Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt De La Cour Constitutionelle du --
← Retour vers "Arrêt n° 98/2001 du 13 juillet 2001 Numéros du rôle : 1899 et 1900 En cause : les recours en annulation de l'article 10 de la loi du 24 décembre 1999 portant des dispositions sociales et diverses La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et H. Boel, des juges L. François, R. (...)"
Arrêt n° 98/2001 du 13 juillet 2001 Numéros du rôle : 1899 et 1900 En cause : les recours en annulation de l'article 10 de la loi du 24 décembre 1999 portant des dispositions sociales et diverses La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et H. Boel, des juges L. François, R. (...) Arrest nr. 98/2001 van 13 juli 2001 Rolnummers 1899 en 1900 In zake : de beroepen tot vernietiging van artikel 10 van de wet van 24 december 1999 houdende sociale en diverse bepalingen Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en H. Boel, de rechters L. Françoi(...)
COUR D'ARBITRAGE ARBITRAGEHOF
Arrêt n° 98/2001 du 13 juillet 2001 Arrest nr. 98/2001 van 13 juli 2001
Numéros du rôle : 1899 et 1900 Rolnummers 1899 en 1900
En cause : les recours en annulation de l'article 10 de la loi du 24 In zake : de beroepen tot vernietiging van artikel 10 van de wet van
décembre 1999 portant des dispositions sociales et diverses 24 december 1999 houdende sociale en diverse bepalingen (betreffende
(concernant la cotisation sur le chiffre d'affaires de certains de heffing op de omzet van sommige farmaceutische producten),
produits pharmaceutiques), introduits par la société de droit ingesteld door de vennootschap naar Nederlands recht Merck Sharp &
néerlandais Merck Sharp & Dohme BV et l'a.s.b.l. Agim. Dohme BV en de v.z.w. Agim.
La Cour d'arbitrage, Het Arbitragehof,
composée des présidents M. Melchior et H. Boel, des juges L. François, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en H. Boel, de rechters L.
R. Henneuse, M. Bossuyt et A. Alen, et, conformément à l'article 60bis François, R. Henneuse, M. Bossuyt en A. Alen, en, overeenkomstig
de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage, du juge artikel 60bis van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het
honoraire J. Delruelle, assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée Arbitragehof, ererechter J. Delruelle, bijgestaan door de griffier
par le président M. Melchior, P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter M. Melchior,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet des recours I. Onderwerp van de beroepen
Par requêtes adressées à la Cour par lettres recommandées à la poste Bij verzoekschriften die aan het Hof zijn toegezonden bij op 29
le 29 février 2000 et parvenues au greffe le 1er mars 2000, un recours februari 2000 ter post aangetekende brieven en ter griffie zijn
ingekomen op 1 maart 2000, is beroep tot vernietiging ingesteld van
en annulation de l'article 10 de la loi du 24 décembre 1999 portant artikel 10 van de wet van 24 december 1999 houdende sociale en diverse
des dispositions sociales et diverses (concernant la cotisation sur le bepalingen (betreffende de heffing op de omzet van sommige
chiffre d'affaires de certains produits pharmaceutiques), publiée au farmaceutische producten), bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad
Moniteur belge du 31 décembre 1999, troisième édition, a été introduit van 31 december 1999, derde uitgave, door de vennootschap naar
par la société de droit néerlandais Merck Sharp & Dohme BV, dont le
siège d'exploitation est établi à 1180 Bruxelles, chaussée de Waterloo Nederlands recht Merck Sharp & Dohme BV, met exploitatiezetel te 1180
Brussel, Waterloosesteenweg 1135, en de v.z.w. Agim, met
1135, et l'a.s.b.l. Agim, dont le siège social est établi à 1000 maatschappelijke zetel te 1000 Brussel, Maria-Louizasquare 49.
Bruxelles, square Marie-Louise 49.
II. La procédure II. De rechtspleging
Par ordonnances du 1er mars 2000, le président en exercice a désigné Bij beschikkingen van 1 maart 2000 heeft de voorzitter in functie de
les juges des sièges respectifs conformément aux articles 58 et 59 de rechters van de respectieve zetels aangewezen overeenkomstig de
la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage. artikelen 58 en 59 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het
Les juges-rapporteurs ont estimé qu'il n'y avait pas lieu de faire Arbitragehof. De rechters-verslaggevers hebben geoordeeld dat er geen aanleiding was
application dans ces affaires des articles 71 ou 72 de la loi om in die zaken artikel 71 of 72 van de organieke wet toe te passen.
organique. Par ordonnance du 7 mars 2000, la Cour a joint les affaires. Bij beschikking van 7 maart 2000 heeft het Hof de zaken samengevoegd.
Les recours ont été notifiés conformément à l'article 76 de la loi Van de beroepen is kennisgegeven overeenkomstig artikel 76 van de
organique, par lettres recommandées à la poste le 24 mars 2000. organieke wet bij op 24 maart 2000 ter post aangetekende brieven.
L'avis prescrit par l'article 74 de la loi organique a été publié au Het bij artikel 74 van de organieke wet voorgeschreven bericht is
Moniteur belge du 8 avril 2000. bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 8 april 2000.
Des mémoires ont été introduits par : Memories zijn ingediend door :
- le Conseil des ministres, rue de la Loi 16, 1000 Bruxelles, par - de Ministerraad, Wetstraat 16, 1000 Brussel, bij op 11 mei 2000 ter
lettre recommandée à la poste le 11 mai 2000, dans l'affaire n° 1899; post aangetekende brief, in de zaak nr. 1899;
- le Conseil des ministres, rue de la Loi 16, 1000 Bruxelles, par - de Ministerraad, Wetstraat 16, 1000 Brussel, bij op 11 mei 2000 ter
lettre recommandée à la poste le 11 mai 2000, dans l'affaire n° 1900. post aangetekende brief, in de zaak nr. 1900.
Ces mémoires ont été notifiés conformément à l'article 89 de la loi Van die memories is kennisgegeven overeenkomstig artikel 89 van de
organique, par lettre recommandée à la poste le 18 mai 2000. organieke wet bij op 18 mei 2000 ter post aangetekende brief.
Des mémoires en réponse ont été introduits par : Memories van antwoord zijn ingediend door :
- la partie requérante dans l'affaire n° 1899, par lettre recommandée - de verzoekende partij in de zaak nr. 1899, bij op 15 juni 2000 ter
à la poste le 15 juin 2000; post aangetekende brief;
- les parties requérantes dans l'affaire n° 1900, par lettre - de verzoekende partijen in de zaak nr. 1900, bij op 15 juni 2000 ter
recommandée à la poste le 15 juin 2000. post aangetekende brief.
Par ordonnances du 29 juin 2000 et du 30 janvier 2001, la Cour a Bij beschikkingen van 29 juni 2000 en 30 januari 2001 heeft het Hof de
termijn waarbinnen het arrest moet worden gewezen, verlengd tot
prorogé respectivement jusqu'aux 28 février 2001 et 29 août 2001 le respectievelijk 28 februari 2001 en 29 augustus 2001.
délai dans lequel l'arrêt doit être rendu.
Par ordonnance du 20 mars 2001, la Cour a complété le siège par le Bij beschikking van 20 maart 2001 heeft het Hof de zetel aangevuld met
juge A. Alen. rechter A. Alen.
Par ordonnance du 28 mars 2001, la Cour a déclaré les affaires en état Bij beschikking van 28 maart 2001 heeft het Hof de zaken in gereedheid
et fixé l'audience au 17 avril 2001. verklaard en de dag van de terechtzitting bepaald op 17 april 2001.
Cette ordonnance a été notifiée aux parties ainsi qu'à leurs avocats, Van die beschikking is kennisgegeven aan de partijen en hun advocaten
par lettres recommandées à la poste le 2 avril 2001. bij op 2 april 2001 ter post aangetekende brieven.
A l'audience publique du 17 avril 2001 : Op de openbare terechtzitting van 17 april 2001 :
- ont comparu : - zijn verschenen :
. Me X. Leurquin, qui plaide également loco Me R. Vander Elst, avocats . Mr. X. Leurquin, tevens loco Mr. R. Vander Elst, advocaten bij de
au barreau de Bruxelles, pour les parties requérantes dans les balie te Brussel, voor de verzoekende partijen in de respectieve
affaires respectives; zaken;
. Me J.-M. Wolter, qui plaide également loco Me J. Vanden Eynde, . Mr. J.-M. Wolter, tevens loco Mr. J. Vanden Eynde, advocaten bij de
avocats au barreau de Bruxelles, pour le Conseil des ministres; balie te Brussel, voor de Ministerraad;
- les juges-rapporteurs R. Henneuse et M. Bossuyt ont fait rapport; - hebben de rechters-verslaggevers R. Henneuse en M. Bossuyt verslag uitgebracht;
- les avocats précités ont été entendus; - zijn de voornoemde advocaten gehoord;
- les affaires ont été mises en délibéré. - zijn de zaken in beraad genomen.
La procédure s'est déroulée conformément aux articles 62 et suivants De rechtspleging is gevoerd overeenkomstig de artikelen 62 en volgende
de la loi organique, relatifs à l'emploi des langues devant la Cour. van de organieke wet, die betrekking hebben op het gebruik van de talen voor het Hof.
