Arrêt n° 67/2000 du 14 juin 2000 Numéro du rôle : 1612 En cause : le recours en annulation des articles 1 er , 2, 4°, 3, 4 et 5 du décret de la Région wallonne du 19 novembre 1998 instaurant une taxe sur les logements abandonnés en R La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et G. De Baets, et des juges P. Martens(...) | Arrest nr. 67/2000 van 14 juni 2000 Rolnummer 1612 In zake: het beroep tot vernietiging van de artikelen 1, 2, 4°, 3, 4 en 5 van het decreet van het Waalse Gewest van 19 november 1998 tot invoering van een belasting op de verlaten woningen in Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en G. De Baets, en de rechters P. (...) |
---|---|
COUR D'ARBITRAGE | ARBITRAGEHOF |
Arrêt n° 67/2000 du 14 juin 2000 | Arrest nr. 67/2000 van 14 juni 2000 |
Numéro du rôle : 1612 | Rolnummer 1612 |
En cause : le recours en annulation des articles 1er, 2, 4°, 3, 4 et 5 | In zake: het beroep tot vernietiging van de artikelen 1, 2, 4°, 3, 4 |
du décret de la Région wallonne du 19 novembre 1998 instaurant une | en 5 van het decreet van het Waalse Gewest van 19 november 1998 tot |
taxe sur les logements abandonnés en Région wallonne, introduit par | invoering van een belasting op de verlaten woningen in het Waalse |
l'a.s.b.l. Syndicat national des propriétaires et autres. | Gewest, ingesteld door de v.z.w. Algemeen Eigenaarssyndicaat en anderen. |
La Cour d'arbitrage, | Het Arbitragehof, |
composée des présidents M. Melchior et G. De Baets, et des juges P. | samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en G. De Baets, en de |
Martens, E. Cerexhe, H. Coremans, A. Arts et E. De Groot, assistée de | rechters P. Martens, E. Cerexhe, H. Coremans, A. Arts en E. De Groot, |
la référendaire B. Renauld, faisant fonction de greffier, présidée par | bijgestaan door referendaris B. Renauld, waarnemend griffier, onder |
le président M. Melchior, | voorzitterschap van voorzitter M. Melchior, |
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : | wijst na beraad het volgende arrest: |
I. Objet du recours | I. Onderwerp van het beroep |
Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 1er | Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 1 februari |
février 1999 et parvenue au greffe le 2 février 1999, l'a.s.b.l. | 1999 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 2 |
Syndicat national des propriétaires, dont le siège social est établi à | februari 1999, hebben de v.z.w. Algemeen Eigenaarssyndicaat, met |
1000 Bruxelles, rue de la Violette 43, J.-P. Vermote, demeurant à 1800 | maatschappelijke zetel te 1000 Brussel, Violetstraat 43, J.-P. |
Vermote, wonende te 1800 Vilvoorde, Vogelzangstraat 8, en R. Verhelst, | |
Vilvorde, Vogelzangstraat 8, et R. Verhelst, demeurant à 8318 | wonende te 8318 Brugge-Assebroek, Omendreef 17, beroep tot |
Bruges-Assebroek, Omendreef 17, ont introduit un recours en annulation | |
des articles 1er, 2, 4°, 3, 4 et 5 du décret de la Région wallonne du | vernietiging ingesteld van de artikelen 1, 2, 4°, 3, 4 en 5 van het |
19 novembre 1998 instaurant une taxe sur les logements abandonnés en | decreet van het Waalse Gewest van 19 november 1998 tot invoering van |
een belasting op de verlaten woningen in het Waalse Gewest | |
Région wallonne (publié au Moniteur belge du 27 novembre 1998). | (bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 27 november 1998). |
II. La procédure | II. De rechtspleging |
Par ordonnance du 2 février 1999, le président en exercice a désigné | Bij beschikking van 2 februari 1999 heeft de voorzitter in functie de |
les juges du siège conformément aux articles 58 et 59 de la loi | rechters van de zetel aangewezen overeenkomstig de artikelen 58 en 59 |
spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage. | van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof. |
Les juges-rapporteurs ont estimé n'y avoir lieu de faire application | De rechters-verslaggevers hebben geoordeeld dat er geen aanleiding was |
des articles 71 ou 72 de la loi organique. | om artikel 71 of 72 van de organieke wet toe te passen. |
Le recours a été notifié conformément à l'article 76 de la loi | Van het beroep is kennisgegeven overeenkomstig artikel 76 van de |
organique, par lettres recommandées à la poste le 25 mars 1999. | organieke wet bij op 25 maart 1999 ter post aangetekende brieven. |
L'avis prescrit par l'article 74 de la loi organique a été publié au | Het bij artikel 74 van de organieke wet voorgeschreven bericht is |
Moniteur belge du 9 avril 1999. | bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 9 april 1999. |
Le Gouvernement wallon, rue Mazy 25-27, 5100 Namur, a introduit un | De Waalse Regering, rue Mazy 25-27, 5100 Namen, heeft een memorie |
mémoire, par lettre recommandée à la poste le 5 juillet 1999. | ingediend bij op 5 juli 1999 ter post aangetekende brief. |
Ce mémoire a été notifié conformément à l'article 89 de la loi | Van die memorie is kennisgegeven overeenkomstig artikel 89 van de |
organique, par lettre recommandée à la poste le 15 juillet 1999. | organieke wet bij op 15 juli 1999 ter post aangetekende brief. |
Par ordonnance du 13 juillet 1999, le président en exercice a prorogé | Bij beschikking van 13 juli 1999 heeft de voorzitter in functie de |
jusqu'au 30 septembre 1999 le délai pour introduire un mémoire en | termijn voor het indienen van een memorie van antwoord verlengd tot 30 |
réponse. | september 1999. |
Les parties requérantes ont introduit un mémoire en réponse par lettre | De verzoekende partijen hebben een memorie van antwoord ingediend bij |
recommandée à la poste le 24 septembre 1999. | op 24 september 1999 ter post aangetekende brief. |
Par ordonnances du 29 juin 1999 et du 27 janvier 2000, la Cour a | Bij beschikkingen van 29 juni 1999 en 27 januari 2000 heeft het Hof de |
prorogé respectivement jusqu'aux 1er février 2000 et 1er août 2000 le | termijn waarbinnen het arrest moet worden gewezen, verlengd tot |
délai dans lequel l'arrêt doit être rendu. | respectievelijk 1 februari 2000 en 1 augustus 2000. |
Par ordonnance du 22 décembre 1999, la Cour a déclaré l'affaire en | Bij beschikking van 22 december 1999 heeft het Hof de zaak in |
état et fixé l'audience au 19 janvier 2000. | gereedheid verklaard en de dag van de terechtzitting bepaald op 19 |
Cette ordonnance a été notifiée aux parties ainsi qu'à leurs avocats | januari 2000. Van die beschikking is kennisgegeven aan de partijen en hun advocaten |
par lettres recommandées à la poste le 24 décembre 1999. | bij op 24 december 1999 ter post aangetekende brieven. |
