Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt De La Cour Constitutionelle du --
← Retour vers "Arrêt n° 75/2001 du 31 mai 2001 Numéro du rôle : 1891 En cause : le recours en annulation de l'article 8 du décret du Parlement flamand du 18 mai 1999 contenant diverses mesures d'accompagnement du budget 1999, introduit par la Fédération bel La Cour d'arbitrage, composée du président M. Melchior, des juges L. François, A. Arts, R. Henne(...)"
Arrêt n° 75/2001 du 31 mai 2001 Numéro du rôle : 1891 En cause : le recours en annulation de l'article 8 du décret du Parlement flamand du 18 mai 1999 contenant diverses mesures d'accompagnement du budget 1999, introduit par la Fédération bel La Cour d'arbitrage, composée du président M. Melchior, des juges L. François, A. Arts, R. Henne(...) Arrest nr. 75/2001 van 31 mei 2001 Rolnummer 1891 In zake : het beroep tot vernietiging van artikel 8 van het decreet van het Vlaamse Parlement van 18 mei 1999 houdende diverse bepalingen naar aanleiding van de begroting 1999, ingesteld door Het Arbitragehof, samengesteld uit voorzitter M. Melchior, de rechters L. François, A. Arts, R. (...)
COUR D'ARBITRAGE ARBITRAGEHOF
Arrêt n° 75/2001 du 31 mai 2001 Arrest nr. 75/2001 van 31 mei 2001
Numéro du rôle : 1891 Rolnummer 1891
En cause : le recours en annulation de l'article 8 du décret du In zake : het beroep tot vernietiging van artikel 8 van het decreet
Parlement flamand du 18 mai 1999 contenant diverses mesures van het Vlaamse Parlement van 18 mei 1999 houdende diverse bepalingen
d'accompagnement du budget 1999, introduit par la Fédération belge des naar aanleiding van de begroting 1999, ingesteld door de Federatie van
exploitants d'autobus et d'autocars et des organisateurs de voyages et de Belgische autobus- en autocarondernemers en van reisorganisatoren
par la s.a. Autocars Van Mullem. en door de n.v. Autocars Van Mullem.
La Cour d'arbitrage, Het Arbitragehof,
composée du président M. Melchior, des juges L. François, A. Arts, R. samengesteld uit voorzitter M. Melchior, de rechters L. François, A.
Henneuse et M. Bossuyt, et, conformément à l'article 60bis de la loi Arts, R. Henneuse en M. Bossuyt, en, overeenkomstig artikel 60bis van
spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage, du président de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof, emeritus
émérite G. De Baets et du juge honoraire J. Delruelle, assistée du voorzitter G. De Baets en ererechter J. Delruelle, bijgestaan door de
greffier L. Potoms, présidée par le président émérite G. De Baets, griffier L. Potoms, onder voorzitterschap van emeritus voorzitter G.
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : De Baets, wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet du recours I. Onderwerp van het beroep
Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 22 Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 22 februari
février 2000 et parvenue au greffe le 23 février 2000, un recours en 2000 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 23
februari 2000, is beroep tot vernietiging ingesteld van artikel 8 van
annulation de l'article 8 du décret du Parlement flamand du 18 mai het decreet van het Vlaamse Parlement van 18 mei 1999 houdende diverse
1999 contenant diverses mesures d'accompagnement du budget 1999 bepalingen naar aanleiding van de begroting 1999 (bekendgemaakt in het
(publié au Moniteur belge du 30 septembre 1999), qui modifie l'article Belgisch Staatsblad van 30 september 1999), waarbij artikel 3 van het
3 du décret du 31 juillet 1990 portant création de la Société des decreet van 31 juli 1990 tot oprichting van de Vlaamse
transports flamande, a été introduit par la Fédération belge des Vervoermaatschappij wordt gewijzigd, door de Federatie van de
exploitants d'autobus et d'autocars et des organisateurs de voyages, Belgische autobus- en autocarondernemers en van reisorganisatoren, met
dont le siège est établi à 1130 Bruxelles, avenue de la Métrologie 8, zetel te 1130 Brussel, Metrologielaan 8, en de n.v. Autocars Van
et par la s.a. Autocars Van Mullem, dont le siège social est établi à 9130 Beveren, Engelsesteenweg 72. Mullem, met maatschappelijke zetel te 9130 Beveren, Engelsesteenweg 72.
II. La procédure II. De rechtspleging
Par ordonnance du 23 février 2000, le président en exercice a désigné Bij beschikking van 23 februari 2000 heeft de voorzitter in functie de
les juges du siège conformément aux articles 58 et 59 de la loi rechters van de zetel aangewezen overeenkomstig de artikelen 58 en 59
spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage. van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof.
Les juges-rapporteurs ont estimé n'y avoir lieu de faire application De rechters-verslaggevers hebben geoordeeld dat er geen aanleiding was
des articles 71 ou 72 de la loi organique. om artikel 71 of 72 van de organieke wet toe te passen.
Le recours a été notifié conformément à l'article 76 de la loi Van het beroep is kennisgegeven overeenkomstig artikel 76 van de
organique, par lettres recommandées à la poste le 8 mars 2000. organieke wet bij op 8 maart 2000 ter post aangetekende brieven.
L'avis prescrit par l'article 74 de la loi organique a été publié au Het bij artikel 74 van de organieke wet voorgeschreven bericht is
Moniteur belge du 23 mars 2000. bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 23 maart 2000.
Des mémoires ont été introduits par : Memories zijn ingediend door :
- le Gouvernement flamand, place des Martyrs 19, 1000 Bruxelles, par - de Vlaamse Regering, Martelaarsplein 19, 1000 Brussel, bij op 25
lettre recommandée à la poste le 25 avril 2000; april 2000 ter post aangetekende brief;
- le Conseil des ministres, rue de la Loi 16, 1000 Bruxelles, par - de Ministerraad, Wetstraat 16, 1000 Brussel, bij op 25 april 2000
lettre recommandée à la poste le 25 avril 2000. ter post aangetekende brief.
Ces mémoires ont été notifiés conformément à l'article 89 de la loi Van die memories is kennisgegeven overeenkomstig artikel 89 op de
organique, par lettres recommandées à la poste le 18 mai 2000. organieke wet bij op 18 mei 2000 ter post aangetekende brieven.
Des mémoires en réponse ont été introduits par : Memories van antwoord zijn ingediend door :
- le Conseil des ministres, par lettre recommandée à la poste le 16 - de Ministerraad, bij op 16 juni 2000 ter post aangetekende brief;
juin 2000; - les parties requérantes, par lettre recommandée à la poste le 19 - de verzoekende partijen, bij op 19 juni 2000 ter post aangetekende
juin 2000. brief.
Par ordonnances des 29 juin 2000 et 30 janvier 2001, la Cour a prorogé Bij beschikkingen van 29 juni 2000 en 30 januari 2001 heeft het Hof de
termijn waarbinnen het arrest moet worden gewezen, verlengd tot
respectivement jusqu'aux 22 février 2001 et 22 août 2001 le délai dans respectievelijk 22 februari 2001 en 22 augustus 2001.
lequel l'arrêt doit être rendu.
Par ordonnance du 21 décembre 2000, la Cour a déclaré l'affaire en Bij beschikking van 21 december 2000 heeft het Hof de zaak in
état et fixé l'audience au 25 janvier 2001. gereedheid verklaard en de dag van de terechtzitting bepaald op 25
Cette ordonnance a été notifiée aux parties ainsi qu'à leurs avocats, januari 2001. Van die beschikking is kennisgegeven aan de partijen en hun advocaten
par lettres recommandées à la poste le 27 décembre 2000. bij op 27 december 2000 ter post aangetekende brieven.
A l'audience publique du 25 janvier 2001 : Op de openbare terechtzitting van 25 januari 2001 :
- ont comparu : - zijn verschenen :
. Me F. Vandendriessche, avocat au barreau de Bruxelles, pour les . Mr. F. Vandendriessche, advocaat bij de balie te Brussel, voor de
parties requérantes; verzoekende partijen;
. Me P. Peeters, avocat au barreau de Bruxelles, pour le Conseil des . Mr. P. Peeters, advocaat bij de balie te Brussel, voor de
ministres; Ministerraad;
. Me P. Van Orshoven, avocat au barreau de Bruxelles, pour le . Mr. P. Van Orshoven, advocaat bij de balie te Brussel, voor de
Gouvernement flamand; Vlaamse Regering;
- les juges-rapporteurs A. Arts et J. Delruelle ont fait rapport; - hebben de rechters-verslaggevers A. Arts en J. Delruelle verslag uitgebracht;
- les avocats précités ont été entendus; - zijn de voornoemde advocaten gehoord;
- l'affaire a été mise en délibéré. - is de zaak in beraad genomen.
