← Retour vers "Arrêt n° 42/2001 du 29 mars 2001 Numéro du rôle : 1865 En cause : le recours en annulation
du décret de la Région flamande du 18 mai 1999 modifiant l'article 257 du Code des impôts sur les revenus,
introduit par l'a.s.b.l. Vereniging voor Gre La Cour d'arbitrage, composée
des présidents G. De Baets et M. Melchior, des juges P. Martens, E(...)"
Arrêt n° 42/2001 du 29 mars 2001 Numéro du rôle : 1865 En cause : le recours en annulation du décret de la Région flamande du 18 mai 1999 modifiant l'article 257 du Code des impôts sur les revenus, introduit par l'a.s.b.l. Vereniging voor Gre La Cour d'arbitrage, composée des présidents G. De Baets et M. Melchior, des juges P. Martens, E(...) | Arrest nr. 42/2001 van 29 maart 2001 Rolnummer 1865 In zake : het beroep tot vernietiging van het decreet van het Vlaamse Gewest van 18 mei 1999 houdende wijziging van artikel 257 van het Wetboek van de inkomstenbelastingen, ingesteld door de Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters G. De Baets en M. Melchior, de rechters P. Mar(...) |
---|---|
COUR D'ARBITRAGE | ARBITRAGEHOF |
Arrêt n° 42/2001 du 29 mars 2001 | Arrest nr. 42/2001 van 29 maart 2001 |
Numéro du rôle : 1865 | Rolnummer 1865 |
En cause : le recours en annulation du décret de la Région flamande du | In zake : het beroep tot vernietiging van het decreet van het Vlaamse |
18 mai 1999 modifiant l'article 257 du Code des impôts sur les | Gewest van 18 mei 1999 houdende wijziging van artikel 257 van het |
revenus, introduit par l'a.s.b.l. Vereniging voor Grensarbeiders. | Wetboek van de inkomstenbelastingen, ingesteld door de v.z.w. Vereniging voor Grensarbeiders. |
La Cour d'arbitrage, | Het Arbitragehof, |
composée des présidents G. De Baets et M. Melchior, des juges P. | samengesteld uit de voorzitters G. De Baets en M. Melchior, de |
Martens, E. Cerexhe, R. Henneuse, E. De Groot et L. Lavrysen, assistée | rechters P. Martens, E. Cerexhe, R. Henneuse, E. De Groot en L. |
du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président G. De Baets, | Lavrysen, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter G. De Baets, |
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : | wijst na beraad het volgende arrest : |
I. Objet du recours | I. Onderwerp van het beroep |
Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 13 | Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 13 januari |
janvier 2000 et parvenue au greffe le 14 janvier 2000, l'a.s.b.l. | 2000 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 14 |
januari 2000, heeft de v.z.w. Vereniging voor Grensarbeiders, met | |
Vereniging voor Grensarbeiders, dont le siège social est établi à 3930 | maatschappelijke zetel te 3930 Hamont-Achel, Haverstraat 65, beroep |
Hamont-Achel, Haverstraat 65, a introduit un recours en annulation du | ingesteld tot vernietiging van het decreet van het Vlaamse Gewest van |
décret de la Région flamande du 18 mai 1999 modifiant l'article 257 du | 18 mei 1999 houdende wijziging van artikel 257 van het Wetboek van de |
Code des impôts sur les revenus (publié au Moniteur belge du 16 | inkomstenbelastingen (bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 16 |
juillet 1999). | juli 1999). |
II. La procédure | II. De rechtspleging |
Par ordonnance du 14 janvier 2000, le président en exercice a désigné | Bij beschikking van 14 januari 2000 heeft de voorzitter in functie de |
les juges du siège conformément aux articles 58 et 59 de la loi | rechters van de zetel aangewezen overeenkomstig de artikelen 58 en 59 |
spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage. | van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof. |
Les juges-rapporteurs ont estimé n'y avoir lieu de faire application | De rechters-verslaggevers hebben geoordeeld dat er geen aanleiding was |
des articles 71 ou 72 de la loi organique. | om artikel 71 of 72 van de organieke wet toe te passen. |
Le recours a été notifié conformément à l'article 76 de la loi | Van het beroep is kennisgegeven overeenkomstig artikel 76 van de |
organique, par lettres recommandées à la poste le 1er février 2000. | organieke wet bij op 1 februari 2000 ter post aangetekende brieven. |
L'avis prescrit par l'article 74 de la loi organique a été publié au | Het bij artikel 74 van de organieke wet voorgeschreven bericht is |
Moniteur belge du 9 février 2000. | bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 9 februari 2000. |
Le Gouvernement flamand, place des Martyrs 19, 1000 Bruxelles, a | De Vlaamse Regering, Martelaarsplein 19, 1000 Brussel, heeft een |
introduit un mémoire par lettre recommandée à la poste le 20 mars | memorie ingediend bij op 20 maart 2000 ter post aangetekende brief. |
2000. Ce mémoire a été notifié conformément à l'article 89 de la loi | Van die memorie is kennisgegeven overeenkomstig artikel 89 van de |
organique, par lettre recommandée à la poste le 5 mai 2000. | organieke wet bij op 5 mei 2000 ter post aangetekende brief. |
La partie requérante a introduit un mémoire en réponse par lettre | De verzoekende partij heeft een memorie van antwoord ingediend bij op |
recommandée à la poste le 6 juin 2000. | 6 juni 2000 ter post aangetekende brief. |
Par ordonnances des 29 juin 2000 et 20 décembre 2000, la Cour a | Bij beschikkingen van 29 juni 2000 en 20 december 2000 heeft het Hof |
prorogé respectivement jusqu'aux 13 janvier 2001 et 13 juillet 2001 le délai dans lequel l'arrêt doit être rendu. | de termijn waarbinnen het arrest moet worden gewezen, verlengd tot respectievelijk 13 januari 2001 en 13 juli 2001. |
Par ordonnance du 6 février 2001, la Cour a complété le siège par le | Bij beschikking van 6 februari 2001 heeft het Hof de zetel aangevuld |
juge L. Lavrysen. | met rechter L. Lavrysen. |
Bij beschikking van 7 februari 2001 heeft het Hof de zaak in | |
