hun situatie worden geraakt door bepalingen die de sociale voordelen beperken die kunnen worden toegekend aan de leerlingen die onderwijs volgen in de scholen waarvan zij de inrichtende macht zijn. |
l'enseignement catholique, qui a pour objet d'organiser des services | B.2.4. De v.z.w. Secrétariat général de l'enseignement catholique die |
jugés nécessaires pour la coordination pédagogique, administrative et | het organiseren van diensten tot doel heeft die noodzakelijk worden |
planologique de l'ensemble des différents niveaux et des centres | geacht voor de pedagogische, administratieve en planologische |
psycho-médico-sociaux de l'enseignement catholique francophone et germanophone en Belgique, compte tenu de l'incidence du décret entrepris sur les écoles libres subventionnées organisant un enseignement fondamental ou secondaire. L'intérêt collectif poursuivi est distinct à la fois de l'intérêt général et de l'intérêt individuel de ses membres et l'a.s.b.l. apporte une preuve suffisante de l'intérêt que présenterait pour l'objet qu'elle s'est donné l'annulation du décret entrepris. Enfin, il n'apparaît pas que l'objet social ne soit pas ou ne soit plus réellement poursuivi. B.2.5. L'argument tiré par le Gouvernement de la Communauté française de l'article 2, 10o, du décret entrepris pour conclure à l'irrecevabilité du recours ne peut être pris en considération au stade de l'examen de la recevabilité parce qu'il concerne la portée qu'il convient de donner à la disposition contestée, de sorte que l'examen de la recevabilité se confond avec celui du fond de l'affaire et les autres exceptions d'irrecevabilité du recours sont dès lors rejetées. Quant aux travaux préparatoires du décret attaqué B.3.1. Il ressort des travaux préparatoires du décret attaqué que le législateur décrétal a voulu clarifier le concept d'avantage social, pour les raisons suivantes : « L'ambiguïté qui entoure la notion d'avantage social est telle qu'elle a entraîné à ce jour de nombreux recours de la part de pouvoirs organisateurs d'écoles libres ou de parents d'élèves de ces écoles réclamant aux communes l'équivalent des financements accordés aux élèves de leurs propres écoles. Afin d'éviter la répétition de ces recours qui ont pour conséquence de contraindre les tribunaux à définir le concept d'avantage social en se substituant au législateur, il convient de fixer le plus rapidement possible, par voie de décret, ce qu'il faut entendre par avantage social en le différenciant clairement du financement d'actions pédagogiques que les communes, les | coördinatie van de verschillende niveaus en van de psycho-medisch-sociale centra van het Franstalige en Duitstalige katholieke onderwijs in België, doet tevens blijken van een belang om voor het Hof in rechte te treden tegen het bestreden decreet, rekening houdend met de weerslag van het bestreden decreet op de gesubsidieerde vrije scholen die basisonderwijs of secundair onderwijs inrichten. Het nagestreefde collectief belang onderscheidt zich zowel van het algemeen belang als van het individueel belang van de leden van de v.z.w. en laatstgenoemde levert een afdoend bewijs van het belang dat de vernietiging van het bestreden decreet zou hebben voor het doel dat zij zich gesteld heeft. Ten slotte blijkt niet dat het maatschappelijk niet of niet meer echt wordt nagestreefd. B.2.5. Het argument dat door de Franse Gemeenschapsregering wordt afgeleid uit artikel 2, 10o, van het bestreden decreet om te besluiten tot de onontvankelijkheid van het beroep kan niet in aanmerking worden genomen in het stadium van het onderzoek van de ontvankelijkheid omdat het betrekking heeft op de draagwijdte die moet worden gegeven aan de bestreden bepaling, zodat het ontvankelijkheidsonderzoek samenvalt met dat van de grond van de zaak, en de andere excepties van onontvankelijkheid van het beroep worden derhalve verworpen. Ten aanzien van de parlementaire voorbereiding van het aangevochten decreet B.3.1. Uit de parlementaire voorbereiding van het aangevochten decreet blijkt dat de decreetgever het begrip sociaal voordeel heeft willen verduidelijken om de volgende redenen : « De dubbelzinnigheid rond het begrip sociaal voordeel is van die aard dat ze tot op heden tot talrijke beroepen heeft geleid vanwege de inrichtende machten van vrije scholen of vanwege ouders van leerlingen van die scholen waarbij van de gemeenten een financiering wordt geëist die gelijkwaardig is aan die welke wordt toegekend aan de leerlingen van hun eigen scholen. Teneinde de herhaling te vermijden van die beroepen die tot gevolg hebben dat ze de rechtbanken ertoe verplichten het begrip sociaal voordeel te omschrijven en daarbij in de plaats te treden van de wetgever, dient zo snel mogelijk, bij wege van decreet, te worden bepaald wat bedoeld wordt met sociaal voordeel door dat begrip duidelijk te differentiëren van de financiering van pedagogische acties die de gemeenten, de provincies of de Franse |
provinces ou la Commission communautaire française doivent assurer à | Gemeenschapscommissie moeten verzekeren aan hun eigen scholen. » |
leurs propres écoles » (Doc. , Parlement de la Communauté française, | (Parl. St. , Parlement van de Franse Gemeenschap, 2000-2001, nr. |
2000-2001, no 154-1, p. 2). | 154-1, p. 2) |