III. En droit III. In rechte
- A - - A -
Premier moyen Eerste middel
Position des parties requérantes Standpunt van de verzoekende partijen
A.1.1. Het eerste middel is afgeleid uit de schending van de artikelen
A.1.1. Le premier moyen est pris de la violation des articles 10 et 11 10 en 11 van de Grondwet, afzonderlijk of in samenhang gelezen met de
de la Constitution, lus isolément ou en combinaison avec les principes
de la séparation des pouvoirs, de l'indépendance des juges, de la beginselen van de scheiding der machten, de onafhankelijkheid van de
prééminence du droit, de la violation du droit à un procès équitable rechters, de voorrang van het recht, de schending van het recht op een
et de l'exigence de l'égalité des armes, ainsi que de la violation des eerlijk proces en de vereiste van de wapengelijkheid, alsmede de
articles 6 et 14 de la Convention européenne des droits de l'homme. schending van de artikelen 6 en 14 van het Europees Verdrag voor de
A.1.2. Les parties requérantes exposent qu'elles ont introduit devant Rechten van de Mens. A.1.2. De verzoekende partijen verklaren dat zij voor de Raad van
le Conseil d'Etat des recours en annulation contre les arrêtés royaux State beroepen tot vernietiging hebben ingesteld tegen de koninklijke
du 22 décembre 1995 et du 28 octobre 1996 relatifs aux cotisations besluiten van 22 december 1995 en 28 oktober 1996 betreffende de
pour 1995 et 1996. heffingen voor 1995 en 1996.
Elles relèvent que la disposition incriminée remplace, en cours de Zij merken op dat de bestreden bepaling, in de loop van de procedure,
procédure, les dispositions fixées par lesdits arrêtés royaux « par de door die koninklijke besluiten vastgestelde bepalingen vervangt «
des dispositions identiques de nature législative et à portée door identieke bepalingen van wetgevende aard en met terugwerkende
rétroactive ». kracht ».
Cette pratique constituerait « compte tenu de son objet, de ses « Rekening houdend met het onderwerp ervan, de gevolgen ervan, het
effets, du moment de son adoption et des modalités de son élaboration, ogenblik van de aanneming ervan en de modaliteiten van de
une ingérence caractérisée du pouvoir législatif fédéral dans totstandkoming ervan » zou die praktijk « een duidelijke inmenging van
l'administration de la justice tendant à influer de manière décisive de federale wetgevende macht in de rechtsbedeling » vormen « die ertoe
sur le dénouement d'une instance juridictionnelle en cours dans le strekt op een beslissende manier invloed uit te oefenen op de
cadre de laquelle l'Etat fédéral est partie adverse ». ontknoping van een hangend rechtsgeding waarin de federale Staat
tegenpartij is ».
Position du Conseil des ministres Standpunt van de Ministerraad
A.2.1. Le Conseil des ministres soutient que les arrêtés royaux A.2.1. De Ministerraad beweert dat de voor de Raad van State
attaqués devant le Conseil d'Etat ont été rapportés par la loi du 22 aangevochten koninklijke besluiten zijn ingetrokken door de wet van 22
février 1998 portant des dispositions sociales. En conséquence, à februari 1998 houdende sociale bepalingen. Bijgevolg, gesteld dat de
supposer avérée l'ingérence invoquée, celle-ci ne résulte pas des beweerde inmenging gebleken zou zijn, vloeit die niet voort uit de
dispositions de l'article 10 de la loi du 24 décembre 1999 en cause en bepalingen van artikel 10 van de wet van 24 december 1999 die te dezen
l'espèce mais de la loi du 22 février 1998, validée par la Cour dans in het geding zijn, maar wel uit de wet van 22 februari 1998, die door
son arrêt n° 97/99 du 15 septembre 1999. La Cour a jugé que cette het Hof in zijn arrest nr. 97/99 van 15 september 1999 geldig is
verklaard. Het Hof heeft geoordeeld dat die bepaling, met name voor de
disposition, bien qu'impliquant, notamment pour la cotisation 1996, un heffing 1996, weliswaar een terugwerkend effect inhield, doch geen
effet rétroactif, ne contenait aucune disposition nouvelle par rapport enkele nieuwe bepaling bevatte ten opzichte van de bepalingen van het
à celles de l'arrêté royal du 26 octobre 1996 et se bornait à koninklijk besluit van 26 oktober 1996 en niets anders deed dan
consolider les dispositions dont les destinataires connaissaient la bepalingen consolideren waarvan de adressaten de draagwijdte kenden
portée (B.29). (B.29).
A.2.2. Le Conseil des ministres ajoute que les dispositions de A.2.2. De Ministerraad voegt eraan toe dat de bepalingen van artikel
l'article 10 de la loi du 24 décembre 1999, identiques à celles de 10 van de wet van 24 december 1999, die identiek zijn met die van
l'article 147 de la loi du 25 janvier 1999 portant des dispositions artikel 147 van de wet van 25 januari 1999 houdende sociale
sociales, ne présentent aucun caractère rétroactif. Le législateur a bepalingen, geen enkel retroactief karakter vertonen. Met het oog op
estimé préférable, en vue de l'établissement d'une cotisation nouvelle het instellen van een nieuwe heffing voor de jaren 1999 en 2000 heeft
pour les années 1999 et 2000, de remplacer, en les reprenant de wetgever er de voorkeur aan gegeven de in het geding zijnde
intégralement, les dispositions en cause, plutôt que d'y apporter bepalingen te vervangen door ze integraal over te nemen, in plaats van
certaines modifications. bepaalde wijzigingen erin aan te brengen.
S'appuyant sur les travaux préparatoires des deux dispositions Zich baserend op de parlementaire voorbereiding van de twee voormelde
précitées, le Conseil des ministres justifie le recours à cette bepalingen, verantwoordt de Ministerraad het beroep op die
technique législative par des motifs de simplicité et de lisibilité, wetgevingstechniek met motieven van eenvoud en leesbaarheid, alsmede
ainsi que par l'impossibilité d'abroger des dispositions relatives aux met de onmogelijkheid om bepalingen betreffende de heffingen die
cotisations antérieurement perçues dont les comptes ne sont pas vroeger werden geïnd en waarvan de rekeningen niet zijn afgesloten, op
clôturés. te heffen.
Citant l'arrêt n° 97/99 du 15 septembre 1999, le Conseil des ministres De Ministerraad citeert het arrest nr. 97/99 van 15 september 1999 en
souligne que les techniques utilisées par le législateur pour wijst erop dat de door de wetgever aangewende technieken om wetgevend
légiférer ne peuvent être appréciées, sauf si elles ont par op te treden niet vatbaar zijn voor appreciatie, behoudens indien zij
elles-mêmes pour effet de créer des différences de traitement. uit zichzelf verschillen in behandeling zouden teweegbrengen.
Réponse des requérantes Antwoord van de verzoekende partijen
A.3. Pour les requérantes, les modalités d'élaboration de la A.3. De manier waarop de bestreden bepaling tot stand is gekomen,
disposition incriminée démontrent que celle-ci constitue une toont volgens de verzoekende partijen aan dat het gaat om een
intervention législative dans un procès en cours. wetgevend optreden in een lopend proces.
Les requérantes estiment que le Conseil des ministres méconnaît les De verzoekende partijen zijn van oordeel dat de Ministerraad de
limites attachées à l'autorité de chose jugée erga omnes de l'arrêt n° grenzen overschrijdt van het gezag van gewijsde erga omnes van het
97/99, lequel se borne à affirmer que les lois du 22 février 1998 et arrest nr. 97/99, dat zich ertoe beperkt te stellen dat de wetten van
du 25 janvier 1999 ne violent pas les articles 10 et 11 de la 22 februari 1998 en 25 januari 1999 de artikelen 10 en 11 van de
Constitution. Grondwet niet schenden.
Wat het tweede gedeelte van het middel betreft, vormt de bestreden
Relativement à la seconde partie du moyen, la disposition incriminée - bepaling - die volgens de door de verzoekende partijen geciteerde
appréciée, selon la jurisprudence de la Cour européenne des droits de rechtspraak van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens wordt
l'homme citée par les requérantes, en ayant égard à ses effets, au beoordeeld met betrekking tot de gevolgen ervan en het ogenblik en de
moment et aux modalités de son adoption - constitue une atteinte au wijze waarop zij is aangenomen - een inbreuk op het recht op een
droit à un procès équitable et à l'exigence de l'égalité des armes eerlijk proces en de vereiste van wapengelijkheid, inbreuk die
interdite par les articles 6 et 14 de la Convention européenne des verboden is bij de artikelen 6 en 14 van het Europees Verdrag voor de
droits de l'homme. Rechten van de Mens.
Deuxième moyen Tweede middel
Position des parties requérantes Standpunt van de verzoekende partijen
A.4.1. Le deuxième moyen est pris de la violation des articles 10 et A.4.1. Het tweede middel is afgeleid uit de schending van de artikelen
11 de la Constitution, lus isolément ou en combinaison avec les 10 en 11 van de Grondwet, afzonderlijk of in samenhang gelezen met de
principes de bonne législation, de sécurité juridique, de la violation beginselen van behoorlijke wetgeving en van rechtszekerheid, de
du principe général exigeant d'être jugé dans un délai raisonnable, schending van het algemene beginsel dat eist dat binnen een redelijke
termijn uitspraak wordt gedaan, alsmede de schending van de artikelen
ainsi que de la violation des articles 6 et 14 de la Convention 6 en 14 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens.
européenne des droits de l'homme.