A l'audience publique du 19 janvier 2000 : | Op de openbare terechtzitting van 19 januari 2000: |
- ont comparu : | - zijn verschenen: |
. Me E. Grégoire, avocat au barreau de Liège, pour les parties | . Mr. E. Grégoire, advocaat bij de balie te Luik, voor de verzoekende |
requérantes; | partijen; |
. Me V. Thiry, avocat au barreau de Liège, pour le Gouvernement | . Mr. V. Thiry, advocaat bij de balie te Luik, voor de Waalse |
wallon; | Regering; |
- les juges-rapporteurs P. Martens et E. De Groot ont fait rapport; | - hebben de rechters-verslaggevers P. Martens en E. De Groot verslag uitgebracht; |
- les avocats précités ont été entendus; | - zijn de voornoemde advocaten gehoord; |
- l'affaire a été mise en délibéré. | - is de zaak in beraad genomen. |
La procédure s'est déroulée conformément aux articles 62 et suivants | De rechtspleging is gevoerd overeenkomstig de artikelen 62 en volgende |
de la loi organique, relatifs à l'emploi des langues devant la Cour. | van de organieke wet, die betrekking hebben op het gebruik van de talen voor het Hof. |
III. Les dispositions décrétales en cause | III. De in het geding zijnde decreetsbepalingen |
1. Aux termes de l'article 1er du décret du 19 novembre 1998, « il est | 1. Luidens artikel 1 van het decreet van 19 november 1998 « wordt ten |
établi au profit de la Région wallonne une taxe annuelle sur les | bate van het Waalse Gewest een jaarlijkse belasting op de verlaten |
logements abandonnés dans les conditions et selon les modalités | woningen ingevoerd onder de voorwaarden en op de wijze die in dit |
déterminées par le présent décret ». | decreet vastliggen ». |
L'article 2, 5°, donne la définition suivante à la notion de logement | Artikel 2, 5°, geeft de volgende definitie aan het begrip verlaten |
abandonné : « inachevé ou inoccupé ». | woning: « onvoltooide of leegstaande woning ». |
L'article 2, 4°, dispose : « Au sens du présent décret, on entend par : 'logement inoccupé' : le logement correspondant à l'un des cas suivants : 1° le logement déclaré inhabitable depuis au moins douze mois; 2° le logement qui n'est pas garni du mobilier indispensable à son affectation pendant une période d'au moins douze mois consécutifs; 3° le logement pour lequel la consommation d'eau ou d'électricité constatée pendant une période d'au moins douze mois consécutifs est inférieure à la consommation minimale fixée par le Gouvernement; 4° le logement pour lequel aucune personne n'est inscrite dans les registres de la population pendant une période d'au moins douze mois consécutifs. L'occupation sans droit ni titre par une personne sans abri n'interrompt pas l'inoccupation ». | Artikel 2, 4°, bepaalt: « In de zin van dit decreet wordt verstaan onder: ' leegstaande woning ': woning die aan één van de volgende gevallen beantwoordt: 1° woning die sinds ten minste twaalf maanden onbewoonbaar verklaard is; 2° woning die gedurende ten minste twaalf opeenvolgende maanden niet voorzien is van het meubilair dat vereist is op grond van haar bestemming; 3° woning waar het water- of elektriciteitsverbruik tijdens een periode van ten minste twaalf opeenvolgende maanden lager ligt dan het door de Regering bepaalde minimumverbruik; 4° woning waarvoor tijdens een periode van ten minste twaalf opeenvolgende maanden niemand in de bevolkingsregisters ingeschreven is. De leegstand wordt niet onderbroken als de woning door een dakloze persoon zonder rechten of titels wordt gebruikt. » |
Les articles 3, 4 et 5 du décret sont rédigés comme suit : | De artikelen 3, 4 en 5 van het decreet luiden als volgt: |
« Art. 3.Est redevable de la taxe, le propriétaire d'un logement |
« Art. 3.De belasting is verschuldigd door de eigenaar van een woning |
abandonné au 1er janvier de l'année qui suit la période d'imposition. | die verlaten is op 1 januari van het jaar volgend op de aanslagperiode. |
En cas de démembrement du droit de propriété, le redevable de la taxe | In geval van splitsing van het eigendomsrecht is de belasting |
est le titulaire du droit réel de jouissance. | verschuldigd door de drager van het zakelijk genotsrecht. |
Art. 4.Le montant de la taxe est fixé à FB 400 par m2 ou fraction de |
Art. 4.De belasting bedraagt BEF 400 per m2 of gedeelte van m2 |
m2 de surface habitable, avec un minimum de FB 25.000 par logement. | bewoonbare oppervlakte en ten minste BEF 25.000 per woning. |
A défaut de réaffectation du logement par le redevable, le montant de la taxe est doublé pour l'exercice qui suit le premier enrôlement et triplé pour les exercices ultérieurs. En cas de changement de propriétaire, le montant de la taxe est doublé pour l'exercice qui suit le premier enrôlement du nouveau propriétaire, et triplé pour les exercices ultérieurs. Art. 5.Le redevable est exonéré de la taxe : 1° pour les logements appartenant, donnés en gestion ou en location à une agence immobilière sociale agréée par la Région wallonne ou à une société de logement, et ce, durant la période couverte par le contrat de gestion ou de location; 2° pour les logements situés dans les limites d'un plan d'expropriation approuvé par l'autorité compétente ou ne pouvant plus faire l'objet d'un permis d'urbanisme parce qu'un plan d'expropriation est en préparation; 3° pendant le délai de traitement du dossier de restauration par |
Indien de belastingplichtige geen andere bestemming aan de woning geeft, wordt het bedrag van de belasting verdubbeld voor het aanslagjaar volgend op de eerste inkohiering en verdrievoudigd voor de volgende aanslagjaren. Als de woning van eigenaar verandert, wordt het bedrag van de belasting verdubbeld voor het aanslagjaar volgend op de eerste inkohiering van de nieuwe eigenaar en verdrievoudigd voor de volgende aanslagjaren. Art. 5.De belastingplichtige wordt van de belasting vrijgesteld: 1° voor woningen die tijdens de bij de beheers- of huurovereenkomst bepaalde periode aan een door het Waalse Gewest erkend agentschap voor sociale huisvesting of aan een huisvestingsmaatschappij toebehoren, hen voor beheer of verhuur worden toevertrouwd; 2° voor woningen die binnen de grenzen van een door de bevoegde overheid goedgekeurd onteigeningsplan gelegen zijn of waarvoor de stedenbouwkundige vergunning wegens het voorbereiden van een onteigeningsplan niet kan worden verlengd; 3° tijdens de duur van de behandeling van het renovatiedossier door de bevoegde overheid, voor woningen die beschermd zijn krachtens het |
l'autorité compétente, pour les logements classés en vertu du Code | Waalse Wetboek van Ruimtelijke Ordening, Stedenbouw en Patrimonium; |