Par ailleurs, le législateur décrétal s'est soucié « d'assurer la | Bovendien heeft de decreetgever gezorgd voor « de rechtszekerheid en |
sécurité juridique et financière des communes et des provinces et de | financiële zekerheid van de gemeenten en de provincies en voor een zo |
gérer au mieux les moyens disponibles » (ibid. ). | goed mogelijk beheer van de beschikbare middelen » (ibid. ). |
Il ressort encore des travaux préparatoires que le législateur | Verder blijkt uit de parlementaire voorbereiding dat de decreetgever |
décrétal a voulu que les avantages sociaux soient accordés dans un | gewild heeft dat de sociale voordelen worden toegekend in een |
cadre clairement lié aux heures scolaires. Il a été précisé que, dans | duidelijk verband met de schooluren. Er is gepreciseerd dat bij de |
l'octroi de ces avantages sociaux, « le principe de l'interdiction de | toekenning van die sociale voordelen « het beginsel van verbod van |
pratiques déloyales devra être respecté » et qu'« on tiendra compte | oneerlijke praktijken zal moeten worden in acht genomen » en dat « |
rekening zal moeten worden gehouden met de volgende objectieve | |
des différences objectives suivantes : la capacité contributive des | verschillen : de financiële draagkracht van de ouders, en het feit dat |
parents, le fait que l'école est à discrimination positive » (ibid., no | het om een school gaat met positieve discriminatie » (ibid. , nr. |
154-3, p. 10). | 154-3, p. 10). |
B.3.2. Dans l'avis qu'elle a donné sur l'avant-projet de décret, la | B.3.2. In het advies dat de afdeling wetgeving van de Raad van State |
section de législation du Conseil d'Etat a constaté que le législateur | over het voorontwerp van decreet heeft gegeven, heeft zij vastgesteld |
décrétal entendait « rompre avec l'option retenue par le législateur | dat de decreetgever wilde « breken met de optie die door de wetgever |
de 1959 et substituer à une conception évolutive et jurisprudentielle | van 1959 was genomen en een evolutieve en jurisprudentiële opvatting |
de la notion d'avantages sociaux, une liste exhaustive de ce que | van het begrip sociale voordelen wilde vervangen door een uitvoerige |
recouvre cette notion. » Elle a encore relevé que la « comparaison [de | lijst van wat gedekt wordt door dat begrip ». Zij heeft voorts |
la liste retenue] avec la liste des avantages sociaux actuellement | opgemerkt dat « uit de vergelijking met de thans in de rechtspraak |
reconnus par la jurisprudence fait apparaître un certain recul », ce | erkende lijst van sociale voordelen een zekere teruggang blijkt », wat |
qui nécessite une justification (Doc. , Parlement de la Communauté | dient te worden verantwoord (Parl. St. , Parlement van de Franse |
française, 2000-2001, no 154/I, p. 14). | Gemeenschap, 2000-2001, nr. 154-1, pp. 14 en 15). |
Les mêmes travaux préparatoires révèlent que le Gouvernement, suivi | Uit dezelfde parlementaire voorbereiding blijkt dat de Regering, |
par le législateur décrétal, n'a pu partager ce point de vue pour les | hierin gevolgd door de decreetgever, dat standpunt niet kon delen, om |
raisons suivantes : | de volgende redenen : |
« L'article 24, § 5, de la Constitution ne fixe aucune limite à l'exercice du pouvoir parlementaire. Si le ministre reconnaît que les réglementations internationales peuvent s'imposer au législateur, il est clair que la jurisprudence ne peut être évoquée pour limiter le pouvoir du Parlement. Sur ce point, le Parlement dispose donc d'un pouvoir de décision plein et entier. La jurisprudence établie, de manière disparate par des tribunaux de première instance, sans jugement en cour d'appel et sans que la Cour de cassation n'ait unifié la jurisprudence, ne peut s'opposer à ce que | « Artikel 24, § 5, van de Grondwet stelt geen enkele beperking vast ten aanzien van de uitoefening van de parlementaire macht. Ofschoon de minister erkent dat aan de wetgever de internationale reglementeringen kunnen worden opgelegd, is het duidelijk dat de rechtspraak niet kan worden aangevoerd om de macht van het Parlement te beperken. Hieromtrent beschikt het Parlement dus over een volwaardige en volledige beslissingsbevoegdheid. De jurisprudentie die op uiteenlopende wijze is tot stand gekomen in de rechtbanken van eerste aanleg, zonder uitspraak van het hof van beroep en zonder dat het Hof van Cassatie die jurisprudentie eenvormig heeft gemaakt, kan zich niet ertegen verzetten dat de wetgevende macht |
le pouvoir législatif s'exprime pleinement » (Doc. , Parlement de la | zich ten volle uitspreekt. » (Parl. St. , Parlement van de Franse |
Communauté française, 2000-2001, no 154-3, p. 11). | Gemeenschap, 2000-2001, nr. 154-3, p. 11) |
B.3.3. Pour justifier l'abandon d'une conception évolutive et | B.3.3. Om te verantwoorden dat men van een evolutieve en |
jurisprudentielle des avantages sociaux, il a été déclaré : | jurisprudentiële opvatting van de sociale voordelen is afgestapt, is |
er verklaard dat : | |
« [...] le législateur communautaire n'est pas lié par le passé et il | « [...] de gemeenschapswetgever niet gehouden is door het verleden en |
peut en fonction de l'évolution des mentalités et de la situation | dat hij op basis van de evolutie van de mentaliteit en de eigen |
