← Retour vers "Arrêt n° 26/2001 du 1 er mars 2001 Numéros du rôle : 1857 et 1866 En
cause : - le recours en annulation de la loi du 29 janvier 1999 modifiant la loi du 24 juillet 1973 instaurant
la fermeture obligatoire du soir dans le commerce, l - les questions préjudicielles relatives à l'article
1 er , §§ 1 er à (...)"
Arrêt n° 26/2001 du 1 er mars 2001 Numéros du rôle : 1857 et 1866 En cause : - le recours en annulation de la loi du 29 janvier 1999 modifiant la loi du 24 juillet 1973 instaurant la fermeture obligatoire du soir dans le commerce, l - les questions préjudicielles relatives à l'article 1 er , §§ 1 er à (...) | Arrest nr. 26/2001 van 1 maart 2001 Rolnummers 1857 en 1866 In zake : - het beroep tot vernietiging van de wet van 29 januari 1999 tot wijziging van de wet van 24 juli 1973 tot instelling van een verplichte avondsluiting in handel, ambacht en - de prejudiciële vragen betreffende artikel 1, §§ 1 tot 4, van de wet van 22 juni 1960 t(...) |
---|---|
COUR D'ARBITRAGE | ARBITRAGEHOF |
Arrêt n° 26/2001 du 1er mars 2001 | Arrest nr. 26/2001 van 1 maart 2001 |
Numéros du rôle : 1857 et 1866 | Rolnummers 1857 en 1866 |
En cause : - le recours en annulation de la loi du 29 janvier 1999 | In zake : - het beroep tot vernietiging van de wet van 29 januari 1999 |
modifiant la loi du 24 juillet 1973 instaurant la fermeture | tot wijziging van de wet van 24 juli 1973 tot instelling van een |
obligatoire du soir dans le commerce, l'artisanat et les services, | verplichte avondsluiting in handel, ambacht en dienstverlening, |
introduit par la s.p.r.l. English Tobacco Company Essex Virginia; | ingesteld door de b.v.b.a. English Tobacco Company Essex Virginia; |
- les questions préjudicielles relatives à l'article 1er, §§ 1er à 4, | - de prejudiciële vragen betreffende artikel 1, §§ 1 tot 4, van de wet |
de la loi du 22 juin 1960 instaurant le repos hebdomadaire dans | van 22 juni 1960 tot invoering van een wekelijkse rustdag in nering en |
l'artisanat et le commerce, et aux articles 1er, 2 et 4, § 1er, f), de | ambacht en betreffende de artikelen 1, 2 en 4, § 1, f), van de wet van |
la loi du 24 juillet 1973 instaurant la fermeture obligatoire du soir | 24 juli 1973 tot instelling van een verplichte avondsluiting in |
dans le commerce, l'artisanat et les services, posées par le Tribunal | handel, ambacht en dienstverlening, gesteld door de Correctionele |
correctionnel de Liège. | Rechtbank te Luik. |
La Cour d'arbitrage, | Het Arbitragehof, |
composée des présidents G. De Baets et M. Melchior, et des juges H. | samengesteld uit de voorzitters G. De Baets en M. Melchior, en de |
Boel, P. Martens, J. Delruelle, R. Henneuse et M. Bossuyt, assistée du | rechters H. Boel, P. Martens, J. Delruelle, R. Henneuse en M. Bossuyt, |
greffier L. Potoms, présidée par le président G. De Baets, | bijgestaan door de griffier L. Potoms, onder voorzitterschap van voorzitter G. De Baets, |
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : | wijst na beraad het volgende arrest : |
I. Objet du recours et des questions préjudicielles | I. Onderwerp van het beroep en van de prejudiciële vragen |
a. Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le | a. Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 27 |
27 décembre 1999 et parvenue au greffe le 28 décembre 1999, la | december 1999 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen |
s.p.r.l. English Tobacco Company Essex Virginia, dont le siège est | op 28 december 1999, heeft de b.v.b.a. English Tobacco Company Essex |
établi à 8660 Adinkerke, Moeresteenweg 2, a introduit un recours en | Virginia, met zetel te 8660 Adinkerke, Moeresteenweg 2, beroep tot |
annulation de la loi du 29 janvier 1999 modifiant la loi du 24 juillet | vernietiging ingesteld van de wet van 29 januari 1999 tot wijziging |
1973 instaurant la fermeture obligatoire du soir dans le commerce, | van de wet van 24 juli 1973 tot instelling van een verplichte |
l'artisanat et les services (publiée au Moniteur belge du 1er juillet | avondsluiting in handel, ambacht en dienstverlening (bekendgemaakt in |
1999). | het Belgisch Staatsblad van 1 juli 1999). |
Cette affaire est inscrite sous le numéro 1857 du rôle de la Cour. | Die zaak is ingeschreven onder nummer 1857 van de rol van het Hof. |
b. Par jugement du 6 janvier 2000 en cause du procureur du Roi et | b. Bij vonnis van 6 januari 2000 in zake de procureur des Konings en |
autres contre J.-F. Monfort et autres, dont l'expédition est parvenue | anderen tegen J.-F. Monfort en anderen, waarvan de expeditie ter |
au greffe de la Cour d'arbitrage le 18 janvier 2000, le Tribunal | griffie van het Arbitragehof is ingekomen op 18 januari 2000, heeft de |
correctionnel de Liège a posé les questions préjudicielles suivantes : | Correctionele Rechtbank te Luik de volgende prejudiciële vragen gesteld : |
« Compte tenu de l'évolution de la Communauté européenne et du marché | « Rekening houdend met de evolutie van de Europese Gemeenschap en van |
des stations-service : | de markt van tankstations : |
1. L'article 1er, §§ 1er, 2 et 3, de la loi du 22 juin 1960 instaurant | 1. Is artikel 1, §§ 1, 2 en 3, van de wet van 22 juni 1960 tot |
invoering van een wekelijkse rustdag in nering en ambacht in | |
le repos hebdomadaire dans l'artisanat et le commerce, est-il conforme | overeenstemming met het gelijkheidsbeginsel verankerd in de artikelen |
au principe d'égalité consacré par les articles 10 et 11 de la | 10 en 11 van de Belgische Grondwet, in die zin dat het toestaat een |
Constitution belge, en ce sens qu'il permet d'imposer un jour de repos | wekelijkse rustdag op te leggen aan tankstations en bijbehorende ` |
hebdomadaire aux stations-service et ` shops ' annexés à celles-ci | shops ' wanneer de verkoopsruimte gelegen is buiten het domein der |
lorsque les lieux de vente sont situés en dehors du domaine des | |
autoroutes, alors que l'article 1er, § 4, de la même loi exonère | autosnelwegen, terwijl artikel 1, § 4, van dezelfde wet diezelfde |
entièrement les mêmes commerces de cette obligation lorsque les lieux | handelszaken van die verplichting vrijstelt wanneer de verkoopsruimte |
de vente sont situés dans le domaine des autoroutes ? | op het domein der autosnelwegen gelegen is ? |
2. Les articles 1er et 2 de la loi du 24 juillet 1973 instaurant la | 2. Zijn de artikelen 1 en 2 van de wet van 24 juli 1973 tot instelling |
fermeture obligatoire du soir dans le commerce, l'artisanat et les | van een verplichte avondsluiting in handel, ambacht en dienstverlening |
services sont-ils conformes au principe d'égalité consacré par les | in overeenstemming met het gelijkheidsbeginsel verankerd in de |
articles 10 et 11 de la Constitution belge, en ce sens qu'ils imposent | artikelen 10 en 11 van de Belgische Grondwet, in die zin dat ze een |
la fermeture du soir ou le choix entre l'ouverture pendant le jour ou | verplichte avondsluiting of de keuze tussen openingsuren overdag of 's |
la nuit aux ` shops ' annexés aux stations-service situés en dehors du | nachts opleggen aan de aan tankstations verbonden ` shops ' die buiten |
domaine des autoroutes, alors que l'article 4, § 1er, f), de la même | het domein der autosnelwegen gelegen zijn, terwijl artikel 4, § 1, f), |
loi permet aux mêmes commerces d'ouvrir 24 heures sur 24 lorsque les | van dezelfde wet diezelfde handelszaken toestaat 24 uur op 24 open te |
lieux de vente sont situés dans le domaine des autoroutes ? » | blijven wanneer de verkoopsruimte op het domein der autosnelwegen gelegen is ? » |
Cette affaire est inscrite sous le numéro 1866 du rôle de la Cour. | Die zaak is ingeschreven onder nummer 1866 van de rol van het Hof. |
II. Les faits et la procédure antérieure | II. De feiten en de rechtspleging in het bodemgeschil |
S'agissant de l'affaire n° 1866 | Wat betreft de zaak nr. 1866 |
E. Piron est poursuivi en sa qualité de gérant pénalement responsable | E. Piron wordt vervolgd in zijn hoedanigheid van strafrechtelijk |
de la s.p.r.l. Armeria qui est citée en sa qualité de civilement | aansprakelijke zaakvoerder van de b.v.b.a. Armeria, die wordt vervolgd |
responsable. Ces parties sont poursuivies pour n'avoir pas respecté un | in haar hoedanigheid van burgerrechtelijk aansprakelijke. Die partijen |
worden vervolgd omdat zij de wekelijkse rustdag, verplicht gesteld | |
jour de repos hebdomadaire rendu obligatoire par la loi du 22 juin | door de wet van 22 juni 1960, niet in acht hebben genomen en aldus een |
1960 et pour avoir ainsi commis un acte contraire aux usages honnêtes | met de eerlijke handelspraktijken strijdige handeling hebben gesteld, |
en matière commerciale portant atteinte ou pouvant porter atteinte aux | waarbij zij de beroepsbelangen van andere verkopers hebben geschaad of |
intérêts professionnels d'autres vendeurs. | hebben kunnen schaden. |
Les parties précitées soutiennent que la jurisprudence de la Cour | De voormelde partijen betogen dat de rechtspraak van het Hof over een |
concernant un problème identique (arrêts nos 36/91, 35/92 et 52/95) ne | identiek probleem (arresten nrs. 36/91, 35/92 en 52/95) geen hindernis |
fait pas obstacle à la question qu'elles soulèvent actuellement. Selon | vormt voor de vraag die zij thans opwerpen. Volgens hen heeft het Hof |
elles, la Cour a jugé, dans ces arrêts, que l'exception prévue pour | in die arresten geoordeeld dat de uitzondering waarin is voorzien voor |