A.4.2. L'article 10 de la loi du 24 décembre 1999 oblige les A.4.2. Artikel 10 van de wet van 24 december 1999 verplicht de
requérantes à postuler l'annulation de cette disposition en vue de verzoekende partijen de vernietiging van die bepaling te vorderen om
maintenir leur intérêt dans le cadre des recours introduits devant le hun belang in het kader van de beroepen die zij voor de Raad van State
Conseil d'Etat; ce recours a pour effet de retarder, au-delà de la limite du délai raisonnable, la solution des procédures en cours devant la juridiction administrative. A.4.3. Le législateur, dans le cadre de la liberté relative dont il dispose quant à la technique dont il fait usage, doit s'abstenir de faire usage de celle de ces techniques qui, sans profit pour l'intérêt général, a nécessairement pour effet de prolonger, au-delà de la limite du délai raisonnable, le temps nécessaire pour trancher des contestations juridictionnelles en cours. Position du Conseil des ministres A.5.1. Le Conseil des ministres objecte que le second moyen, à l'instar du premier, part du postulat erroné que, par les lois du 25 hebben ingesteld, te behouden; dat beroep heeft tot gevolg dat de oplossing van de gedingen die voor het administratieve rechtscollege hangende zijn, wordt uitgesteld tot na de limiet van de redelijke termijn. A.4.3. In het kader van de betrekkelijke vrijheid waarover de wetgever beschikt ten aanzien van de techniek waarvan hij gebruik maakt, dient hij zich ervan te onthouden gebruik te maken van die techniek die, zonder voordeel voor het algemeen belang, noodzakelijkerwijze tot gevolg heeft dat de tijd die nodig is om hangende rechtsgeschillen te beslechten, wordt verlengd tot buiten de redelijke termijn. Standpunt van de Ministerraad A.5. De Ministerraad werpt op dat het tweede middel, net zoals het eerste, uitgaat van de verkeerde stelling dat de wetgever, met de
janvier 1999 et du 24 décembre 1999, le législateur serait intervenu wetten van 25 januari 1999 en 24 december 1999, zou zijn opgetreden in
dans le cadre de procédures pendantes devant le Conseil d'Etat; il het kader van voor de Raad van State hangende procedures; hij houdt
maintient que ni l'article 147 de la loi du 25 janvier 1999 ni staande dat noch artikel 147 van de wet van 25 januari 1999, noch
l'article 10 de la loi du 24 décembre 1999 ne présentent de caractère artikel 10 van de wet van 24 december 1999 een retroactief karakter
rétroactif, ce que contestent à nouveau les requérantes dans leur hebben, wat de verzoekende partijen in hun memorie van antwoord
mémoire en réponse. opnieuw betwisten.
Le Conseil des ministres estime qu'il n'existe pas de raison pour que De Ministerraad is van mening dat er voor het Hof geen reden is om een
la Cour adopte une solution différente de celle validée dans son arrêt andere oplossing aan te nemen dan die van zijn voormeld arrest nr.
précité n° 97/99. 97/99.
Troisième moyen Derde middel
Position des parties requérantes Standpunt van de verzoekende partijen
A.6.1. Le troisième moyen est pris de la violation des articles 10 et A.6.1. Het derde middel is afgeleid uit de schending van de artikelen
11 de la Constitution, lus isolément ou en combinaison avec les 10 en 11 van de Grondwet, afzonderlijk of in samenhang gelezen met de
principes de la non-rétroactivité des prescriptions juridiques et de beginselen van de niet-retroactiviteit van de rechtsregels en van de
la sécurité juridique, ainsi que de la violation de l'article 171 de rechtszekerheid, alsmede uit de schending van artikel 171 van de
la Constitution. Grondwet.
A.6.2. Les requérantes allèguent que les principes de A.6.2. De verzoekende partijen voeren aan dat de beginselen van
non-rétroactivité et de sécurité juridique exigent - surtout lorsqu'il niet-retroactiviteit en rechtszekerheid vereisen - vooral wanneer het
s'agit d'imposer une contribution financière - que tous les éléments erom gaat een financiële bijdrage op te leggen - dat alle elementen
van die last worden vastgesteld uiterlijk op het einde van het
de cette charge soient établis au plus tard à la fin de l'année civile burgerlijk jaar waarop zij betrekking hebben. Zij voegen eraan toe dat
qu'ils concernent. Elles ajoutent que l'article 171 de la Constitution artikel 171 van de Grondwet uitdrukkelijk voorschrijft dat de
prescrit explicitement que les impôts au profit de l'Etat fédéral sont belastingen ten voordele van de federale Staat jaarlijks worden
votés annuellement. goedgekeurd.
Position du Conseil des ministres Standpunt van de Ministerraad
A.7.1. En ce qui concerne la critique de rétroactivité, le Conseil des A.7.1. Wat de kritiek op de terugwerking betreft, verwijst de
ministres renvoie à l'examen des moyens précédents; par ailleurs, les Ministerraad naar het onderzoek van de voorgaande middelen; overigens
entreprises pharmaceutiques connaissent, depuis la publication des kennen de farmaceutische bedrijven, sedert de publicatie van de
arrêtés royaux entrepris, les conditions, taux et modalités des bestreden koninklijke besluiten de voorwaarden, de percentages en de
cotisations critiquées. wijze van inning van de betwiste heffingen.
A.7.2. S'agissant de l'article 171 de la Constitution, le Conseil des A.7.2. Met betrekking tot artikel 171 van de Grondwet wijst de
ministres indique que la Cour, dans son arrêt n° 97/99, a reconnu la Ministerraad erop dat het Hof in zijn arrest nr. 97/99 heeft erkend
conformité des dispositions de la loi du 28 février 1998 à cette dat de bepalingen van de wet van 28 februari 1998 in overeenstemming
disposition constitutionnelle; les dispositions de la loi du 24 zijn met die grondwetsbepaling; de bepalingen van de wet van 24
décembre 1999 - qui se contentent de répéter pour l'avenir les december 1999 - die niets anders doen dan de bepalingen van de wet van
dispositions de la loi du 28 février 1998 - ne peuvent a fortiori 22 februari 1998 voor de toekomst herhalen - kunnen a fortiori niet
faire l'objet d'une censure. worden vernietigd.
Réponse des requérantes Antwoord van de verzoekende partijen
A.8.1. Les requérantes soutiennent que l'article 10 de la loi du 24 A.8.1. De verzoekende partijen beweren dat artikel 10 van de wet van
24 december 1999 een terugwerkende draagwijdte heeft.
Zij zijn van mening dat het Hof in punt B.9 van zijn arrest nr. 97/99
impliciet die analyse ten aanzien van artikel 147 van de wet van 25
décembre 1999 a une portée rétroactive. Elles considèrent que la Cour, au point B.9 de son arrêt n° 97/99, a januari 1999 heeft aanvaard; in dat arrest stelt het Hof vast, wegens
implicitement admis cette analyse à propos de l'article 147 de la loi
du 25 janvier 1999; dans cet arrêt, la Cour, en raison du remplacement
de certaines dispositions de la loi du 22 février 1998 par d'autres de vervanging van sommige bepalingen van de wet van 22 februari 1998
dispositions de la loi du 25 janvier 1999, constate la perte door andere bepalingen van de wet van 25 januari 1999, dat de partijen
provisoire de l'intérêt des parties à l'annulation des dispositions voorlopig hun belang bij de vernietiging van de betwiste bepalingen
contestées de la loi du 22 février 1998. Cette position ne s'explique, van de wet van 22 februari 1998 hebben verloren. Dat standpunt wordt
volgens de verzoekende partijen verklaard door het feit dat de wet van
selon les requérantes, que parce que la loi du 25 janvier 1999 couvre 25 januari 1999 op retroactieve wijze de periode dekt tijdens welke de
de façon rétroactive la période au cours de laquelle la loi du 22
février 1998 avait été en vigueur. wet van 22 februari 1998 van kracht is geweest.
A.8.2. La circonstance que les requérantes aient eu connaissance en A.8.2. De omstandigheid dat de verzoekende partijen sedert de
fait des éléments constitutifs d'une contribution financière depuis la
publication de l'arrêté royal du 28 octobre 1996 est jugée bekendmaking van het koninklijk besluit van 28 oktober 1996 feitelijke
kennis hadden van de elementen van een financiële bijdrage, wordt
indifférente. zonder belang geacht.
A.8.3. Quant à l'enseignement de l'arrêt n° 97/99 avancé par le A.8.3. Inzake de lering van het arrest nr. 97/99, dat door de
Conseil des ministres, plus particulièrement le point B.34, les Ministerraad wordt aangehaald, meer bepaald punt B.34, zijn de
requérantes estiment qu'il est incompatible avec l'article 171 de la verzoekende partijen van mening dat het met artikel 171 van de
Constitution d'interpréter une loi habilitant le pouvoir exécutif à Grondwet onverenigbaar is een wet die de uitvoerende macht ertoe
percevoir les impôts « comme conférant cette habilitation non machtigt belastingen te heffen, in die zin te interpreteren « dat zij
seulement pour les impôts établis par des textes qui existent au die machtiging toekent niet alleen voor de belastingen die zijn
vastgesteld in teksten die bestaan op het ogenblik [van de
moment [de l'habilitation], mais aussi pour ceux qui pourraient être machtiging], maar ook voor die welke achteraf door middel van
établis par la suite au moyen de textes rétroactifs ». retroactieve teksten zouden kunnen worden vastgesteld ».
- B - - B -
La disposition en cause De in het geding zijnde bepaling
B.1.1. Les parties requérantes demandent l'annulation de l'article 10 B.1.1. De verzoekende partijen vorderen de vernietiging van artikel 10
de la loi du 24 décembre 1999 portant des dispositions sociales et van de wet van 24 december 1999 houdende sociale en diverse bepalingen
diverses (publiée au Moniteur belge du 31 décembre 1999, 3ème (bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 31 december 1999, derde
édition). uitgave).
Cet article modifie l'article 191, alinéa 1er, 15°, de la loi relative Dat artikel wijzigt artikel 191, eerste lid, 15°, van de wet
à l'assurance obligatoire soins de santé et indemnités, coordonnée le betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en
14 juillet 1994, lequel avait déjà été modifié par l'article 133 de la uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994, hetwelk reeds was
loi du 22 février 1998 portant des dispositions sociales et par gewijzigd bij artikel 133 van de wet van 22 februari 1998 houdende
l'article 147 de la loi du 25 janvier 1999 portant des dispositions sociale bepalingen en bij artikel 147 van de wet van 25 januari 1999
sociales. houdende sociale bepalingen.