La procédure s'est déroulée conformément aux articles 62 et suivants De rechtspleging is gevoerd overeenkomstig de artikelen 62 en volgende
de la loi organique, relatifs à l'emploi des langues devant la Cour. van de organieke wet, die betrekking hebben op het gebruik van de talen voor het Hof.
III. Objet des dispositions attaquées III. Onderwerp van de bestreden bepalingen
Het aangevochten artikel 8 van het decreet van het Vlaamse Parlement
L'article 8 attaqué du décret du Parlement flamand du 18 mai 1999 van 18 mei 1999 houdende diverse bepalingen naar aanleiding van de
contenant diverses mesures d'accompagnement du budget 1999 dispose : begroting 1999 bepaalt :
« L'article 3 du décret du 31 juillet 1990 portant création de la ` « Artikel 3 van het decreet van 31 juli 1990 tot oprichting van de
Vlaamse Vervoermaatschappij ', tel que modifié par le décret du 18 Vlaamse Vervoermaatschappij, zoals gewijzigd bij het decreet van 18
décembre 1992, est remplacé par ce qui suit : december 1992, wordt vervangen als volgt :
`

Article 3.La société a pour objet toute activité se rapportant directement ou indirectement, en tout ou en partie, aux transports en commun urbains et suburbains dans, à partir de ou vers la Région flamande. La société peut, dans son rayon d'action normal, entreprendre toutes les activités pour lesquelles son personnel, ses installations et ses équipements peuvent être utilisés, dans la mesure où ces activités se rapportent aux transports en commun urbains et suburbains, soit des transports réguliers y compris les moments de pointe au niveau de la demande, soit des transports réguliers spéciaux. Le Gouvernement flamand peut préciser la mission sociale de la VVM et fixer des conditions [marginales] relatives aux transports non réguliers.

'

Artikel 3.De maatschappij heeft tot doel elke activiteit die rechtstreeks of onrechtstreeks, geheel of gedeeltelijk verband houdt met het gemeenschappelijk stads- en streekvervoer verricht in het Vlaamse Gewest, vanuit of naar dit Gewest. De Maatschappij kan binnen haar normale werkingsgebied alle activiteiten opzetten waartoe haar personeel, haar installaties en haar uitrusting kunnen aangewend worden, in zover deze activiteiten verband houden met gemeenschappelijk stads- en streekvervoer, hetzij geregeld vervoer met inbegrip van het opvangen van piekmomenten in de vraag, hetzij bijzonder geregeld vervoer. De Vlaamse regering kan de maatschappelijke opdracht van de VVM nader omschrijven en randvoorwaarden vastleggen met betrekking tot het uitvoeren van ongeregeld vervoer.

La société peut créer d'autres entreprises ou y participer, moyennant De Maatschappij kan andere ondernemingen oprichten of eraan deelnemen,
l'accord préalable du Gouvernement flamand. ' » mits voorafgaandelijke toestemming van de Vlaamse regering. ' »
IV. En droit IV. In rechte
- A - - A -
Quant à la recevabilité Ten aanzien van de ontvankelijkheid
S'agissant de l'objet du recours Wat het onderwerp van het beroep betreft
A.1.1. Dans la requête, les parties requérantes demandent l'annulation A.1.1. In het verzoekschrift wordt de vernietiging gevraagd van het
de l'intégralité de l'article 8 du décret du 18 mai 1999. gehele artikel 8 van het decreet van 18 mei 1999.
A.1.2. Le Gouvernement flamand fait observer que les griefs exposés A.1.2. De Vlaamse Regering doet opmerken dat de grieven enkel tegen
sont exclusivement dirigés contre l'alinéa 3 de cet article. het derde lid van dat artikel gericht zijn.
A.1.3. Dans leur mémoire en réponse, les parties requérantes A.1.3. In hun memorie van antwoord bevestigen de verzoekende partijen
confirment que leur recours est limité à l'alinéa 3. dat hun beroep zich beperkt tot het derde lid.
Quant à l'intérêt des parties requérantes Wat het belang van de verzoekende partijen betreft
A.2.1. La première partie requérante invoque sa qualité d'union A.2.1. De eerste verzoekende partij beroept zich op haar hoedanigheid
professionnelle reconnue dans le secteur du transport en commun privé van erkende beroepsvereniging in de sector van het private bezoldigde
et rémunéré de personnes par la route. gemeenschappelijk personenvervoer op de weg.
Conformément à l'article 3 de ses statuts, elle souhaite défendre les Overeenkomstig artikel 3 van haar statuten wenst zij op te komen voor
intérêts professionnels de ses membres en attaquant une disposition de beroepsbelangen van haar leden door een decreetsbepaling aan te
décrétale « qui viole de manière manifeste et illicite leurs intérêts vechten « die manifest en op onrechtmatige wijze hun (collectieve)
(collectifs) ». belangen schendt ».
Selon la Fédération belge des exploitants d'autobus et d'autocars et Volgens de Federatie van de Belgische autobus- en autocarondernemers
des organisateurs de voyages (F.B.A.A.), la disposition attaquée en van reisorganisatoren (F.B.A.A.) maakt de aangevochten bepaling het
permet à la « Vlaamse Vervoermaatschappij » (V.V.M.) de déployer des de Vlaamse Vervoermaatschappij (V.V.M.) mogelijk om activiteiten te
activités sur le marché des transports non réguliers sur lequel les ontplooien op de markt van het ongeregeld vervoer, waar de leden van
membres de la F.B.A.A. sont par excellence actifs. De surcroît, de F.B.A.A. bij uitstek actief zijn. De introductie van de V.V.M.
l'introduction de la V.V.M. sur ce marché ne reste nullement limitée blijft bovendien geenszins beperkt tot de zogenaamde
aux trajets dit de renforcement. Elle affecterait grandement la part versterkingsritten. Die introductie zou het marktaandeel van de leden
de marché des membres de l'union professionnelle, d'autant que van de beroepsvereniging op ingrijpende wijze aantasten, te meer daar
l'intervention de la V.V.M., qui est soutenue par les pouvoirs
publics, aura pour effet de fausser la concurrence et de perturber le het optreden van de door de overheid gesteunde V.V.M. een
marché. La première partie requérante estime que le fait que le concurrentievervalsend en marktverstorend effect zal hebben. De
Gouvernement flamand soit autorisé à fixer les conditions marginales machtiging aan de Vlaamse Regering om de randvoorwaarden inzake de
pour l'organisation de services de transport non réguliers comporte en uitoefening van ongeregeld vervoer vast te leggen, houdt volgens de
outre le danger que ses membres se voient imposer des conditions eerste verzoekende partij bovendien het gevaar in dat aan haar leden
d'exploitation supplémentaires. bijkomende exploitatievoorwaarden worden opgelegd.
A.2.2. La seconde partie requérante déclare être par excellence active A.2.2. De tweede verzoekende partij verklaart als autocaronderneming
sur le marché flamand du transport non régulier en tant qu'entreprise bij uitstek actief te zijn op de Vlaamse markt van het ongeregeld
d'autocars. Elle voit ses intérêts professionnels menacés par la vervoer. Zij ziet haar professionele belangen door de aangevochten
disposition attaquée. bepaling in gevaar gebracht.