les points de vente situés sur le domaine des autoroutes procédait de | de verkooppunten gelegen op het domein der autosnelwegen, volgt uit |
la circonstance que le réseau autoroutier belge est intégré au réseau | het feit dat het Belgische wegennet in het Europese wegennet is |
européen. Toutefois, depuis la décision du Parlement européen et du | geïntegreerd. Sedert de beschikking van het Europees Parlement en de |
Conseil du 23 juillet 1996, le réseau autoroutier européen est étendu | Raad van 23 juli 1996 evenwel is het Europese wegennet uitgebreid tot |
à un certain nombre d'autres routes, notamment celles où leurs | een aantal andere wegen, met name die wegen waar hun bedrijven zijn |
exploitations sont situées. D'autre part, la question que ces parties | gevestigd. Anderzijds, heeft volgens die partijen de vraag die zij aan |
souhaitent faire poser à la Cour concerne aussi, selon elles, les | het Hof willen doen stellen tevens betrekking op voedingswinkels die |
magasins d'alimentation annexés aux stations- service. La Cour ne | aan tankstations zijn gehecht. Daarover heeft het Hof nog geen |
s'est pas encore prononcée sur ce point. | uitspraak gedaan. |
Le ministère public soutient, au contraire, que la jurisprudence de la | Het openbaar ministerie daarentegen stelt dat de rechtspraak van het |
Cour reste d'actualité. En effet, l'arrêt n° 52/95 vise les « points | Hof actueel blijft. Arrest nr. 52/95 beoogt immers de « verkooppunten |
de vente » situés sur le domaine des autoroutes. Par points de vente, | » die gelegen zijn op het domein der autosnelwegen. Daaronder moet |
il y a lieu d'entendre les stations-service et les magasins annexés à | worden begrepen de tankstations en de bijbehorende shops. Bovendien |
celles-ci. D'autre part, selon le ministère public, les prévenus | gaan de beklaagden volgens het openbaar ministerie ten onrechte ervan |
considèrent à tort que le droit européen met sur un pied d'égalité les | uit dat het Europese recht de autosnelwegen en de wegen « van hoge |
autoroutes et les routes de « haute qualité ». Les prévenus veulent en | kwaliteit » op voet van gelijkheid stelt. De beklaagden willen het Hof |
fait amener la Cour à statuer sur la compatibilité entre le droit | tot een uitspraak brengen over de verenigbaarheid van het Belgische |
belge et le droit européen, ce qui n'entre pas dans les compétences de | recht met het Europese recht, wat niet tot de bevoegdheid van het Hof |
la Cour. | behoort. |
Selon le juge a quo, il ressort clairement des articles 14, 154 et 158 | Volgens de verwijzende rechter blijkt duidelijk uit de artikelen 14, |
du Traité C.E. et de la décision précitée du 23 juillet 1996 que le réseau routier transeuropéen s'étend au-delà des seules autoroutes et qu'il doit jouer un rôle important dans la construction de la Communauté. Selon le juge a quo, il n'est pas nécessaire d'admettre, avant de poser une question à la Cour, que le droit européen met sur un pied d'égalité les autoroutes et les routes. La Cour ne doit pas non plus vérifier si la norme belge est compatible avec le droit européen, mais seulement vérifier si, dans les conditions actuelles, elle aboutit à la même conclusion qu'en 1995. Le juge a quo conclut qu'une nouvelle question préjudicielle ne doit pas nécessairement être écartée en raison de l'existence de décisions antérieures de la Cour. Le juge a quo pose par conséquent la question préjudicielle précitée. | 154 en 158 van het E.G.-Verdrag en uit de voormelde beschikking van 23 juli 1996 dat het Trans-Europese wegennet zich uitstrekt tot buiten het enkele netwerk van snelwegen en dat het een belangrijke rol moet spelen in de opbouw van de Gemeenschap. Het is volgens de verwijzende rechter niet noodzakelijk om, alvorens aan het Hof een vraag te stellen, aan te nemen dat het Europese recht de autosnelwegen en de wegen op voet van gelijkheid stelt. Het Hof moet evenmin nagaan of de Belgische wetgeving verenigbaar is met het Europese recht, maar moet enkel nagaan of het, in de huidige omstandigheden, tot dezelfde conclusie moet komen als in 1995. De verwijzende rechter besluit dat het stellen van een nieuwe prejudiciële vraag niet noodzakelijkerwijze moet worden afgewezen wegens het bestaan van vroegere uitspraken van het Hof. Vervolgens stelt de verwijzende rechter de voormelde prejudiciële vragen. |
III. La procédure devant la Cour | III. De rechtspleging voor het Hof |
a. L'affaire n° 1857 | a. De zaak nr. 1857 |
Par ordonnance du 28 décembre 1999, le président en exercice a désigné | Bij beschikking van 28 december 1999 heeft de voorzitter in functie de |
les juges du siège conformément aux articles 58 et 59 de la loi | rechters van de zetel aangewezen overeenkomstig de artikelen 58 en 59 |
spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage. | van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof. |
Les juges-rapporteurs ont estimé n'y avoir lieu de faire application | De rechters-verslaggevers hebben geoordeeld dat er geen aanleiding was |
des articles 71 ou 72 de la loi organique. | om artikel 71 of 72 van de organieke wet toe te passen. |
Le recours a été notifié conformément à l'article 76 de la loi | Van het beroep is kennisgegeven overeenkomstig artikel 76 van de |
organique, par lettres recommandées à la poste le 4 février 2000. | organieke wet bij op 4 februari 2000 ter post aangetekende brieven. |
L'avis prescrit par l'article 74 de la loi organique a été publié au | Het bij artikel 74 van de organieke wet voorgeschreven bericht is |
Moniteur belge du 16 février 2000. | bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 16 februari 2000. |
b. L'affaire n° 1866 | b. De zaak nr. 1866 |
Par ordonnance du 18 janvier 2000, le président en exercice a désigné | Bij beschikking van 18 januari 2000 heeft de voorzitter in functie de |
les juges du siège conformément aux articles 58 et 59 de la loi | rechters van de zetel aangewezen overeenkomstig de artikelen 58 en 59 |
spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage. | van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof. |
Les juges-rapporteurs ont estimé n'y avoir lieu de faire application | De rechters-verslaggevers hebben geoordeeld dat er geen aanleiding was |
des articles 71 ou 72 de la loi organique. | om artikel 71 of 72 van de organieke wet toe te passen. |
La décision de renvoi a été notifiée conformément à l'article 77 de la | Van de verwijzingsbeslissing is kennisgegeven overeenkomstig artikel |
loi organique, par lettres recommandées à la poste le 28 mars 2000. | 77 van de organieke wet bij op 28 maart 2000 ter post aangetekende brieven. |
L'avis prescrit par l'article 74 de la loi organique a été publié au | Het bij artikel 74 van de organieke wet voorgeschreven bericht is |
Moniteur belge du 18 avril 2000. | bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 18 april 2000. |
c. Les deux affaires | c. De twee zaken |
Par ordonnance du 9 février 2000, la Cour a joint les affaires. | Bij beschikking van 9 februari 2000 heeft het Hof de zaken |
Des mémoires ont été introduits par : | samengevoegd. Memories zijn ingediend door : |
- la s.a. Smartshop, ayant son siège à 1800 Vilvorde, Mechelsesteenweg | - de n.v. Smartshop, met zetel te 1800 Vilvoorde, Mechelsesteenweg |
520, par lettre recommandée à la poste le 17 mars 2000; | 520, bij op 17 maart 2000 ter post aangetekende brief; |
- le Conseil des ministres, rue de la Loi 16, 1000 Bruxelles, par | - de Ministerraad, Wetstraat 16, 1000 Brussel, bij op 17 maart 2000 en |
lettres recommandées à la poste le 17 mars 2000 et le 15 mai 2000; | 15 mei 2000 ter post aangetekende brieven; |
- E. Piron, demeurant à 4600 Visé, Parc du Tilleul 28, et la s.p.r.l. | - E. Piron, wonende te 4600 Wezet, Parc du Tilleul 28, en de b.v.b.a. |
Armeria, ayant son siège social à 4367 Crisnée, Grand Route 61, par | Armeria, met maatschappelijke zetel te 4367 Crisnée, Grand Route 61, |
lettre recommandée à la poste le 9 mai 2000; | bij op 9 mei 2000 ter post aangetekende brief; |
- M. Lempereur, demeurant à 4420 Tilleur, Quai du Halage 39, la | - M. Lempereur, wonende te 4420 Tilleur, Quai du Halage 39, de |
s.p.r.l. Station Mosane, ayant son siège social à 4420 Tilleur, Quai | b.v.b.a. Station Mosane, met maatschappelijke zetel te 4420 Tilleur, |
du Halage 39, J.-F. Monfort, demeurant à 4690 Bassenge, route | Quai du Halage 39, J.-F. Monfort, wonende te 4690 Bitsingen, route |
Provinciale 31/A5, la s.p.r.l. M.J.B.M., ayant son siège social à 4040 | Provinciale 31/A5, de b.v.b.a. M.J.B.M., met maatschappelijke zetel te |
Herstal, boulevard Zénobe Gramme 21, C. Thiry, demeurant à 4460 | 4040 Herstal, boulevard Zénobe Gramme 21, C. Thiry, wonende te 4460 |
Grâce-Hollogne, rue du Boutte 8, et la s.a. Sogepin, ayant son siège à | |
4101 Jemeppe-sur-Meuse, rue de Hollogne 114, par lettre recommandée à | Grâce-Hollogne, rue du Boutte 8, en de n.v. Sogepin, met zetel te 4101 |
Jemeppe-sur-Meuse, rue de Hollogne 114, bij op 10 mei 2000 ter post | |
la poste le 10 mai 2000. | aangetekende brief. |
Ces mémoires ont été notifiés conformément à l'article 89 de la loi | Van die memories is kennisgegeven overeenkomstig artikel 89 op de |
organique, par lettres recommandées à la poste le 22 septembre 2000. | organieke wet bij op 22 september 2000 ter post aangetekende brieven. |