Les versions successives de l'article 191, alinéa 1er, 15°, telles Hierna volgen de opeenvolgende versies van artikel 191, eerste lid,
qu'elles résultent de ces différentes interventions législatives, se 15°, zoals die voortvloeiden uit die verschillende wetswijzigingen.
présentent comme suit.
B.1.2. L'article 133 de la loi du 22 février 1998 a modifié l'article B.1.2. Artikel 133 van de wet van 22 februari 1998 heeft artikel 191,
191, alinéa 1er, de la loi relative à l'assurance obligatoire soins de eerste lid, van de wet betreffende de verplichte verzekering voor
santé et indemnités, relatif aux ressources de l'Institut national geneeskundige verzorging en uitkeringen gewijzigd, in verband met de
inkomsten van het Rijksinstituut voor Ziekte- en
d'assurance maladie-invalidité (INAMI), en remplaçant le 15° comme Invaliditeitsverzekering (RIZIV), door het 15° te vervangen als volgt
suit : :
« Le produit d'une cotisation sur le chiffre d'affaires réalisé sur le « De opbrengst van een heffing op het omzetcijfer dat is verwezenlijkt
marché belge des médicaments inscrits dans les listes qui sont op de Belgische markt van de geneesmiddelen die zijn ingeschreven op
annexées à l'arrêté royal du 2 septembre 1980 fixant les conditions de lijsten die gevoegd zijn bij het koninklijk besluit van 2 september
dans lesquelles l'assurance obligatoire contre la maladie et 1980 tot bepaling van de voorwaarden waaronder de verplichte ziekte-
l'invalidité intervient dans le coût des spécialités pharmaceutiques en invaliditeitsverzekering tegemoetkomt in de kosten van de
et produits assimilés. farmaceutische verstrekkingen en gelijkgestelde produkten.
Cette cotisation est à charge des entreprises pharmaceutiques qui ont Die heffing is ten laste van de farmaceutische firma's welke die omzet
réalisé ce chiffre d'affaires durant l'année précédant celle pour hebben verwezenlijkt gedurende het jaar voorafgaand aan dat waarvoor
laquelle la cotisation est due. de heffing is verschuldigd.
Pour les années 1995, 1996 et 1998, le montant de cette cotisation est Voor 1995, 1996 en 1998 worden de bedragen van die heffingen
fixé respectivement à 2, 3 et 4 p.c. du chiffre d'affaires qui a été respectievelijk vastgesteld op 2, 3 en op 4 % van de omzet die
réalisé respectivement durant les années 1994, 1995 et 1997. respectievelijk in 1994, 1995 en 1997 is verwezenlijkt.
Le chiffre d'affaires total, calculé au niveau ex-usine ou Van de aangegeven totale omzet, berekend op basis van de prijs
ex-importateur, fait l'objet d'une déclaration qui doit être ventilée buiten-bedrijf of buiten-invoerder, moet een aangifte worden gedaan
par conditionnement public ou, à défaut, par conditionnement unitaire die is opgesplitst per publiekverpakking of, bij ontstentenis daarvan,
de médicaments visés à l'alinéa 1er. per stukverpakking van de in het eerste lid beoogde geneesmiddelen.
Les déclarations susvisées doivent être datées, signées, certifiées De voornoemde verklaringen dienen gedagtekend, ondertekend en waar en
sincères et exactes et doivent être introduites, par pli recommandé à echt verklaard te worden en bij een ter post aangetekende brief te
la poste, au Service des soins de santé de l'Institut national worden ingediend bij de Dienst voor geneeskundige verzorging van het
d'assurance maladie-invalidité, avenue de Tervuren 211, 1150 Rijksinstituut voor ziekte- en invaliditeitsverzekering, Tervurenlaan
Bruxelles. Pour les années 1995, 1996 et 1998 elles doivent être 211, 1150 Brussel. Voor 1995, 1996 en 1998, dienen ze respectievelijk
introduites respectivement avant le 1er février 1996, le 1er novembre [te] worden ingediend voor 1 februari 1996, 1 november 1996 en 1
1996 et le 1er février 1998. februari 1998.
Pour les années 1995, 1996 et 1998, la cotisation doit être versée Voor 1995, 1996 en 1998 dient de heffing respectievelijk gestort te
respectivement avant le 1er mars 1996, le 1er décembre 1996 et le 1er worden voor 1 maart 1996, 1 december 1996 en 1 maart 1998 op rekening
mars 1998 au compte n° 001-1950023-11 de l'Institut national
d'assurance maladie-invalidité, en indiquant, suivant l'année nr. 001-1950023-11 van het Rijksinstituut voor ziekte- en
concernée, la mention : ' cotisation chiffre d'affaires 1994 ', ' invaliditeitsverzekering, met de vermelding ' heffing omzet 1994 ', '
cotisation chiffre d'affaires 1995 ' ou ' cotisation chiffre d'affaires 1997 '. heffing omzet 1995 ' of ' heffing omzet 1997 '.
[...] [...]
Les recettes qui résultent de la cotisation susvisée, sont imputées De ontvangsten die volgen uit de voornoemde heffing zullen in de
dans les comptes de l'assurance obligatoire soins de santé rekening van de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging
respectivement pour l'année comptable 1995 pour la cotisation chiffre opgenomen worden in het boekjaar 1995 voor de heffing omzet 1994 en
d'affaires 1994 et 1996 pour la cotisation chiffre d'affaires 1995. » 1996 voor de heffing omzet 1995. »
B.1.3. L'article 191, alinéa 1er, 15°, précité a été à nouveau modifié B.1.3. Het voormelde artikel 191, eerste lid, 15°, is opnieuw
par l'article 147 de la loi du 25 janvier 1999 portant des gewijzigd bij artikel 147 van de wet van 25 januari 1999 houdende
dispositions sociales, lequel en a modifié, en ces termes, les alinéas sociale bepalingen dat, in de volgende bewoordingen, het derde,
3, 5, 6, ainsi que le dernier alinéa : vijfde, zesde en laatste lid ervan heeft gewijzigd :
« 1° l'alinéa 3 est remplacé par l'alinéa suivant : « 1° het derde lid wordt vervangen door het volgende lid :
' Pour les années 1995, 1996, 1998 et 1999, le montant de cette ' Voor 1995, 1996, 1998 en 1999, worden de bedragen van die heffingen
cotisation est fixé respectivement à 2 %, 3 %, 4 % et 4 % du chiffre respectievelijk vastgesteld op 2 %, 3 %, 4 % en 4 % van de omzet die
d'affaires qui a été réalisé respectivement durant les années 1994, 1995, 1997 et 1998 '; respectievelijk in 1994, 1995, 1997 en 1998 is verwezenlijkt ';
2° la seconde phrase de l'alinéa 5 est remplacée par la phrase 2° de tweede zin van het vijfde lid wordt vervangen door de volgende
suivante : zin :
' Pour les années 1995, 1996, 1998 et 1999, elles doivent être ' Voor 1995, 1996, 1998 en 1999, dienen ze respectievelijk te worden
introduites respectivement avant le 1er février 1996, le 1er novembre ingediend vóór 1 februari 1996, 1 november 1996, 1 maart 1999 en 1
1996, le 1er mars 1999 et le 1er avril 1999. '; april 1999. ';
3° l'alinéa 6 est remplacé par l'alinéa suivant : 3° het zesde lid wordt vervangen door het volgende lid :
' Pour les années 1995, 1996, 1998 et 1999, la cotisation doit être ' Voor de jaren 1995, 1996, 1998 en 1999, dient de heffing
versée respectivement avant le 1er mars 1996, le 1er décembre 1996, le respectievelijk gestort te worden vóór 1 maart 1996, 1 december 1996,
1er avril 1999 et le 1er mai 1999 au compte n° 001-1950023-11 de 1 april 1999 en 1 mei 1999 op rekening nr. 001-1950023-11 van het
l'Institut national d'assurance maladie-invalidité, en indiquant, Rijksinstituut voor ziekte en invaliditeitsverzekering, met de
suivant l'année concernée, la mention : ' cotisation chiffre
d'affaires 1994 ', ' cotisation chiffre d'affaires 1995 ', ' vermelding, volgens het betrokken jaar : ' heffing omzet 1994 ', '
cotisation chiffre d'affaires 1997 ' ou ' cotisation chiffre heffing omzet 1995 ', ' heffing omzet 1997 ' of ' heffing omzet 1998
d'affaires 1998 '. '; '.';
4° le dernier alinéa est remplacé par l'alinéa suivant : 4° het laatste lid wordt vervangen door het volgende lid :
' Les recettes qui résultent de la cotisation susvisée, sont imputées ' De ontvangsten die volgen uit de voornoemde heffing zullen in de
dans les comptes de l'assurance obligatoire soins de santé rekening van de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging
respectivement pour l'année comptable 1995 pour la cotisation chiffre
d'affaires 1994, 1996 pour la cotisation chiffre d'affaires 1995 et opgenomen worden in het boekjaar 1995 voor de heffing omzet 1994, 1996
1998 pour la cotisation chiffre d'affaires 1997. ' » voor de heffing omzet 1995 en 1998 voor de heffing omzet 1997. »
B.1.4. Enfin, l'article 10 de la loi du 24 décembre 1999 portant des B.1.4. Ten slotte brengt artikel 10 van de wet van 24 december 1999
dispositions sociales et diverses - qui est la disposition en cause en houdende sociale en diverse bepalingen - dat te dezen de in het geding
l'espèce - apporte au même article 191, alinéa 1er, 15°, les zijnde bepaling is - in hetzelfde artikel 191, eerste lid, 15°, de
modifications suivantes : volgende wijzigingen aan :
« [...] « [...]