A.2.3. Le Gouvernement flamand fait valoir que les parties requérantes A.2.3. De Vlaamse Regering voert aan dat de verzoekende partijen niet
ne justifient pas de l'intérêt requis à l'annulation de l'alinéa 3 de doen blijken van het rechtens vereiste belang bij de vernietiging van
l'article 8 du décret du 18 mai 1999, qui se borne à donner het derde lid van artikel 8 van het decreet van 18 mei 1999, dat
l'autorisation de préciser l'objet social de la V.V.M. et de fixer les beperkt is tot een machtiging om de maatschappelijke opdracht van de
conditions marginales concernant l'organisation de services non réguliers. La seule observation formulée par les parties requérantes à cet égard est qu'il existerait un danger que des conditions d'exploitation supplémentaires soient imposées. Selon le Gouvernement flamand, ce danger est inexistant, étant donné que le membre de phrase litigieux ne l'autorise nullement à agir en vue de réglementer les services non réguliers. « Fixer des conditions [marginales] relatives aux transports non réguliers » se rapporte à l'objet social de la V.V.M. et n'a aucune portée normative, réglementaire ou de police pour tout V.V.M. nader te omschrijven en randvoorwaarden vast te leggen met betrekking tot het uitvoeren van ongeregeld vervoer. De enige opmerking van de verzoekende partijen hieromtrent is dat het gevaar zou bestaan dat bijkomende exploitatievoorwaarden worden opgelegd. Dat gevaar is volgens de Vlaamse Regering onbestaand, nu de gewraakte zinsnede haar geenszins toestaat om verordenend op te treden inzake ongeregeld vervoer. Het vastleggen van de « randvoorwaarden met betrekking tot het uitvoeren van ongeregeld vervoer » heeft betrekking op het maatschappelijk doel van de V.V.M. en heeft geen enkele normatieve, reglementaire of politionele draagwijdte voor anderen dan
autre que la V.V.M. elle-même. de V.V.M. zelf.
Pour le surplus, le Gouvernement flamand n'aperçoit pas ce qui Voor het overige ziet de Vlaamse Regering niet in wat de verzoekende
pourrait affecter défavorablement, et encore moins directement, les partijen ongunstig, laat staan rechtstreeks, zou kunnen raken. De
parties requérantes. La disposition attaquée exige l'intervention aangevochten bepaling vereist het bijzondere optreden van de Vlaamse
particulière du Gouvernement flamand. Le cas échéant, seule cette Regering. In voorkomend geval kan slechts dat optreden - en niet de
intervention - et non l'habilitation donnée à cette fin - pourrait opdracht daartoe - griefhoudend zijn.
être préjudiciable.
A.2.4. Les parties requérantes répondent qu'il ressort des travaux A.2.4. De verzoekende partijen antwoorden dat uit de parlementaire
préparatoires de la disposition attaquée que l'objectif est bel et voorbereiding van de aangevochten bepaling blijkt dat het wel degelijk
bien d'aboutir à des conditions marginales générales concernant de bedoeling is om te komen tot algemene randvoorwaarden voor het
l'organisation de services non réguliers, compte tenu notamment de la uitvoeren van ongeregeld vervoer, onder meer rekening houdend met de
réglementation européenne. Europese regelgeving.
Même si la disposition attaquée avait pour seul but de permettre à la Zelfs indien de aangevochten bepaling enkel tot doel zou hebben het de
V.V.M. de développer des activités dans le domaine des services non V.V.M. mogelijk te maken om ongeregelde vervoersactiviteiten te
réguliers, elle ouvre la voie à la V.V.M. pour déployer des activités ontwikkelen, dan nog opent zij de weg voor de V.V.M. om activiteiten
sur le marché sur lequel les membres de la F.B.A.A. et la deuxième te ontplooien in de markt waar de leden van de F.B.A.A. en de tweede
partie requérante sont actifs, ce qui affectera leur part de marché. verzoekende partij actief zijn, waardoor hun marktaandeel zal worden
Quant au fond aangetast.
Ten gronde
Premier moyen Eerste middel
A.3.1. Les parties requérantes invoquent la violation de l'article 35 A.3.1. De verzoekende partijen voeren de schending aan van artikel 35
de la Constitution et des articles 6, § 1er, X, 8°, et 10 de la loi van de Grondwet en van de artikelen 6, § 1, X, 8°, en 10 van de
spéciale du 8 août 1980 de réformes institutionnelles, en ce que bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen,
l'article 8, alinéa 3, du décret du 18 mai 1999 dispose que le doordat artikel 8, derde lid, van het decreet van 18 mei 1999 stelt
Gouvernement flamand peut fixer les conditions marginales relatives à dat de Vlaamse Regering de randvoorwaarden kan bepalen met betrekking
l'organisation de transports non réguliers, alors que les conditions tot het uitvoeren van ongeregeld vervoer, terwijl het bepalen van de
auxquelles ces transports peuvent être organisés relèvent de la voorwaarden waaronder het ongeregeld vervoer kan worden verricht tot
compétence exclusive du législateur fédéral. de exclusieve bevoegdheid van de federale wetgever behoort.
A.3.2. Le Conseil des ministres appuie ce moyen. Il estime lui aussi A.3.2. De Ministerraad ondersteunt het middel. Ook hij is van oordeel
que le législateur décrétal flamand a violé la compétence fédérale dat de Vlaamse decreetgever de exclusieve federale bevoegdheid inzake
exclusive en matière de services non réguliers en habilitant le het ongeregeld vervoer heeft geschonden door de Vlaamse Regering te
Gouvernement flamand à fixer « des conditions préalables » concernant machtigen tot het vastleggen van de « randvoorwaarden » met betrekking
l'organisation de services non réguliers. La compétence fédérale n'est tot het uitvoeren van ongeregeld vervoer. De federale bevoegdheid is
pas scindée selon qu'il s'agirait de règles générales ou de règles niet opgesplitst naargelang het zou gaan om algemene regels dan wel om
complémentaires. L'intervention du législateur décrétal ne peut, bijkomende regels. Het optreden van de decreetgever kan volgens de
estime le Conseil des ministres, s'inscrire dans le cadre des pouvoirs Ministerraad niet worden ingepast in de impliciete bevoegdheden
implicites dont la Région dispose conformément à l'article 10 de la waarover het Gewest beschikt overeenkomstig artikel 10 van de
loi spéciale du 8 août 1980 de réformes institutionnelles. bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen.
A.3.3. Selon le Gouvernement flamand, le moyen manque en fait, étant A.3.3. Volgens de Vlaamse Regering mist het middel feitelijke
donné que la disposition décrétale attaquée n'est pas une « grondslag, nu de aangevochten decreetsbepaling geen « regeling » op
réglementation » en matière de transport, ni a fortiori une het stuk van het vervoer, en a fortiori geen regeling inzake «
réglementation en matière de « services non réguliers », mais est ongeregeld vervoer » is, maar een loutere aanpassing van het statuut
simplement une adaptation du statut de la V.V.M. en vue de pouvoir van de V.V.M. om, zoals alle andere vervoermaatschappijen,
continuer à organiser des trajets de renforcement, comme toutes les versterkingsritten te kunnen blijven uitvoeren. De opdracht van de
autres sociétés de transport. La mission confiée au Gouvernement
flamand a exclusivement trait à des activités de et exercées par la Vlaamse Regering heeft uitsluitend betrekking op activiteiten van en
V.V.M. et « qui, pour le reste, sont probablement régies totalement door de V.V.M. « die voor het overige allicht integraal door federale
par des normes et des autorisations fédérales » s'il s'agit de normen en vergunningen worden beheerst » indien het om ongeregeld
services non réguliers. vervoer gaat.
Le Gouvernement flamand soutient que le titre de compétence de la De Vlaamse Regering betoogt dat de bevoegdheidsrechtelijke grondslag
disposition attaquée ne doit pas être recherché dans l'article 6, § 1er, van de aangevochten bepaling niet zozeer gezocht moet worden in
X, 8°, et encore moins dans l'article 10 de la loi spéciale du 8 août artikel 6, § 1, X, 8°, laat staan in artikel 10 van de bijzondere wet
van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen, maar in artikel
1980 de réformes institutionnelles, mais dans l'article 9, alinéa 2, 9, tweede lid, ervan, krachtens hetwelk de gewesten gedecentraliseerde
de celle-ci, en vertu duquel les régions peuvent créer des services diensten zoals de V.V.M. kunnen oprichten en hun statuut kunnen
décentralisés, tels que la V.V.M., et fixer leur statut : il bepalen : het komt dus uitsluitend aan het Vlaamse Gewest toe om het
appartient donc exclusivement à la Région flamande de définir l'objet maatschappelijk doel van de V.V.M. te bepalen, ook al heeft dit
social de la V.V.M., même si celui-ci concerne des matières qui, en betrekking op materies die als zodanig niet tot de normatieve
tant que telles, ne relèvent pas de la compétence normative de la bevoegdheid van het Gewest behoren.