propre de la Communauté française, fixer ce qui est, à son sens, exigé | situatie van de Franse Gemeenschap kan vaststellen wat naar zijn |
par la paix scolaire. | gevoel vereist wordt door de schoolvrede. |
Il s'agit d'une application de la ' loi du changement ' qui implique | Het gaat om een toepassing van de 'wet van de veranderlijkheid ' die |
qu'une autorité doit toujours pouvoir adapter sa politique et | impliceert dat een overheid steeds haar beleid en de toepassing ervan |
l'exécution de celle-ci aux exigences fluctuantes de l'intérêt général | moet kunnen aanpassen aan de schommelende vereisten van het algemeen |
de sorte qu'il n'y a pas de droit acquis au maintien d'une | belang zodat er geen verworven recht op de handhaving van een |
réglementation. | reglementering bestaat. |
Si, en 1959, le législateur n'a pas considéré opportun de dresser la | Hoewel in 1959 de wetgever het niet opportuun heeft geacht om de lijst |
liste des avantages sociaux, on peut juger légitimement aujourd'hui, | van de sociale voordelen op te stellen, kan thans, gelet op de |
vu l'insécurité juridique grave qui découle de la jurisprudence, qu'il | ernstige rechtsonzekerheid die voortvloeit uit de rechtspraak, wettig |
est de bonne administration et conforme à l'intérêt général, de | worden geoordeeld dat de opstelling van een dergelijke lijst getuigt |
van een behoorlijk bestuur en in overeenstemming is met het algemeen | |
dresser une telle liste » (ibid., p. 34). | belang » (ibid. , p. 34). |
Il fut également précisé : | Tevens werd er verduidelijkt dat : |
« [...] le fait de restreindre les avantages sociaux par rapport à | « het feit dat de sociale voordelen worden beperkt ten opzichte van |
ceux qui étaient antérieurement reconnus par la jurisprudence n'est | die welke voordien in de rechtspraak werden erkend, niet strijdig is |
pas contraire à la règle de l'égalité puisque le projet de décret | met de regel van de gelijkheid vermits het ontwerp van decreet op |
s'applique de la même manière à tout l'enseignement subventionné, | dezelfde wijze wordt toegepast op het gesubsidieerd vrij en officieel |
libre et officiel et qu'il veille à ce que les avantages sociaux | onderwijs en dat het ervoor zorgt dat de sociale voordelen die aan hun |
accordés à leurs écoles par les communes, les provinces ou la | scholen worden toegekend door de gemeenten, de provincies of de Franse |
Commission communautaire française le soient également aux écoles de | Gemeenschapscommissie, tevens worden toegekend aan de scholen van het |
l'enseignement libre subventionné. C'est le fondement même du principe | gesubsidieerd vrij onderwijs. Dat is de basis zelf van het |
de l'égalité » (ibid. , p. 35). | gelijkheidsbeginsel » (ibid. , p. 35). |
Quant aux deux premiers moyens | Ten aanzien van de eerste twee middelen |
B.4.1. Les deux moyens sont pris de la violation des articles 10, 11, | B.4.1. De beide middelen zijn afgeleid uit de schending van de |
23, 24, § 1er, et 24, § 4, de la Constitution, combinés avec l'article | artikelen 10, 11, 23 en 24, §§ 1 en 4, van de Grondwet, in samenhang |
2.2 et l'article 13 du Pacte international relatif aux droits | gelezen met artikel 2.2 en artikel 13 van het Internationaal Verdrag |
économiques, sociaux et culturels, ainsi qu'avec l'article 14 de la | inzake economische, sociale en culturele rechten alsmede met artikel |
Convention européenne des droits de l'homme et l'article 2 du Premier | 14 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens en artikel 2 |
Protocole additionnel à cette Convention. | van het Eerste Aanvullend Protocol bij dat Verdrag. |
Par leur premier moyen, les parties requérantes reprochent à l'article | |
2 du décret entrepris d'énumérer de manière exhaustive les prestations | In hun eerste middel verwijten de verzoekende partijen artikel 2 van |
het bestreden decreet dat het op uitputtende wijze de prestaties | |
qui constituent des avantages sociaux, l'article 3 du décret précisant | opsomt die sociale voordelen vormen, waarbij artikel 3 van het decreet |
que seuls ces avantages doivent être accordés dans des conditions | preciseert dat enkel die voordelen onder soortgelijke voorwaarden |
similaires aux élèves des écoles officielles subventionnées et des | moeten worden toegekend aan de leerlingen van de gesubsidieerde |
écoles libres subventionnées, tandis que les prestations qui ne sont | officiële scholen en aan die van de gesubsidieerde vrije scholen, |
pas légalement qualifiées d'avantages sociaux ne devraient ni ne | terwijl de prestaties die wettelijk niet als sociale voordelen worden |
pourraient être octroyées aux élèves des écoles libres subventionnées. | aangemerkt, niet zouden moeten noch kunnen worden toegekend aan de |
leerlingen van de gesubsidieerde vrije scholen. | |
Par leur deuxième moyen, les parties requérantes demandent | In hun tweede middel vorderen de verzoekende partijen de vernietiging |
l'annulation de l'article 2, 3o et 7o, du décret en ce que la première | van artikel 2, 3o en 7o, van het decreet, in zoverre de eerste van die |
de ces dispositions ne considère l'accueil des élèves comme un | bepalingen enkel de opvang van de leerlingen één uur vóór de aanvang |
avantage social qu'une heure avant le début et une heure après la fin | en één uur na het einde van de lessen als een sociaal voordeel |