Des mémoires en réponse ont été introduits par : | Memories van antwoord zijn ingediend door : |
- E. Piron et la s.p.r.l. Armeria, par lettre recommandée à la poste | - E. Piron en de b.v.b.a. Armeria, bij op 19 oktober 2000 ter post |
le 19 octobre 2000; | aangetekende brief; |
- M. Lempereur, la s.p.r.l. Station Mosane, J.-F. Monfort, la s.p.r.l. | - M. Lempereur, de b.v.b.a. Station Mosane, J.-F. Monfort, de b.v.b.a. |
M.J.B.M., C. Thiry et la s.a. Sogepin, par lettre recommandée à la | M.J.B.M., C. Thiry en de n.v. Sogepin, bij op 20 oktober 2000 ter post |
poste le 20 octobre 2000; | aangetekende brief; |
- la s.a. Smartshop, par lettre recommandée à la poste le 24 octobre | - de n.v. Smartshop, bij op 24 oktober 2000 ter post aangetekende |
2000; | brief; |
- le Conseil des ministres, par lettre recommandée à la poste le 25 octobre 2000. | - de Ministerraad, bij op 25 oktober 2000 ter post aangetekende brief. |
Par ordonnances des 31 mai 2000 et 29 novembre 2000, la Cour a prorogé | Bij beschikkingen van 31 mei 2000 en 29 november 2000 heeft het Hof de |
termijn waarbinnen het arrest moet worden gewezen, verlengd tot | |
respectivement jusqu'aux 27 décembre 2000 et 27 juin 2001 le délai | respectievelijk 27 december 2000 en 27 juni 2001. |
dans lequel l'arrêt doit être rendu. | |
Par ordonnance du 21 décembre 2000, la Cour a déclaré les affaires en | Bij beschikking van 21 december 2000 heeft het Hof de zaken in |
état et fixé l'audience au 10 janvier 2001, après avoir constaté que | gereedheid verklaard en de dag van de terechtzitting bepaald op 10 |
le juge H. Coremans, admis à la retraite, était remplacé comme membre | januari 2001, na te hebben vastgesteld dat rechter H. Coremans, in |
du siège par le juge M. Bossuyt. | ruste gesteld, als lid van de zetel werd vervangen door rechter M. Bossuyt. |
Cette ordonnance a été notifiée aux parties ainsi qu'à leurs avocats, | Van die beschikking is kennisgegeven aan de partijen en hun advocaten |
par lettres recommandées à la poste le 22 décembre 2000. | bij op 22 december 2000 ter post aangetekende brieven. |
A l'audience publique du 10 janvier 2001 : | Op de openbare terechtzitting van 10 januari 2001 : |
- ont comparu : | - zijn verschenen : |
. Me P. Stalpaert loco Me W. Vanparijs, avocats au barreau de | . Mr. P. Stalpaert loco Mr. W. Vanparijs, advocaten bij de balie te |
Bruxelles, pour la s.p.r.l. English Tobacco Company Essex Virginia; | Brussel, voor de b.v.b.a. English Tobacco Company Essex Virginia; |
. Me C. Halet, avocat au barreau de Liège, pour E. Piron et la | . Mr. C. Halet, advocaat bij de balie te Luik, voor E. Piron en de |
s.p.r.l. Armeria; | b.v.b.a. Armeria; |
. Me P.-L. Bodson, avocat au barreau de Liège, pour M. Lempereur et la | . Mr. P.-L. Bodson, advocaat bij de balie te Luik, voor M. Lempereur |
s.p.r.l. Station Mosane; | en de b.v.b.a. Station Mosane; |
. Me G. Van Cutsem, avocat au barreau de Liège, pour J.-F. Monfort et | . Mr. G. Van Cutsem, advocaat bij de balie te Luik, voor J.-F. Monfort |
la s.p.r.l. M.J.B.M.; | en de b.v.b.a. M.J.B.M.; |
. Me C. Bodarwé, avocat au barreau de Liège, pour C. Thiry et la s.a. | . Mr. C. Bodarwé, advocaat bij de balie te Luik, voor C. Thiry en de |
Sogepin; | n.v. Sogepin; |
. Me P. Vandepitte, avocat au barreau de Bruxelles, loco Me P. | . Mr. P. Vandepitte, advocaat bij de balie te Brussel, loco Mr. P. |
Mallien, avocat au barreau d'Anvers, pour la s.a. Smartshop; | Mallien, advocaat bij de balie te Antwerpen, voor de n.v. Smartshop; |
. Me W. Timmermans loco Me P. Peeters, avocats au barreau de | . Mr. W. Timmermans loco Mr. P. Peeters, advocaten bij de balie te |
Bruxelles, pour le Conseil des ministres; | Brussel, voor de Ministerraad; |
- les juges-rapporteurs H. Boel et P. Martens ont fait rapport; | - hebben de rechters-verslaggevers H. Boel en P. Martens verslag |
uitgebracht; | |
- les avocats précités ont été entendus; | - zijn de voornoemde advocaten gehoord; |
- les affaires ont été mises en délibéré. | - zijn de zaken in beraad genomen. |
La procédure s'est déroulée conformément aux articles 62 et suivants | De rechtspleging is gevoerd overeenkomstig de artikelen 62 en volgende |
de la loi organique, relatifs à l'emploi des langues devant la Cour. | van de organieke wet, die betrekking hebben op het gebruik van de talen voor het Hof. |
IV. En droit | IV. In rechte |
- A - | - A - |
Affaire n° 1857 | Zaak nr. 1857 |
Position de la partie requérante | Standpunt van de verzoekende partij |
A.1. La partie requérante demande l'annulation de la loi du 29 janvier | A.1. De verzoekende partij vordert de vernietiging van de wet van 29 |
1999 modifiant la loi du 24 juillet 1973 instaurant la fermeture obligatoire du soir dans le commerce, l'artisanat et les services. Selon ses dires, elle est un des leaders du marché dans le commerce du tabac à Adinkerke-La Panne, lequel s'adresse en particulier à la clientèle britannique. La partie requérante souhaite pouvoir continuer à vendre des produits du tabac aussi la nuit. La partie requérante formule trois moyens. Le premier moyen est pris de la violation des articles 35 et 39 de la Constitution et de l'article 6, § 1er, VI, de la loi spéciale du 8 août 1980 de réformes institutionnelles. Le second moyen est pris de | januari 1999 tot wijziging van de wet van 24 juli 1973 tot instelling van een verplichte avondsluiting in handel, ambacht en dienstverlening. Naar haar zeggen is zij een der marktleiders in de tabakshandel te Adinkerke-De Panne die gericht is op inzonderheid Britse cliënteel. De verzoekende partij wenst ook 's nachts tabaksproducten te blijven verkopen. De verzoekende partij voert drie middelen aan. Het eerste middel is afgeleid uit de schending van de artikelen 35 en 39 van de Grondwet en van artikel 6, § 1, VI, van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen. Het tweede middel is afgeleid uit de schending van het beginsel van vrijheid van handel |
la violation du principe de la liberté du commerce et de l'industrie. | en nijverheid. Het derde middel is afgeleid uit de schending van |
Le troisième moyen est pris de la violation de l'article 11 de la | artikel 11 van de Grondwet. |
Constitution. | |
Position du Conseil des ministres | Standpunt van de Ministerraad |
A.2. Le Conseil des ministres considère que la partie requérante ne | A.2. De Ministerraad is van oordeel dat de verzoekende partij |
justifie nullement de l'intérêt requis pour demander l'annulation de | geenszins doet blijken van het rechtens vereiste belang om de |
la loi attaquée, étant donné que cette partie une entreprise | |
spécialisée dans la vente de produits du tabac aux particuliers est | vernietiging van de bestreden wet te vorderen, nu die partij een |
expressément exclue de l'application de la mesure de fermeture | onderneming gespecialiseerd in de verkoop van tabaksproducten aan |
obligatoire du soir, en vertu de l'article 3 de la loi attaquée. La | particulieren krachtens artikel 3 van de bestreden wet uitdrukkelijk |
van de toepassing van een verplicht sluitingsuur wordt uitgesloten. De | |
loi attaquée ne s'applique dès lors pas directement à la partie | bestreden wet is bijgevolg niet rechtstreeks op de verzoekende partij |
requérante. | van toepassing. |
Le Conseil des ministres souligne que, selon un journal récent, la | De Ministerraad wijst erop dat blijkens een recente dagbladpers de |
fermeture de nuit imposée à la partie requérante est, par contre, | nachtelijke sluiting die aan de verzoekende partij wordt opgelegd |
fondée sur un règlement de police du conseil communal de La Panne, | integendeel gegrond is op een politiereglement van de gemeenteraad van |
pris conformément aux dispositions de la nouvelle loi communale. | De Panne, overeenkomstig de bepalingen van de nieuwe gemeentewet. |
En ordre subsidiaire, le Conseil des ministres considère que les trois | In ondergeschikte orde is de Ministerraad van oordeel dat de drie |
moyens sont dénués de fondement. | middelen ongegrond zijn. |
Position de la s.a. Smartshop | Standpunt van de n.v. Smartshop |
A.3. La s.a. Smartshop a introduit un mémoire en intervention et un | A.3. De n.v. Smartshop heeft in de samengevoegde zaken een memorie van |
mémoire en réponse dans les affaires jointes. En ce qui concerne | tussenkomst en een memorie van antwoord ingediend. Wat de zaak nr. |
l'affaire n° 1857, la partie intervenante souscrit aux moyens formulés | 1857 betreft, ondersteunt de tussenkomende partij de middelen |
par la partie requérante et formule, dans son mémoire en intervention, | aangevoerd door de verzoekende partij en brengt in haar memorie van |
des moyens nouveaux, deux d'entre eux étant formulés sous la forme de | tussenkomst nieuwe middelen aan, waarvan twee geformuleerd in de vorm |
questions de droit. | van rechtsvragen. |
Réplique du Conseil des ministres | Repliek van de Ministerraad |
A.4. Le Conseil des ministres soutient que l'intervention de la s.a. | A.4. De Ministerraad betoogt dat de tussenkomst van de n.v. Smartshop |
Smartshop dans l'affaire n° 1857 n'est pas recevable, compte tenu de | in de zaak nr. 1857 niet ontvankelijk is, gelet op de |
l'irrecevabilité du recours originaire en annulation. | niet-ontvankelijkheid van het oorspronkelijke beroep tot vernietiging. |
Selon le Conseil des ministres, les moyens nouveaux ne sont du reste | Volgens de Ministerraad zijn de nieuwe middelen overigens niet |