Par ordonnance du 7 février 2001, la Cour a déclaré l'affaire en état | gereedheid verklaard en de dag van de terechtzitting bepaald op 1 |
et fixé l'audience au 1er mars 2001. | maart 2001. |
Cette ordonnance a été notifiée aux parties ainsi qu'à leurs avocats, | Van die beschikking is kennisgegeven aan de partijen en hun advocaten |
par lettres recommandées à la poste le 8 février 2001. | bij op 8 februari 2001 ter post aangetekende brieven. |
A l'audience publique du 1er mars 2001 : | Op de openbare terechtzitting van 1 maart 2001 : |
- ont comparu : | - zijn verschenen : |
. Me W. Robben loco Me A. Van der Graesen, avocats au barreau de | . Mr. W. Robben loco Mr. A. Van der Graesen, advocaten bij de balie te |
Hasselt, pour la partie requérante; | Hasselt, voor de verzoekende partij; |
. Me P. Van Orshoven, avocat au barreau de Bruxelles, pour le | . Mr. P. Van Orshoven, advocaat bij de balie te Brussel, voor de |
Gouvernement flamand; | Vlaamse Regering; |
- les juges-rapporteurs L. Lavrysen et E. Cerexhe ont fait rapport; | - hebben de rechters-verslaggevers L. Lavrysen en E. Cerexhe verslag uitgebracht; |
- les avocats précités ont été entendus; | - zijn de voornoemde advocaten gehoord; |
- l'affaire a été mise en délibéré. | - is de zaak in beraad genomen. |
La procédure s'est déroulée conformément aux articles 62 et suivants | De rechtspleging is gevoerd overeenkomstig de artikelen 62 en volgende |
de la loi organique, relatifs à l'emploi des langues devant la Cour. | van de organieke wet, die betrekking hebben op het gebruik van de talen voor het Hof. |
III. En droit | III. In rechte |
- A - | - A - |
Quant à la recevabilité | Ten aanzien van de ontvankelijkheid |
A.1. Selon le Gouvernement flamand, le recours est irrecevable à | A.1. Volgens de Vlaamse Regering is het beroep onontvankelijk bij |
défaut d'intérêt. En effet, la partie requérante défend les | gebrek aan belang. De verzoekende partij komt immers op voor de |
travailleurs migrants qui ne sont pas des travailleurs frontaliers. A | migrerende werknemers die geen grensarbeiders zijn. Op het eerste |
première vue, la défense de leurs intérêts est conforme à son objet | gezicht beantwoordt dit aan haar statutaire doelstelling die erin |
statutaire, qui consiste à défendre « les intérêts des travailleurs | bestaat « de belangen van de migrerende werknemers te behartigen ». |
migrants ». Ce n'est toutefois que le 19 novembre 1999 que cet objet a | Die doelstelling is echter pas op 19 november 1999 in de plaats |
remplacé l'ancien objet social, qui consistait à « défendre les | gesteld van het vroeger maatschappelijk doel dat erin bestond « de |
intérêts des travailleurs frontaliers ». Le Gouvernement flamand en | belangen van de grensarbeiders te behartigen ». De Vlaamse Regering |
déduit que la modification des statuts a manifestement été opérée dans | leidt daaruit af dat de statutenwijziging klaarblijkelijk is |
l'optique de la recevabilité de l'actuel recours en annulation. | doorgevoerd met het oog op de ontvankelijkheid van het onderhavig |
beroep tot vernietiging. | |
Le Gouvernement flamand ajoute que le nouvel objet n'a pas encore été | Bovendien voert de Vlaamse Regering aan dat de nieuwe doelstelling nog |
publié au Moniteur belge. Il s'ensuit en premier lieu que la partie | niet is bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad. Daaruit vloeit in de |
requérante, en vertu de l'article 26, juncto l'article 9, de la loi du | eerste plaats voort dat de verzoekende partij zich krachtens artikel |
27 juin 1921 « accordant la personnalité civile aux associations sans | 26, juncto artikel 9, van de wet van 27 juni 1921 « waarbij aan de |
vereenigingen zonder winstgevend doel en aan de instellingen van | |
but lucratif et aux établissements d'utilité publique », ne peut | openbaar nut rechtspersoonlijkheid wordt verleend », niet op haar |
invoquer sa personnalité civile « et ne peut, a fortiori, pas | rechtspersoonlijkheid kan beroepen « en a fortiori evenmin of |
davantage invoquer son objet social, à tout le moins pas son nouvel objet social, qui n'a pas été publié, de sorte qu'elle n'est en tout cas pas recevable à ester en justice en vue de défendre les intérêts des travailleurs migrants qui ne sont pas des travailleurs frontaliers ». Par ailleurs, il s'ensuit que la partie requérante n'a, par le passé, pas défendu - a fortiori de manière durable - les intérêts des travailleurs migrants qui ne sont pas des travailleurs frontaliers. Elle n'aurait d'ailleurs pas pu le faire, car elle aurait de ce fait excédé le cadre de son objet social tel qu'il existait à l'époque. Le Gouvernement flamand souligne ensuite qu'au vu du rapport de la délibération relative à la modification statutaire du 19 novembre | tenminste niet op haar nieuwe, niet-gepubliceerde maatschappelijk doel, zodat zij alleszins niet op ontvankelijke wijze in rechte kan treden tot behartiging van het belang van migrerende arbeiders die geen grensarbeiders zijn ». Anderzijds, blijkt daaruit dat de verzoekende partij het belang van de migrerende arbeiders die geen grensarbeiders zijn, in het verleden niet heeft gediend, laat staan op duurzame wijze. Zij zou dat overigens niet hebben gekund want dan zou zij haar toenmalig maatschappelijk doel te buiten zijn gegaan. Overigens wijst de Vlaamse Regering erop dat de verzoekende partij, |
1999, la partie requérante, dénommée « Vereniging voor Grensarbeiders | die « Vereniging voor Grensarbeiders » heet, blijkens het |
[association de travailleurs frontaliers] », est composée de quatre | beraadslagingsverslag van haar statutenwijziging van 19 november 1999 |
membres, dont il est certain que personne n'est « travailleur migrant | uit vier leden bestaat, waarvan ongetwijfeld niemand « migrerend |
non frontalier ». | niet-grensarbeider » is. |