des cours et en ce que la seconde ne mentionne le transport des élèves | beschouwt en in zoverre de tweede het vervoer van de leerlingen naar |
vers une piscine que lorsqu'elle n'est pas située sur le territoire de | een zwembad enkel vermeldt indien dat zwembad niet op het grondgebied |
la commune. | van de gemeente gelegen is. |
B.4.2. L'article 33 de la loi du 29 mai 1959 modifiant certaines | B.4.2. Artikel 33 van de wet van 29 mei 1959 tot wijziging van sommige |
dispositions de la législation de l'enseignement, dite loi du Pacte | bepalingen van de onderwijswetgeving, de Schoolpactwet genoemd, |
scolaire, dispose : | bepaalt : |
« Sans préjudice des dispositions dérogatoires prévues par la présente | « Onverminderd de afwijkende bepalingen, voorzien in deze wet, wordt |
loi, l'intervention financière des provinces et des communes au profit | de financiële tussenkomst van de provincies en de gemeenten ten bate |
de l'enseignement libre est limitée à la tutelle sanitaire et aux | van het vrij onderwijs beperkt tot het gezondheidstoezicht en de aan |
avantages sociaux accordés aux élèves. | de leerlingen verleende sociale voordelen. |
Les provinces et les communes ne peuvent faire aucune distinction | De provincies en de gemeenten mogen geen enkel onderscheid maken |
entre les enfants quelles que soient les écoles qu'ils fréquentent. | tussen de kinderen, welke scholen die ook bezoeken. Zij hebben evenwel |
Elles n'ont toutefois aucune obligation vis-à-vis des enfants | geen enkele verplichting tegenover de kinderen die de Rijksscholen |
fréquentant les écoles de l'Etat. » | bezoeken. » |
Les travaux préparatoires de cet article indiquent que le législateur | De parlementaire voorbereiding van dit artikel geeft aan dat de |
n'avait pas voulu définir limitativement les avantages sociaux, vu la | wetgever de sociale voordelen niet op beperkende wijze had willen |
nécessité d'adapter la notion à l'évolution de la vie sociale, | omschrijven, gelet op de noodzaak om het begrip aan te passen aan de |
constante dans ce domaine. (Doc. parl. , Chambre, 1958-1959, no 199/2, | voortdurende maatschappelijke evolutie op dat vlak (Parl. St. , Kamer, |
p. 11). | 1958-1959, nr. 199/2, p. 11). |
B.4.3. En énumérant les avantages sociaux à l'article 2 du décret | B.4.3. Door in artikel 2 van het bestreden decreet een opsomming te |
attaqué, le législateur décrétal a entendu abandonner cette conception | geven van de sociale voordelen, heeft de decreetgever willen afstappen |
ouverte, dont le contenu était laissé à l'appréciation des autorités | van die open opvatting, waarvan de bepaling van de inhoud werd |
administratives sous le contrôle des tribunaux, pour y substituer une | overgelaten aan de beoordeling van de administratieve overheden onder |
het toezicht van de rechtbanken, om ze te vervangen door een | |
liste limitative d'avantages sociaux. | limitatieve lijst van sociale voordelen. |
B.4.4. L'établissement d'une liste exhaustive de ce que recouvre la | B.4.4. De vaststelling van een exhaustieve lijst van wat het begrip |
notion d'avantages sociaux marque un « recul » par rapport à la | sociale voordelen dekt, betekent een « achteruitgang » ten opzichte |
conception évolutive qui était celle de la loi du 29 mai 1959, ainsi | van de evolutieve opvatting die werd gehanteerd in de wet van 29 mei |
que le fait observer la section de législation du Conseil d'Etat, dans | 1959, zoals de afdeling wetgeving van de Raad van State doet opmerken |
l'avis cité en B.3.2. | in het in B.3.2 vermelde advies. |
B.4.5. La Cour n'est pas compétente pour apprécier si la disposition | B.4.5. Het Hof is niet bevoegd om te oordelen of de vroegere bepaling |
ancienne était meilleure que celle qui la modifie : le principe | beter was dan diegene waarbij ze wordt gewijzigd : het beginsel van |
d'égalité et de non-discrimination ne s'oppose pas à ce que le | gelijkheid en niet-discriminatie verzet er zich niet tegen dat de |
législateur revienne sur des objectifs initiaux pour en poursuivre | wetgever terugkomt op zijn oorspronkelijke doelstellingen om andere na |
d'autres. Mais il revient à la Cour d'examiner si la disposition | te streven. Het staat echter aan het Hof te onderzoeken of de nieuwe |
nouvelle n'a pas pour effet de porter atteinte à la liberté | bepaling niet tot gevolg heeft dat inbreuk wordt gemaakt op de |
d'enseignement et au libre choix des parents, consacrés par l'article | vrijheid van onderwijs en de vrije keuze van de ouders, die zijn |
24, § 1er, de la Constitution et à l'égalité dans l'enseignement | verankerd in artikel 24, § 1, van de Grondwet, en op de gelijkheid in |
garantie par l'article 24, § 4, de la Constitution. | het onderwijs die wordt gewaarborgd bij artikel 24, § 4, van de |
B.4.6. L'article 3 du décret attaqué garantit cette égalité de | Grondwet. B.4.6. Artikel 3 van het bestreden decreet garandeert die gelijke |
traitement en obligeant les communes, les provinces et la Commission | behandeling doordat het de gemeenten, de provincies en de Franse |
communautaire française à accorder les mêmes avantages sociaux aux | Gemeenschapscommissie ertoe verplicht dezelfde sociale voordelen toe |
élèves des écoles qu'elles organisent et aux élèves des écoles de | te kennen aan de leerlingen van de scholen die zij inrichten als aan |