pas recevables et ne sont pas fondés. | ontvankelijk en niet gegrond. |
Affaire n° 1866 | Zaak nr. 1866 |
Position de E. Piron et de la s.p.r.l. Armeria | Standpunt van E. Piron en de b.v.b.a. Armeria |
A.5.1. Dans leurs mémoires, E. Piron et la s.p.r.l. Armeria, parties | A.5.1. In hun memories betogen E. Piron en de b.v.b.a. Armeria, |
dans l'instance principale, soutiennent que les dispositions | partijen in het bodemgeschil, dat de wetsbepalingen die in de twee |
législatives sur lesquelles portent les deux questions préjudicielles | |
violent les articles 10 et 11 de la Constitution. | prejudiciële vragen in het geding zijn, de artikelen 10 en 11 van de |
Grondwet schenden. | |
Ils renvoient en particulier à la décision n° 1692/96/CE du Parlement | Zij verwijzen inzonderheid naar de beschikking nr. 1692/96/EG van het |
européen et du Conseil du 23 juillet 1996 sur les orientations | Europees Parlement en de Raad van 23 juli 1996 betreffende |
communautaires pour le développement du réseau transeuropéen de | communautaire richtsnoeren voor de ontwikkeling van een transeuropees |
transport, dans laquelle la notion de « réseau routier européen » | vervoersnet, waarin het begrip « Europees wegennet » niet beperkt is |
n'est pas limitée aux seules autoroutes. Dans cette décision, les « | tot de autosnelwegen alleen. In die beschikking worden de « wegen van |
routes de haute qualité » et les autoroutes sont placées sur un pied | hoge kwaliteit » en de autosnelwegen op voet van gelijkheid geplaatst. |
d'égalité. Les usagers de ces routes ne peuvent être soumis aux aléas | De gebruikers van die wegen mogen niet het slachtoffer worden van |
liés au jour de repos hebdomadaire ou à la fermeture obligatoire du | omstandigheden die verband houden met een wekelijkse rustdag of met |
soir. Les critères de distinction retenus par le législateur ne sont | een verplichte avondsluiting. Voor de door de wetgever gehanteerde |
pas susceptibles d'une justification objective et raisonnable au | onderscheidingscriteria bestaat geen verantwoording die objectief en |
regard de la définition du « réseau routier européen » donnée par les | redelijk is ten aanzien van de door de Europese overheden gegeven |
autorités européennes. | definitie van het begrip « Europees wegennet ». |
A.5.2. Par ailleurs, les dispositions en cause doivent, selon les | A.5.2. Voorts moeten volgens de voornoemde partijen de in het geding |
parties précitées, être lues en corrélation avec la loi du 5 août 1991 | zijnde bepalingen in samenhang worden gelezen met de wet van 5 |
sur la protection de la concurrence économique et avec le décret | augustus 1991 tot bescherming van de economische mededinging en het |
d'Allarde des 2-17 mars 1791. En effet, par les dispositions en cause, | decreet d'Allarde van 2-17 maart 1791. Met de in het geding zijnde |
le législateur octroie un privilège aux stations-service et aux | bepalingen kent de wetgever immers enkel een voordeel toe aan de langs |
magasins situés le long des autoroutes et non aux autres. Une | de autosnelwegen gelegen tankstations en shops en niet aan de andere. |
discrimination est ainsi introduite qui fausse le jeu de la | Aldus wordt een discriminatie ingevoerd die de normale mededinging |
concurrence. En imposant, d'une part, un jour de repos hebdomadaire | vervalst. Door, enerzijds, een wekelijkse rustdag en, anderzijds, een |
et, d'autre part, une fermeture obligatoire du soir, le législateur ne | verplichte avondsluiting op te leggen heeft de wetgever de vrijheid |
garantit pas la liberté de commerce et viole donc le principe | van handel niet gewaarborgd en aldus het gelijkheidsbeginsel |
d'égalité. | geschonden. |
Position de la s.a. Smartshop | Standpunt van de n.v. Smartshop |
A.6. Dans ses mémoires, la partie intervenante s.a. Smartshop soutient | A.6. In haar memories betoogt de tussenkomende partij n.v. Smartshop |
que les deux questions préjudicielles ont été posées dans le cadre | dat beide prejudiciële vragen werden gesteld in het kader van een |
d'une affaire analogue à celle à l'issue de laquelle elle a été | geding dat analoog is met een geding waarin zij werd veroordeeld, |
condamnée, notamment pour l'inobservation du jour de repos | namelijk wegens niet-naleving van een wekelijkse rustdag en van een |
hebdomadaire et de la fermeture obligatoire du soir par des | verplichte avondsluiting door uitbaters van een tankstation met |
exploitants d'une station-service avec magasin attenant située en | bijbehorende shop, gelegen buiten het domein van autosnelwegen. |
dehors du domaine des autoroutes. La partie intervenante demande à la Cour de répondre aux deux | De tussenkomende partij verzoekt het Hof beide prejudiciële vragen te |
questions préjudicielles en ce sens que les dispositions en cause | beantwoorden, in die zin dat de in het geding zijnde bepalingen de |
violent les articles 10 et 11 de la Constitution. | artikelen 10 en 11 van de Grondwet schenden. |
Position de M. Lempereur et consorts | Standpunt van M. Lempereur en consorten |
A.7.1. M. Lempereur et consorts, parties dans l'instance principale, | A.7.1. M. Lempereur en consorten, partijen in het bodemgeschil, |
font référence à la jurisprudence de la Cour (arrêts nos 36/91, 35/92 | verwijzen naar de rechtspraak van het Hof (arresten nrs. 36/91, 35/92 |
et 52/95). Cette jurisprudence ne porte toutefois pas sur les magasins | en 52/95). Die rechtspraak heeft evenwel geen betrekking op de bij |
attenants aux stations-service. A l'époque, cette question n'était pas | tankstations horende shops. Die kwestie was destijds nog niet door de |
encore réglée par le législateur. En outre, cette jurisprudence, dans | wetgever geregeld. Bovendien dateert die rechtspraak, waarbij wordt |
laquelle il est fait référence au réseau routier transeuropéen, est | verwezen naar het Trans-Europese wegennet, van vóór de beschikking nr. |
antérieure à la décision n° 1692/96/CE du 23 juillet 1996 dans | 1692/96/EG van 23 juli 1996, waarin een duidelijke definitie van het |
laquelle est donnée une définition claire de la notion de « réseau | begrip « Europees wegennet » wordt gegeven. |
routier européen ». | |
Les parties précitées considèrent que les lois du 22 juin 1960 et du | Die partijen zijn van mening dat de wetten van 22 juni 1960 en van 24 |
24 juillet 1973, telles qu'elles ont été modifiées, instaurent une | juli 1973, zoals die zijn gewijzigd, een onverantwoord verschil in |
différence de traitement injustifiée entre les stations-service et | behandeling instellen tussen, enerzijds, de op het domein der |
magasins situés sur le domaine des autoroutes, d'une part, et ceux qui | autosnelwegen gelegen tankstations en shops en, anderzijds, diegene |
sont situés en dehors de ce domaine, d'autre part. | die buiten dat domein zijn gelegen. |
Il résulte de la décision précitée du 23 juillet 1996 que la | Uit de voormelde beschikking van 23 juli 1996 volgt dat de rechtspraak |
van het Hof, zoals die tot 1995 bestond, moet worden aangepast. Daarin | |
jurisprudence de la Cour, telle qu'elle existait jusqu'en 1995, doit | heeft het Hof geoordeeld dat de uitzondering die enkel voor het op het |
être adaptée. La Cour avait considéré que l'exception faite pour les | domein der autosnelwegen gelegen verkooppunt geldt, relevant is, |
seuls points de vente situés sur le domaine des autoroutes était | aangezien de wetgever aldus rekening heeft willen houden met de |
pertinente, étant donné que le législateur avait ainsi voulu tenir | omstandigheid dat het Belgische autosnelwegennet in het Europese is |
compte de la circonstance que le réseau autoroutier belge était | geïntegreerd. Volgens de voormelde partijen staat sinds de beschikking |
intégré dans le réseau européen. Selon les parties précitées, il est | van 23 juli 1996 evenwel vast dat het Europese wegennet niet alleen |
toutefois établi, depuis la décision du 23 juillet 1996, que le réseau routier européen s'étend non seulement aux autoroutes mais à un nombre important de routes et de grands axes, de sorte que la plupart des routes doivent aujourd'hui concourir à un même objectif fixé par la Communauté européenne; elles sont toutes susceptibles d'accueillir des citoyens européens provenant d'un autre Etat membre. Selon ces mêmes parties, la distinction entre les stations-service et magasins situés sur le domaine des autoroutes et les stations-service et magasins extérieurs au domaine des autoroutes s'impose d'autant moins que ces deux catégories relèvent du même marché économique et qu'elles doivent donc bénéficier d'un traitement identique. A.7.2. Une différence de traitement ne serait justifiée, estiment ces parties, qu'en fonction des objectifs que poursuit la décision n° 1692/96/CE. Mais alors, il ne pourrait être fait de distinction entre, d'une part, les stations-service et magasins situés sur le domaine des autoroutes et, d'autre part, les autres stations-service et magasins, mais bien entre, d'une part, les stations-service et magasins situés le long des routes qui composent le réseau routier européen et, d'autre part, les autres stations-service et magasins. Alors seulement la différence de traitement serait raisonnablement justifiée et reposerait sur un critère objectif et pertinent. Enfin, les parties précitées rappellent que la Cour d'arbitrage a la possibilité