Enfin, le Gouvernement flamand observe que le décret présentement | Ten slotte merkt de Vlaamse Regering op dat het thans bestreden |
attaqué répond au grief formulé à l'époque par la partie requérante - | decreet tegemoetkomt aan de grief die de verzoekende partij destijds |
lorsqu'elle défendait encore les intérêts des travailleurs frontaliers | heeft aangekaart - toen zij nog voor de belangen van de grensarbeiders |
- dans son recours en annulation du décret du 9 juin 1998. En d'autres | opkwam - met haar beroep tot vernietiging van het decreet van 9 juni |
termes, dans l'intérêt des travailleurs migrants qui ne sont pas | 1998. Met andere woorden : omwille van het belang van de migrerende |
travailleurs frontaliers, la partie requérante souhaite à présent | werknemers die geen grensarbeiders zijn, wenst de verzoekende partij |
porter atteinte aux intérêts des travailleurs frontaliers. | nu afbreuk te doen aan het belang van de grensarbeiders. |
A.2. L'a.s.b.l. Vereniging voor Grensarbeiders produit la preuve de la | A.2. De v.z.w. Vereniging voor Grensarbeiders legt het bewijs voor van |
publication de ses statuts et des modifications des statuts aux | de publicatie van haar statuten en de wijzigingen ervan in de bijlagen |
annexes du Moniteur belge et de la décision du conseil | tot het Belgisch Staatsblad en van de beslissing van de raad van |
d'administration d'introduire un recours en annulation du décret | bestuur om een beroep tot vernietiging van het bestreden decreet in te |
entrepris. Aux termes de l'article 3 de ses statuts, elle a pour objet | stellen. Zij heeft luidens artikel 3 van haar statuten tot doel « de |
« la défense des intérêts des travailleurs migrants et ce dans tous | belangen van de migrerende werknemers te behartigen en dit op alle |
les domaines de la société ». L'objet originaire de l'association | domeinen van de samenleving ». Weliswaar had het oorspronkelijk doel |
portait, il est vrai, sur « les intérêts des travailleurs frontaliers | van de vereniging betrekking op « de belangen van de grensarbeiders », |
», mais, selon la partie requérante, la notion de « travailleur | maar volgens de verzoekende partij werd het begrip « grensarbeider » |
frontalier » n'était pas définie en droit (fiscal) belge. Cette notion | in het Belgisch (fiscaal) recht niet gedefinieerd. Het begrip had |
était dès lors dépourvue de portée juridique explicite aux yeux des | bijgevolg voor de oprichters van de verzoekende vereniging geen |
fondateurs de l'association requérante, mais elle visait la situation | uitdrukkelijke juridische inhoud, maar verwees naar de situatie van |
d'un travailleur qui travaillait au delà de la frontière. Ce n'est que par l'adoption du décret entrepris que cette notion reçut une signification plus restrictive en droit fiscal régional. Sur ce, la partie requérante a précisé son objet social. Elle ajoute qu'elle défend les intérêts de ses membres non seulement au niveau fiscal mais dans tous les domaines de la société, si bien qu'il est illogique de vouloir comprendre uniquement au sens fiscal, du moins telle que cette notion est décrite dans le décret entrepris, la notion de travailleurs frontaliers, telle qu'elle figurait à l'origine dans l'objet social de l'association. La partie requérante estime avoir défendu de manière durable les intérêts des travailleurs migrants. Dans le cadre du recours en | een werknemer die over de grens ging werken. Pas middels het bestreden decreet werd in het regionaal fiscaal recht een engere betekenis gegeven aan dat begrip. De verzoekende partij heeft daarop haar maatschappelijk doel verduidelijkt. Bovendien wijst zij erop dat zij de belangen van haar leden niet enkel op fiscaal vlak behartigt maar op alle domeinen van de samenleving, zodat het onlogisch is het begrip grensarbeiders, zoals oorspronkelijk opgenomen in de doelomschrijving, uitsluitend te willen begrijpen in de fiscale betekenis ervan, zoals thans omschreven in het bestreden decreet. De verzoekende partij meent dat zij op duurzame wijze in het belang van de migrerende werknemers is opgetreden. Naar aanleiding van het |
annulation du décret du 9 juin 1998, introduit par la partie | beroep tot vernietiging van het decreet van 9 juni 1998, ingediend |
requérante, celle-ci a déjà souligné que le décret présentement | door de verzoekende partij, heeft zij reeds erop gewezen dat het thans |
entrepris établissait une nouvelle discrimination (arrêt n° 126/99, | bestreden decreet een nieuwe discriminatie heeft ingevoerd (arrest nr. |
A.11). Elle renvoie ensuite au fait « qu'elle adresse régulièrement des écrits à ses membres, diffuse une revue destinée aux membres, a organisé une journée d'étude et contacte régulièrement les responsables politiques (belges et étrangers) » aux fins de défendre les intérêts des travailleurs qui travaillent au delà de la frontière. A titre d'exemple, la partie requérante a joint à son mémoire en réponse quelques lettres qui doivent étayer l'activité durable de l'association dans l'intérêt des travailleurs migrants. La partie requérante réfute la thèse du Gouvernement flamand selon laquelle elle porterait atteinte, par son recours en annulation, aux intérêts des travailleurs frontaliers. Sa requête dénonce essentiellement le fait que la distinction entre les travailleurs frontaliers définis dans le décret entrepris et les autres travailleurs qui travaillent au delà de la frontière est discriminatoire. En outre, l'annulation de la définition restrictive | 126/99, A.11). Voorts verwijst zij naar « het feit dat zij regelmatig geschreven werkstukken mededeelt aan haar leden, een ledenblad verspreidt, een studiedag heeft georganiseerd en regelmatig contact opneemt met (binnenlandse en buitenlandse) politieke verantwoordelijken » om de belangen van de werknemers die over de grens gaan werken te behartigen. Bij wijze van voorbeeld zijn bij de memorie van antwoord enkele brieven gevoegd die de duurzame werking van de vereniging in het belang van migrerende werknemers moeten staven. De verzoekende partij betwist de stelling van de Vlaamse Regering dat zij met haar beroep tot vernietiging afbreuk zou doen aan de belangen van de grensarbeiders. De essentie van haar verzoekschrift houdt in dat het onderscheid tussen de door het bestreden decreet omschreven grensarbeiders en de andere werknemers die over de grens gaan werken, discriminerend is. Bovendien heeft de vernietiging van de enge |