wallon de l'Aménagement du Territoire, de l'Urbanisme et du Patrimoine; | 4° indien hij kan aantonen dat de woning een nieuwe bestemming heeft |
4° s'il prouve la réaffectation du logement avant le 31 décembre de | gekregen vóór 31 december van het jaar volgend op de aanslagperiode; |
l'année qui suit la période imposable; | |
5° lorsque l'inoccupation est subséquente à un sinistre survenu | 5° wanneer de leegstand toe te schrijven is aan een schade die is |
indépendamment de la volonté du redevable, le délai de réaffectation | ontstaan buiten zijn wil om en de termijn voor de herbestemming met |
est prolongé de douze mois ». | twaalf maanden wordt verlengd. » |
Le décret ne comportant pas de dispositions relatives à son entrée en | Aangezien het decreet geen bepalingen bevat met betrekking tot de |
vigueur, celle-ci est intervenue le 7 décembre 1998, soit dix jours | inwerkingtreding ervan, is het op 7 december 1998 in werking getreden, |
après sa publication au Moniteur belge. | namelijk tien dagen na de bekendmaking ervan in het Belgisch |
Les articles 1er, 2, 4°, 3, 4 et 5 du décret du 19 novembre 1998 sont | Staatsblad. De artikelen 1, 2, 4°, 3, 4 en 5 van het decreet van 19 november 1998 |
les dispositions attaquées. | zijn de bestreden bepalingen. |
2. Artikel 2, 4°, (4°), van het decreet van 19 november 1998 is bij | |
2. Par l'article unique du décret du 6 mai 1999 modifiant le décret du | het enig artikel van het decreet van 6 mei 1999 houdende wijziging van |
19 novembre 1998 instaurant une taxe sur les logements abandonnés en | het decreet van 19 november 1998 tot invoering van een belasting op de |
Région wallonne, l'article 2, 4°, (4°), du décret du 19 novembre 1998 | verlaten woningen in het Waalse Gewest door de volgende tekst |
est remplacé par le texte suivant : | vervangen: |
« 4° Le logement pour lequel aucune personne n'est inscrite dans les | « 4° woning waarvoor tijdens een periode van ten minste twaalf |
registres de la population pendant une période d'au moins douze mois | opeenvolgende maanden niemand in de bevolkingsregisters ingeschreven |
consécutifs, sauf si le titulaire de droits réels justifie que le | is, behalve indien de drager van zakelijke rechten aantoont dat de |
logement a servi effectivement soit d'habitation, soit de lieu | woning werkelijk betrokken werd ofwel voor de uitoefening van |
d'exercice d'activités économiques, sociales ou autres. | bedrijfs-, maatschappelijke of andere activiteiten gebruikt werd. |
L'occupation sans droit ni titre par une personne sans abri | De leegstand wordt niet onderbroken als de woning door een dakloze |
n'interrompt pas l'inoccupation. » | persoon zonder rechten of titels wordt gebruikt. » |
Ce décret ne comportant pas de dispositions relatives à son entrée en | Aangezien dat decreet geen bepalingen bevat met betrekking tot de |
vigueur, celle-ci est intervenue le 20 juin 1999, soit dix jours après | inwerkingtreding ervan, is het op 20 juni 1999 in werking getreden, |
sa publication au Moniteur belge. | namelijk tien dagen na de bekendmaking ervan in het Belgisch |
3. L'article 19 du décret du 6 mai 1999 relatif à l'établissement, au recouvrement et au contentieux en matière de taxes régionales directes dispose : « La période imposable est l'année civile à laquelle se rapporte la situation qui fait l'objet de la taxe, ou la partie de cette année civile pendant laquelle le redevable a réuni les conditions d'assujettissement à la taxe. L'exercice d'imposition est l'année civile qui suit la période imposable. La taxe due pour un exercice d'imposition est établie sur la base imposable relative à la période imposable. » A défaut de dispositions relatives à son entrée en vigueur, celle-ci est intervenue dix jours après sa publication au Moniteur belge du 1er | Staatsblad. 3. Artikel 19 van het decreet van 6 mei 1999 betreffende de vestiging, de invordering en de geschillen inzake de directe gewestelijke belastingen bepaalt: « Het belastbaar tijdperk valt samen met het kalenderjaar waarop de voor belasting in aanmerking genomen toestand betrekking heeft, of met het deel van het kalenderjaar waarin de belastingplichtige de voorwaarden heeft vervuld om aan de belasting te worden onderworpen. Het aanslagjaar valt samen met het kalenderjaar dat volgt op het belastbaar tijdperk. De belasting die voor een aanslagjaar verschuldigd is, wordt gevestigd op basis van de belastbare grondslag die betrekking heeft op het belastbare tijdperk. » Bij gebrek aan bepalingen met betrekking tot de inwerkingtreding ervan, is het decreet in werking getreden tien dagen na de bekendmaking ervan in het Belgisch Staatsblad van 1 juli 1999, |
juillet 1999, soit le 11 juillet 1999. | namelijk op 11 juli 1999. |
IV. En droit | IV. In rechte |
- A - Quant à l'intérêt des parties requérantes A.1.1. L'a.s.b.l. Syndicat national des propriétaires, première partie requérante, fonde son intérêt sur le fait que son objet statutaire est la défense du droit de propriété privée immobilière et que nombre de ses membres sont propriétaires d'immeubles inoccupés visés par la taxe instaurée par les dispositions attaquées. A.1.2. Le Gouvernement wallon conteste cet intérêt en indiquant que cette association requérante ne démontre pas en quoi le droit de propriété serait atteint. | - A - Wat het belang van de verzoekende partijen betreft A.1.1. De v.z.w. Algemeen Eigenaarssyndicaat, de eerste verzoekende partij, grondt haar belang op het feit dat zij volgens haar statuten de verdediging van het onroerend privé-eigendomsrecht tot doel heeft en dat een groot aantal van haar leden eigenaar zijn van leegstaande woningen waarop de belasting die door de bestreden bepalingen is ingevoerd, wordt geheven. A.1.2. De Waalse Regering betwist dat belang door erop te wijzen dat die verzoekende vereniging niet aantoont in welk opzicht het eigendomsrecht zou zijn geschonden. |
A.2.1. Les deuxième et troisième requérants sont propriétaires d'une | A.2.1. De tweede en de derde verzoeker zijn eigenaar van een tweede |
résidence secondaire située en Région wallonne et ils sont redevables | verblijf gelegen in het Waalse Gewest en zijn de belasting |
de la taxe sur la base de l'article 2, 4°, (3°) et (4°), du décret du | verschuldigd op grond van artikel 2, 4°, (3°) en (4°), van het decreet |
19 novembre 1998. | van 19 november 1998. |
Même si l'article 2, 4°, (4°), a été modifié par le décret du 6 mai | Ook al is artikel 2, 4°, (4°), gewijzigd door het decreet van 6 mei |
1999 pour éviter de taxer les secondes résidences, ces requérants | 1999 om te vermijden dat tweede verblijven worden belast, toch gaan de |