l'enseignement libre de même catégorie situées sur leur territoire. | de leerlingen van de scholen van het vrij onderwijs van dezelfde |
categorie die op hun grondgebied zijn gelegen. | |
B.4.7. Il est vrai que certaines déclarations faites au cours des | B.4.7. Sommige verklaringen tijdens de parlementaire voorbereiding |
travaux parlementaires laissent entendre que d'autres avantages | geven weliswaar te verstaan dat andere sociale voordelen zouden kunnen |
sociaux pourraient être accordés (Doc. , Parlement de la Communauté | worden toegekend (Parl. St. , Parlement van de Franse Gemeenschap, |
française, 2000-2001, no 154-3, p. 56; C.R.I. Parlement de la | 2000-2001, nr. 154-3, p. 56; Integraal Verslag, Parlement van de |
Communauté française, 2000-2001, 5 juin 2001, pp. 15, 16 et 20). Ces | Franse Gemeenschap, 2000-2001, 5 juni 2001, pp. 15, 16 en 20). Die |
déclarations ne peuvent cependant prévaloir contre le texte clair du | verklaringen kunnen echter niet opwegen tegen de duidelijke tekst van |
décret : l'adjectif « seuls », utilisé à l'alinéa 1er de l'article 2 | het decreet : het woord « enkel », dat is gebruikt in het eerste lid |
du décret, interdit de transformer en énumération exemplative la liste | van artikel 2, verbiedt om de lijst die het decreet ondubbelzinnig als |
que le décret présente sans équivoque comme exhaustive. | exhaustief voorstelt om te vormen tot een exemplarische opsomming. |
B.4.8. Si d'autres avantages sociaux étaient octroyés, il s'agirait | B.4.8. Indien andere sociale voordelen zouden worden toegekend, dan |
d'une violation, non de la Constitution mais du décret lui-même, ce | zou het om een schending gaan, niet van de Grondwet, maar wel van het |
qui échappe à la compétence de la Cour. Ce n'est qu'au cas où de tels | decreet zelf, wat aan de bevoegdheid van het Hof ontsnapt. Het is |
avantages, accordés aux écoles organisées par la commune, la province | slechts in het geval waarin dergelijke voordelen, die worden toegekend |
ou la Commission communautaire française, seraient refusés aux écoles | aan de scholen die worden ingericht door de gemeente, de provincie of |
de la même catégorie de l'enseignement libre situées sur leur | de Franse Gemeenschapscommissie, zouden worden geweigerd aan de |
scholen van dezelfde categorie van het vrij onderwijs die op hun | |
territoire que serait violé l'article 24, §§ 1er et 4, de la | grondgebied zijn gelegen, dat artikel 24, §§ 1 en 4, van de Grondwet |
Constitution. Mais cette violation ne relèverait pas davantage de la | zou zijn geschonden. Die schending zou echter evenmin onder de |
compétence de la Cour puisqu'elle serait imputable non au décret mais | bevoegdheid van het Hof vallen, vermits zij niet aan het decreet zou |
à une application illégale et discriminatoire de celui-ci. | zijn toe te schrijven maar aan een onwettige en discriminerende |
toepassing daarvan. | |
B.4.9. L'octroi d'avantages autres que ceux qui sont énumérés à | B.4.9. De toekenning van andere voordelen dan die welke zijn opgesomd |
l'article 2 et qui échapperaient à la règle d'égalité de l'article 3 | in artikel 2 en die aan de gelijkheidsregel vervat in artikel 3 zouden |
n'est admissible que s'il s'agit non d'avantages sociaux mais de | ontsnappen, is enkel toelaatbaar wanneer het niet om sociale |
maatregelen gaat maar om maatregelen die eigen zijn aan het | |
mesures propres au projet pédagogique du pouvoir organisateur. Si ces | pedagogisch project van de inrichtende macht. Indien dergelijke |
mesures dissimulaient des avantages sociaux, il s'agirait d'une | maatregelen sociale voordelen zouden verdoezelen, dan zou het om een |
violation du décret qu'il appartiendrait aux autorités compétentes de | schending van het decreet gaan die door de bevoegde overheden zou |
sanctionner. | moeten worden gesanctioneerd. |
B.4.10. Les autorités mentionnées à l'article 3 du décret pourraient | B.4.10. De in artikel 3 van het decreet vermelde overheden zouden |
toutefois octroyer des avantages supplémentaires en faisant usage de | echter bijkomende voordelen kunnen toekennen door gebruik te maken van |
l'article 2, 10o, du décret, qui permet d'accorder des aides | artikel 2, 10o, van het decreet dat het mogelijk maakt om financiële |
bijstand of bijstand in natura toe te kennen ten behoeve van | |
financières ou en nature à des groupements, associations ou organismes | groeperingen, verenigingen of organisaties die onder meer sociale |
dont un des objets est l'octroi d'aides sociales réservées aux élèves. | bijstand verlenen die is voorbehouden aan leerlingen. Dergelijke |
Mais de tels avantages n'échapperaient pas à la règle d'égalité | voordelen zouden echter niet ontsnappen aan de in artikel 3 vervatte |
inscrite à l'article 3, sous peine de méconnaître non seulement cette | gelijkheidsregel, op straffe van schending, niet alleen van die |
disposition mais également l'article 24, § 1er et § 4, de la | bepaling maar ook van artikel 24, § 1 en § 4, van de Grondwet. |
Constitution. | |
B.4.11. En ce qui concerne les dispositions critiquées par le deuxième | B.4.11. Wat de in het tweede middel bekritiseerde bepalingen betreft, |
moyen, il peut paraître discutable de ne prévoir l'accueil des élèves | kan het betwistbaar lijken om enkel in de opvang van de leerlingen te |