de la notion de « travailleur frontalier » n'implique pas qu'ils | omschrijving van het begrip « grensarbeider » niet tot gevolg dat zij |
perdent leur droit à une modération du précompte immobilier. Pareille | hun recht op vermindering van de onroerende voorheffing verliezen. Een |
annulation aurait uniquement pour effet que la réduction accordée | dergelijke vernietiging zou enkel tot gevolg hebben dat de toegekende |
s'applique à tous les travailleurs qui travaillent au delà de la frontière. | vermindering geldt voor alle werknemers die over de grens werken. |
Enfin, la partie requérante s'oppose à l'insinuation selon laquelle | Ten slotte kan de verzoekende partij niet instemmen met de insinuatie |
elle ne compterait que quatre membres. Ainsi qu'il ressort des statuts | dat zij slechts vier leden zou tellen. Zoals blijkt uit de statuten |
de l'association, seuls les membres effectifs ont le droit de vote à | van de vereniging hebben enkel de werkende leden stemrecht in de |
l'assemblée générale. Outre les membres effectifs, l'association | algemene vergadering. Naast de werkende leden telt de verzoekende |
requérante compte environ 900 membres non effectifs « qui versent | vereniging ongeveer 900 niet-werkende leden « die jaarlijks een |
annuellement une contribution (financière) et qui sont régulièrement | (financiële) bijdrage betalen en die op regelmatige wijze worden |
assistés dans leur situation particulière du travail hors frontière ». | bijgestaan in hun bijzondere situatie van het werken over de grens ». |
Quant au fond | Ten gronde |
A.3. Selon la partie requérante, le décret entrepris est contraire aux | A.3. Volgens de verzoekende partij is het bestreden decreet in strijd |
articles 10 et 11 de la Constitution en ce que, s'agissant de la | met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet doordat het, wat de |
modération du précompte immobilier, le décret établit une distinction | vermindering van de onroerende voorheffing betreft, een onderscheid |
invoert tussen twee categorieën van in het buitenland werkzame | |
entre deux catégories de contribuables travaillant à l'étranger dont | belastingplichtigen van wie de kinderen op grond van de wetgeving van |
les enfants ne sont pas admis au bénéfice des allocations familiales | het land van tewerkstelling niet in aanmerking komen voor |
en vertu de la législation du pays d'occupation, selon qu'ils habitent | kinderbijslag, naargelang zij al dan niet in de grensstreek wonen en |
et travaillent ou non dans la zone frontalière. Le critère de | werken. Het criterium van onderscheid kan niet naar redelijkheid |
distinction n'est pas raisonnablement justifiable, compte tenu du but | worden verantwoord, rekening houdend met het doel en de gevolgen van |
et des effets de la mesure et des principes en cause. | de maatregel en met de ter zake geldende beginselen. |
Avant l'adoption du décret entrepris, une réduction d'impôt n'était | Vóór het bestreden decreet werd enkel een belastingvermindering |
accordée que pour les enfants admis au bénéfice des allocations | toegekend voor de kinderen die in aanmerking komen voor een |
familiales. Etant donné que, dans certains pays, les allocations | kinderbijslag. Aangezien de kinderbijslag in bepaalde landen anders is |
familiales sont conçues autrement qu'en Belgique, certains enfants | geconcipieerd dan in België, kwamen sommige kinderen krachtens de |
n'étaient, en vertu de la législation étrangère applicable, pas admis | buitenlandse wetgeving waaraan zij zijn onderworpen niet in aanmerking |
au bénéfice des allocations familiales, alors qu'ils le seraient en | voor kinderbijslag, terwijl zij krachtens de Belgische wetgeving wel |
vertu de la législation belge. Le décret entrepris entendait « | daarvoor in aanmerking zouden komen. Het bestreden decreet beoogde de |
supprimer l'éventuelle discrimination à l'égard de ce groupe (certes | « mogelijke discriminatie ten aanzien van deze (weliswaar beperkte) |
limité) de travailleurs frontaliers ». | groep grensarbeiders weg te werken ». |
A l'estime de la partie requérante, le critère du « travailleur | Het criterium « grensarbeider » is echter naar het oordeel van de |
frontalier » est toutefois sans pertinence, étant donné que la | verzoekende partij niet pertinent aangezien de basisvoorwaarde voor de |
condition de base pour l'octroi d'une réduction d'impôt - « enfants | toekenning van de belastingvermindering - « kinderen die in aanmerking |
admis au bénéfice des allocations familiales » - n'est pas fondée sur le statut fiscal du contribuable (être reconnu ou non comme travailleur frontalier), mais sur son statut social (en l'espèce déterminé par le pays d'occupation). Compte tenu de l'objectif poursuivi par le législateur décrétal, la distinction entre travailleurs frontaliers et travailleurs migrants ne peut être justifiée. En effet, les deux catégories ne se distinguent que par le fait d'habiter ou non dans la zone frontalière ou de travailler ou non dans cette zone, alors que ces circonstances sont sans la moindre pertinence pour l'octroi ou non de la modération du précompte immobilier pour charge d'enfant. | komen voor kinderbijslag » - niet gebaseerd is op het fiscaal statuut van de belastingplichtige (het al dan niet erkend zijn als grensarbeider), maar wel op zijn sociaalrechtelijk statuut (in casu bepaald door het land van tewerkstelling). Het onderscheid tussen grensarbeider en migrerende werknemer kan, rekening houdend met het doel van de decreetgever, niet worden verantwoord. Beide categorieën onderscheiden zich immers enkel door het al dan niet woonachtig zijn in de grensstreek of het al dan niet werkzaam zijn in de grensstreek, terwijl die feitelijkheden totaal irrelevant zijn voor het al dan niet toekennen van de vermindering van onroerende voorheffing wegens kinderlast. |