considèrent qu'ils peuvent toujours rester redevables de la taxe s'ils | verzoekers ervan uit dat zij de belasting nog steeds verschuldigd |
kunnen blijven indien zij hun tweede verblijf gedurende meer dan | |
n'habitent pas cette résidence pendant plus de douze mois. En outre, | twaalf maanden niet bewonen. Bovendien zou de belasting overigens op |
la taxe serait due par ailleurs sur la base de l'article 2, 4°, (3°). | grond van artikel 2, 4°, (3°), verschuldigd zijn. |
Le Gouvernement wallon, se fondant sur le remplacement de l'article 2, | De Waalse Regering oordeelt op grond van de vervanging van artikel 2, |
4°, (4°), du décret du 19 novembre 1998 par le décret du 6 mai 1999, | 4°, (4°), van het decreet van 19 november 1998 door het decreet van 6 |
considère que la taxe n'est plus applicable aux secondes résidences et | mei 1999, dat de belasting niet meer van toepassing is op tweede |
qu'elle ne serait donc pas due par ces requérants. | verblijven en dat die verzoekers ze bijgevolg niet verschuldigd zouden zijn. |
Quant au premier moyen | Ten aanzien van het eerste middel |
A.3.1. Par un premier moyen, fondé sur l'article 6, § 1er, VI, alinéa | A.3.1. In een eerste middel, dat gegrond is op artikel 6, § 1, VI, |
3, de la loi spéciale du 8 août 1980, les requérants considèrent que la taxe litigieuse a un effet équivalent aux droits de douane, qu'elle constitue une entrave aux échanges interrégionaux et à la libre circulation des capitaux, qu'elle ne respecte pas le cadre général de l'union économique belge et qu'elle ne pouvait donc être adoptée par la Région wallonne. A.3.2. Le Gouvernement de la Région wallonne répond que, par le décret en cause, elle n'a pas visé un effet non fiscal que ses compétences ne lui permettaient pas de poursuivre, mais que la taxe a inévitablement pour conséquence une modification dans le type de comportement des | derde lid, van de bijzondere wet van 8 augustus 1980, gaan de verzoekers ervan uit dat de betwiste belasting een werking heeft die gelijk is met die van douanerechten, dat zij het intergewestelijk verkeer en het vrij kapitaalverkeer belemmert, niet verzoend kan worden met het algemeen kader van de Belgische economische unie en bijgevolg niet mocht worden goedgekeurd door het Waalse Gewest. A.3.2. De Regering van het Waalse Gewest antwoordt dat het met het in het geding zijnde decreet geen niet-fiscaal effect heeft beoogd dat het binnen de perken van zijn bevoegdheden niet vermocht na te streven, maar dat de belasting onvermijdelijk een wijziging in het gedragspatroon van de bedoelde belastingplichtigen tot gevolg heeft |
contribuables visés (cf. l'arrêt n° 18/97 de la Cour). | (cf. arrest nr. 18/97 van het Hof). |
L'instauration de la taxe vise à inciter les propriétaires de biens | Het doel van de belasting bestaat erin de eigenaars van onroerende |
immeubles destinés à l'habitation à affecter ceux-ci au logement, en | goederen die bestemd zijn om bewoond te worden, ertoe aan te zetten ze |
sorte de réduire les cas d'inoccupation et de taudis, d'augmenter | voor huisvesting te bestemmen, om de gevallen van leegstand en |
l'offre de logements et donc de contribuer à la mise en oeuvre du | verkrotting tegen te gaan, het woningaanbod te verruimen en dus de |
inwerkingstelling van het recht op een behoorlijke huisvesting, | |
droit à un logement décent consacré par l'article 23 de la | verankerd in artikel 23 van de Grondwet, te bevorderen. |
Constitution. Selon le Gouvernement wallon, la taxe n'est pas un droit de douane | Volgens de Waalse Regering is de belasting geen intern douanerecht |
intérieur et ne constitue pas une taxe d'effet équivalent. Elle n'est | noch een heffing met gelijke werking. Zij is niet gekoppeld aan het |
pas liée au franchissement de la limite territoriale de la Région et | overschrijden van de territoriale grens van het Gewest en belemmert op |
ne crée aucune entrave aux échanges interrégionaux. | geen enkele wijze het intergewestelijk verkeer. |
Quant au deuxième moyen | Ten aanzien van het tweede middel |
A.4.1.1. Le deuxième moyen des requérants, pris de la violation des | A.4.1.1. Het tweede middel van de verzoekers, dat is afgeleid uit de |
articles 10 et 11 de la Constitution, est divisé en deux branches. Par la première branche, il est reproché au décret de prévoir que les propriétaires d'immeubles inoccupés bien entretenus visés à l'article 2, 4°, subiront la taxe au même titre que les propriétaires d'immeubles inoccupés et non entretenus. Les requérants donnent comme exemple les propriétaires d'immeubles en aménagement et transformation, de secondes résidences, de gîtes ruraux, d'immeubles donnés en location à des preneurs résidant à l'étranger mais désirant garder un pied-à-terre, d'immeubles inoccupés pour les réserver à des enfants deux ou trois ans plus tard et d'immeubles destinés à la vente ou à la location mais ne trouvant pas amateur. Ils invoquent à cet égard l'avis réservé du Conseil d'Etat qui critiquait le caractère disproportionné de la mesure. A.4.1.2. En regard du but poursuivi, le Gouvernement wallon considère la mesure comme parfaitement adaptée, reposant sur un critère objectif | schending van de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, bestaat uit twee onderdelen. In het eerste onderdeel wordt het decreet verweten dat de eigenaars van goed onderhouden leegstaande woningen, zoals bedoeld in artikel 2, 4°, net zoals die van niet onderhouden leegstaande woningen, de belasting verschuldigd zijn. De verzoekers geven als voorbeeld de eigenaars van woningen die worden ingericht of verbouwd, van tweede verblijven, vakantiehuisjes, woningen die worden verhuurd aan huurders die in het buitenland verblijven maar die graag een pied-à-terre behouden, woningen die leegstaan omdat men ze twee of drie jaar later aan kinderen wil overlaten en woningen die te koop of te huur staan maar waarvoor geen kandidaten zijn. Zij voeren in dat opzicht het met voorbehoud geformuleerde advies van de Raad van State aan, waarin de onevenredigheid van de maatregel werd bekritiseerd. A.4.1.2. De Waalse Regering is van mening dat de maatregel volkomen is afgestemd op het nagestreefde doel, dat hij ten aanzien van dat doel |
et de nature à inciter les propriétaires des biens visés à affecter | op een objectief criterium berust en van die aard is dat de eigenaars |
ceux-ci au logement. En n'opérant pas de distinction entre les | van de bedoelde onroerende goederen ertoe worden aangezet deze voor |