voorzien één uur voor de aanvang van de lessen en één uur na het einde | |
qu'une heure avant et une heure après les cours (article 2, 3o) et | ervan (artikel 2, 3o) en kan het onbetamelijk lijken om het vervoer |
incongru de n'admettre le transport vers une piscine que si elle n'est | naar een zwembad enkel toe te laten wanneer dat niet gelegen is op het |
pas située sur le territoire de la commune, sans avoir égard à la | grondgebied van de gemeente, zonder oog te hebben voor de afstand |
distance qui la sépare de l'école. Mais de telles limitations valent | tussen de school en het zwembad. Dergelijke beperkingen gelden in |
également pour les deux réseaux et n'établissent donc pas de | gelijke mate voor de beide netten en stellen derhalve geen |
discrimination entre ceux-ci. | discriminatie tussen hen in. |
B.4.12. Les moyens ne sont pas fondés. | B.4.12. De middelen zijn niet gegrond. |
Quant au troisième moyen | Ten aanzien van het derde middel |
B.5.1. Le troisième moyen est pris de la violation de l'article 24, § | B.5.1. Het derde middel is afgeleid uit de schending van artikel 24, § |
5, de la Constitution. | 5, van de Grondwet. |
Les parties requérantes reprochent à l'article 3, alinéa 2, du décret | De verzoekende partijen verwijten artikel 3, tweede lid, van het |
attaqué de confier au Gouvernement de la Communauté française le soin | aangevochten decreet dat het aan de Franse Gemeenschapsregering de |
de déterminer le champ d'application territorial de la disposition | zorg toevertrouwt om de territoriale toepassingssfeer van de bepaling |
alors qu'il appartient au législateur décrétal de fixer les aspects | vast te stellen terwijl het aan de decreetgever staat de essentiële |
essentiels de l'enseignement relatifs à son organisation, le | aspecten van het onderwijs betreffende de inrichting ervan vast te |
Gouvernement ne pouvant venir combler l'imprécision des principes ou | stellen en terwijl de Regering niet de onnauwkeurigheid van die |
affiner les options insuffisamment détaillées. | beginselen kan opvangen of onvoldoende omstandige beleidskeuzes kan |
B.5.2. L'article 24, § 5, de la Constitution dispose : | verfijnen. B.5.2. Artikel 24, § 5, van de Grondwet bepaalt : |
« L'organisation, la reconnaissance ou le subventionnement de | « De inrichting, erkenning of subsidiëring van het onderwijs door de |
l'enseignement par la communauté sont réglés par la loi ou le décret. » | gemeenschap wordt geregeld door de wet of het decreet. » |
B.5.3. L'article 24, § 5, de la Constitution traduit la volonté du | B.5.3. In artikel 24, § 5, van de Grondwet komt de wil van de |
Constituant de réserver aux pouvoirs législatifs le soin de régler les | Grondwetgever tot uiting om aan de wetgevende machten de zorg voor te |
aspects essentiels de l'enseignement en ce qui concerne son | behouden om de essentiële aspecten van het onderwijs te regelen wat |
organisation, sa reconnaissance et son subventionnement. L'article 24, | betreft de inrichting, de erkenning en de subsidiëring ervan. Artikel |
§ 5, de la Constitution ne prohibe pas que des délégations soient | 24, § 5, van de Grondwet verhindert niet dat aan de |
données au Gouvernement de communauté. Toutefois, à travers elles, le | Gemeenschapsregering machtigingen worden verleend. Via die |
Gouvernement de communauté ne saurait combler l'imprécision des | machtigingen vermag de Gemeenschapsregering echter niet de |
principes arrêtés par le législateur décrétal lui-même ou affiner des | onnauwkeurigheid van de door de decreetgever zelf vastgestelde |
options insuffisamment détaillées. | beginselen op te vangen of onvoldoende omstandige beleidskeuzes te |
Les conditions auxquelles des avantages sociaux peuvent être octroyés | verfijnen. De voorwaarden waaronder sociale voordelen kunnen worden toegekend, |
relèvent de l'organisation de l'enseignement, qui doit être réglée par | behoren tot de inrichting van het onderwijs, die, krachtens artikel |
la loi ou le décret en vertu de l'article 24, § 5, de la Constitution. | 24, § 5, van de Grondwet, bij wet of decreet moet worden geregeld. |
L'article 24, § 5, exige que les délégations confiées par le | Artikel 24, § 5, vereist dat de door de decreetgever verleende |
législateur décrétal ne portent que sur la mise en oeuvre des | machtigingen slechts op de tenuitvoerlegging van de door de |
principes arrêtés par le législateur décrétal lui-même. | decreetgever zelf vastgestelde beginselen betrekking hebben. |
B.5.4. Le décret entrepris définit à suffisance les conditions | B.5.4. Het bestreden decreet geeft een toereikende omschrijving van de |
auxquelles des avantages sociaux peuvent être octroyés. L'article 24, | voorwaarden waaronder sociale voordelen kunnen worden toegekend. |
§ 5, de la Constitution n'est pas violé par l'article 3, alinéa 2, en | Artikel 24, § 5, van de Grondwet wordt niet geschonden door artikel 3, |
tweede lid, in zoverre deze bepaling aan de Regering de zorg | |
toevertrouwt om binnen een provinciaal grondgebied of het grondgebied | |
ce que celui-ci confie au Gouvernement le soin de déterminer au sein | van de Franse Gemeenschapscommissie de straal vast te stellen binnen |