A.4. Selon le Gouvernement flamand, le moyen manque en fait étant | A.4. Volgens de Vlaamse Regering mist het middel feitelijke grondslag |
donné que les travailleurs migrants qui ne sont pas des travailleurs | omdat de migrerende werknemers die geen grensarbeiders zijn het |
frontaliers ne seraient pas privés du bénéfice de la réduction | voordeel van de belastingvermindering niet zou zijn ontnomen. |
d'impôt. Certes, le nouvel article 257, § 2, 4°, du Code des impôts | Weliswaar is het nieuwe artikel 257, § 2, 4°, van het Wetboek van de |
sur les revenus ne vise que les travailleurs frontaliers, sans doute | inkomstenbelastingen alleen voor de grensarbeiders geschreven, allicht |
parce qu'il s'agit du quod plerumque fit du problème qui surgirait | vanwege het quod plerumque fit van het probleem dat zou rijzen bij de |
lors de l'application de l'article 257, § 1er, 2°, et que le | toepassing van artikel 257, § 1, 2°, waaraan de decreetgever wou |
législateur décrétal entendait résoudre, mais cela n'empêche pas que | tegemoetkomen, maar dat neemt niet weg dat iedereen, met inbegrip van |
tous, en ce compris les travailleurs occupés à l'étranger, peuvent | alle in het buitenland tewerkgestelde werknemers, zich nog steeds op |
encore invoquer l'article 257, § 1er, 2°, pour bénéficier de la | artikel 257, § 1, 2°, kan beroepen om de bewuste vermindering te |
réduction en question. Le Gouvernement flamand renvoie à cet égard au | genieten. De Vlaamse Regering verwijst daarvoor naar overweging B.5.4 |
considérant B.5.4 de l'arrêt n° 126/99. | van het arrest nr. 126/99. |
A.5. La partie requérante estime quant à elle que les contribuables | A.5. De verzoekende partij daarentegen is van mening dat de |
qui ne travaillent pas ou n'habitent pas dans la zone frontalière ne | belastingplichtigen die niet werkzaam of woonachtig zijn in de |
peuvent bénéficier d'une modération du précompte immobilier en vertu | grensstreek, niet op grond van artikel 257, § 1, 2°, van het Wetboek |
de l'article 257, § 1er, 2°, du Code des impôts sur les revenus. Toute | van de inkomstenbelastingen een vermindering van de onroerende |
autre appréciation reviendrait à « vider de tout sens le décret | voorheffing kunnen genieten. Anders oordelen zou « elke zin ontnemen |
entrepris » : ce décret a uniquement été adopté parce que le | aan het bestreden decreet » : dat decreet werd enkel goedgekeurd omdat |
législateur décrétal estimait que l'article 257, § 1er, 2°, n'était | de decreetgever van oordeel was dat artikel 257, § 1, 2°, niet |
pas applicable aux travailleurs frontaliers dont les enfants ne sont | toepasselijk was op de grensarbeider wiens kinderen krachtens de |
pas admis au bénéfice des allocations familiales en vertu de la | regelgeving van het land van tewerkstelling niet in aanmerking komen |
législation du pays d'occupation. La partie requérante renvoie à cet | voor kinderbijslag. De verzoekende partij verwijst daarvoor naar de |
égard aux travaux préparatoires du décret entrepris. | parlementaire voorbereiding van het bestreden decreet. |
- B - | - B - |
Les dispositions entreprises | De bestreden bepalingen |
B.1. Les dispositions entreprises modifient l'article 257 du Code des | B.1. De bestreden bepalingen wijzigen artikel 257 van het Wetboek van |
impôts sur les revenus 1992, tel qu'il a été remplacé par l'article 3 | de inkomstenbelastingen 1992, zoals vervangen door artikel 3 van het |
du décret de la Région flamande du 9 juin 1998 « contenant des | decreet van het Vlaamse Gewest van 9 juni 1998 houdende bepalingen tot |
dispositions modifiant le Code des impôts sur les revenus, pour ce qui | wijziging van het Wetboek van de inkomstenbelastingen voor wat betreft |
concerne le précompte immobilier », qui prévoit un système de | de onroerende voorheffing, dat in een systeem van verminderingen van |
réductions du précompte immobilier. Dans certains cas, la réduction | de onroerende voorheffing voorziet. In bepaalde gevallen wordt de |
est automatique (article 257, § 1er). Dans d'autres cas, elle doit | vermindering automatisch verleend (artikel 257, § 1). In andere |
être demandée (article 257, § 2). | gevallen moet zij worden aangevraagd (artikel 257, § 2). |
En vertu de l'article 257, § 1er, 2°, une réduction du précompte | Op grond van artikel 257, § 1, 2°, wordt een vermindering van de |
immobilier est accordée pour l'habitation occupée le 1er janvier de | onroerende voorheffing verleend voor de woning die op 1 januari van |
l'exercice d'imposition par une famille comptant au moins deux | het aanslagjaar wordt betrokken door een gezin met ten minste twee |
enfants, qui y sont domiciliés d'après l'inscription au registre de la | kinderen die daar hun woonplaats hebben blijkens een inschrijving in |
population et qui ont droit aux allocations familiales. | het bevolkingsregister en die in aanmerking komen voor kinderbijslag. |
L'article 2 du décret entrepris insère dans l'article 257, § 2, un 4°, | Artikel 2 van het bestreden decreet voegt aan artikel 257, § 2, een 4° |
qui dispose : | toe, dat bepaalt : |
« § 2. Sur demande de l'intéressé : | « § 2. Op aanvraag van de belanghebbende wordt : |
[ . ] | [ . ] |