1° L'alinéa 3, modifié par la loi du 25 janvier 1999, est remplacé par 1° het derde lid, gewijzigd bij de wet van 25 januari 1999, wordt
l'alinéa suivant : vervangen als volgt :
' Pour les années 1995, 1996, 1998, 1999 et 2000, le montant de cette ' Voor 1995, 1996, 1998, 1999 en 2000 worden de bedragen van die
cotisation est fixé respectivement à 2 %, 3 %, 4 %, 4 % et 4 % du heffingen respectievelijk vastgesteld op 2 %, 3 %, 4 %, 4 % en 4 % van
chiffre d'affaires qui a été réalisé respectivement durant les années de omzet die respectievelijk in 1994, 1995, 1997, 1998 en 1999 is
1994, 1995, 1997, 1998 et 1999. '; verwezenlijkt. ';
2° à l'alinéa 5, modifié par la loi du 25 janvier 1999, la dernière 2° in het vijfde lid, gewijzigd bij de wet van 25 januari 1999, wordt
phrase est remplacée par la disposition suivante : de laatste zin vervangen als volgt :
' Pour les années 1995, 1996, 1998, 1999 et 2000, elles doivent être ' Voor 1995, 1996, 1998, 1999 en 2000, dienen ze respectievelijk te
introduites respectivement avant le 1er février 1996, le 1er novembre worden ingediend vóór 1 februari 1996, 1 november 1996, 1 maart 1999,
1996, le 1er mars 1999, le 1er avril 1999 et le 1er mai 2000. '; 1 april 1999 en 1 mei 2000. ';
3° l'alinéa 6, modifié par la loi du 25 janvier 1999, est remplacé par 3° het zesde lid, gewijzigd bij de wet van 25 januari 1999, wordt
l'alinéa suivant : vervangen als volgt :
' Pour les années 1995, 1996, 1998, 1999 et 2000, la cotisation doit ' Voor de jaren 1995, 1996, 1998, 1999 en 2000, dient de heffing
être versée respectivement avant le 1er mars 1996, le 1er décembre respectievelijk gestort te worden vóór 1 maart 1996, 1 december 1996,
1996, le 1er avril 1999, le 1er mai 1999 et le 1er juin 2000 au compte 1 april 1999, 1 mei 1999 en 1 juni 2000 op rekening nr. 001-1950023-11
n° 001-1950023-11 de l'Institut national d'assurance
maladie-invalidité, en indiquant, suivant l'année concernée, la van het Rijksinstituut voor ziekte- en invaliditeitsverzekering, met
mention : ' cotisation chiffre d'affaires 1994 ', ' cotisation chiffre vermelding, volgens het betrokken jaar : ' heffing omzet 1994 ', '
d'affaires 1995 ', ' cotisation chiffre d'affaires 1997 ', ' heffing omzet 1995 ', ' heffing omzet 1997 ', ' heffing omzet 1998 '
cotisation chiffre d'affaires 1998 ' ou ' cotisation chiffre
d'affaires 1999 '; of ' heffing omzet 1999 ' ;
4° le dernier alinéa, modifié par la loi du 25 janvier 1999, est 4° het laatste lid, gewijzigd bij de wet van 25 januari 1999, wordt
remplacé par l'alinéa suivant : vervangen door de volgende bepaling :
' Les recettes qui résultent de la cotisation susvisée, sont imputées ' De ontvangsten die voortvloeien uit de voornoemde heffing zullen in
dans les comptes de l'assurance obligatoire soins de santé de rekeningen van de verplichte verzekering voor geneeskundige
respectivement pour l'année comptable 1995 pour la cotisation chiffre verzorging worden opgenomen in het boekjaar 1995 voor de heffing omzet
d'affaires 1994, 1996 pour la cotisation chiffre d'affaires 1995, 1998 1994, 1996 voor de heffing omzet 1995, 1998 voor de heffing omzet 1997
pour la cotisation chiffre d'affaires 1997 et 2000 pour la cotisation
chiffre d'affaires 1999. ' » en 2000 voor de heffing omzet 1999. »
B.2. L'article 10 de la loi du 24 décembre 1999 est attaqué dans la B.2. Artikel 10 van de wet van 24 december 1999 wordt aangevochten in
seule mesure où il est relatif à la cotisation sur le chiffre de enkele mate waarin het betrekking heeft op de heffing op de omzet
die wordt verwezenlijkt op de Belgische markt van de terugbetaalbare
d'affaires réalisé sur le marché belge des médicaments remboursables à geneesmiddelen, ten laste van de farmaceutische ondernemingen, voor
charge des entreprises pharmaceutiques pour l'année 1996 (chiffre het jaar 1996 (omzet verwezenlijkt in 1995; zaak nr. 1899) en voor het
d'affaires réalisé en 1995; affaire n° 1899) et pour l'année 1995 jaar 1995 (omzet verwezenlijkt in 1994; zaak nr. 1900).
(chiffre d'affaires réalisé en 1994; affaire n° 1900).
La Cour limite son contrôle à cet aspect de la disposition attaquée. Het Hof beperkt zijn toetsing tot dat aspect van de aangevochten bepaling.
Quant au fond Ten gronde
B.3. Les trois moyens invoqués à l'appui des recours sont pris de la B.3. De drie middelen die ter staving van de beroepen worden
violation des articles 10 et 11 de la Constitution, pris isolément ou en combinaison avec divers principes généraux du droit et dispositions constitutionnelles ou conventionnelles. Le premier moyen reproche au législateur de s'être immiscé dans deux procès pendants devant le Conseil d'Etat en rapportant, en cours de procédure, les dispositions fixées par les arrêtés royaux entrepris et en leur substituant des « dispositions identiques de nature législative et à portée rétroactive »; il violerait ainsi, de façon aangevoerd, zijn afgeleid uit de schending van de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, afzonderlijk genomen of in samenhang gelezen met verschillende algemene rechtsbeginselen en grondwets- of verdragsbepalingen. In het eerste middel wordt de wetgever verweten dat hij zich gemengd heeft in twee procedures die hangende zijn voor de Raad van State doordat hij, in de loop van de procedure, de in de bestreden koninklijke besluiten vastgestelde bepalingen heeft ingetrokken en ze vervangen heeft « door identieke bepalingen van wetgevende aard en met terugwerkende kracht »; hij zou aldus op discriminerende wijze de sub A.1.1 uiteengezette bepalingen en beginselen schenden.
discriminatoire, les dispositions et principes exposés sub A.1.1. Het tweede middel verwijt de betwiste bepaling dat ze de verzoeksters
Le deuxième moyen reproche à la disposition contestée de contraindre verplicht de vernietiging ervan te vorderen met het oog op het
les requérantes à postuler son annulation en vue de maintenir leur handhaven van hun belang in het kader van de voor de Raad van State
intérêt dans le cadre des recours introduits devant le Conseil d'Etat, ingestelde beroepen, waardoor aldus de oplossing van die hangende
retardant ainsi au-delà d'un délai raisonnable, de façon procedures op discriminerende wijze uitgesteld wordt tot na de limiet
discriminatoire, la solution de ces procédures en cours; l'article 10 van de redelijke termijn; artikel 10 zou aldus de sub A.4.1
violerait ainsi les dispositions et principes exposés sub A.4.1. uiteengezette bepalingen en beginselen schenden.
Enfin, le troisième moyen reproche au législateur d'avoir Ten slotte verwijt het derde middel de wetgever dat hij met
rétroactivement mis à charge des entreprises pharmaceutiques une terugwerkende kracht een heffing ten laste heeft gelegd van de
cotisation incompatible avec les articles 10 et 11 de la Constitution farmaceutische ondernemingen, die niet verenigbaar is met de artikelen
combinés avec l'article 171 de la Constitution et avec plusieurs 10 en 11 van de Grondwet, in samenhang gelezen met artikel 171 van de
principes généraux du droit (A.6.1). Grondwet en met verscheidene algemene rechtsbeginselen (A.6.1).
B.4. Les règles constitutionnelles de l'égalité et de la non-discrimination n'excluent pas qu'une différence de traitement soit établie entre des catégories de personnes, pour autant qu'elle repose sur un critère objectif et qu'elle soit raisonnablement justifiée. L'existence d'une telle justification doit s'apprécier en tenant compte du but et des effets de la mesure critiquée ainsi que de la nature des principes en cause; le principe d'égalité est violé lorsqu'il est établi qu'il n'existe pas de rapport raisonnable de proportionnalité entre les moyens employés et le but visé. B.4. De grondwettelijke regels van de gelijkheid en de niet-discriminatie sluiten niet uit dat een verschil in behandeling tussen categorieën van personen wordt ingesteld, voor zover dat verschil op een objectief criterium berust en het redelijk verantwoord is. Het bestaan van een dergelijke verantwoording moet worden beoordeeld rekening houdend met het doel en de gevolgen van de betwiste maatregel en met de aard van de ter zake geldende beginselen; het gelijkheidsbeginsel is geschonden wanneer vaststaat dat er geen redelijk verband van evenredigheid bestaat tussen de aangewende middelen en het beoogde doel.
B.5. Il ressort des travaux préparatoires de la loi du 24 décembre B.5. Uit de parlementaire voorbereiding van de wet van 24 december
1999 que le législateur ne voulait pas, par la modification 1999 blijkt dat de wetgever, met de destijds ontworpen wetswijziging,
législative alors en projet, revoir les dispositions relatives aux de bepalingen betreffende de heffingen voor de jaren 1995, 1996, 1998
cotisations pour les années 1995, 1996, 1998 et 1999 mais uniquement en 1999 niet wilde herzien, maar uitsluitend een soortgelijke heffing
ajouter une cotisation similaire pour l'année 2000 (Doc. parl., wilde toevoegen voor het jaar 2000 (Parl. St., Kamer, 1999-2000, nr.