Région. En ordre subsidiaire, le Gouvernement flamand fait observer « que les In ondergeschikte orde doet de Vlaamse Regering opmerken « dat de
` trajets de renforcement ' en question - en fait, la mise en service zogenaamde ' versterkingsritten ' - in feite het inleggen van ' extra
de ` bus spéciaux ' - relèvent en réalité également de la compétence bussen ' - eigenlijk ook tot de regelgevende bevoegdheid van het
réglementaire de la Région flamande, étant donné que l'on peut
difficilement nier que les ` trajets de renforcement ' constituent du Vlaamse Gewest behoren, aangezien bezwaarlijk kan worden ontkend dat
` transport en commun urbain et vicinal ' ou ` des services réguliers die ' versterkingsritten ' ' gemeenschappelijk stads- en streekvervoer
spécialisés ' au sens de l'article 6, § 1er, X, 8°, de la loi spéciale ' of ' bijzondere vormen van geregeld vervoer ' uitmaken in de zin van
du 8 août 1980 de réformes institutionnelles. » artikel 6, § 1, X, 8°, van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot
hervorming der instellingen ».
A.3.4. Les parties requérantes répondent que, selon les travaux A.3.4. De verzoekende partijen antwoorden dat het volgens de
préparatoires, le but du législateur décrétal était bel et bien parlementaire voorbereiding wel degelijk de bedoeling van de
d'aboutir à des conditions marginales générales « flamandes » en decreetgever was om te komen tot algemene « Vlaamse » randvoorwaarden
matière de services non réguliers. Si l'habilitation ne visait que le inzake het uitvoeren van ongeregeld vervoer. Indien de machtiging
fait de préciser la mission statutaire de la V.V.M., comme le prétend slechts betrekking zou hebben op het nader uitwerken van de statutaire
le Gouvernement flamand, on n'aperçoit pas, estiment les parties opdracht van de V.V.M., zoals de Vlaamse Regering beweert, valt
requérantes, pourquoi le membre de phrase « et fixer des conditions [marginales] relatives aux transports non réguliers » a été inclus dans l'article attaqué. Ce membre de phrase n'a d'effet utile que s'il implique un pouvoir réglementaire. Même si l'on adopte une interprétation restrictive, en vertu de laquelle ce pouvoir réglementaire ne vaudrait qu'à l'égard de la V.V.M., il y aurait violation de la compétence fédérale, qui inclut aussi bien les règles générales que les règles complémentaires. Enfin, la disposition décrétale ne peut, selon les parties requérantes, s'inscrire dans le cadre des pouvoirs implicites de la Région flamande. volgens de verzoekende partijen niet in te zien waarom de zinsnede « en randvoorwaarden vastleggen met betrekking tot het uitvoeren van ongeregeld vervoer » in het aangevochten artikel is opgenomen. Die zinsnede heeft maar nuttig effect indien zij ook een reglementaire bevoegdheid impliceert. Ook in een beperkende interpretatie als zou die reglementaire bevoegdheid slechts gelden voor de V.V.M., is er een schending van de federale bevoegdheid, die zowel de algemene als de bijkomende regels omvat. Ten slotte kan de decreetsbepaling volgens de verzoekende partijen niet in de impliciete bevoegdheden van het Vlaamse Gewest worden ingepast.
A.3.5. Le Conseil des ministres fait observer que la disposition A.3.5. De Ministerraad doet opmerken dat de Vlaamse Regering door de
attaquée habilite le Gouvernement flamand à fixer « des conditions aangevochten bepaling wordt gemachtigd om de « randvoorwaarden (vast
[marginales] relatives aux transports non réguliers », ce qui viole te leggen) met betrekking tot het uitvoeren van ongeregeld vervoer »,
indubitablement la compétence fédérale en matière de services non waarmee ongetwijfeld de federale bevoegdheid inzake het ongeregeld
réguliers. vervoer wordt miskend.
Selon le Conseil des ministres, l'argument subsidiaire du Gouvernement Volgens de Ministerraad is het ondergeschikte argument van de Vlaamse
flamand selon lequel les « parcours de renforcement » constitueraient Regering dat de « versterkingsritten » toch « gemeenschappelijk stads-
tout de même « du transport urbain et vicinal » ou « des services en streekvervoer » of « bijzondere vormen van geregeld vervoer »
réguliers spécialisés » au sens de l'article 6, § 1er, X, 8°, de la zouden uitmaken in de zin van artikel 6, § 1, X, 8°, van de bijzondere
loi spéciale n'est pas pertinent : en effet, le Gouvernement flamand wet, niet pertinent : de Vlaamse Regering wordt immers niet gemachtigd
n'a pas été habilité à fixer les conditions marginales concernant les
« parcours de renforcement », mais bien des conditions relatives aux « om de randvoorwaarden vast te leggen inzake de « versterkingsritten »,
services non réguliers ». maar wel inzake het « ongeregeld vervoer ».
Deuxième moyen Tweede middel
A.4.1. Les parties requérantes soutiennent, dans un second moyen, que A.4.1. De verzoekende partijen voeren in een tweede middel aan dat de
la disposition attaquée viole également l'article 9 de la loi spéciale aangevochten bepaling ook in strijd is met artikel 9 van de bijzondere
du 8 août 1980 de réformes institutionnelles, en ce qu'elle habilite wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen, doordat zij
le Gouvernement flamand à préciser la mission de la V.V.M. et à fixer de Vlaamse Regering ertoe machtigt de opdracht van de V.V.M. nader te
les conditions marginales relatives à l'organisation de services non omschrijven en de randvoorwaarden vast te leggen met betrekking tot
het uitvoeren van ongeregeld vervoer, terwijl die bevoegdheid op grond
réguliers, alors que, en vertu de l'article 9 de la loi spéciale, van artikel 9 van de bijzondere wet uitsluitend toekomt aan de
cette compétence appartient exclusivement au législateur décrétal, decreetgever, die daarbij geen machtiging aan de uitvoerende macht mag
qui, en cette matière, ne peut déléguer au pouvoir exécutif. verlenen.
A.4.2. Le Conseil des ministres appuie le moyen : l'article 9 dispose A.4.2. De Ministerraad ondersteunt het middel : in artikel 9 wordt
explicitement que le législateur décrétal règle la compétence de ses uitdrukkelijk bepaald dat de decreetgever de bevoegdheid van de eigen
organismes propres. Ce pouvoir ne peut être délégué au gouvernement, à instellingen regelt. Die bevoegdheid kan niet worden gedelegeerd aan
moins que l'habilitation ne se limite à des mesures de détail ou à des de regering, tenzij de delegatie zich beperkt tot detailmaatregelen of
mesures de simple exécution, ce qui n'est pas le cas en l'espèce. maatregelen van loutere uitvoering, wat te dezen niet het geval is.
Le Conseil des ministres rappelle que le principe de légalité précité De Ministerraad herinnert eraan dat het voormelde legaliteitsbeginsel
constitue, selon la Cour elle-même (arrêt n° 24/98 du 10 mars 1998), volgens het Hof zelf (arrest nr. 24/98 van 10 maart 1998) een bevoegdheidverdelende regel is.
une règle répartitrice de compétences. A.4.3. Volgens de Vlaamse Regering mist het tweede middel evenzeer als
A.4.3. Selon le Gouvernement flamand, le second moyen manque en fait, het eerste feitelijke grondslag aangezien het niet gaat om het
tout comme le premier, étant donné qu'il ne s'agit pas de l'exercice uitoefenen van een regelgevende bevoegdheid maar om het preciseren van
d'un pouvoir réglementaire mais de préciser l'objet statutaire de la het statutair doel van de V.V.M., met randvoorwaarden die enkel voor
V.V.M. et de fixer des conditions marginales valables uniquement pour de V.V.M. gelden.
celle-ci. Le Gouvernement flamand estime que les parties requérantes exagèrent De Vlaamse Regering is van mening dat de verzoekende partijen te ver
lorsqu'elles considèrent l'ensemble de l'alinéa 2 de l'article 9 de la gaan als zij het gehele tweede lid van artikel 9 van de bijzondere wet
loi spéciale comme un principe de légalité. Le législateur décrétal opvatten als een legaliteitsbeginsel. Het maatschappelijk doel van een
peut, sans conteste, confier à son gouvernement le soin de définir regionale gedecentraliseerde instelling kan zonder bezwaar door de
l'objet social d'un organisme régional décentralisé. decreetgever aan zijn regering worden opgedragen.