immeubles inoccupés selon qu'ils sont ou non entretenus par le | huisvesting te bestemmen. De wetgever heeft geen onderscheid gemaakt |
propriétaire, le législateur a visé à ne pas vider le décret de son | tussen leegstaande woningen naargelang zij al dan niet door de |
eigenaar zijn onderhouden, om het decreet niet uit te hollen, | |
contenu, à éviter de créer une insécurité juridique et à déjouer des | rechtsonzekerheid te vermijden en diverse speculaties te voorkomen die |
spéculations diverses qui auraient résulté de l'exonération des | het gevolg zouden zijn van een vrijstelling voor de eigenaars van |
propriétaires d'immeubles inoccupés mais entretenus. De même, il n'a | leegstaande maar onderhouden woningen. Op dezelfde wijze heeft hij |
pu tenir compte des circonstances indépendantes de la volonté des | geen rekening kunnen houden met omstandigheden die losstaan van de wil |
propriétaires, difficiles à cerner avec objectivité. | van de eigenaars omdat die moeilijk objectief te bepalen zijn. |
A.4.2.1. Par la deuxième branche, les requérants soutiennent que | A.4.2.1. In het tweede onderdeel voeren de verzoekers aan dat artikel |
l'article 5, 1°, du décret, crée une discrimination injustifiée en | 5, 1°, van het decreet een onverantwoorde discriminatie creëert door |
accordant une exonération pour « les logements appartenant, donnés en | een vrijstelling te verlenen voor « woningen die tijdens de bij de |
beheers- of huurovereenkomst bepaalde periode aan een door het Waalse | |
gestion ou en location à une agence immobilière sociale agréée par la | Gewest erkend agentschap voor sociale huisvesting of aan een |
Région wallonne ou à une société de logement et ce, durant la période | huisvestingsmaatschappij toebehoren, hen voor beheer of verhuur worden |
couverte par le contrat de gestion ou de location ». En outre, cette | toevertrouwd ». Bovendien zou die vrijstelling een zware schending |
exonération porterait une grave atteinte à la liberté de commerce et | zijn van de vrijheid van handel en ondernemen, aangezien de eigenaars |
d'entreprise puisque les propriétaires seraient encouragés à confier | ertoe zouden worden aangemoedigd hun woningen aan erkende |
leurs immeubles à des sociétés agréées ou à des agences immobilières | maatschappijen of agentschappen voor sociale huisvesting toe te |
sociales et que l'exonération constituera donc un argument commercial | vertrouwen, en omdat de vrijstelling voor die beheersmaatschappijen |
pour ces sociétés de gestion par rapport aux sociétés de gestion | dus een commercieel argument zou zijn ten opzichte van de privé- |
immobilière privées. | vastgoedbeheersmaatschappijen. |
A.4.2.2. Selon le Gouvernement wallon, cette branche du moyen est | A.4.2.2. Volgens de Waalse Regering is dat onderdeel van het middel |
irrecevable, à défaut de mentionner les catégories de personnes | onontvankelijk, omdat de categorieën van personen die worden |
comparées. | vergeleken, niet zijn vermeld. |
Si le moyen dénonce la différence entre les propriétaires privés et | Indien het middel het verschil aanklaagt tussen de privé-eigenaars en |
les opérateurs publics visés par la disposition, le moyen n'est pas | de openbare actoren die door de bepaling worden beoogd, is het niet |
fondé. Il s'agit en effet, selon le Gouvernement wallon, de catégories | gegrond. Volgens de Waalse Regering gaat het immers om fundamenteel |
fondamentalement différentes, ces opérateurs publics poursuivant des | verschillende categorieën, aangezien die openbare actoren wettelijke |
missions légales de service public, contrôlées par les pouvoirs | opdrachten van openbare dienst vervullen, onder toezicht van de |
publics. | overheid. |
Quant au troisième moyen | Ten aanzien van het derde middel |
A.5.1. Par un troisième moyen, pris de la violation des articles 10 et | A.5.1. In een derde middel, dat is afgeleid uit de schending van de |
11 de la Constitution, les requérants reprochent au décret de faire | artikelen 10 en 11 van de Grondwet, verwijten de verzoekers het |
échapper à la taxe les propriétaires de logements publics ou privés | decreet dat de eigenaars van verlaten en/of leegstaande openbare of |
laissés à l'abandon et/ou inoccupés, mais non affectés au logement, | privé-gebouwen die echter niet voor huisvesting bestemd zijn, zoals |
comme par exemple les immeubles privés affectés au commerce, à | bijvoorbeeld de privé-handels- en industriepanden en de openbare |
l'industrie et les immeubles publics, et ce alors que, de plus en | gebouwen, aan de belasting van het decreet ontsnappen, en dat terwijl |
plus, ce type d'immeubles est réaffecté en logement. Il est difficile, | dat type gebouwen steeds vaker opnieuw voor huisvesting wordt bestemd. |
selon les requérants, de contrôler la véritable affectation d'un | Volgens de verzoekers is het moeilijk de ware bestemming van een |
immeuble. | gebouw na te gaan. |
A.5.2. Pour ce qui concerne la différence de traitement entre les | A.5.2. Wat het verschil in behandeling betreft tussen de eigenaars van |
propriétaires de logements inoccupés, selon qu'ils sont privés ou | leegstaande woningen naargelang deze particulier of openbaar zijn, |
publics, le Gouvernement wallon renvoie à sa réponse donnée à la | verwijst de Waalse Regering naar haar antwoord op het tweede onderdeel |
deuxième branche du deuxième moyen. En ce qu'il dénonce la différence | van het tweede middel. In zoverre het middel het verschil aanklaagt |
entre les propriétaires de bâtiments inoccupés, selon qu'ils sont | tussen de eigenaars van leegstaande gebouwen naargelang deze voor |
destinés à l'habitation, au commerce ou à l'industrie, le moyen | huisvesting, handel of nijverheid bestemd zijn, zou het in rechte |
manquerait en droit. Le décret visant à inciter les propriétaires de | falen. Aangezien het doel van het decreet erin bestond de eigenaars |
biens immeubles destinés à l'habitation à affecter ceux-ci au | van gebouwen die bestemd zijn om bewoond te worden ertoe aan te zetten |
logement, il ne pouvait pas s'appliquer aux bâtiments destinés au | deze voor huisvesting te bestemmen, kon het niet worden toegepast op |
commerce et à l'industrie sous peine d'interférer dans la liberté de | gebouwen die voor handel en nijverheid zijn bestemd, zonder de |
commerce et d'industrie. | vrijheid van handel en nijverheid te schenden. |
- B - | - B - |
Quant à l'intérêt de la première partie requérante | Wat het belang van de eerste verzoekende partij betreft |
B.1.1. Le Gouvernement wallon conteste l'intérêt de l'a.s.b.l. | B.1.1. De Waalse Regering betwist het belang van de v.z.w. Algemeen |