de poser, le cas échéant, une question préjudicielle à la Cour de justice. Position du Conseil des ministres A.8.1. Dans son mémoire, le Conseil des ministres fait référence à la | bestaat uit de autosnelwegen, maar ook uit een aanzienlijk aantal wegen en grote assen, zodat de meeste wegen thans moeten bijdragen tot de verwezenlijking van eenzelfde, door de Europese Gemeenschap vooropgestelde doelstelling; zij zijn alle toegankelijk voor Europese burgers komende uit een andere Lid-Staat. Het onderscheid tussen de op het domein der autosnelwegen gelegen tankstations en shops, enerzijds, en de buiten dat domein gelegen tankstations en shops, anderzijds, is volgens die partijen des te minder relevant, aangezien beide uit economisch oogpunt deel uitmaken van eenzelfde markt en bijgevolg een identieke behandeling moeten genieten. A.7.2. Een onderscheiden behandeling zou volgens die partijen enkel verantwoord zijn op grond van de doelstellingen die door de beschikking nr. 1692/96/EG worden nagestreefd. Doch dan zou geen onderscheid mogen worden gemaakt tussen, enerzijds, tankstations en shops die op het domein van de autosnelwegen gelegen zijn en, anderzijds, de andere tankstations en shops, maar wel tussen, enerzijds, tankstations en shops die gelegen zijn langs wegen die deel uitmaken van het Europese wegennet en, anderzijds, de andere tankstations en shops. Alleen dan zou de verschillende behandeling redelijk verantwoord zijn en op een objectief en pertinent criterium berusten. Ten slotte herinneren de voornoemde partijen eraan dat het Arbitragehof over de mogelijkheid beschikt om in voorkomend geval een prejudiciële vraag te stellen aan het Hof van Justitie. Standpunt van de Ministerraad A.8.1. In zijn memorie verwijst de Ministerraad naar de rechtspraak |
jurisprudence de la Cour (arrêts nos 36/91, 35/92 et 52/95). Selon le | van het Hof (arresten nrs. 36/91, 35/92 en 52/95). Het voorzien voor |
Conseil des ministres, le fait de soumettre les points de vente situés | de langs de autosnelwegen gelegen verkooppunten in een regeling die |
le long des autoroutes à un régime différent au regard des lois du 22 | verschillend is van diegene die is ingesteld bij de wetten van 22 juni |
juin 1960 et du 24 juillet 1973 ne constitue pas une mesure | 1960 en 24 juli 1973 is volgens de Ministerraad geen maatregel die |
disproportionnée au but visé, à savoir le développement de la circulation autoroutière, qui est de la sorte grandement facilitée. A.8.2. Dans son mémoire en réponse, le Conseil des ministres soutient que l'intervention de la s.a. Smartshop dans la procédure préjudicielle n'est pas recevable, parce que cette société a seulement été partie dans un litige analogue au sujet duquel un jugement a du reste déjà été prononcé, et non dans l'affaire dont est saisi le juge qui a ordonné le renvoi. Selon le Conseil des ministres, un intérêt éventuel dans un litige analogue n'est néanmoins pas suffisant pour justifier de l'intérêt requis dans la présente procédure. | onevenredig is ten opzichte van het beoogde doel, namelijk het bevorderen van het verkeer op de autosnelwegen, dat aldus in ruime mate wordt vergemakkelijkt. A.8.2. In zijn memorie van antwoord betoogt de Ministerraad dat de tussenkomst van de n.v. Smartshop in de prejudiciële procedure niet ontvankelijk is, aangezien die partij enkel partij is geweest in een analoog geschil, waarin overigens reeds een vonnis is uitgesproken, en niet in de zaak voor de rechter die de verwijzing heeft gelast. Een eventueel belang in een analoog geschil is volgens de Ministerraad evenwel niet voldoende om van een belang te doen blijken in onderhavige procedure. |
A.8.3. Selon M. Lempereur et consorts, la décision n° 1692/96/CE aurait pour effet que la jurisprudence de la Cour relative à la distinction entre les points de vente situés sur le domaine des autoroutes et ceux situés en dehors de celui-ci, en ce qui concerne la fermeture du soir et le jour de repos hebdomadaire, ne peut plus être maintenue. Selon le Conseil des ministres, les parties précitées considèrent que la Cour a fondé sa jurisprudence sur la constatation que les autoroutes belges sont intégrées dans le réseau autoroutier européen. Or, estime le Conseil des ministres, cette jurisprudence n'est pas (ou n'est pas uniquement) fondée sur cette intégration mais avant tout sur la nature et l'organisation spécifiques du réseau autoroutier ainsi que sur le manque de connaissance, chez l'automobiliste, de la région qu'il traverse. Ces raisons sont liées, selon la Cour, aux caractéristiques propres des autoroutes et de la circulation sur ces voies. Par conséquent, dit le Conseil des | A.8.3. Volgens M. Lempereur en consorten zou de beschikking nr. 1692/96/EG tot gevolg hebben dat de rechtspraak van het Hof niet meer gehandhaafd kan blijven ten aanzien van het onderscheid dat tussen verkooppunten op of buiten het domein der autosnelwegen wordt gemaakt inzake avondsluiting en wekelijkse rustdag. Volgens de Ministerraad gaan die partijen daarbij ervan uit dat het Hof zijn rechtspraak zou hebben gebaseerd op de vaststelling dat de Belgische autosnelwegen in een Europees autosnelwegennet zijn geïntegreerd. Die rechtspraak steunt volgens de Ministerraad niet (of niet enkel) op een dergelijke integratie, maar vooral op de eigen aard en inrichting van het autosnelwegennet en de mindere bekendheid van de automobilist met de streek die hij doorreist. Die redenen hangen volgens het Hof samen met de eigen kenmerken van de autosnelwegen en van het verkeer op die wegen. Het uitgangspunt van voormelde partijen berust volgens de |
ministres, les parties précitées partent d'une lecture erronée de la | Ministerraad bijgevolg op een verkeerde lezing van de rechtspraak van |
jurisprudence de la Cour. | het Hof. |
A.8.4. La justification avancée dans cette jurisprudence demeure | A.8.4. De verantwoording die in die rechtspraak werd gegeven, blijft |
valable, selon le Conseil des ministres, même après l'adoption de la | volgens de Ministerraad geldig, ook na het aannemen van de beschikking |
décision n° 1692/96/CE. Selon lui, les articles 154 et 158 du Traité | nr. 1692/96/EG. De artikelen 154 en 158 van het E.G.-Verdrag, evenals |
CE de même que la décision précitée imposent aux Etats membres, en vue | de voormelde beschikking, leggen volgens de Ministerraad aan de |
du fonctionnement du marché intérieur et du renforcement de la | Lid-Staten de verplichting op om, met het oog op de werking van de |
cohésion économique et sociale, l'obligation de développer un réseau | interne markt en de versterking van de economische en sociale |
transeuropéen (et notamment un réseau routier transeuropéen) à | samenhang, een Trans-Europees netwerk (waaronder een Trans-Europees |
l'horizon 2010. Il ne s'avère donc nullement qu'un tel réseau | wegennet) te ontwikkelen tegen het jaar 2010. Er blijkt dus geenszins |
transeuropéen existerait déjà, en ce qui concerne le réseau routier. | dat een dergelijk Trans-Europees netwerk, wat het wegennet betreft, |
Et même si c'était totalement ou partiellement le cas, le Conseil des | reeds zou bestaan. En zelfs wanneer dat geheel of gedeeltelijk het |
ministres estime que la distinction entre les points de vente | geval zou zijn, dan nog zou volgens de Ministerraad het onderscheid |
attenants aux stations-service sur le domaine des autoroutes et en | tussen verkooppunten bij tankstations op of buiten het domein van de |
dehors de celui-ci demeurerait justifiée. En effet, le voyageur de | autosnelwegen verantwoord blijven. De autoreiziger op doorreis zal |
passage empruntera le plus souvent les autoroutes et non les autres « | immers meestal het autosnelwegennet, en niet de andere wegen « van |
routes de haute qualité » en vue de parcourir de longues distances. Ce | hoge kwaliteit », gebruiken voor het afleggen van lange afstanden. Die |
voyageur doit pouvoir se fournir en carburant et en produits | reiziger moet zich voorzien van brandstof en voeding zonder daarvoor |
d'alimentation sans devoir pour cela quitter l'autoroute. | de autosnelweg te moeten verlaten. |
- B - | - B - |
a. Affaire n° 1857 | a. Zaak nr. 1857 |
B.1. La partie requérante, la s.p.r.l. English Tobacco Company Essex | B.1. De verzoekende partij, de b.v.b.a. English Tobacco Company Essex |
Virginia, demande l'annulation de la loi du 29 janvier 1999 modifiant | Virginia, vordert de vernietiging van de wet van 29 januari 1999 tot |
la loi du 24 juillet 1973 instaurant la fermeture obligatoire du soir | wijziging van de wet van 24 juli 1973 tot instelling van een |
dans le commerce, l'artisanat et les services, pour violation des | verplichte avondsluiting in handel, ambacht en dienstverlening wegens |
règles répartitrices de compétences, du principe d'égalité et du | schending van de bevoegdheidverdelende regels, van het |
principe constitutionnel de la liberté du commerce et de l'industrie. | gelijkheidsbeginsel en van het grondwettelijk beginsel van vrijheid |
van handel en nijverheid. | |
B.2.1. Le Conseil des ministres conteste la recevabilité du recours en | B.2.1. De Ministerraad betwist de ontvankelijkheid van het beroep tot |
annulation, parce que la partie requérante ne justifierait pas de | vernietiging doordat de verzoekende partij niet van het vereiste |
l'intérêt requis. | belang zou doen blijken. |