d'un territoire provincial ou du territoire de la Commission | welke dezelfde sociale voordelen moeten worden toegekend aan de |
communautaire française le rayon à l'intérieur duquel les mêmes | leerlingen die onderwijs volgen aan scholen van dezelfde categorie. De |
avantages sociaux doivent être accordés aux élèves fréquentant des | decreetgever heeft immers de criteria gepreciseerd op basis waarvan |
écoles de même catégorie. Le législateur décrétal a en effet précisé | die vaststelling dient te gebeuren, namelijk de omvang van dat |
les critères en fonction desquels cette détermination doit intervenir, | grondgebied en de bevolkingsdichtheid. Hij heeft aldus de essentiële |
à savoir la taille du territoire et la densité de population. Il a | beginselen vastgesteld die in acht moeten worden genomen en is niet |
ainsi fixé les principes essentiels à observer et n'est pas tenu de | ertoe gehouden zelf over te gaan tot de concrete verdeling. De |
procéder lui-même au découpage concret. Le pouvoir exécutif est | uitvoerende macht is eveneens ertoe gehouden de grondwettelijke |
également tenu de respecter les garanties constitutionnelles en | waarborgen inzake onderwijs in acht te nemen en het komt de bevoegde |
matière d'enseignement et il appartient aux juridictions compétentes | rechtscolleges toe na te gaan of de uitvoerende macht de in het |
de vérifier s'il a fait une application correcte des critères précisés | decreet gepreciseerde criteria correct heeft toegepast. |
par le décret. | Het derde middel is niet gegrond. |
Le troisième moyen n'est pas fondé. | Ten aanzien van het vierde middel |
Quant au quatrième moyen | B.6.1. Het vierde middel is afgeleid uit de schending van de artikelen |
B.6.1. Le quatrième moyen est pris de la violation des articles 10, 11 | 10, 11 en 24, § 4, van de Grondwet in samenhang gelezen met artikel |
et 24, § 4, de la Constitution combinés avec l'article 2.2 et | |
l'article 13 du Pacte international relatif aux droits économiques, | 2.2 en artikel 13 van het Internationaal Verdrag in zake economische, |
sociaux et culturels ainsi qu'avec l'article 14 de la Convention | sociale en culturele rechten, alsmede met artikel 14 van het Europees |
européenne des droits de l'homme et l'article 2 du Premier Protocole | Verdrag voor de Rechten van de Mens en artikel 2 van het Eerste |
additionnel à cette Convention. | Aanvullend Protocol bij dat Verdrag. |
Les parties requérantes reprochent à l'article 3 du décret entrepris | De verzoekende partijen verwijten artikel 3 van het bestreden decreet |
de prévoir que les écoles officielles subventionnées qui accordent à | dat het bepaalt dat de gesubsidieerde officiële scholen die aan hun |
leurs élèves des avantages sociaux au sens de l'article 2 doivent | leerlingen sociale voordelen toekennen in de zin van artikel 2, |
accorder ces mêmes avantages aux élèves fréquentant des écoles libres | diezelfde voordelen moeten toekennen aan de leerlingen van de |
subventionnées de même catégorie, ces catégories étant l'enseignement | gesubsidieerde vrije scholen van dezelfde categorie; die categorieën |
maternel ordinaire, l'enseignement primaire ordinaire, l'enseignement | zijn : het gewoon kleuteronderwijs, het gewoon lager onderwijs, het |
maternel spécial, l'enseignement primaire spécial, l'enseignement | buitengewoon kleuteronderwijs, het buitengewoon lager onderwijs, het |
secondaire ordinaire de transition, l'enseignement secondaire | gewoon secundair overgangsonderwijs, het gewoon secundair |
ordinaire de qualification et l'enseignement secondaire spécial. B.6.2. En raison des caractéristiques propres à l'enseignement spécial, le législateur décrétal a pu considérer qu'il convenait de traiter un établissement de cet enseignement de la même manière qu'un autre établissement du même enseignement en ce qui concerne l'octroi des avantages sociaux. Il s'ensuit que la différence de traitement dénoncée par le moyen repose sur un critère objectif et qu'elle est objectivement justifiée. La Cour doit encore vérifier si cette différence ne peut pas avoir, par ses effets, des conséquences disproportionnées pour l'enseignement spécial. B.6.3. Il va de soi qu'une commune, une province ou la Commission communautaire française ne pourrait prendre prétexte de l'inexistence, sur son territoire, d'un établissement officiel de l'enseignement spécial organisé par elle pour refuser tout avantage social à un établissement de même catégorie de l'enseignement libre subventionné situé sur son territoire. Dans ce cas, l'autorité devrait accorder à cet établissement les avantages accordés à un établissement officiel de l'enseignement ordinaire subventionné (de même niveau), qui sont compatibles avec la situation spécifique des élèves de l'enseignement spécial et ce sans préjudice des avantages propres à l'organisation de cet enseignement. Sous réserve de cette interprétation, le moyen est rejeté. | kwalificatieonderwijs en het buitengewoon secundair onderwijs. B.6.2. Vanwege de kenmerken eigen aan het buitengewoon onderwijs vermocht de decreetgever ervan uit te gaan dat een instelling van dat onderwijs op dezelfde manier moest worden behandeld als een andere instelling van hetzelfde onderwijs wat de toekenning van de sociale voordelen betreft. Daaruit volgt dat het in het middel aangeklaagde verschil in