Syndicat national des propriétaires, première partie requérante, au | Eigenaarssyndicaat, de eerste verzoekende partij, om reden dat die |
motif que cette association ne démontrerait pas en quoi le droit de | vereniging niet zou aantonen in welk opzicht het eigendomsrecht van |
propriété de nombreux de ses membres serait atteint. | een groot aantal van haar leden zou zijn geschonden. |
B.1.2. Les statuts de la première partie requérante disposent | B.1.2. De statuten van de eerste verzoekende partij bepalen met name : |
notamment : « L'association a pour objet la défense du droit de | « De vereniging heeft tot doel de verdediging van het onroerende en |
propriété privée immobilière et mobilière [...]. Elle a pour objet | roerende private eigendomsrecht [...]. Zij heeft eveneens tot doel het |
également l'introduction devant les juridictions pénales, civiles et | aanspannen van alle rechtsgedingen, voor de penale, burgerlijke en |
administratives [...] de toutes les actions en justice qui se | administratieve rechtscolleges [...], die zich zouden rechtvaardigen |
justifieraient par la défense de son objet et des intérêts collectifs | door de verdediging van haar doel en van de kollektieve of private |
ou privés de ses membres [...] ». | belangen van haar leden [...] ». |
Le décret attaqué établit une taxe annuelle sur les logements | Het bestreden decreet voert een jaarlijkse belasting in op verlaten |
abandonnés et incite ainsi les propriétaires à affecter leurs | woningen en zet op die manier de eigenaars ertoe aan hun onroerende |
immeubles au logement. Une telle mesure peut affecter directement et | goederen voor huisvesting te bestemmen. Een dergelijke maatregel kan |
défavorablement l'exercice du droit de propriété. | de uitoefening van het eigendomsrecht rechtstreeks en ongunstig raken. |
L'exception est rejetée. | De exceptie wordt verworpen. |
Quant à l'intérêt des deuxième et troisième parties requérantes | Wat het belang van de tweede en de derde verzoekende partij betreft |
B.2.1. Le Gouvernement wallon, se fondant sur le remplacement de | B.2.1. De Waalse Regering baseert zich op de vervanging van artikel 2, |
l'article 2, 4°, (4°), du décret du 19 novembre 1998 par le décret du | 4°, (4°), van het decreet van 19 november 1998 door het decreet van 6 |
6 mai 1999, considère que la taxe n'est plus applicable aux secondes | mei 1999, en stelt dat de belasting niet meer van toepassing is op de |
résidences et qu'elle ne serait donc pas due par les deuxième et | tweede verblijven en dat de tweede en de derde verzoeker ze bijgevolg |
troisième requérants. | niet verschuldigd zouden zijn. |
B.2.2. Il n'est pas contesté que ces requérants sont propriétaires de | B.2.2. Dat die verzoekers eigenaar zijn van leegstaande tweede |
résidences secondaires inoccupées en Région wallonne; ils peuvent donc | verblijven in het Waalse Gewest wordt niet betwist; zij kunnen dus op |
être soumis à la taxe litigieuse sur la base de l'article 2, 4°, (3°) | grond van artikel 2, 4°, (3° en 4°), van het bestreden decreet aan de |
in het geding zijnde belasting worden onderworpen. De betwiste | |
et (4°), du décret attaqué. La modification de l'article 2, 4°, (4°), | belasting blijft ondanks de wijziging van artikel 2, 4°, (4°), van het |
du décret par le décret du 6 mai 1999 maintient l'applicabilité de la | decreet door het decreet van 6 mei 1999 van toepassing op de woningen |
taxe litigieuse aux logements pour lesquels aucune personne n'est | waarvoor tijdens een periode van tenminste twaalf opeenvolgende |
inscrite dans les registres de la population pendant une période d'au | maanden niemand in de bevolkingsregisters ingeschreven is, wanneer de |
moins douze mois consécutifs, lorsque le titulaire de droits réels n'a | houder van zakelijke rechten de woning niet werkelijk heeft betrokken |
pas utilisé l'immeuble comme habitation ou comme « lieu d'exercice d'activités économiques, sociales ou autres ». De même, après le décret du 6 mai 1999, la taxe reste applicable, aux termes de l'article 2, 4° (3°), non modifié, du décret attaqué, lorsque la consommation d'eau ou d'électricité pendant au moins douze mois consécutifs est inférieure à la consommation minimale fixée par le Gouvernement, même s'il s'agit d'une résidence secondaire. Il n'est donc pas exclu que les deuxième et troisième requérants soient soumis à la taxe litigieuse. L'exception est rejetée. Quant au premier moyen | of ze niet « voor de uitoefening van bedrijfs-, maatschappelijke of andere activiteiten » heeft gebruikt. Na het decreet van 6 mei 1999 blijft de belasting op grond van het ongewijzigde artikel 2, 4°, (3°), van het bestreden decreet eveneens gelden wanneer het water- of elektriciteitsverbruik tijdens een periode van tenminste twaalf opeenvolgende maanden lager ligt dan het door de Regering bepaalde minimumverbruik, ook als het om een tweede verblijf gaat. Het is dan ook niet uitgesloten dat de tweede en de derde verzoeker aan de betwiste belasting onderworpen worden. De exceptie wordt verworpen. Wat het eerste middel betreft |
B.3.1. Par un premier moyen, fondé sur l'article 6, § 1er, VI, alinéa | B.3.1. In een eerste middel, dat gegrond is op artikel 6, § 1, VI, |
3, de la loi spéciale du 8 août 1980 de réformes institutionnelles, les requérants considèrent que la taxe litigieuse a un effet équivalent aux droits de douane, qu'elle constitue une entrave aux échanges interrégionaux et à la libre circulation des capitaux, qu'elle ne respecte donc pas le cadre général de l'union économique belge. B.3.2. La notion de taxe d'effet équivalent à un droit de douane se définit comme « une charge pécuniaire, fût-elle minime, unilatéralement imposée, quelles que soient son appellation et sa technique et frappant les marchandises nationales ou étrangères à raison du fait qu'elles franchissent la frontière, lorsqu'elle n'est pas un droit de douane proprement dit, [...] alors même qu'elle ne | derde lid, van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen, gaan de verzoekers ervan uit dat de betwiste belasting een werking heeft die gelijk is met die van douanerechten, dat zij het intergewestelijk verkeer en het vrij kapitaalverkeer belemmert, en dus het algemeen kader van de Belgische economische unie niet in acht neemt. B.3.2. Het begrip « heffing met gelijke werking als een douanerecht » wordt gedefinieerd als « een eenzijdig opgelegde geldelijke last - ook al moge zij gering zijn - die wegens grensoverschrijding op nationale of buitenlandse goederen wordt gelegd en geen douanerecht is in eigenlijke zin [...], ongeacht benaming en structuur, [...] zelfs |