Chambre, 1999-2000, n° 50.0297/001, p. 54). Faisant toutefois état de 50.0297/001, p. 54). Evenwel erop wijzende dat « aangezien de
ce que, « les comptes de ces années précédentes [n'étant] pas encore rekeningen van deze voorgaande jaren nog niet volledig zijn
complètement clos, il [était] techniquement conseillé de maintenir les afgesloten, [...] het technisch aangeraden [was] om de verwijzingen
références à ces années dans le texte de loi », il a jugé préférable naar deze jaren in de wettekst te behouden », heeft hij het wenselijk
de reprendre intégralement les dispositions dont la modification était geacht de bepalingen waarvoor de wijziging door de toevoeging van een
nécessitée par l'ajout d'une cotisation pour l'année 2000 - y compris heffing voor het jaar 2000 noodzakelijk was, integraal over te nemen -
en ce que ces dispositions visaient les cotisations des années ook in zoverre die bepalingen de heffingen van de voorgaande jaren
antérieures - plutôt que de se limiter aux seules modifications beoogden - veeleer dan zich te beperken tot de enkele gerichte
ponctuelles requises par cet ajout (Doc. parl., Chambre, 1999-2000, n° wijzigingen welke door die toevoeging vereist waren (Parl. St., Kamer,
50.0297/004, p. 4). 1999-2000, nr. 50.0297/004, p. 4).
L'article 10 de la loi du 24 décembre 1999, en ce qu'il concerne les Zoals blijkt uit B.1.2 en B.1.3 is artikel 10 van de wet van 24
december 1999, in zoverre het betrekking heeft op de heffingen voor de
cotisations pour les années 1995 et 1996, est dès lors, comme il jaren 1995 en 1996, bijgevolg identiek, wat de inhoud ervan betreft,
ressort des B.1.2 et B.1.3, identique dans son contenu à l'article 147
de la loi du 25 janvier 1999, en ce que cette disposition règle le met artikel 147 van de wet van 25 januari 1999, in zoverre die
même objet; cet article 147 était lui-même - s'agissant toujours des bepaling hetzelfde onderwerp regelt; dat artikel 147 was zelf - nog
cotisations pour les années 1995 et 1996 - identique aux dispositions steeds wat de heffingen voor de jaren 1995 en 1996 betreft - identiek
correspondantes de l'article 133 de la loi du 22 février 1998. met de overeenkomstige bepalingen van artikel 133 van de wet van 22
Il résulte de cette succession de lois que les dispositions soumises februari 1998. Uit die opeenvolging van wetten volgt dat de aan de toetsing van het
au contrôle de la Cour sont, quant à leur contenu, identiques, en ce Hof onderworpen bepalingen, wat de inhoud ervan betreft, met
qui concerne les cotisations des années 1995 et 1996, aux dispositions betrekking tot de heffingen voor de jaren 1995 en 1996, identiek zijn
correspondantes de l'article 133 de la loi du 22 février 1998. met de overeenkomstige bepalingen van artikel 133 van de wet van 22
La Cour a rejeté les recours formés contre cette dernière disposition februari 1998. Het Hof heeft de beroepen die tegen laatstgenoemde bepaling waren
par son arrêt n° 97/99 du 15 septembre 1999. ingesteld, verworpen in zijn arrest nr. 97/99 van 15 september 1999.
En ce qui concerne les premier et troisième moyens Wat het eerste en het derde middel betreft
Quant au premier moyen Ten aanzien van het eerste middel
B.6. Selon les parties requérantes, l'article 10 de la loi du 24 B.6. Volgens de verzoekende partijen vormt artikel 10 van de wet van
décembre 1999 constitue « une ingérence caractérisée du pouvoir 24 december 1999 « een duidelijke inmenging van de federale wetgevende
législatif fédéral dans l'administration de la justice tendant à macht in de rechtsbedeling die ertoe strekt op een beslissende manier
influer de manière décisive sur le dénouement d'une instance invloed uit te oefenen op de ontknoping van een hangend rechtsgeding
juridictionnelle en cours dans le cadre de laquelle l'Etat fédéral est waarin de federale Staat tegenpartij is ». Daaruit zou een schending
partie adverse ». Il en résulterait une violation « des articles 10 et voortvloeien « van de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, afzonderlijk
11 de la Constitution pris isolément et/ou lus en combinaison avec les gelezen en/of in samenhang met de beginselen van de scheiding der
principes de la séparation des pouvoirs, l'indépendance des juges, la machten, de onafhankelijkheid van de rechters, de voorrang van het
prééminence du droit, le droit à un procès équitable et l'exigence de recht, het recht op een eerlijk proces en de vereiste van de
l'égalité des armes ainsi qu'avec l'article 6 de la Convention wapengelijkheid, alsmede met artikel 6 van het Europees Verdrag voor
européenne de sauvegarde des droits de l'homme et des libertés de Rechten van de Mens [...], zoals geïnterpreteerd door het Europees
fondamentales tel qu'interprété par la Cour européenne des droits de
l'homme, ledit article 6 étant pris isolément et/ou en combinaison Hof voor de Rechten van de Mens, waarbij dat artikel 6 afzonderlijk
avec l'article 14 de ladite Convention de sauvegarde des droits de wordt genomen en/of in samenhang met artikel 14 van dat Verdrag ».
l'homme et des libertés fondamentales ».
B.7. En ce que le moyen invoque la violation des « principes de la B.7. Doordat het middel de schending aanvoert van « de beginselen van
séparation des pouvoirs, [de] l'indépendance des juges [...] et [de] de scheiding der machten, de onafhankelijkheid van de rechters [...]
l'exigence de l'égalité des armes », il coïncide en substance avec le en de vereiste van de wapengelijkheid », valt het in essentie samen
premier moyen, invoqué par les mêmes parties, dans leurs recours met het eerste middel, dat door dezelfde partijen is aangevoerd in hun
formés contre l'article 133 de la loi précitée du 28 février 1998 beroepen die zijn ingesteld tegen artikel 133 van de voormelde wet van
(arrêt précité n° 97/99, A.5). 28 februari 1998 (voormeld arrest nr. 97/99, A.5).
B.8.1. La rétroactivité de dispositions législatives, qui est de B.8.1. De terugwerkende kracht van wetsbepalingen, die van die aard is
nature à créer de l'insécurité juridique, ne peut se justifier que par des circonstances particulières, notamment lorsqu'elle est indispensable au bon fonctionnement ou à la continuité du service public. S'il s'avère en outre que la rétroactivité de la norme législative a pour effet d'influencer dans un sens déterminé l'issue d'une ou de plusieurs procédures judiciaires ou d'empêcher les juridictions de se prononcer, la nature du principe en cause exige que des circonstances exceptionnelles justifient cette intervention du législateur qui porte atteinte, au détriment d'une catégorie de citoyens, aux garanties juridictionnelles offertes à tous. B.8.2. Sans doute des dispositions législatives qui reproduisent le contenu d'arrêtés royaux déférés à la censure du Conseil d'Etat, ont-elles pour effet d'empêcher le Conseil d'Etat de se prononcer, quant au fond, sur l'irrégularité éventuelle de ces arrêtés royaux. La catégorie de citoyens auxquels ces arrêtés s'appliquaient est traitée différemment des autres citoyens en ce qui concerne la garantie dat zij rechtsonzekerheid in het leven kan roepen, kan enkel worden verantwoord op grond van bijzondere omstandigheden, inzonderheid wanneer zij onontbeerlijk is voor de goede werking of de continuïteit van de openbare dienst. Indien bovendien blijkt dat de terugwerkende kracht van de wetskrachtige norm tot gevolg heeft dat de afloop van een of meer gerechtelijke procedures in een welbepaalde zin wordt beïnvloed of dat rechtscolleges verhinderd worden zich uit te spreken, vergt de aard van het in het geding zijnde beginsel dat uitzonderlijke omstandigheden een verantwoording bieden voor dat optreden van de wetgever, dat ten nadele van een categorie van burgers inbreuk maakt op de jurisdictionele waarborgen die aan allen worden geboden. B.8.2. Weliswaar hebben wetsbepalingen die de inhoud van koninklijke besluiten overnemen welke aan de beoordeling van de Raad van State zijn voorgelegd, tot gevolg de Raad van State te verhinderen zich ten gronde uit te spreken over de eventuele onregelmatigheid van die koninklijke besluiten. De categorie van burgers op wie die besluiten van toepassing waren, wordt op verschillende wijze behandeld ten opzichte van de andere burgers wat de jurisdictionele waarborg betreft
juridictionnelle accordée par l'article 14 des lois coordonnées sur le die bij artikel 14 van de gecoördineerde wetten op de Raad van State
Conseil d'Etat. Toutefois, il ne s'ensuit pas nécessairement que les is toegekend. Daaruit volgt evenwel niet noodzakelijk dat de artikelen
articles 10 et 11 de la Constitution seraient violés. 10 en 11 van de Grondwet zouden zijn geschonden.
B.8.3. En réglant dans une loi la matière de la cotisation prélevée B.8.3. Door de aangelegenheid van de heffing op de omzet van de
sur le chiffre d'affaires des entreprises pharmaceutiques, le farmaceutische bedrijven in een wet te regelen, heeft de wetgever zelf
législateur a entendu exercer lui-même une compétence qui lui appartient. een bevoegdheid willen uitoefenen die hem toekomt.
B.8.4. La seule existence de recours devant le Conseil d'Etat B.8.4. Het loutere bestaan van beroepen voor de Raad van State
n'empêche pas que les irrégularités dont pourraient être entachés les verhindert niet dat de onregelmatigheden waarmee de bestreden
actes attaqués puissent être redressées avant même qu'il soit statué handelingen zouden kunnen zijn aangetast, zelfs vóór de uitspraak over
sur lesdits recours. de genoemde beroepen zouden kunnen worden verholpen.