behandeling op een objectief criterium berust en dat het objectief verantwoord is. Het Hof moet nog nagaan of dat verschil geen onevenredige gevolgen voor het buitengewoon onderwijs kan hebben. B.6.3. Het spreekt voor zich dat een gemeente, een provincie of de Franse Gemeenschapscommissie het niet als voorwendsel zou kunnen aanvoeren dat er op haar grondgebied geen officiële instelling voor het door haar georganiseerd buitengewoon onderwijs bestaat om elk sociaal voordeel te weigeren aan een instelling van dezelfde categorie van het gesubsidieerd vrij onderwijs, gevestigd op haar grondgebied. In dat geval zou de overheid aan die instelling dezelfde voordelen moeten toekennen als die welke worden toegekend aan een officiële instelling van het gesubsidieerd gewoon onderwijs (van hetzelfde niveau), die bestaanbaar zijn met de specifieke situatie van de leerlingen in het buitengewoon onderwijs, onverminderd de voordelen eigen aan de organisatie van dat onderwijs. Onder voorbehoud van die interpretatie wordt het middel verworpen. |
Quant au cinquième moyen | Ten aanzien van het vijfde middel |
B.7.1. Le cinquième moyen est pris de la violation des articles 10, 11 | B.7.1. Het vijfde middel is afgeleid uit de schending van de artikelen |
et 24, § 4, de la Constitution combinés avec l'article 2.2 et | 10, 11, en 24, § 4, van de Grondwet, in samenhang gelezen met artikel |
l'article 13 du Pacte international relatif aux droits économiques, | 2.2 en artikel 13 van het Internationaal Verdrag inzake economische, |
sociaux et culturels ainsi qu'avec l'article 14 de la Convention | sociale en culturele rechten, alsmede met artikel 14 van het Europees |
européenne des droits de l'homme et l'article 2 du Premier Protocole | Verdrag voor de Rechten van de Mens en artikel 2 van het Eerste |
additionnel à cette Convention. | Aanvullend Protocol bij dat Verdrag. |
Les parties requérantes reprochent à l'article 5, § 2, du décret | De verzoekende partijen verwijten artikel 5, § 2, van het aangevochten |
decreet dat het aan de inrichtende machten van de gesubsidieerde | |
attaqué d'imposer aux pouvoirs organisateurs des écoles officielles | officiële scholen de verplichting oplegt om onderscheiden te maken die |
subventionnées d'établir des distinctions justifiées par la notion | worden verantwoord door het begrip inrichtingen of vestigingen met |
d'établissements ou d'implantations bénéficiaires de discriminations | positieve discriminatie bij de wijze van toekenning van de sociale |
positives dans le mode d'octroi des avantages sociaux, mais de se | voordelen, maar dat het zich ertoe beperkt diezelfde inrichtende |
contenter d'autoriser ces mêmes pouvoirs organisateurs à établir des | machten toe te staan onderscheiden te maken die worden verantwoord |
distinctions justifiées par la capacité contributive des parents. | door de financiële draagkracht van de ouders. |
B.7.2. L'article 5, § 2, du décret entrepris établit une différence de | B.7.2. Artikel 5, § 2, van het bestreden decreet roept een verschil in |
traitement dans le mode d'octroi des avantages sociaux entre les | behandeling in het leven bij de wijze van toekenning van de sociale |
établissements ou implantations bénéficiaires de « discriminations | voordelen tussen de inrichtingen of vestigingen met « positieve |
positives » et les autres établissements. L'appréciation de cette différence de traitement contraindrait toutefois la Cour à inclure dans son examen le décret de la Communauté française du 30 juin 1998, qui vise à donner à tous les élèves des chances égales d'émancipation sociale, en particulier par l'instauration de mesures correctrices, décret qui n'est pas en cause en l'espèce. En supposant néanmoins que la différence de traitement découlant de ce décret soit conforme aux articles 10, 11 et 24, § 4, de la Constitution, la différence de traitement actuellement en cause pourrait également se justifier dans la même mesure. Le cinquième moyen n'est pas fondé. Par ces motifs, la Cour, sous réserve de l'interprétation retenue en B.6.3, rejette le recours. Ainsi prononcé en langue française, en langue néerlandaise et en langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 14 mai 2003. Le greffier, P.-Y. Dutilleux. Le président, | discriminatie » en de andere inrichtingen. De beoordeling van dat verschil in behandeling zou het Hof evenwel ertoe nopen het decreet van de Franse Gemeenschap van 30 juni 1998, dat erop gericht is alle leerlingen gelijke kansen op sociale emancipatie te geven, inzonderheid door de invoering van corrigerende maatregelen, in zijn onderzoek te betrekken, decreet dat te dezen niet in het geding is. Gesteld evenwel dat het uit dat decreet voortvloeiende verschil in behandeling in overeenstemming zou zijn met de artikelen 10, 11 en 24, § 4, van de Grondwet, dan zou ook het thans in het geding zijnde verschil in behandeling in dezelfde mate kunnen worden verantwoord. Het vijfde middel is niet gegrond. Om die redenen, het Hof verwerpt het beroep onder voorbehoud van de interpretatie die in B.6.3 in aanmerking is genomen. Aldus uitgesproken in het Frans, het Nederlands en het Duits, overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 14 mei 2003. De griffier, P.-Y. Dutilleux. De voorzitter, |
M. Melchior. | M. Melchior. |