B.2.2. En vertu de la loi du 24 juillet 1973 instaurant la fermeture | B.2.2. Krachtens de wet van 24 juli 1973 tot instelling van een |
obligatoire du soir dans le commerce, l'artisanat et les services, | verplichte avondsluiting in handel, ambacht en dienstverlening geldt |
l'accès de la clientèle aux magasins ainsi que la vente directe aux | een principieel verbod van toegang voor de klanten tot de |
consommateurs sont en principe interdits pendant les heures de | winkelinrichtingen, alsmede van rechtstreekse verkoop aan de |
fermeture (article 1er). On entend par heures de fermeture : avant 5 | verbruiker tijdens de sluitingsuren (artikel 1). Onder sluitingsuren |
heures et après 20 heures (après 21 heures, le vendredi et les jours | wordt verstaan : vóór 5 uur en na 20 uur (na 21 uur op vrijdag en op |
ouvrables précédant un jour férié légal) (article 2). Une exception au | werkdagen die een wettelijke feestdag voorafgaan) (artikel 2). Op het |
principe de l'heure de fermeture obligatoire est faite pour certains | principe van een verplicht sluitingsuur wordt een uitzondering gemaakt |
types d'entreprises, de produits et de lieux. Ainsi, les magasins de | voor bepaalde types van ondernemingen, producten en plaatsen. Aldus |
tabac, notamment, sont exclus de l'application de cette loi (article | zijn onder meer tabakswinkels van het toepassingsgebied van die wet |
4). | uitgesloten (artikel 4). |
La loi attaquée du 29 janvier 1999 modifie la loi précitée du 24 | De bestreden wet van 29 januari 1999 wijzigt de voormelde wet van 24 |
juillet 1973 en insérant en particulier dans celle-ci des dispositions | juli 1973, inzonderheid door in de laatstvermelde wet bepalingen op te |
relatives aux « magasins de nuit ». Ces dispositions visent à | nemen met betrekking tot de zogenaamde « nachtwinkels ». Die |
régulariser la situation illégale existant en la matière (Doc. parl., | bepalingen beogen de ter zake bestaande onwettige toestand te |
Chambre, 1997-1998, n° 1308/1, pp. 2 et 12). Les magasins de tabac | regulariseren (Parl. St., Kamer, 1997-1998, nr. 1308/1, pp. 2 en 12). |
demeurent exclus de l'application de la fermeture obligatoire du soir, | Tabakswinkels blijven van het toepassingsgebied van de verplichte |
comme c'était déjà le cas sous l'empire de la loi du 24 juillet 1973. | avondsluiting uitgesloten, zoals dat reeds het geval was onder de |
L'article 3 de la loi attaquée reprend donc l'exception existante en | gelding van de wet van 24 juli 1973. Artikel 3 van de bestreden wet |
ce qui concerne les magasins de tabac. | neemt aldus, wat de tabakswinkels betreft, de reeds eerder bestaande |
B.2.3. En vertu de l'article 4 de ses statuts, la société requérante a | uitzondering over. B.2.3. Krachtens artikel 4 van haar statuten heeft de verzoekende |
pour objet la vente au détail et en gros ainsi que l'importation et | vennootschap de groot- en kleinhandel en de in- en uitvoer van onder |
l'exportation, entre autres, de produits du tabac. Dans sa requête, | meer tabakswaren tot doel. In haar verzoekschrift wijst zij erop dat |
elle souligne qu'elle est « un des leaders du marché dans le commerce | zij « één der marktleiders [is] in de tabakshandel te Adinkerke-De |
du tabac à Adinkerke-La Panne » et que « d'importants chiffres | Panne » en dat « terzake [ . ] grote omzetcijfers [worden] gemaakt |
d'affaires sont réalisés dans ce domaine, de sorte que tous les | |
marchands de tabac vendent la nuit, puisque c'est alors qu'une partie | zodat alle tabakshandelaars 's nachts verkopen vermits ook dan een |
considérable de la recette est réalisée (environ 1/4) ». | aanzienlijk deel van de omzet wordt gemaakt (ongeveer 1/4e) ». |
B.2.4. La partie requérante ne justifie pas de l'intérêt requis pour | B.2.4. De verzoekende partij doet niet blijken van het vereiste belang |
demander l'annulation de la loi attaquée, étant donné que les magasins | om de vernietiging te vorderen van de bestreden wet, nu de |
de tabac sont explicitement exclus de l'application d'une heure | tabakswinkels uitdrukkelijk van de toepassing van een verplicht |
obligatoire de fermeture et que sa situation ne saurait dès lors être | sluitingsuur worden uitgesloten, zodat haar situatie door de bestreden |
directement et défavorablement affectée par les normes attaquées. | normen niet rechtstreeks en ongunstig zou kunnen worden geraakt. |
B.2.5. Le recours en annulation est irrecevable. | B.2.5. Het beroep tot vernietiging is niet ontvankelijk. |
B.3. Dès lors que la partie requérante n'a pas d'intérêt à demander | B.3. Nu de verzoekende partij geen belang heeft om de vernietiging van |
l'annulation de la disposition attaquée, l'intervention de la s.a. | de bestreden wet te vorderen, is de tussenkomst van de n.v. Smartshop |
Smartshop dans cette procédure n'est pas non plus recevable. | in die procedure evenmin ontvankelijk. |
b. Affaire n° 1866 | b. Zaak nr. 1866 |
B.4.1. Dans ses mémoires, la partie intervenante s.a. Smartshop | B.4.1. In haar memories betoogt de tussenkomende partij n.v. Smartshop |
soutient que les questions préjudicielles posées dans cette affaire | dat de in die zaak gestelde prejudiciële vragen betrekking hebben op |
concernent un litige analogue à celui dans le cadre duquel elle a été | een geding dat analoog is met datgene in het kader waarvan zij werd |
condamnée. | veroordeeld. |
B.4.2. L'article 87, § 1er, de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur | B.4.2. Artikel 87, § 1, van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op |
la Cour d'arbitrage limite le droit de déposer un mémoire, dans | het Arbitragehof beperkt het recht om een memorie neer te leggen, in |
l'hypothèse visée par ce paragraphe, à « toute personne justifiant | het in die paragraaf bedoelde geval, tot « ieder die van een belang |
d'un intérêt dans la cause devant la juridiction qui ordonne le renvoi | doet blijken in de zaak voor de rechter die de verwijzing gelast »; |
»; il s'ensuit que la simple qualité de partie à une procédure | daaruit volgt dat de enkele hoedanigheid van partij bij een procedure |
analogue à celle dont la Cour est saisie à titre préjudiciel ne suffit | die analoog is met die welke bij het Hof prejudicieel aanhangig is, |
pas pour établir l'intérêt à intervenir dans une procédure sur | niet volstaat om te doen blijken van het belang om in een procedure |
question préjudicielle. | betreffende een prejudiciële vraag tussen te komen. |
B.4.3. Les mémoires déposés par la s.a. Smartshop ne sont pas | B.4.3. De memories neergelegd door de n.v. Smartshop zijn niet |
recevables. | ontvankelijk. |
B.5. Le juge a quo pose deux questions préjudicielles concernant la | B.5. De verwijzende rechter stelt twee prejudiciële vragen over de |
compatibilité avec les articles 10 et 11 de la Constitution de | bestaanbaarheid met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, van, |
l'article 1er, §§ 1er à 4, de la loi du 22 juin 1960 instaurant le | eensdeels, artikel 1, §§ 1 tot 4, van de wet van 22 juni 1960 tot |
repos hebdomadaire dans l'artisanat et le commerce, d'une part, et des | invoering van een wekelijkse rustdag in nering en ambacht en, |
articles 1er, 2 et 4, § 1er, f), de la loi du 24 juillet 1973 | anderdeels, de artikelen 1, 2 en 4, § 1, f), van de wet van 24 juli |
instaurant la fermeture obligatoire du soir dans le commerce, | 1973 tot instelling van een verplichte avondsluiting in handel, |
l'artisanat et les services, d'autre part. | ambacht en dienstverlening. |
Dans ces législations, une distinction est faite, en ce qui concerne | In die wetgevingen wordt een onderscheid gemaakt wat de wekelijkse |
le jour de repos hebdomadaire et la fermeture obligatoire du soir, | rustdag en de verplichte avondsluiting betreft tussen verkooppunten |
entre les points de vente, selon que ceux-ci sont situés ou non sur le | naargelang zij al dan niet op het domein der autosnelwegen zijn |
domaine des autoroutes. | gelegen. |
B.6.1. L'article 1er, § 1er, de la loi du 22 juin 1960 instaurant le | B.6.1. Artikel 1, § 1, van de wet van 22 juni 1960 tot invoering van |
repos hebdomadaire dans l'artisanat et le commerce habilite le Roi à | een wekelijkse rustdag in nering en ambacht machtigt de Koning ertoe, |
prescrire, lorsque l'intérêt général et les nécessités économiques le | |
permettent, à la demande d'une ou de plusieurs fédérations | wanneer het algemeen nut en de economische noodwendigheden het |
professionnelles et sur avis favorable du Conseil supérieur des | toelaten, op aanvraag van een of verscheidene beroepsverbonden en op |
classes moyennes, un jour de repos par semaine dans la branche de | gunstig advies van de Hoge Raad voor de Middenstand een wekelijkse |
commerce ou d'artisanat qui intéresse cette ou ces fédérations. | rustdag verplicht te stellen in de tak van handel of ambacht welke dat |
En vertu de l'article 1er, § 4, de la même loi, modifié par la loi du | verbond of die verbonden aanbelangt. |
5 juillet 1973, la décision prise par le Roi ne s'étend pas aux points | Krachtens artikel 1, § 4, van dezelfde wet, gewijzigd bij de wet van 5 |
de vente situés sur le domaine des autoroutes. | juli 1973, geldt de door de Koning genomen beslissing niet voor de op |
het domein der autosnelwegen gelegen verkooppunten. | |
B.6.2. L'article 1er de la loi du 24 juillet 1973 instaurant la | B.6.2. Artikel 1 van de wet van 24 juli 1973 tot instelling van een |