4° la réduction du précompte immobilier, telle que visée au § 1er, 2°, | 4° de vermindering van de onroerende voorheffing als bedoeld in § 1, |
[est] accordée pour les enfants des travailleurs frontaliers, qui, en | 2°, verleend voor de kinderen van grensarbeiders, die ingevolge de |
vertu de la législation du pays où ces derniers sont occupés, sont | regelgeving in het land waar deze grensarbeiders zijn tewerkgesteld |
exclus de tout régime d'allocations familiales, pour autant que ces | van ieder stelsel van kinderbijslag zijn uitgesloten, voorzover deze |
enfants, aux termes de la législation belge relative aux allocations | kinderen volgens de Belgische regelgeving inzake kinderbijslag in |
familiales, soient admis au bénéfice des allocations familiales. » | aanmerking zouden komen voor kinderbijslag. » |
L'article 3 du décret entrepris ajoute à l'article 257, § 3, un alinéa | Artikel 3 van het bestreden decreet voegt aan artikel 257, § 3, een |
3, qui dispose : | derde lid toe, dat bepaalt : |
« Par travailleur frontalier au sens du § 2, 4°, on entend la personne | « Onder grensarbeider in de zin van § 2, 4°, wordt bedoeld de persoon |
occupée dans une région frontalière d'un pays voisin et qui est | |
domiciliée le 1er janvier de l'exercice d'imposition, d'après | die in de grensstreek van een buurland werkzaam is en zijn woonplaats |
l'inscription au registre de la population, dans la région frontalière | heeft op 1 januari van het aanslagjaar, blijkens een inschrijving in |
de la Belgique où elle retourne d'habitude chaque jour ou au moins une | het bevolkingsregister, in de grensstreek van België, alwaar hij |
fois par semaine. » | gewoonlijk dagelijks of tenminste eenmaal per week terugkeert. » |
Quant à la recevabilité | Ten aanzien van de ontvankelijkheid |
B.2.1. Le Gouvernement flamand objecte que la partie requérante, à | B.2.1. De Vlaamse Regering werpt op dat de verzoekende partij, bij |
défaut d'avoir publié la modification apportée à son objet social, ne | gebrek aan bekendmaking van de wijziging van haar maatschappelijk |
peut se prévaloir de sa personnalité juridique. | doel, zich niet op haar rechtspersoonlijkheid kan beroepen. |
B.2.2. La partie requérante a annexé à son mémoire en réponse une | B.2.2. De verzoekende partij heeft als bijlage bij haar memorie van |
copie de la publication de la modification statutaire dans les annexes du Moniteur belge. L'exception est rejetée. B.3.1. Le Gouvernement flamand conteste l'intérêt de la partie requérante à son recours. Il fait valoir que l'association a modifié ses statuts dans la perspective de l'introduction de l'actuel recours et qu'elle ne compterait parmi ses membres aucun travailleur migrant autre que des travailleurs frontaliers. B.3.2. Lorsqu'une association sans but lucratif se prévaut d'un intérêt collectif, il est requis que son objet social soit d'une nature particulière et, dès lors, distinct de l'intérêt général; que cet intérêt ne soit pas limité aux intérêts individuels des membres; que la norme entreprise soit susceptible d'affecter l'objet social. | antwoord een kopie gevoegd van de bekendmaking van de statutenwijziging in de bijlagen tot het Belgisch Staatsblad. De exceptie wordt verworpen. B.3.1. De Vlaamse Regering betwist het belang van de verzoekende partij bij haar beroep. Zij werpt op dat de vereniging haar statuten heeft gewijzigd met het oog op het instellen van het onderhavig beroep en dat zij onder haar leden geen andere migrerende werknemers zou tellen dan grensarbeiders. B.3.2. Wanneer een vereniging zonder winstoogmerk zich op een collectief belang beroept, is vereist dat haar maatschappelijk doel van bijzondere aard is en, derhalve, onderscheiden van het algemeen belang; dat dit belang niet tot de individuele belangen van de leden is beperkt; dat het maatschappelijk doel door de bestreden norm kan worden geraakt. |
B.3.3. L'association requérante avait, aux termes de l'article 3 de | B.3.3. De verzoekende vereniging had naar luid van artikel 3 van haar |
ses statuts, pour objet « la défense des intérêts des travailleurs | statuten als doel « de belangen van de grensarbeiders te behartigen en |
frontaliers et ce dans tous les domaines de la société ». Depuis le 19 | dit op alle domeinen van de samenleving ». Sedert 19 november 1999 is |
novembre 1999, les mots « travailleurs frontaliers » sont remplacés | daarin « grensarbeiders » vervangen door « migrerende werknemers ». |
par les mots « travailleurs migrants ». | Het staat niet aan het Hof de motieven van een statutenwijziging te |
Il n'appartient pas à la Cour d'examiner les motifs d'une modification | beoordelen. Het dient derhalve enkel rekening te houden met de thans |
statutaire. Elle doit dès lors uniquement prendre en compte la | geldende en tegenwerpelijke doelomschrijving. |
définition actuelle et opposable de l'objet social. | Het maatschappelijk doel is onderscheiden van het algemeen belang en |
L'objet social se distingue de l'intérêt général et peut être affecté | kan door de bestreden norm worden geraakt. Het belang waarop de |
par la norme entreprise. L'intérêt dont se prévaut en l'espèce | vereniging zich te dezen beroept, betreft het verbod van discriminatie |
l'association porte sur l'interdiction de discrimination des | van in het buitenland werkzame belastingplichtigen die niet in de |
contribuables travaillant à l'étranger qui n'habitent ou ne | grensstreek wonen of werken. Zij treedt derhalve op ter vrijwaring van |
travaillent pas dans la zone frontalière. Elle agit dès lors en vue de | een collectief belang dat niet tot de individuele belangen van de |
préserver un intérêt collectif qui ne se limite pas aux intérêts | |
individuels des membres. | leden is beperkt. |
Sauf un nombre minimum, la loi du 27 juin 1921 relative aux | Behalve een minimumaantal, legt de v.z.w.-wet van 27 juni 1921 |