B.8.5. Les vices allégués devant le Conseil d'Etat contre les arrêtés B.8.5. De voor de Raad van State tegen de koninklijke besluiten
royaux sont l'omission de formalités que le Roi était tenu de aangevoerde gebreken zijn het verzuim van formaliteiten die de Koning
respecter, une atteinte au principe de la non-rétroactivité des lois et règlements et la fixation à des dates antérieures à l'entrée en vigueur des arrêtés royaux de l'exécution des obligations imposées. Ces irrégularités, à les supposer établies, n'ont pu faire naître en faveur des parties qui avaient attaqué les arrêtés royaux devant le Conseil d'Etat, le droit intangible d'être dispensées à jamais de tout paiement de la cotisation litigieuse alors même que son paiement serait fondé sur un acte nouveau dont la constitutionnalité serait incontestable. Cet acte nouveau ne serait inconstitutionnel que s'il in acht diende te nemen, een aantasting van het beginsel van de niet-retroactiviteit van de wetten en verordeningen en de vaststelling van de uitvoering van de opgelegde verplichtingen op data voorafgaand aan de inwerkingtreding van de koninklijke besluiten. Die onregelmatigheden, gesteld dat ze zouden zijn aangetoond, hebben ten voordele van de partijen die de koninklijke besluiten voor de Raad van State hadden aangevochten, niet het onaantastbaar recht kunnen doen ontstaan voor altijd te worden vrijgesteld van elke betaling van de betwiste heffing, wanneer de betaling ervan gegrond zou zijn op een nieuwe akte waarvan de grondwettigheid onbetwistbaar zou zijn. Die nieuwe akte zou slechts ongrondwettig zijn indien zij zelf de
violait lui-même les articles 10 et 11 de la Constitution combinés artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in samenhang met de in het middel
avec les dispositions mentionnées au moyen. vermelde bepalingen, zou schenden.
B.8.6. L'existence même des actuels recours démontre que, si B.8.6. Het bestaan zelf van de huidige beroepen toont aan dat, hoewel
het optreden van de wetgever de verzoekende partijen weliswaar heeft
l'intervention du législateur a empêché les parties requérantes de verhinderd de eventuele onregelmatigheden van de bekrachtigde
faire censurer par le Conseil d'Etat les éventuelles irrégularités des koninklijke besluiten door de Raad van State te laten censureren, dat
arrêtés royaux confirmés, elle ne les prive pas du droit de soumettre optreden hun evenwel niet het recht ontzegt de ongrondwettigheid van
à la Cour l'inconstitutionnalité de la loi par laquelle le législateur de wet waarmee de wetgever de bevoegdheid heeft uitgeoefend die hij
a exercé la compétence qu'il avait initialement déléguée. oorspronkelijk had gedelegeerd, aan het Hof voor te leggen.
Les parties requérantes n'ont donc pas été privées de leur droit à un De verzoekende partijen zijn dus niet beroofd van hun recht op een
recours effectif. effectief beroep.
B.8.7. La disposition attaquée a pour objet, comme les dispositions B.8.7. De aangevochten bepaling heeft, zoals de overeenkomstige
correspondantes des lois du 22 février 1998 et du 25 janvier 1999, de bepalingen van de wetten van 22 februari 1998 en van 25 januari 1999,
lever, pour les années 1995 et 1996, une cotisation que le Roi avait tot doel voor de jaren 1995 en 1996 een heffing in te stellen waartoe
été autorisé à établir par l'article 191, alinéa 1er, 15°, de la loi de Koning bij artikel 191, eerste lid, 15°, van de op 14 juli 1994
coordonnée le 14 juillet 1994. gecoördineerde wet gemachtigd was.
Cette cotisation a pour fonction de contribuer au financement de Die heffing beoogt bij te dragen tot de financiering van de verplichte
l'assurance obligatoire contre la maladie et l'invalidité, poursuivant ziekte- en invaliditeitsverzekering en daartoe volgt zij de sedert
dans la voie tracée dès 1990 afin de rechercher un financement « 1990 uitgestippelde weg om een « alternatieve » financiering van die
alternatif » de ce secteur. Pour assurer la continuité de ce sector te zoeken. Om de continuïteit van die financiering te
financement et pour le motif technique exposé au B.5, le législateur verzekeren - en om de in B.5 uiteengezette technische reden - kon de
pouvait prendre la mesure attaquée, d'autant qu'il reproduisait les wetgever de aangevochten maatregel nemen, temeer daar hij de
dispositions des arrêtés royaux des 22 décembre 1995 et 28 octobre bepalingen van de koninklijke besluiten van 22 december 1995 en 28
1996, elles-mêmes reproduites par les lois précitées du 22 février oktober 1996 overnam die zelf zijn overgenomen uit de voormelde wetten
1998 et du 25 janvier 1999 : s'il est vrai que la loi attaquée a un van 22 februari 1998 en 25 januari 1999 : heeft de aangevochten wet
effet rétroactif, elle ne contient toutefois aucune disposition weliswaar een terugwerkend effect, zij bevat evenwel geen enkele
nouvelle qui s'écarterait de celles qui figuraient dans les nieuwe bepaling die zou afwijken van de bepalingen die in de voormelde
dispositions précitées, dont les arrêtés confirmés, de telle sorte bepalingen, waaronder de bekrachtigde besluiten, voorkwamen, zodat zij
qu'elle n'a fait que consolider des dispositions dont les niets anders heeft gedaan dan bepalingen consolideren waarvan de
destinataires connaissaient la portée. adressaten de draagwijdte kenden.
B.8.8. Constatant, à l'époque, que les bénéfices croissants des B.8.8. Bij de vaststelling, destijds, dat de stijgende winsten van de
entreprises pharmaceutiques sont favorisés par le système d'assurance farmaceutische ondernemingen worden bevorderd door het stelsel van de
maladie-invalidité alors que les dépenses de l'INAMI ne cessent ziekte- en invaliditeitsverzekering, terwijl de uitgaven van het RIZIV
d'augmenter (Doc. parl., Sénat, 1997-1998, n° 1-814/3, p. 66), le blijven toenemen (Parl. St., Senaat, 1997-1998, nr. 1-814/3, p. 66),
législateur a pu considérer qu'il convenait de renforcer la base vermocht de wetgever van oordeel te zijn dat de juridische grondslag
juridique des cotisations. Il a pu estimer que les exigences de van de heffingen diende te worden verstevigd. Hij kon terecht van
l'intérêt général justifiaient que soit maintenue une mesure qui mening zijn dat de vereisten van het algemeen belang verantwoordden
existe depuis 1990 et qui est, outre le motif technique exposé au B.5, dat een maatregel die sedert 1990 bestaat en die, naast de in B.5
uiteengezette technische reden, onontbeerlijk is, voor het
indispensable à l'équilibre budgétaire de l'assurance soins de santé begrotingsevenwicht van de verzekering voor geneeskundige verzorging,
(ibid., p. 26). zou worden gehandhaafd (ibid., p. 26).
B.9. En ses branches exposées en B.7, le premier moyen n'est pas B.9. In de in B.7 uiteengezette onderdelen is het eerste middel niet
fondé. gegrond.
B.10.1. Le premier moyen invoque également la violation de l'article B.10.1. Het eerste middel voert tevens de schending aan van artikel
6.1 de la Convention européenne des droits de l'homme et du principe 6.1 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens en van het
de « prééminence du droit » ainsi que du droit à un procès équitable, beginsel van « de voorrang van het recht », alsmede van het recht op
les parties requérantes citant, à l'appui de ces branches du moyen, een eerlijk proces, waarbij de verzoekende partijen, ter staving van
plusieurs arrêts de la Cour européenne des droits de l'homme. die onderdelen van het middel, verscheidene arresten citeren van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens.
Comme il ressort de cette jurisprudence, cette disposition Zoals blijkt uit die rechtspraak, kan die verdragsbepaling niet zo
conventionnelle ne peut être interprétée comme empêchant toute worden geïnterpreteerd dat zij elke inmenging van de overheid in een
ingérence des pouvoirs publics dans une procédure judiciaire pendante. hangende gerechtelijke procedure verhindert. Ofschoon de voormelde
Par ailleurs, si les principes précités, en ce qu'ils sont consacrés beginselen, in zoverre zij verankerd zijn in hetzelfde artikel 6, zich
par le même article 6, s'opposent en principe à une ingérence du bovendien in beginsel verzetten tegen een inmenging van de wetgevende
pouvoir législatif dans l'administration de la justice qui aurait pour macht in de rechtsbedeling die tot gevolg zou hebben de gerechtelijke
effet d'influer sur le dénouement judiciaire du litige, une telle ontknoping van het geschil te beïnvloeden, kan een dergelijke
ingérence peut toutefois être justifiée par « d'impérieux motifs inmenging echter worden verantwoord door « dwingende motieven van
d'intérêt général » (voy. l'affaire Zielinski et Pradal c. France, algemeen belang » (zie de zaak Zielinski en Pradal t. Frankrijk,
Cour eur.D.H., 28 octobre 1999, ' 57). E.H.R.M., 28 oktober 1999, § 57).
B.10.2. Pour les raisons exposées en B.5 et B.8, il apparaît que la B.10.2. Om de redenen uiteengezet in B.5 en B.8, blijkt dat de in het
disposition en cause n'avait pas comme finalité d'intervenir dans des geding zijnde bepaling niet tot doel had zich te mengen in hangende
procès en cours et que, en toute hypothèse, les motifs ayant déterminé rechtsgedingen en dat, in elk geval, de motieven die het optreden van
l'intervention du législateur sont des considérations d'intérêt général. de wetgever hebben bepaald, overwegingen van algemeen belang zijn.