serait pas perçue au profit de l'Etat, qu'elle n'exercerait aucun | wanneer deze last niet ten behoeve van de Staat wordt geheven, geen |
effet discriminatoire ou protecteur et que le produit imposé ne se | enkele discriminerende of beschermende werking heeft en het belast |
trouverait pas en concurrence avec une production nationale » (Cour de | product niet met enige nationale productie concurreert » (Hof van |
justice des Communautés européennes, arrêts du 1er juillet 1969, | Justitie van de Europese Gemeenschappen, arresten van 1 juli 1969, |
affaire 24/68, Commission c. | zaak 24/68, Commissie t. Italië, Jur., H.v.J., 1969, p. 193, en |
Italie, Rec. 1969, p. 193, et affaires jointes 2 et 3/69, Sociaal | samengevoegde zaken 2 en 3/69, Sociaal Fonds voor de Diamantarbeiders |
Fonds voor de Diamantarbeiders c. S.A. Ch. Brachfeld & Sons et Chougol | t. S.A. Ch. Brachfeld & Sons en Chougol Diamond Co., Jur., H.v.J., |
Diamond Co., Rec. 1969, p. 211; dans le même sens, arrêt du 7 juillet | 1969, p. 211; in dezelfde zin, arrest van 7 juli 1994, zaak C-130/93, |
1994, affaire C-130/93, Lamaire s.a. et Office national des débouchés | Lamaire n.v. en Nationale Dienst voor Afzet van Land- en |
agricoles et horticoles, Rec. 1994, I, 3215). | Tuinbouwprodukten, Jur., H.v.J., 1994, I, 3215). |
La taxe litigieuse vise, aux termes de l'article 1er du décret | De betwiste belasting wordt luidens artikel 1 van het bestreden |
attaqué, les logements abandonnés, c'est-à-dire, selon l'article 2, | decreet geheven op verlaten woningen, dit wil zeggen volgens artikel |
5°, du décret, les logements inachevés ou inoccupés. Elle ne porte pas | 2, 5°, van het decreet, onvoltooide of leegstaande woningen. Zij heeft |
sur une opération impliquant que des marchandises franchissent la | geen betrekking op een verrichting die zou inhouden dat goederen de |
limite territoriale de la Région wallonne. | territoriale grens van het Waalse Gewest overschrijden. |
B.3.3. L'article 56 (ancien article 73 B) du Traité C.E. interdit | B.3.3. Artikel 56 (vroeger artikel 73 B) van het E.G.-Verdrag verbiedt |
toutes les restrictions aux mouvements de capitaux entre Etats | alle beperkingen van het kapitaalverkeer tussen Lid-Staten; het is met |
membres; il s'applique notamment aux investissements immobiliers. | name van toepassing op investeringen in onroerende goederen. |
Le caractère inconditionnel de sa formulation a permis à la Cour de | Het onvoorwaardelijke karakter van de formulering van het artikel |
justice des Communautés européennes de lui reconnaître un effet direct | heeft het het Hof van Justitie van de Europese Gemeenschappen mogelijk |
(C.J.C.E., affaire C-163/94, 14 décembre 1995, Sanz de Lera). | gemaakt de directe werking ervan te erkennen (H.v.J., zaak C-163/94, 14 december 1995, Sanz de Lera). |
Toutefois, l'article 56 doit être lu, comme l'indique l'arrêt précité, | Artikel 56 moet echter, zoals het voormelde arrest aangeeft, in |
en combinaison avec les autres dispositions du chapitre IV, notamment | samenhang worden gelezen met de andere bepalingen van hoofdstuk IV, |
l'article 58 (ancien article 73 D), qui reconnaît aux Etats membres le | met name artikel 58 (vroeger artikel 73 D), dat de Lid-Staten het |
droit de maintenir certaines entraves à la libre circulation des | recht erkent een aantal belemmeringen van het vrij verkeer van |
mouvements de capitaux. Il en résulte, suivant le paragraphe 1er, la | kapitaal te behouden. Daaruit blijkt, volgens lid 1, de mogelijkheid |
possibilité pour un Etat d'invoquer des motifs liés « à l'ordre public | voor een Lid-Staat om redenen aan te voeren in verband met « de |
et à la sécurité publique », c'est-à-dire des exigences impératives | openbare orde of de openbare veiligheid », met andere woorden |
d'intérêt général. | dwingende eisen van algemeen belang. |
Outre ses objectifs fiscaux, le décret attaqué veut favoriser « la | Naast de fiscale doelstellingen ervan, wil het bestreden decreet « de |
généralisation de la lutte contre les taudis », « l'amélioration de | veralgemening van de strijd tegen verkrotting », « de verbetering van |
l'habitat » et la « relance du secteur de la construction » (Doc., | de woonomstandigheden » en « de heropleving van de bouwsector » |
Parlement wallon, 1997-1998, n° 415/1, p. 3). Il n'est pas contesté | bevorderen (Parl. St., Waals Parlement, 1997-1998, nr. 415/1, p. 3). |
que ces objectifs concourent à la satisfaction de l'intérêt général. | Het kan niet worden betwist dat die doelstellingen bijdragen tot de |
behartiging van het algemeen belang. | |
Les mesures attaquées ne peuvent donc être considérées comme ayant | De bestreden maatregelen kunnen dus niet zo worden beschouwd dat ze |
pour effet de limiter de manière injustifiée la libre circulation des | een onverantwoorde beperking van het vrij verkeer van kapitaal tot |
capitaux. | gevolg hebben. |
B.3.4. Le décret attaqué ne comporte aucune violation du cadre | B.3.4. Het bestreden decreet houdt bijgevolg geen enkele schending in |
normatif général de l'union économique et monétaire, dans le respect | van het algemeen normatief kader van de economische en monetaire unie, |
duquel les régions doivent exercer leurs compétences, aux termes de | met inachtneming waarvan de gewesten hun bevoegdheden moeten |
l'article 6, § 1er, VI, alinéa 3, de la loi spéciale du 8 août 1980. | uitoefenen, luidens artikel 6, § 1, VI, derde lid, van de bijzondere wet van 8 augustus 1980. |
B.3.5. Le premier moyen n'est pas fondé. | B.3.5. Het eerste middel is niet gegrond. |
Quant à la première branche du deuxième moyen | Wat het eerste onderdeel van het tweede middel betreft |
B.4.1. Par la première branche du deuxième moyen, pris de la violation | B.4.1. In het eerste onderdeel van het tweede middel, dat is afgeleid |
des articles 10 et 11 de la Constitution, il est reproché à l'article | uit de schending van de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, wordt |
2, 4°, du décret attaqué de prévoir que les propriétaires d'immeubles | artikel 2, 4°, van het bestreden decreet verweten dat de eigenaars van |
inoccupés bien entretenus visés par cette disposition subiront la taxe | goed onderhouden en in de zin van die bepaling leegstaande woningen, |
au même titre que les propriétaires d'immeubles inoccupés et non | net zoals die van niet onderhouden leegstaande woningen, de belasting |
entretenus. | verschuldigd zijn. |