associations sans but lucratif n'impose pas de conditions de quantité | kwantitatieve noch kwalitatieve voorwaarden op waaraan de leden van |
ou de qualité auxquelles les membres d'une association doivent | een vereniging moeten voldoen. Het is derhalve niet vereist dat de |
satisfaire. Dès lors, l'association qui a pour objet la défense des | |
travailleurs migrants n'est pas obligée de compter parmi ses membres | vereniging die als doel heeft de belangen van de migrerende werknemers |
des travailleurs migrants qui ne sont pas des travailleurs | te behartigen onder haar leden migrerende werknemers telt die geen |
frontaliers. | grensarbeider zijn. |
L'exception est rejetée. | De exceptie wordt verworpen. |
Quant au fond | Ten gronde |
B.4. Selon les parties requérantes, les dispositions entreprises | B.4. Volgens de verzoekende partijen schenden de bestreden bepalingen |
violent les articles 10 et 11 de la Constitution en ce que les | de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, doordat in het buitenland |
contribuables travaillant à l'étranger qui n'habitent ou ne | werkzame belastingplichtigen die niet in de grensstreek wonen of |
travaillent pas dans la zone frontalière seraient exclus de la | werken van de vermindering van de onroerende voorheffing zouden worden |
réduction du précompte immobilier si leurs enfants ne sont pas admis | uitgesloten wanneer hun kinderen op grond van de wetgeving van het |
au bénéfice des allocations familiales en vertu de la législation du pays d'occupation. | land van tewerkstelling niet in aanmerking komen voor kinderbijslag. |
B.5.1. Parce qu'« il a été constaté qu'un grand nombre de réductions | B.5.1. Omdat « werd vastgesteld dat vele verminderingen inzake |
en matière de précompte immobilier auxquelles ont droit certaines | onroerende voorheffing waar mensen recht op hebben niet werden |
personnes n'ont pas été demandées », le législateur décrétal a choisi, | aangevraagd », heeft de decreetgever, met het oog op een « |
en vue d'assurer un « régime plus transparent et, partant, plus | transparanter en dus rechtvaardiger stelsel », ervoor gekozen de |
équitable », d'accorder de manière automatique les réductions du | verminderingen van de onroerende voorheffing « via het gebruik van |
précompte immobilier « par le biais de l'utilisation des banques de | bestaande gegevensbanken » automatisch toe te kennen (Parl. St., |
données existantes » (Doc., Parlement flamand, 1997-1998, n° 927/1, p. | Vlaams Parlement, 1997-1998, nr. 927/1, p. 2). |
2). Pour pouvoir faire usage des banques de données existantes, la | Om van bestaande gegevensbanken gebruik te kunnen maken wordt de |
réduction est dorénavant accordée pour les enfants « admis au bénéfice | vermindering voortaan verleend voor kinderen « die in aanmerking komen |
des allocations familiales ». | voor een kinderbijslag ». |
B.5.2. En vertu de l'article 13 du règlement (CEE) n° 1408/71 du | B.5.2. Krachtens artikel 13 van de verordening (EEG) nr. 1408/71 van |
Conseil du 14 juin 1971 relatif à l'application des régimes de | de Raad van 14 juni 1971 betreffende de toepassing van de |
sécurité sociale aux travailleurs salariés, aux travailleurs non | socialezekerheidsregelingen op werknemers en zelfstandigen, alsmede op |
salariés et aux membres de leur famille qui se déplacent à l'intérieur | hun gezinsleden, die zich binnen de Gemeenschap verplaatsen, is de |
de la Communauté, la législation de l'Etat membre où l'intéressé | wetgeving van de Lid-Staat waar de betrokkene zijn werkzaamheden in |
exerce ses activités salariées est applicable même s'il réside sur le | loondienst uitoefent van toepassing zelfs indien hij op het |
territoire d'un autre Etat membre. | grondgebied van een andere Lid-Staat woont. |
Etant donné que dans certains pays, comme les Pays-Bas, les | |
allocations familiales sont conçues d'une manière différente de celle | Omdat de kinderbijslag in bepaalde landen, zoals Nederland, anders is |
qui a cours en Belgique, certains enfants n'entrent pas en ligne de | geconcipieerd dan in België, komen sommige kinderen krachtens de |
compte, en vertu de la législation étrangère, pour les allocations | buitenlandse wetgeving niet in aanmerking voor kinderbijslag terwijl |
familiales, alors qu'ils seraient pris en compte à cette fin en vertu | zij krachtens de Belgische wetgeving daarvoor wel in aanmerking zouden |
de la législation belge. Par suite de la disposition entreprise, | komen. Ten gevolge van de bestreden bepalingen zouden sommige |
certains contribuables seraient donc exclus de la réduction du | belastingplichtigen derhalve worden uitgesloten van de vermindering |
précompte immobilier. | van de onroerende voorheffing. |
B.5.3. Dans son arrêt n° 126/99, la Cour a toutefois estimé que | B.5.3. In het arrest nr. 126/99 was het Hof evenwel van oordeel dat |
l'article 257, § 1er, 2°, du Code des impôts sur les revenus tel qu'il | artikel 257, § 1, 2°, van het Wetboek van de inkomstenbelastingen, |
a été remplacé par l'article 3 du décret de la Région flamande du 9 | zoals vervangen door artikel 3 van het decreet van het Vlaamse Gewest |
juin 1998 « contenant des dispositions modifiant le Code des impôts | van 9 juni 1998 houdende bepalingen tot wijziging van het Wetboek van |
sur les revenus, pour ce qui concerne le précompte immobilier », | de inkomstenbelastingen voor wat betreft de onroerende voorheffing, de |