fermeture obligatoire du soir dans le commerce, l'artisanat et les | verplichte avondsluiting in handel, ambacht en dienstverlening |
services interdit l'accès de la clientèle aux magasins ainsi que la | verbiedt de toegang tot de winkelinrichtingen voor de klanten, alsmede |
vente directe aux consommateurs pendant les heures de fermeture, en ce | de rechtstreekse verkoop aan de verbruiker tijdens de sluitingsuren, |
qui concerne le commerce de détail et en général toute entreprise | voor wat betreft de kleinhandel en in het algemeen elke onderneming |
s'occupant de vente directe de produits ou de prestations de services | die zich bezighoudt met de rechtstreekse verkoop van producten of het |
aux consommateurs, pour lesquelles il est nécessaire d'entrer en | verlenen van diensten aan de verbruiker, waarvoor contact met de |
contact avec le client. | klanten vereist is. |
En vertu de l'article 4, § 1er, f), de la même loi, inséré par | Krachtens artikel 4, § 1, f), van dezelfde wet, ingevoegd bij artikel |
l'article 3 de la loi du 29 janvier 1999, les dispositions de | 3 van de wet van 29 januari 1999, zijn de bepalingen van het voormelde |
l'article 1er précité ne s'appliquent pas à : | artikel 1 niet van toepassing op : |
« f) la vente de produits d'alimentation générale et d'articles | « f) de verkoop van algemene voedingswaren en huishoudelijke |
ménagers, à l'exclusion de boissons alcoolisées distillées et de | artikelen, met uitsluiting van gedistilleerde alcoholische dranken en |
boissons fermentées, d'une teneur en volume d'alcool de plus de 6 %, | gegiste dranken met een gehalte van meer dan 6 % volume alcohol, |
lorsque la vente a lieu dans des stations-service situées le long des | wanneer deze verkoop plaatsvindt in tankstations langs de autosnelweg |
autoroutes ou dans des magasins situés sur le domaine des autoroutes | of in winkelruimten gelegen op het domein ervan en als de |
et à condition que la surface nette de vente, c'est-à-dire la | netto-verkoopoppervlakte, dit is de oppervlakte dienstig voor de |
superficie destinée à la vente et accessible au public, n'excède pas les 250 m2. » | verkoop en toegankelijk voor het publiek, niet meer bedraagt dan 250 m2. |
B.7. Tant le juge a quo que les parties devant la Cour font référence | » B.7. Zowel de verwijzende rechter als de partijen voor het Hof |
à la jurisprudence de la Cour, à savoir les arrêts nos 36/91, 35/92 et | verwijzen naar de rechtspraak van het Hof, namelijk naar arresten nrs. |
52/95. | 36/91, 35/92 en 52/95. |
Dans ces arrêts, la Cour a dit pour droit que l'article 1er, § 4, de | In die arresten heeft het Hof voor recht gezegd dat artikel 1, § 4, |
la loi du 22 juin 1960 instaurant le repos hebdomadaire dans | van de wet van 22 juni 1960 tot invoering van een wekelijkse rustdag |
l'artisanat et le commerce, remplacé par l'article 1er de la loi du 5 | in nering en ambacht, vervangen bij artikel 1 van de wet van 5 juli |
juillet 1973, ne viole pas le principe d'égalité, sur la base des | 1973, het gelijkheidsbeginsel niet schendt op basis van volgende |
considérations suivantes : | overwegingen : |
« Selon les travaux préparatoires de la loi du 5 juillet 1973, | « Blijkens de parlementaire voorbereiding van de wet van 5 juli 1973 |
l'exception prévue pour les points de vente situés sur le domaine des | houdt de uitzondering voor de op het domein der autosnelwegen gelegen |
autoroutes procède de la circonstance que le réseau autoroutier belge | verkooppunten verband met de omstandigheid dat het Belgische |
est intégré au réseau européen (Doc. parl., Sénat, 1972-1973, n° 86, | autosnelwegennet in het Europese is geïntegreerd (Gedr. St., Senaat, |
p. 2). | 1972-1973, nr. 86, p. 2). |
Le critère retenu par l'article 1er, § 4, alinéa 1er, de la loi du 22 | Het door artikel 1, § 4, eerste lid, van de wet van 22 juni 1960, |
juin 1960, modifié par la loi du 5 juillet 1973, à savoir la | gewijzigd bij de wet van 5 juli 1973, gehanteerde criterium, te weten |
localisation du point de vente sur le domaine des autoroutes ou en | de lokalisatie van het verkooppunt op of buiten het domein der |
dehors de celui-ci, est objectif et pertinent. | autosnelwegen, is objectief en pertinent. |
L'exception prévue permet à l'usager d'une autoroute de poursuivre son | Dank zij de ingestelde uitzondering kan de gebruiker van een |
chemin sans craindre des difficultés d'approvisionnement qui trouvent | autosnelweg zijn weg daarop vervolgen zonder |
leur origine dans la circonstance qu'une station-service située le | bevoorradingsmoeilijkheden te moeten vrezen die hun oorzaak vinden in |
long de l'autoroute serait fermée par suite de l'obligation de | de omstandigheid dat een langs de autosnelweg gelegen tankstation |
respecter un jour de repos hebdomadaire. En effet, en raison tant de | gesloten is vanwege de verplichting een wekelijkse rustdag te |
respecteren. Wanneer hij immers voor een gesloten tankstation zou | |
la configuration même du réseau autoroutier que du manque de | staan, zou hij vaak niet in de onmiddellijke omgeving een open |
connaissance de la région traversée, l'usager rencontrant une station-service fermée ne pourrait souvent atteindre une station ouverte dans les environs immédiats. Les raisons invoquées ci-dessus, qui justifient qu'il soit dérogé à la règle du repos hebdomadaire obligatoire pour les points de vente situés sur le domaine des autoroutes, sont liées aux caractéristiques propres des autoroutes et de la circulation sur ces voies. Elles sont par conséquent inexistantes en ce qui concerne les points de vente établis le long d'autres voies, même s'ils sont, à proximité d'une autoroute, situés le long d'une route conduisant à une voie d'accès ou de sortie d'une autoroute. Le fait que ces points de vente ne | tankstation kunnen bereiken, dit zowel wegens de eigen aard en inrichting van het autosnelwegennet als wegens de mindere bekendheid van de automobilist met de streek die hij doorreist. De hoger aangehaalde redenen die voor de verkooppunten gelegen op het domein der autosnelwegen een uitzondering op de verplichte wekelijkse rustdag verantwoorden, hangen samen met de eigen kenmerken van de autosnelwegen en van het verkeer op die wegen. Zij zijn bijgevolg niet aanwezig ten aanzien van verkooppunten die zijn gelegen langs andere wegen, zelfs al zijn die verkooppunten in de nabijheid van een autosnelweg gelegen langs een weg die op een op- of afrit van een autosnelweg aansluit. Het feit dat die verkooppunten niet dezelfde |
bénéficient pas de la même dérogation ne constitue dès lors pas une | uitzondering genieten, houdt derhalve geen schending in van het in |
violation du principe d'égalité inscrit à l'article 10 de la | artikel 10 van de Grondwet neergelegde gelijkheidsbeginsel. » (arrest |
Constitution. » (arrêt n° 52/95, 4) | nr. 52/95, 4). |
B.8.1. Selon le juge a quo, la question se pose de savoir si la | B.8.1. Volgens de verwijzende rechter rijst de vraag of de voormelde |
jurisprudence précitée peut être maintenue, compte tenu de la décision | rechtspraak gehandhaafd kan blijven, gelet op de sedertdien tot stand |
gekomen beschikking nr. 1692/96/EG van het Europees Parlement en de | |
n° 1692/96/CE du Parlement européen et du Conseil du 23 juillet 1996 | Raad van 23 juli 1996 betreffende communautaire richtsnoeren voor de |
sur les orientations communautaires pour le développement du réseau | ontwikkeling van een transeuropees vervoersnet. |
transeuropéen de transport adoptée dans l'intervalle. Le ministère public dans l'instance principale et le Conseil des ministres devant la Cour considèrent que cette jurisprudence demeure applicable. Les autres parties devant la Cour soutiennent au contraire qu'il résulte du Traité C.E. et de la décision précitée que le réseau routier européen ne s'étend pas seulement aux autoroutes mais également à un grand nombre d'autres routes et de grands axes. Il ne pourrait dès lors plus être fait de distinction, estiment ces parties, entre les points de vente selon qu'ils sont situés ou non sur le domaine des autoroutes, mais bien selon qu'ils sont situés ou non le long des routes qui font partie du réseau routier européen. | Het openbaar ministerie in het bodemgeschil en de Ministerraad voor het Hof zijn van mening dat die rechtspraak haar gelding behoudt. De andere partijen voor het Hof betogen integendeel dat uit het E.G.-Verdrag en uit de voormelde beschikking volgt dat het Europese wegennet niet alleen bestaat uit de autosnelwegen, maar ook uit een groot aantal andere wegen en grote assen. Dan zou volgens die partijen geen onderscheid meer mogen worden gemaakt tussen verkooppunten naargelang zij al dan niet op het domein van de autosnelwegen zijn gelegen, maar wel naargelang zij al dan niet zijn gelegen langs wegen die deel uitmaken van het Europese wegennet. |
B.8.2. En vertu de l'article 2, paragraphe 1, de la décision n° | B.8.2. Krachtens artikel 2, lid 1, van de voormelde beschikking nr. |
1692/96/CE précitée, le réseau transeuropéen de transport est mis en | |
place progressivement à l'horizon 2010 à l'échelle communautaire, en | 1692/96/EG wordt het Trans-Europees vervoersnet voor het jaar 2010 op |
intégrant des réseaux d'infrastructure de transports, notamment | gemeenschapsniveau geleidelijk tot stand gebracht door de |
infrastructuurnetten voor onder meer vervoer over land tot een geheel | |