Pour le Gouvernement flamand, le renvoi à l'arrêt n° 24/98 n'est pas Voor de Vlaamse Regering is de verwijzing naar het arrest nr. 24/98
pertinent, étant donné qu'il était question dans cet arrêt de la irrelevant aangezien in dat arrest de delegatie aan de betrokken
délégation d'une compétence, de surcroît réglementaire, à instelling - dus niet aan de regering - van een bovendien regelgevende
l'institution concernée elle-même, et donc pas au gouvernement. bevoegdheid aan de orde stond.
A supposer que le législateur décrétal ne puisse, selon l'article 9 de Gesteld dat de decreetgever volgens artikel 9 van de bijzondere wet
la loi spéciale, déléguer quoi que ce soit en matière de statut de ses niet het minste inzake het statuut van de eigen instellingen zou mogen
organismes propres, la Cour n'est pas compétente, selon le delegeren, dan nog is het Hof volgens de Vlaamse Regering niet bevoegd
Gouvernement flamand, pour exercer un contrôle y relatif, en l'absence om daarop toe te zien, bij ontstentenis van enig «
d'un quelconque « conflit de compétence » entre l'Etat, les bevoegdheidsconflict » tussen de Staat, de gemeenschappen en de
communautés et les régions. gewesten.
De façon plus subsidiaire, le Gouvernement flamand fait observer que
l'article 9 n'empêche pas que des dispositions accessoires soient Meer ondergeschikt doet de Vlaamse Regering opmerken dat artikel 9
niet belet dat bijkomstige bepalingen door de uitvoerende macht worden
adoptées par le pouvoir exécutif, ce qui est le cas en l'espèce avec geregeld, wat in casu is gebeurd met de machtiging aan de Vlaamse
l'habilitation donnée au Gouvernement flamand en vue de « préciser la Regering om de « maatschappelijke opdracht van de V.V.M. nader te
mission sociale de la V.V.M. et fixer des conditions [marginales] [ . omschrijven en randvoorwaarden vast te leggen [ . ] ».
] ». A.4.4. Dans leur mémoire en réponse, les parties requérantes affirment A.4.4. In hun memorie van antwoord stellen de verzoekende partijen dat
qu'il résulte de l'arrêt n° 24/98 de la Cour que l'article 9, alinéa uit het arrest nr. 24/98 van het Hof volgt dat artikel 9, tweede lid,
2, de la loi spéciale non seulement empêche que les matières à régler van de bijzondere wet niet enkel verhindert dat de bij decreet te
par décret soient déléguées à un organisme public autonome mais qualifie de façon générale ces matières comme réservées aux autorités législatives, à l'exclusion de toute autre autorité. Les parties requérantes soulignent que, dans cet arrêt, la Cour a également défini le principe de légalité de l'article 9, alinéa 2, comme une règle répartitrice de compétences. Pour autant qu'il serait admis avec le Gouvernement flamand qu'une délégation fût possible, les parties requérantes estiment que l'habilitation attaquée peut difficilement être réputée avoir trait à des mesures de détail ou à des mesures de simple exécution. A.4.5. Le Conseil des ministres, dans son mémoire en réponse, fait lui aussi à nouveau référence à l'arrêt n° 24/98. La distinction que le Gouvernement flamand fait, concernant cet arrêt, entre une délégation à un organisme et une délégation à un gouvernement est, selon le Conseil des ministres, dénuée de pertinence. Le Conseil des ministres soutient encore qu'il s'agit clairement en l'espèce de quelque chose de plus que le fait de fixer des règles complémentaires. regelen aangelegenheden worden gedelegeerd aan een autonome overheidsinstelling, maar die aangelegenheden in het algemeen aanmerkt als voorbehouden aan de wetgevende overheden, met uitsluiting van alle andere overheden. De verzoekende partijen wijzen erop dat het Hof in dat arrest ook het legaliteitsbeginsel van artikel 9, tweede lid, als een bevoegdheidverdelende regel heeft aangemerkt. Voor zover met de Vlaamse Regering al zou worden aangenomen dat delegatie mogelijk was, dan nog zijn de verzoekende partijen van mening dat de bestreden machtiging bezwaarlijk geacht kan worden betrekking te hebben op detailmaatregelen of maatregelen van loutere uitvoering. A.4.5. Ook de Ministerraad refereert in zijn memorie van antwoord opnieuw aan het arrest nr. 24/98. Het onderscheid dat de Vlaamse Regering met betrekking tot dat arrest maakt tussen een delegatie aan een instelling in plaats van aan een regering is volgens de Ministerraad niet pertinent. De Ministerraad betoogt nog dat het te dezen duidelijk om meer gaat dan het vaststellen van bijkomstige regelen.
Enfin, le Conseil des ministres rappelle que l'article 9 est également Ten slotte herhaalt de Ministerraad dat artikel 9 ook wordt geschonden
violé parce que le législateur décrétal crée une institution dans une doordat de decreetgever een instelling opricht in een aangelegenheid
matière qui ne relève pas de sa compétence : en effet, la V.V.M. se die niet tot zijn bevoegdheid behoort : de V.V.M. krijgt immers de
voit accorder la possibilité d'être active dans des matières qui ne mogelijkheid om actief te zijn in aangelegenheden die niet behoren tot
relèvent pas de la compétence de la Région flamande. de bevoegdheid van het Vlaamse Gewest.
- B - - B -
Quant à la recevabilité Ten aanzien van de ontvankelijkheid
Concernant l'objet du recours et la disposition entreprise Wat het onderwerp van het beroep en de aangevochten bepaling betreft
B.1. Dans la requête, il est demandé l'annulation de l'ensemble de B.1. In het verzoekschrift wordt de vernietiging gevorderd van het
l'article 8 du décret du 18 mai 1999. gehele artikel 8 van het decreet van 18 mei 1999.
Le Gouvernement flamand fait observer que les griefs visent uniquement De Vlaamse Regering doet opmerken dat de grieven enkel tegen het derde
l'alinéa 3 de cet article. lid van dat artikel zijn gericht.
Dans leur mémoire en réponse, les parties requérantes font savoir que De verzoekende partijen geven in hun memorie van antwoord te kennen
l'alinéa 3 seul est visé. dat enkel het derde lid beoogd is.
La Cour limite par conséquent son examen à l'article 8, alinéa 3, du Het Hof beperkt zijn onderzoek derhalve tot artikel 8, derde lid, van
décret du 18 mai 1999, qui dispose : het decreet van 18 mei 1999, dat bepaalt :
« Le Gouvernement flamand peut préciser la mission sociale de la VVM « De Vlaamse regering kan de maatschappelijke opdracht van de VVM
et fixer des conditions [marginales] relatives aux transports non nader omschrijven en randvoorwaarden vastleggen met betrekking tot het
réguliers. » uitvoeren van ongeregeld vervoer. »
Concernant l'intérêt des parties requérantes Wat het belang van de verzoekende partijen betreft
B.2.1. La Fédération belge des exploitants d'autobus et d'autocars et B.2.1. De Federatie van de Belgische autobus- en autocarondernemers en
des organisateurs de voyages (F.B.A.A.), première partie requérante, van reisorganisatoren (F.B.A.A.), eerste verzoekende partij, verklaart
déclare défendre les intérêts de ses membres, qui sont actifs dans le op te komen voor de belangen van haar leden, die actief zijn in de
secteur des « services non réguliers ». Selon l'union professionnelle, sector van het zogenaamde « ongeregeld vervoer ». Volgens de
la disposition attaquée pourrait avoir pour conséquence que la part de beroepsvereniging zou de aangevochten bepaling tot gevolg kunnen
marché de ses membres se réduise suite à l'entrée de la « Vlaamse hebben dat het marktaandeel van haar leden inkrimpt door de intrede
Vervoermaatschappij » (V.V.M.) dans ce secteur du transport et que van de Vlaamse Vervoermaatschappij (V.V.M.) in die vervoersector en
ceux-ci se voient imposer des conditions d'exploitation complémentaires. dat hen bijkomende exploitatievoorwaarden worden opgelegd.