accorde la réduction pour « tous les enfants qui, en Belgique, sont ou seraient admis au bénéfice des allocations familiales, sans aucune [limitation] aux allocations familiales d'origine belge et indépendamment des conditions auxquelles ces allocations sont accordées dans le pays où est exercé l'emploi ». Il s'ensuit que la réduction est accordée non seulement pour les enfants qui sont admis au bénéfice des allocations familiales en Belgique et pour les enfants qui sont admis au bénéfice des allocations familiales dans le pays où l'intéressé est occupé, mais également pour les enfants qui ne sont pas admis au bénéfice des allocations familiales dans le pays d'occupation mais qui le seraient en Belgique. B.5.4. Pareille portée ne vide pas le décret présentement entrepris de tout sens. En effet, en prévoyant que la réduction du précompte immobilier doit être demandée par l'intéressé, le législateur décrétal | vermindering verleent voor « alle kinderen die in België in aanmerking komen of zouden komen voor een kinderbijslag, zonder dat dit beperkt is tot de kinderbijslag van Belgische oorsprong en ongeacht de voorwaarden van toekenning in het land van tewerkstelling ». Daaruit volgt dat de vermindering niet alleen wordt verleend voor de kinderen die in België in aanmerking komen voor een kinderbijslag en voor de kinderen die in het land van tewerkstelling van de belanghebbende in aanmerking komen voor een kinderbijslag, maar ook voor de kinderen die in het land van tewerkstelling niet in aanmerking komen voor een kinderbijslag doch die in België wel in aanmerking zouden komen voor een kinderbijslag. B.5.4. Een dergelijke draagwijdte ontneemt niet elke betekenis aan het thans bestreden decreet. Door te bepalen dat de vermindering van de onroerende voorheffing door de belanghebbende moet worden aangevraagd, |
a entendu remédier à un problème d'ordre pratique : | komt het immers tegemoet aan een praktisch euvel : |
« Etant donné que le groupe d'enfants en question n'est pas | « Aangezien de bedoelde groep van kinderen niet automatisch |
automatiquement détectable par le biais des bases de données | opspoorbaar is via de geraadpleegde databanken, zal de rechthebbende |
consultées, l'ayant droit (à la réduction du précompte immobilier) | (op vermindering in de onroerende voorheffing) jaarlijks zijn recht |
devra annuellement prouver son droit en produisant une attestation de | dienen te bewijzen aan de hand van een schoolgetuigschrift. Vandaar |
scolarité. C'est pour cette raison que la réduction n'est accordée | dat de vermindering slechts op verzoek van de belanghebbende wordt |
qu'à la demande de l'intéressé. » (Doc., Parlement flamand, 1998-1999, | verleend. » (Parl. St., Vlaams Parlement, 1998-1999, nr. 1359/1, p. 2, |
n° 1359/1, p. 2, et n° 1359/2, p. 3) | en nr. 1359/2, p. 3) |
La circonstance que cette procédure de demande ne soit pas applicable | Dat die aanvraagprocedure niet voor alle categorieën zou gelden die |
à toutes les catégories qui ne sont pas détectables par le biais des | niet via de bedoelde gegevensbanken opspoorbaar zijn, kan aan het |
banques de données susvisées ne prive pas le décret entrepris de toute | bestreden decreet zijn verantwoording niet ontnemen. Het komt de |
justification. Il appartient au législateur décrétal de déterminer à | decreetgever toe te bepalen aan welke categorieën van |
quelles catégories de contribuables la réduction du précompte | belastingplichtigen de vermindering van de onroerende voorheffing niet |
immobilier n'est pas accordée automatiquement, mais uniquement sur | automatisch, doch slechts op aanvraag kan worden verleend. |
demande. L'exclusion de l'attribution automatique ne saurait être considérée | De uitsluiting van de automatische toekenning kan niet als een |
comme une conséquence disproportionnée de la mesure critiquée : elle | onevenredig gevolg van de bestreden maatregel worden beschouwd : zij |
n'a pas pour effet que les contribuables qui remplissent les | leidt niet ertoe dat de belastingplichtigen die aan de voorwaarden |
conditions de la réduction d'impôt mais qui n'entrent pas en ligne de | voor de belastingvermindering voldoen maar niet voor de automatische |
compte pour son attribution automatique parce qu'ils ne figurent pas | toekenning ervan in aanmerking komen omdat zij niet in de bestaande |
dans les banques de données existantes, soient privés pour cette | gegevensbanken zijn opgenomen, om die reden van het voordeel van de |
raison du bénéfice de la réduction. | vermindering zouden worden uitgesloten. |
B.6. Il résulte de ce qui précède que les contribuables travaillant à | B.6. Uit hetgeen voorafgaat volgt dat de in het buitenland werkzame |
l'étranger qui n'habitent ou ne travaillent pas dans la zone | belastingplichtigen die niet in de grensstreek wonen of werken niet |
frontalière ne sont pas exclus de la réduction du précompte | van de vermindering van de onroerende voorheffing worden uitgesloten. |
immobilier. Le moyen ne peut être accueilli. | Het middel kan niet worden aangenomen. |
Par ces motifs, | Om die redenen, |
la Cour | het Hof |
rejette le recours. | verwerpt het beroep. |
Ainsi prononcé en langue néerlandaise, en langue française et en | Aldus uitgesproken in het Nederlands, het Frans en het Duits, |
langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 | overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op |
janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 29 mars | het Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 29 maart 2001, |
2001, par le siège précité, dans lequel pour le prononcé, le président | door de voormelde zetel, waarin voor de uitspraak voorzitter G. De |
G. De Baets, admis à la retraite postérieurement au délibéré, est | Baets, in ruste gesteld na het beraad, is vervangen door voorzitter H. |
remplacé par le président H. Boel et le juge E. Cerexhe par le juge J. | Boel en rechter E. Cerexhe door rechter J. Delruelle, overeenkomstig |
Delruelle, conformément à l'article 110 de la même loi. | artikel 110 van de voormelde wet. |
Le greffier, Le président, | De griffier, De voorzitter, |
P.-Y. Dutilleux H. Boel | P.-Y. Dutilleux H. Boel |