terrestre. | te verenigen. |
Il ressort du préambule de la décision n° 1692/96/CE que celle-ci | Uit de preambule van de beschikking nr. 1692/96/EG volgt dat die |
s'inspire d'objectifs communautaires tels que le bon fonctionnement du | geïnspireerd is op communautaire doelstellingen zoals de goede werking |
marché intérieur ainsi que le renforcement de la cohésion économique | van de interne markt en de versterking van de economische en sociale |
et sociale et qu'elle a pour objectifs spécifiques « d'assurer une | samenhang en dat die specifiek tot doel heeft « een duurzame |
mobilité durable des personnes et des biens dans les meilleures | mobiliteit van personen en goederen onder optimale sociale, milieu- en |
conditions sociales, environnementales et de sécurité possibles et | veiligheidsomstandigheden te garanderen en alle vervoerstakken te |
d'intégrer l'ensemble des modes de transport en tenant compte de leurs | integreren rekening houdend met hun relatieve voordelen ». Met het oog |
avantages comparatifs ». C'est dans le but d'atteindre ces objectifs | op het bereiken van die doelstellingen bepaalt artikel 9, lid 1, van |
que l'article 9, paragraphe 1, de la décision dispose que « le réseau | de beschikking dat « het transeuropees wegennet bestaat uit reeds |
routier transeuropéen est composé d'autoroutes et de routes de haute | bestaande, nieuwe of aan te passen autosnelwegen en wegen van hoge |
qualité, existantes, nouvelles ou à aménager ». | kwaliteit ». |
Il ne peut être déduit de cette mention que les autoroutes et les | Uit die vermelding kan niet worden afgeleid dat de autosnelwegen en de |
autres routes « de haute qualité » devraient être traitées, dès à | andere wegen « van hoge kwaliteit », voortaan en in alle opzichten, |
présent et à tous égards, de la même manière par les législations | door de interne wetgevingen op dezelfde wijze zouden moeten worden |
internes. La distinction qui est faite entre les routes et les | behandeld. Het onderscheid dat wordt gemaakt tussen de wegen en |
autoroutes, dans la matière particulière des jours et des heures | autosnelwegen blijft, wat de bijzondere aangelegenheid betreft van de |
d'ouverture, reste fondée sur un critère admissible. L'objectif que | openingsdagen en -uren, op een toelaatbaar criterium gebaseerd. De |
les Etats membres devront atteindre en 2010 n'empêche pas que les | doelstelling die de Lid-Staten in 2010 zullen moeten bereiken neemt |
différences mentionnées dans les arrêts précités demeurent réelles et | niet weg dat de in de hiervoor genoemde arresten vermelde verschillen |
pertinentes. | reëel en relevant blijven. |
B.9. Om de redenen die in B.7 in herinnering zijn gebracht, schendt de | |
B.9. Pour les raisons rappelées au B.7, la loi du 22 juin 1960 | wet van 22 juni 1960 tot invoering van een wekelijkse rustdag in |
instaurant le repos hebdomadaire dans l'artisanat et le commerce, sur | |
laquelle porte la première question préjudicielle, ne viole pas les | nering en ambacht, waarop de eerste prejudiciële vraag betrekking |
articles 10 et 11 de la Constitution en ce qu'elle fait une | heeft, de artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet doordat daarin een |
distinction entre les points de vente - stations-service ou magasins | onderscheid wordt gemaakt tussen verkooppunten - tankstations of |
attenants - selon qu'ils sont situés ou non sur le domaine des | bijbehorende winkelruimten - naargelang zij al dan niet op het domein |
autoroutes. | der autosnelwegen zijn gelegen. |
B.10. La deuxième question préjudicielle porte sur la distinction | B.10. De tweede prejudiciële vraag heeft betrekking op het onderscheid |
opérée, dans la loi du 24 juillet 1973 instaurant la fermeture | dat in de wet van 24 juli 1973 tot instelling van een verplichte |
obligatoire du soir dans le commerce, l'artisanat et les services, | avondsluiting in handel, ambacht en dienstverlening wordt gemaakt |
entre les magasins attenants aux stations-service selon qu'ils sont | tussen bij tankstations behorende winkelruimten naargelang zij al dan |
situés ou non sur le domaine des autoroutes. | niet op het domein der autosnelwegen zijn gelegen. |
L'exposé des motifs relatif à l'article 3 de la loi du 29 janvier | De memorie van toelichting bij artikel 3 van de wet van 29 januari |
1999, qui a inséré un littéra f) dans l'article 4, § 1er, de la loi | 1999, waarbij een littera f) aan artikel 4, § 1, van de voormelde wet |
précitée du 24 juillet 1973, mentionne à cet égard ce qui suit : | van 24 juli 1973 werd toegevoegd, vermeldt daaromtrent het volgende : |
« [ . ] il est [ . ] permis aux stations service, situées le long des | « [ . ] aan tankstations die langs autosnelwegen gelegen zijn [wordt] |
autoroutes de vendre des produits d'alimentation générale. Il est | toegestaan algemene voedingswaren te verkopen. Het is nuttig voor de |
utile pour l'utilisateur de l'autoroute qui est de passage, de ne pas | autoweggebruiker die op doorreis is, dat hij niet meer verplicht wordt |
devoir la quitter afin d'acheter de l'alimentation. Toutefois, pour | de autosnelweg te verlaten om wat voedsel te kopen. Om evenwel te |
éviter que ces stations service ne deviennent des supérettes et | voorkomen dat deze tankstations op de duur superettes worden en ook |
qu'elles n'attirent d'autres clients, l'assortiment et la superficie | andere klanten gaan aantrekken, moeten zowel het assortiment en de |
doivent être limités. Une limitation de la superficie aura | oppervlakte beperkt blijven. Een oppervlaktebeperking zal zeker een |
certainement une répercussion sur l'assortiment. En outre, il est | invloed hebben op het assortiment. Toch is het belangrijk, vooral met |
important, surtout en vue de la sécurité routière, d'exclure les | het oog op de verkeersveiligheid, alcoholische dranken met een gehalte |
boissons alcoolisées d'une teneur en volume d'alcool de plus de 6 %. » | van meer dan 6 % volume alcohol uit te sluiten. » (Parl. St., Kamer, |
(Doc. parl., Chambre, 1997-1998, n° 1308/1, p. 5) | 1997-1998, nr. 1308/1, p. 5) |
B.11. L'argumentation avancée dans les travaux préparatoires précités | B.11. De argumentatie die in voormelde parlementaire voorbereiding |
pour justifier la dérogation accordée aux stations-service situées le | werd aangevoerd om de uitzondering op het verplichte sluitingsuur ten |
long des autoroutes ou aux magasins situés sur le domaine de | aanzien van tankstations langs de autosnelweg of van winkelruimten |
celles-ci, en ce qui concerne l'heure obligatoire de fermeture, peut | gelegen op het domein ervan, te staven, kan redelijkerwijze de in de |
raisonnablement justifier la différence de traitement mentionnée dans | tweede prejudiciële vraag vermelde verschillende behandeling |
la deuxième question préjudicielle. | verantwoorden. |
En outre, les considérations de la Cour rappelées en B.7, qui | Bovendien gelden de in B.7 in herinnering gebrachte overwegingen van |
concernent le caractère non discriminatoire du régime du jour de repos | het Hof met betrekking tot het niet-discriminerend karakter van de |
hebdomadaire, s'appliquent mutatis mutandis au régime de la fermeture | regeling van de wekelijkse rustdag mutatis mutandis voor de regeling |
obligatoire du soir. | van de verplichte avondsluiting. |
Par ces motifs, | Om die redenen, |
la Cour | het Hof |
- rejette le recours en annulation; | - verwerpt het beroep tot vernietiging; |
- dit pour droit : | - zegt voor recht : |
1) L'article 1er, §§ 1er, 2 et 3, de la loi du 22 juin 1960 instaurant | 1) Artikel 1, §§ 1, 2 en 3, van de wet van 22 juni 1960 tot invoering |
le repos hebdomadaire dans l'artisanat et le commerce ne viole pas les | van een wekelijkse rustdag in nering en ambacht schendt de artikelen |
articles 10 et 11 de la Constitution en ce qu'il permet d'imposer un | 10 en 11 van de Grondwet niet, doordat het toestaat een wekelijkse |
jour de repos hebdomadaire aux exploitants de stations-service et | rustdag op te leggen aan de uitbaters van tankstations en bijbehorende |
magasins annexés à celles-ci lorsque les lieux de vente sont situés en | winkelruimten, wanneer de verkoopruimte buiten het domein der |
dehors du domaine des autoroutes. | autosnelwegen is gelegen. |
2) Les articles 1er et 2 de la loi du 24 juillet 1973 instaurant la | 2) De artikelen 1 en 2 van de wet van 24 juli 1973 tot instelling van |
fermeture obligatoire du soir dans le commerce, l'artisanat et les | een verplichte avondsluiting in handel, ambacht en dienstverlening |
services ne violent pas les articles 10 et 11 de la Constitution en ce qu'ils imposent la fermeture du soir aux exploitants de magasins annexés aux stations-service situés en dehors du domaine des autoroutes. Ainsi prononcé en langue néerlandaise, en langue française et en langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 1er mars 2001. Le greffier, L. Potoms. Le président, | schenden de artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet, doordat zij een verplichte avondsluiting opleggen aan de uitbaters van aan tankstations verbonden winkelruimten die buiten het domein der autosnelwegen zijn gelegen. Aldus uitgesproken in het Nederlands, het Frans en het Duits, overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 1 maart 2001. De griffier, L. Potoms. De voorzitter, |
G. De Baets. | G. De Baets. |