B.2.2. La s.a. Autocars Van Mullem, deuxième partie requérante, qui B.2.2. De n.v. Autocars Van Mullem, tweede verzoekende partij, die
déclare avoir comme activité professionnelle les services non verklaart ongeregeld vervoer als beroepsactiviteit te hebben, stelt
réguliers, affirme que la disposition attaquée menace ses intérêts dat haar professionele belangen door de aangevochten bepaling in
professionnels. gevaar worden gebracht.
B.2.3. Le Gouvernement flamand considère que la disposition attaquée B.2.3. Volgens de Vlaamse Regering houdt de aangevochten bepaling
ne contient qu'une habilitation à préciser l'objet social de la V.V.M. enkel een machtiging in om de maatschappelijke opdracht van de V.V.M.
nader te omschrijven en om de randvoorwaarden vast te leggen met
et à fixer les conditions marginales relatives à l'organisation de betrekking tot het uitvoeren van ongeregeld vervoer, en doen de
services non réguliers et que les parties requérantes ne justifient verzoekende partijen niet blijken van het rechtens vereiste belang bij
pas de l'intérêt requis à l'annulation de cette disposition. de vernietiging ervan.
B.2.4. Etant donné que la question de l'intérêt des parties B.2.4. Aangezien de vraag naar het belang van de verzoekende partijen
requérantes est liée à celle de la portée de la disposition attaquée, samenhangt met de vraag naar de draagwijdte van de aangevochten
l'exception d'irrecevabilité est examinée en même temps que le fond de bepaling, wordt de exceptie van niet-ontvankelijkheid samen met de
l'affaire. grond van de zaak behandeld.
Quant au fond Ten gronde
Premier moyen Eerste middel
B.3. Selon les parties requérantes, l'article 8, alinéa 3, du décret B.3. Volgens de verzoekende partijen schendt artikel 8, derde lid, van
du 18 mai 1999 viole l'article 35 de la Constitution et les articles het decreet van 18 mei 1999 artikel 35 van de Grondwet en de artikelen
6, § 1er, X, 8°, et 10 de la loi spéciale du 8 août 1980 de réformes 6, § 1, X, 8°, en 10 van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot
institutionnelles, en tant qu'il habilite le Gouvernement flamand à hervorming der instellingen in zoverre het de Vlaamse Regering ertoe
fixer les conditions marginales relatives à l'organisation de services machtigt de randvoorwaarden te bepalen met betrekking tot het
non réguliers, alors que cette matière relève de la compétence uitvoeren van ongeregeld vervoer, terwijl zulks tot de exclusieve
exclusive du législateur fédéral. bevoegdheid van de federale wetgever behoort.
B.4. En tant qu'il dénonce une violation de l'article 35 de la B.4. In zoverre het middel de schending aanvoert van artikel 35 van de
Constitution, le moyen ne peut être examiné, en raison de l'absence de Grondwet kan het niet worden onderzocht, bij ontstentenis van een in
la loi visée à l'alinéa 2 de l'article précité de la Constitution, loi het tweede lid van dat grondwetsartikel bedoelde wet, waarin krachtens
qui, en vertu de la disposition transitoire qui accompagne cet de overgangsbepaling bij dat artikel de datum van inwerkingtreding
ervan moet worden bepaald.
article, doit déterminer la date d'entrée en vigueur de ce dernier. B.5.1. Het eveneens in het middel aangevoerde artikel 6, § 1, X, 8°,
B.5.1. L'article 6, § 1er, X, 8°, de la loi spéciale du 8 août 1980 de van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der
réformes institutionnelles, inséré par la loi spéciale du 8 août 1988 instellingen, ingevoegd bij de bijzondere wet van 8 augustus 1988 en
et modifié par la loi spéciale du 16 juillet 1993, également invoqué gewijzigd bij de bijzondere wet van 16 juli 1993, bepaalt :
au moyen, dispose : «

Art. 6.§ 1er. Les matières visées à l'article 107quater

«

Art. 6.§ 1. De aangelegenheden bedoeld in artikel 107quater [thans

[actuellement l'article 39] de la Constitution sont : artikel 39] van de Grondwet zijn :
[ . ] [ . ]
X. En ce qui concerne les travaux publics et le transport : X. Wat de openbare werken en het vervoer betreft :
[ . ] [ . ]
8° le transport en commun urbain et vicinal, en ce compris les 8° het gemeenschappelijk stads- en streekvervoer, met inbegrip van de
services réguliers spécialisés, les services de taxis et les services bijzondere vormen van geregeld vervoer, het taxivervoer en het
de location de voitures avec chauffeur; ». verhuren van auto's met chauffeur; ».
B.5.2. Dans l'exposé des motifs du projet qui allait devenir la loi B.5.2. In de memorie van toelichting bij het ontwerp van wat de
spéciale de 1988, il est dit à ce propos : bijzondere wet van 1988 zou worden, is dienaangaande gesteld :
« La compétence sur les transports urbains et vicinaux par métro, « De bevoegdheid over het stads- en streekvervoer per metro, pre- of
pré-métro ou semi-métro, par tram, trolleybus et autobus, qui est semi-metro, tram, trolleybus en autobus, die aan de Gewesten wordt
transférée aux Régions comprend plus particulièrement : le statut des overgedragen, behelst meer in het bijzonder : het statuut van de
sociétés de transport, la conclusion de contrats de gestion, vervoermaatschappijen, het afsluiten van beheerscontracten, de
l'infrastructure tant en surface que souterraine, l'organisation de infrastructuur, zowel ondergronds als bovengronds, de inrichting van
réseaux et les autorisations y afférentes, les tarifs et les de netten en de daaraan verbonden machtigingen, de tarieven en de
réductions tarifaires accordées, les contrats avec les loueurs de toegekende tariefverminderingen, de contracten met de verhuurders van
services de transport, le mode de calcul de l'indemnité qui leur est vervoerdiensten en de berekeningswijze van de aan deze betaalde
payée ainsi que les services de transports régionaux transfrontaliers. vergoeding, alsmede de grensoverschrijdende lijnen die behoren tot het
streekvervoer.
[ . ] [ . ]
Il est évident que du point de vue de la coordination des moyens de Uit het oogpunt van de coördinatie van de vervoermiddelen is het
transport, la compétence d'accorder des autorisations pour les evident dat de bevoegdheid voor het verlenen van machtigingen voor de
services réguliers spécialisés (transport d'écoliers, de travailleurs, bijzondere vormen van geregeld vervoer (leerlingenvervoer,
etc . ) est également transférée aux Régions. werknemersvervoer, enz . ) eveneens naar de Gewesten overgaat.
Comme dans toutes les branches des transports, la réglementation sur Zoals dit bij alle vervoertakken het geval is, blijft de
l'accès à la profession et au marché d'entrepreneur de transports reglementering inzake toegang tot het beroep en tot de markt van
nationaux et internationaux de personnes par la route (comprenant les ondernemer van nationaal en internationaal personenvervoer over de weg
conditions de compétence professionnelle, fiabilité, cautionnement et (inhoudende de vereisten inzake vakbekwaamheid, betrouwbaarheid,
autres exigences de qualité quant aux véhicules) reste de la borgtocht en andere kwaliteitseisen inzake de voertuigen) tot de
compétence du Gouvernement national. » (Doc. parl., Chambre, S.E. bevoegdheid behoren van de nationale Regering. » (Parl. St., Kamer,
1988, n° 516/1, pp. 16-17) Selon le ministre des Communications et des Réformes institutionnelles de l'époque : « En ce qui concerne ce transport urbain et vicinal, il y a lieu, lors de la régionalisation, de distinguer clairement les services réguliers et les services occasionnels, notions qui ont d'ailleurs une définition européenne. Les services occasionnels désignent, en termes courants, le transport par autocar, dont relèvent aussi les services de ligne internationaux sur de très grandes distances. Tout comme pour le transport des marchandises par la route, il s'agit ici d'un secteur libre, non subventionné, sur lequel la compétence est de nature purement normative, réglementaire et de police. Cette compétence demeure nationale. Ceci concerne par exemple l'accès à la profession, le cautionnement, la sécurité, etc. Cette situation demeure inchangée. Les services réguliers, par contre, sont totalement régionalisés. Dans ce secteur, il y a lieu de faire la distinction entre le transport public, urbain et vicinal - les services concédés, notamment, relèvent B.Z. 1988, nr. 516/1, pp. 16-17) Volgens de toenmalige Minister van Verkeerswezen en Institutionele Hervormingen moet « wat dit stads- en streekvervoer betreft [ . ] bij de regionalisering een duidelijk onderscheid gemaakt worden tussen geregeld en ongeregeld vervoer, begrippen die trouwens een Europese definitie kennen. Met ongeregeld vervoer wordt in courante termen het vervoer per autocar bedoeld waartoe ook internationale lijndiensten over zeer lange afstand behoren. Net zoals bij het goederenvervoer over de weg gaat het hier om een vrije niet-gesubsidieerde sector waar de bevoegdheid louter normerend, reglementair en politioneel is. Deze bevoegdheid blijft nationaal. Dit geldt bijvoorbeeld voor de toegang tot het beroep, de borgtocht, de veiligheid, enzovoort. Aan die situatie verandert niets. Het geregeld vervoer daarentegen wordt volledig geregionaliseerd. In deze sector dient het onderscheid gemaakt tussen het openbaar, stads-
de ce secteur - et les services réguliers spécialisés qui comprennent en streekvervoer - de verpachte diensten onder meer horen daarin thuis
principalement mais pas uniquement les transports scolaires et de - en het bijzonder geregeld vervoer dat hoofdzakelijk maar niet
travailleurs. » (Ann., Chambre, 29 juillet 1988, pp. 1425-1426) uitsluitend leerlingen- en werknemersvervoer omvat » (Hand., Kamer, 29
juli 1988, pp. 1425-1426).