B.11. Le premier moyen, en aucune de ses branches, n'est fondé. B.11. Het eerste middel is in geen van zijn onderdelen gegrond.
Quant au troisième moyen Ten aanzien van het derde middel
B.12.1. Le troisième moyen est pris « de la violation des articles 10 B.12.1. Het derde middel is afgeleid « uit de schending van de
et 11 de la Constitution, pris isolément et/ou en combinaison avec les artikelen 10 en 11 van de Grondwet, afzonderlijk gelezen en/of in
principes de la non-rétroactivité des prescriptions juridiques et de samenhang met de beginselen van de niet-retroactiviteit van de
rechtsregels en van de rechtszekerheid, alsmede, in voorkomend geval,
la sécurité juridique, ainsi que, le cas échéant, avec l'article 171 met artikel 171 van de Grondwet ». Volgens de verzoekende partijen «
de la Constitution. » Selon les parties requérantes, « les principes vereisen de beginselen van niet-retroactiviteit en rechtszekerheid -
inzonderheid wanneer het erom gaat een financiële bijdrage op te
de non-rétroactivité et de sécurité juridique exigent - singulièrement leggen aan de rechtsonderhorigen - dat alle elementen van die last
lorsqu'il s'agit d'imposer une contribution financière à charge des worden vastgesteld uiterlijk op het einde van het burgerlijk jaar
justiciables - que tous les éléments de cette charge soient établis au waarop ze betrekking hebben. »
plus tard à la fin de l'année civile qu'ils concernent ». B.12.2. Dat middel valt in essentie samen met het middel dat door
B.12.2. Ce moyen coïncide en substance avec celui invoqué par les dezelfde partij is aangevoerd ter staving van de beroepen die zijn
mêmes parties à l'appui des recours formés contre la loi du 22 février ingesteld tegen de wet van 22 februari 1998 (voormeld arrest nr.
1998 (arrêt précité n° 97/99, A.8). 97/99, A.8).
Dès lors que - s'agissant des cotisations pour les années 1995 et 1996 Aangezien - wat de heffing voor de jaren 1995 en 1996 betreft -
- l'article 10 de la loi du 24 décembre 1999 se borne, comme l'article artikel 10 van de wet van 24 december 1999 zich ertoe beperkt, zoals
147 de la loi du 25 janvier 1999, à répéter, en des termes identiques artikel 147 van de wet van 25 januari 1999, in bewoordingen die
à ceux de l'article 133 de la loi du 22 février 1998, que les identiek zijn met diegene van artikel 133 van de wet van 22 februari
cotisations pour ces deux années sont dues, il ne peut pas davantage, 1998, te herhalen dat de heffingen voor die beide jaren verschuldigd
zijn, kan het evenmin, om dezelfde redenen als diegene die zijn
et pour les mêmes motifs que ceux exposés aux B.33 et B.34 de l'arrêt uiteengezet in B.33 en B.34 van het voormelde arrest, als dusdanig
précité, être considéré comme violant les dispositions visées au worden beschouwd dat het de in het derde middel bedoelde bepalingen
troisième moyen. schendt.
B.12.3. Le troisième moyen ne peut être accueilli. B.12.3. Het derde middel kan niet worden aangenomen.
En ce qui concerne le deuxième moyen Wat het tweede middel betreft
B.13. Het tweede middel is afgeleid uit de schending van de artikelen
B.13. Le deuxième moyen est pris de la violation des articles 10 et 11 10 en 11 van de Grondwet, in samenhang gelezen met verscheidene
de la Constitution combinés avec différents principes de droit et avec
les articles 6 et 14 de la Convention européenne des droits de rechtsbeginselen en met de artikelen 6 en 14 van het Europees Verdrag
voor de Rechten van de Mens. Volgens de verzoekende partijen vormt de
l'homme. Selon les parties requérantes, la loi du 24 décembre 1999 wet van 24 december 1999 een nieuwe belemmering die de Raad van State
constitue un nouvel obstacle empêchant le Conseil d'Etat de se verhindert zich uit te spreken over de beroepen die zijn ingesteld
prononcer sur les recours formés contre les arrêtés royaux du 22 tegen de koninklijke besluiten van 22 december 1995 en 28 oktober
décembre 1995 et du 28 octobre 1996; cela les aurait contraintes à 1996; dat zou hen verplicht hebben het onderhavige beroep tot
introduire le présent recours en annulation, ce qui « retarde au-delà de la limite du délai raisonnable le délai dans lequel il peut être statué par le Conseil d'Etat sur le[s] recours introduit[s] devant lui ». B.14. Il n'appartient pas à la Cour d'apprécier les techniques utilisées par le législateur, sauf si elles ont pour effet de créer des différences de traitement qui seraient contraires aux articles 10 et 11 de la Constitution. Ce serait le cas si certains justiciables étaient privés de manière discriminatoire de garanties juridictionnelles accordées à chacun. vernietiging in te stellen, wat « de termijn binnen welke de Raad van State uitspraak kan doen over de bij hem ingestelde beroepen vertraagt tot na de limiet van de redelijke termijn ». B.14. Het staat niet aan het Hof te oordelen over de technieken die de wetgever aanwendt, behoudens indien zij tot gevolg hebben dat verschillen in behandeling in het leven worden geroepen die in strijd zouden zijn met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet. Zulks zou het geval zijn indien de aan eenieder toegekende jurisdictionele waarborgen op een discriminerende manier aan sommige rechtzoekenden zouden worden ontzegd.
B.15.1. Les arrêtés royaux du 22 décembre 1995 et du 28 octobre 1996, B.15.1. De koninklijke besluiten van 22 december 1995 en 28 oktober
que les requérantes ont contestés devant le Conseil d'Etat, ont été 1996, die de verzoekers voor de Raad van State hebben betwist, zijn
rapportés par l'article 136 de la loi précitée du 22 février 1998. Par door artikel 136 van de voormelde wet van 22 februari 1998
ailleurs, le contenu de ces arrêtés, en ce qu'ils fixent le taux et ingetrokken. Bovendien is de inhoud van die besluiten, in zoverre zij
les modalités des cotisations pour les années 1995 et 1996, a été repris en substance à l'article 133 de la même loi du 22 février 1998, par lequel le principe d'une cotisation sur le chiffre d'affaires, ses différents taux - selon l'année considérée - ainsi que ses modalités sont désormais réglementés par le législateur lui-même, notamment pour ce qui concerne les cotisations pour les années 1995 et 1996 en cause en l'espèce. Il s'ensuit que l'interférence éventuelle dans les recours introduits, devant le Conseil d'Etat, à l'encontre des arrêtés précités est imputable non à l'article 10 contesté en l'espèce, mais aux articles 133 et 136 précités de la loi du 22 février 1998, ces dispositions étant en effet de nature, respectivement, à affecter l'intérêt des requérantes auxdits recours ou à les priver d'objet. Ces dispositions ne sont pas en cause en l'espèce et n'ont d'ailleurs pas été déclarées inconstitutionnelles par la Cour dans son arrêt n° 97/99. B.15.2. En ce que les requérantes se plaignent de ce que les recours formés par elles devant le Conseil d'Etat n'ont pas encore été tranchés et que la durée de ces procédures excède de ce fait le délai raisonnable, elles critiquent en réalité le fait que n'aient pas encore été pris en considération, dans le cadre desdites procédures, les éléments rappelés au considérant précédent. Cette situation n'est imputable ni au présent recours ni à la disposition qui en est l'objet. B.15.3. Le deuxième moyen ne peut être accueilli. Par ces motifs, la Cour rejette les recours. Ainsi prononcé en langue française, en langue néerlandaise et en langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 13 juillet 2001. Le greffier, P.-Y. Dutilleux. het tarief en de voorwaarden van de heffingen voor de jaren 1995 en 1996 vaststellen, in essentie overgenomen in artikel 133 van dezelfde wet van 22 februari 1998, waardoor het beginsel van een heffing op de omzet, de verschillende tarieven ervan - volgens het beschouwde jaar - alsmede de voorwaarden ervan voortaan door de wetgever zelf worden geregeld, met name wat de heffingen voor de jaren 1995 en 1996 betreft die te dezen in het geding zijn. Daaruit volgt dat de mogelijke inmenging in de voor de Raad van State ingestelde beroepen tegen de voormelde besluiten niet toe te schrijven is aan het te dezen betwiste artikel 10, maar aan de voormelde artikelen 133 en 136 van de wet van 22 februari 1998, aangezien die bepalingen immers respectievelijk van die aard zijn dat ze het belang van de verzoeksters bij de genoemde beroepen raken of ze zonder voorwerp maken. Die bepalingen zijn te dezen niet in het geding en zijn trouwens niet door het Hof ongrondwettig verklaard in zijn arrest nr. 97/99. B.15.2. In zoverre de verzoeksters zich erover beklagen dat de door hen ingestelde beroepen voor de Raad van State nog niet zijn beslecht en dat de duur van die procedures daardoor de redelijke termijn overschrijdt, bekritiseren zij in werkelijkheid het feit dat, in het kader van de genoemde procedures, de in de vorige overweging in herinnering gebrachte elementen nog niet in overweging zijn genomen. Die situatie kan niet worden toegeschreven aan het onderhavige beroep, noch aan de bepaling die het voorwerp ervan uitmaakt. B.15.3. Het tweede middel kan niet worden aangenomen. Om die redenen, het Hof verwerpt de beroepen. Aldus uitgesproken in het Frans, het Nederlands en het Duits, overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 13 juli 2001. De griffier, P.-Y. Dutilleux.
Le président, M. Melchior. De voorzitter, M. Melchior.
^