B.5.3. La distinction entre les « services réguliers », les « services B.5.3. Het onderscheid tussen « geregeld vervoer », « bijzondere
réguliers spécialisés » et les « services occasionnels » est faite vormen van geregeld vervoer » en « ongeregeld vervoer » wordt gemaakt
dans l'arrêté-loi du 30 décembre 1946 « relatif aux transports in de besluitwet van 30 december 1946 « betreffende het bezoldigd
rémunérés de voyageurs par route effectués par autobus et par autocars vervoer van personen over de weg met autobussen en met autocars »
», modifié par la loi du 29 juin 1984. zoals gewijzigd door de wet van 29 juni 1984.
Les « services réguliers » sont définis à l'article 3, § 1er, de Het « geregeld vervoer » is in artikel 3, § 1, van de besluitwet
l'arrêté-loi, comme étant : omschreven als :
« ceux qui assurent le transport en commun de personnes effectué selon « het gemeenschappelijk vervoer van personen [ . ], volgens een
une fréquence et une relation déterminée, ces services pouvant prendre frequentie en in een bepaalde relatie, waarbij reizigers aan de
ou déposer les voyageurs au point terminus éventuellement en cours de eindpunten en eventueel onderweg, op vooraf gekende stopplaatsen,
route à des arrêts préalablement fixés. » kunnen in- en uitstappen ».
Par « services réguliers spécialisés » il faut entendre, selon Met de « bijzondere vormen van geregeld vervoer » is volgens artikel
l'article 11, § 1er, de l'arrêté-loi : 11, § 1, van de besluitwet bedoeld :
« Quel que soit l'organisateur des transports, [ . ] ceux qui assurent « het gemeenschappelijk vervoer van personen [ . ], wie dit ook
le transport en commun de catégories déterminées de personnes à organiseert, van bepaalde categorieën van personen met uitsluiting van
l'exclusion d'autres voyageurs, dans la mesure où ces services sont andere reizigers, voor zover het vervoer geschiedt op de in artikel 3
effectués aux conditions indiquées à l'article 3. » bepaalde wijze. »
Les « services occasionnels » (non réguliers) sont définis à l'article Het « ongeregeld vervoer » is in artikel 14, § 1, van de besluitwet
14, § 1er, de l'arrêté-loi comme étant ceux qui ne répondent pas aux omschreven als het vervoer dat niet aan de voormelde definities
définitions précitées. Selon l'article 14, § 2, de l'arrêté-loi, les « beantwoordt. Volgens artikel 14, § 2, van de besluitwet omvat het «
services occasionnels » comprennent : ongeregeld vervoer » meer bepaald :
« A. Les circuits à portes fermées, c'est-à-dire les services exécutés « A. Het vervoer in gesloten rondritten, dat wil zeggen vervoer met
au moyen d'un même véhicule qui transporte sur tout le trajet le même hetzelfde voertuig dat dezelfde groep reizigers over het gehele
groupe de voyageurs et le ramène au lieu de départ; traject vervoert en naar de plaats van vertrek terugbrengt;
B. Les services comportant le voyage aller en charge et le voyage de B. Het vervoer waarbij de heenreis met reizigers en de terugreis
retour à vide; zonder reizigers plaatsvindt;
C. Les autres formes de services occasionnels à déterminer par le Roi. C. Andere, door de Koning te bepalen vormen van ongeregeld vervoer. »
» La distinction entre « services réguliers », « services réguliers Het onderscheid tussen « geregeld vervoer », « bijzondere vormen van
spécialisés » et « services occasionnels » correspond à celle que font geregeld vervoer » en « ongeregeld vervoer » wordt gemaakt
les règlements européens (précédemment le règlement n° 117/66/CEE du gelijklopend met de EG-verordeningen (voorheen verordening nr.
28 juillet 1966, actuellement le règlement n° 684/92 du 16 mars 1992, 117/66/EEG van 28 juli 1966, thans verordening nr. 684/92 van 16 maart
modifié par le règlement n° 11/98 du 11 décembre 1997), étant entendu 1992, gewijzigd bij verordening nr. 11/98 van 11 december 1997), met
que ceux-ci considèrent les « services réguliers spécialisés » comme dien verstande dat de « bijzondere vormen van geregeld vervoer »
une partie des « services réguliers ». daarin zijn aangemerkt als een onderdeel van het « geregeld vervoer ».
B.5.4. Il résulte de ce qui précède que les régions sont devenues B.5.4. Uit hetgeen voorafgaat volgt dat de gewesten in 1988, wat het
compétentes, en 1988, en ce qui concerne le transport en commun urbain gemeenschappelijk stads- en streekvervoer betreft, bevoegd zijn
et vicinal, pour les services réguliers et les services réguliers geworden voor het geregeld vervoer en de bijzondere vormen van
spécialisés, tels que ceux-ci sont définis aux articles 3, § 1er, et geregeld vervoer zoals omschreven in de artikelen 3, § 1, en 11, § 1,
11, § 1er, de l'arrêté-loi du 30 décembre 1946 « relatif aux van de besluitwet van 30 december 1946 betreffende het bezoldigd
transports rémunérés de voyageurs par route effectués par autobus et vervoer van personen over de weg met autobussen en met autocars. De
par autocars ». L'autorité fédérale est cependant demeurée compétente federale overheid is evenwel bevoegd gebleven voor het « ongeregeld
pour les « services non réguliers », qui comprennent toutes les formes vervoer », dat alle vormen van vervoer omvat die niet onder de
de transport qui ne répondent pas aux définitions précitées. voormelde omschrijvingen vallen.
B.6.1. Selon les travaux préparatoires de la disposition décrétale B.6.1. Volgens de parlementaire voorbereiding van de aangevochten
attaquée, il était nécessaire de définir mieux l'objet social de la « decreetsbepaling was het nodig de maatschappelijke opdracht van de
Vlaamse Vervoermaatschappij » en vue de préciser que la V.V.M. est Vlaamse Vervoermaatschappij nader te omschrijven om te preciseren dat
autorisée, de par ses statuts, à organiser des « parcours de de V.V.M. statutair gerechtigd is tot het uitvoeren van zogenaamde «
renforcement » et en vue de mettre en oeuvre la récente réglementation versterkingsritten » en om de recente Europese regelgeving te
européenne (Doc., Parlement flamand, 1989-1990, n° 1299-1, p. 7, et n° implementeren (Parl. St., Vlaams Parlement, 1989-1990, nr. 1299-1, p.
1299-12, p. 3). Il ressort des pièces déposées par le Gouvernement 7, en nr. 1299-12, p. 3). Uit de stukken van de Vlaamse Regering
flamand que « la proposition de modification de l'article 3 du décret blijkt dat « het voorstel tot wijziging van artikel 3 van het
du 31 juillet 1990 instituant la V.V.M. De Lijn a pour but de oprichtingsdecreet van 31 juli 1990 van de V.V.M. De Lijn [ . ] als
permettre au Gouvernement flamand de fixer les conditions marginales doel [heeft] de Vlaamse regering toe te laten de randvoorwaarden op te
dans lesquelles la V.V.M. peut faire face à des moments stellen met betrekking tot het opvangen van piekmomenten in de
d'intensification de la demande de transport. Le but n'est vervoersvraag door de V.V.M. Het is zeker niet de bedoeling dat de
certainement pas que la V.V.M. s'aventure sur le terrain du secteur V.V.M. zich op het terrein van de autocarsector zou begeven ».
des autocars ».
B.6.2. En adoptant la disposition attaquée, le législateur décrétal
entend régler la matière des parcours dits de renforcement, afin de B.6.2. Met de aangevochten bepaling beoogt de decreetgever de
pouvoir faire face aux « moments d'affluence ». De tels parcours de aangelegenheid van de zogenaamde versterkingsritten te regelen om de «
renforcement peuvent être considérés comme faisant partie des services piekmomenten » te kunnen opvangen. Dergelijke versterkingsritten
réguliers pour lesquels les régions sont compétentes. kunnen worden beschouwd als een onderdeel van het geregeld vervoer
Si l'habilitation décrétale entreprise qui permet au Gouvernement waarvoor de gewesten bevoegd zijn.
flamand de « fixer des conditions [marginales] relatives aux Indien de betwiste decretale machtiging die het « vastleggen van de
transports non réguliers » est interprétée comme laissant à ce randvoorwaarden met betrekking tot het ongeregeld vervoer » door de
Gouvernement le soin de fixer les limites dans lesquelles les parcours Regering mogelijk maakt zo wordt begrepen dat zij aan de Regering de
de renforcement demeurent dans le prolongement des services réguliers, zorg toevertrouwt om te bepalen binnen welke grenzen de
versterkingsritten in het verlengde blijven van het geregeld vervoer,
le législateur décrétal règle un aspect des services réguliers, regelt de decreetgever een aspect van het geregeld vervoer dat aan de
attribués aux régions. gewesten is toegewezen.
Ainsi considérée, la disposition n'est pas contraire aux dispositions Aldus beschouwd, is de bepaling niet in strijd met de in het middel
invoquées au moyen. aangevoerde bepalingen.
B.7. Le premier moyen ne peut être accueilli. B.7. Het eerste middel kan niet worden aangenomen.
Deuxième moyen Tweede middel
B.8. Les parties requérantes affirment que l'article 8, alinéa 3, du B.8. De verzoekende partijen voeren aan dat artikel 8, derde lid, van
décret du 18 mai 1999 est contraire à l'article 9 de la loi spéciale het decreet van 18 mei 1999 in strijd is met artikel 9 van de
du 8 août 1980 de réformes institutionnelles. Selon elles, c'est au bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen.
législateur décrétal - pour autant qu'il soit compétent - de régler Volgens hen staat het aan de decreetgever - indien hij al bevoegd is -
lui-même la matière en cause et il n'était pas autorisé à habiliter le de betrokken aangelegenheid zelf te regelen en vermocht hij de Vlaamse
Gouvernement flamand à préciser l'objet social de la V.V.M. et à fixer Regering niet ertoe te machtigen de maatschappelijke opdracht van de
des conditions marginales relatives à l'établissement de services non V.V.M. nader te omschrijven en randvoorwaarden vast te leggen met
réguliers. betrekking tot het uitvoeren van ongeregeld vervoer.
B.9. L'article 9 de la loi spéciale du 8 août 1980 dispose : B.9. Artikel 9 van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 bepaalt :
« Dans les matières qui relèvent de leurs compétences, les Communautés « In de aangelegenheden die tot hun bevoegdheid behoren, kunnen de
et les Régions peuvent créer des services décentralisés, des Gemeenschappen en de Gewesten gedecentraliseerde diensten,
établissements et des entreprises, ou prendre des participations en instellingen en ondernemingen oprichten of kapitaalsparticipaties
capital. nemen.
Le décret peut accorder aux organismes précités la personnalité Het decreet kan aan voornoemde organismen rechtspersoonlijkheid
juridique et leur permettre de prendre des participations en capital. toekennen en hun toelaten kapitaalsparticipaties te nemen.
Sans préjudice de l'article 87, § 4, il en règle la création, la Onverminderd artikel 87, § 4, regelt het hun oprichting,
composition, la compétence, le fonctionnement et le contrôle. » samenstelling, bevoegdheid, werking en toezicht. »
B.10. En indiquant lui-même dans quelles matières la compétence B.10. Door zelf aan te geven in welke aangelegenheden de bij het
attribuée aux communautés et aux régions par l'alinéa 1er de l'article
9 ne peut être exercée que par décret, c'est-à-dire en réservant eerste lid van artikel 9 aan de gemeenschappen en de gewesten
toegewezen bevoegdheid slechts bij decreet kan worden uitgeoefend, dit
wil zeggen door sommige bevoegdheden aan de wetgevende overheden van
certaines compétences aux autorités législatives des communautés et de gemeenschappen en de gewesten voor te behouden, heeft de bijzondere
des régions, le législateur spécial a exprimé une exigence qui doit wetgever een eis tot uitdrukking gebracht die moet worden beschouwd
être considérée comme une règle répartitrice de compétences, au sens als een bevoegdheidverdelende regel in de zin van artikel 1, 1°, van
de l'article 1er, 1°, de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof.
d'arbitrage. B.11. La règle de compétence de l'article 9 précité, aux termes duquel B.11. De bevoegdheidsregel van voormeld artikel 9, luidens hetwelk het
il appartient au législateur décrétal de régler la création, la
composition, la compétence, le fonctionnement et le contrôle de ses aan de decreetgever staat de oprichting, samenstelling, bevoegdheid,
établissements propres - ainsi que l'a fait le législateur décrétal werking en toezicht van de eigen instellingen te regelen - zoals de
flamand par son décret du 31 juillet 1990 portant création de la Vlaamse decreetgever heeft gedaan bij decreet van 31 juli 1990 tot
Société des transports flamande, qui est modifié par la disposition oprichting van de Vlaamse Vervoermaatschappij, dat door de
attaquée -, oblige le législateur décrétal à fixer les règles de base. Elle ne l'empêche toutefois pas de confier l'affinement de ces règles de base au pouvoir exécutif. Il n'apparaît pas que le législateur décrétal ait porté atteinte au principe de légalité contenu dans l'article 9 de la loi spéciale en habilitant le Gouvernement flamand à « préciser » l'objet social de la V.V.M. et à fixer les « conditions [marginales] » relatives à l'établissement de services non réguliers, dans les limites de compétence précisées plus haut en matière de transport en commun urbain et vicinal. B.12. Le moyen ne peut être accueilli. Par ces motifs, la Cour rejette le recours sous la réserve d'interprétation exposée en B.6.2. Ainsi prononcé en langue néerlandaise, en langue française et en langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 31 mai 2001. Le greffier, L. Potoms. Le président, aangevochten bepaling wordt gewijzigd -, verplicht de decreetgever ertoe de basisregels daarvan vast te stellen. Die regel staat evenwel niet eraan in de weg dat hij de nadere uitwerking van die basisregels aan de uitvoerende macht overlaat. Er blijkt niet dat de decreetgever aan het in artikel 9 van de bijzondere wet vervatte legaliteitsbeginsel afbreuk heeft gedaan door de Vlaamse Regering te machtigen om de maatschappelijke opdracht van de V.V.M. « nader » te omschrijven en om « randvoorwaarden » vast te leggen met betrekking tot het uitvoeren van ongeregeld vervoer binnen de hiervoor afgebakende bevoegdheid inzake het gemeenschappelijk stads- en streekvervoer. B.12. Het middel kan niet worden aangenomen. Om die redenen, het Hof verwerpt het beroep onder voorbehoud van de interpretatie uiteengezet in B.6.2. Aldus uitgesproken in het Nederlands, het Frans en het Duits, overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 31 mei 2001. De griffier, L. Potoms. De voorzitter,
G. De Baets. G. De Baets.
^