B.4.2.1. Il résulte de la combinaison des articles 1er et 2, 5°, que | B.4.2.1. Uit de combinatie van de artikelen 1 en 2, 5°, volgt dat het |
le décret attaqué établit une taxe annuelle portant notamment sur les | bestreden decreet een jaarlijkse belasting invoert op meer bepaald |
logements inoccupés. L'article 2, 4°, définit les cas dans lesquels un | leegstaande woningen. Artikel 2, 4°, bepaalt de gevallen waarin een |
logement doit être considéré comme inoccupé, sans distinguer selon que | woning als leegstaand moet worden beschouwd, zonder een onderscheid te |
ce logement est entretenu ou non. | maken naargelang die woning al dan niet onderhouden is. |
B.4.2.2. Il ressort des travaux préparatoires que le décret attaqué a | B.4.2.2. Uit de parlementaire voorbereiding blijkt dat het bestreden |
été adopté conjointement avec d'autres décrets mettant en oeuvre | decreet is aangenomen samen met andere decreten die de fiscale |
l'autonomie fiscale des régions inscrite à l'article 170, § 2, de la | autonomie van de gewesten vervat in artikel 170, § 2, van de Grondwet |
Constitution, dans le cadre d'une « harmonisation du champ fiscal des | in werking stellen, in het kader van een « harmonisering van de |
différents pouvoirs » (Doc., Parlement wallon, 1997-1998, n° 413/2, p. | fiscale bevoegdheid van de verschillende bestuursniveaus » (Parl. St., |
5, auquel il est renvoyé dans Doc., Parlement wallon, 1997-1998, n° | Waals Parlement, 1997-1998, nr. 413/2, p. 5, waarnaar verwezen wordt |
415/8, p. 3), c'est-à-dire de l'adoption de taxes applicables de | in Parl. St., Waals Parlement, 1997-1998, nr. 415/8, p. 3), namelijk |
manière uniforme sur l'ensemble du territoire de la Région wallonne à | van de goedkeuring van belastingen die op uniforme wijze op het hele |
des matières faisant généralement l'objet d'une fiscalité disparate au | grondgebied van het Waalse Gewest gelden voor aangelegenheden waarvan |
de fiscaliteit binnen de gemeenten over het algemeen verschillend is | |
sein des communes (Doc., Parlement wallon, 1997-1998, n° 413/2, p. 3). | (Parl. St., Waals Parlement, 1997-1998, nr. 413/2, p. 3). |
B.4.2.3. Le décret attaqué se propose comme objectifs « la | B.4.2.3. De doelstellingen van het bestreden decreet bestaan in « de |
généralisation de la lutte contre les taudis » et l'« amélioration de | veralgemening van de strijd tegen verkrotting », de « verbetering van |
l'habitat », outre le fait que « cette mesure est de nature à | de woonomstandigheden », buiten het feit dat « die maatregel van die |
favoriser une relance du secteur de la construction » (Doc., Parlement | aard is dat hij een heropleving van de bouwsector bevordert » (Parl. |
wallon, 1997-1998, n° 415/1, p. 3; n° 413/2, p. 4). En ce que la taxe | St., Waals Parlement, 1997-1998, nr. 415/1, p. 3; nr. 413/2, p. 4). |
litigieuse frappe tant les immeubles inoccupés entretenus que les | Wat meer bepaald het feit betreft dat de bestreden belasting zowel op |
immeubles inoccupés non entretenus, le but invoqué consiste à « | onderhouden als op niet onderhouden leegstaande woningen wordt |
mobiliser les espaces disponibles afin de garantir le droit au | geheven, is het doel dat wordt aangevoerd « de beschikbare ruimten ter |
beschikking te stellen om het recht op huisvesting te waarborgen » | |
logement » (Doc., Parlement wallon, 1997-1998, n° 413/2, p. 4). | (Parl. St., Waals Parlement, 1997-1998, nr. 413/2, p. 4). |
B.4.2.4. En énonçant à l'article 2, 4°, du décret les quatre cas dans | B.4.2.4. Door in artikel 2, 4°, van het decreet de vier gevallen te |
lesquels un logement doit être considéré comme inoccupé, le | bepalen waarin een woning als leegstaand moet worden beschouwd, heeft |
législateur a visé des situations dans lesquelles des propriétaires ou | de wetgever situaties beoogd waarin eigenaars of andere houders van |
d'autres titulaires de droits réels de jouissance sur des immeubles | zakelijke genotsrechten op leegstaande woningen mee de verkrotting in |
inoccupés contribuent au maintien de taudis en Région wallonne. | het Waalse Gewest in stand houden. Het doel van verbetering van de |
L'objectif d'amélioration de l'habitat est, dans cette mesure, atteint | woonomstandigheden wordt in die zin door dat artikel bereikt. |
par cet article. | |
B.4.2.5. Appliquée de manière égale aux habitations, bien entretenues | B.4.2.5. Op gelijke wijze toegepast op de woningen, al dan niet goed |
ou non, la mesure est en rapport avec l'objectif de lutte contre | onderhouden, is de maatregel in verhouding tot het doel van |
l'inoccupation. Compte tenu de l'obligation faite, par l'article 23, | bestrijding van de leegstand. Rekening houdend met de verplichting die |
alinéa 3, 3°, de la Constitution, aux législateurs, notamment au | op grond van artikel 23, derde lid, 3°, van de Grondwet voor de |
législateur régional, de garantir le droit à un logement décent et | wetgevers, meer bepaald voor de gewestwetgever, geldt om het recht op |
compte tenu des compétences régionales en la matière, qui résultent de | een behoorlijke huisvesting te waarborgen, en met de gewestelijke |
l'article 134 de la Constitution et de l'article 6, § 1er, IV, de la | bevoegdheden terzake die voortvloeien uit artikel 134 van de Grondwet |
loi spéciale du 8 août 1980, il est en rapport avec cet objectif de lever la taxe litigieuse. B.4.2.6. Toutefois, lorsque les situations visées sont celles de personnes ayant un droit de propriété ou d'autres droits réels sur des immeubles inoccupés et bien entretenus dont le logement est inoccupé pour des raisons indépendantes de leur volonté, la mesure est disproportionnée à cet objectif. Certes le législateur fiscal peut prendre des mesures à caractère général et il est nécessairement amené à n'appréhender la réalité qu'avec un certain degré d'approximation. Mais ces contraintes, qui ne l'empêchent pas par ailleurs d'accorder des exonérations telles que celles prévues par l'article 5, ne peuvent l'autoriser à adopter des mesures à ce point disproportionnées. | en artikel 6, § 1, IV, van de bijzondere wet van 8 augustus 1980, staat de in het geding zijnde belasting in verband met die doelstelling. B.4.2.6. Wanneer de beoogde situaties evenwel houders van een eigendomsrecht of van andere zakelijke rechten op leegstaande en goed onderhouden woningen betreffen van wie de woning leegstaat om redenen die onafhankelijk zijn van hun wil, is de maatregel onevenredig met die doelstelling. De fiscale wetgever vermag weliswaar maatregelen van algemene aard te nemen, en hij kan niet anders dan de werkelijkheid in zekere zin bij benadering vatten. Die beperkingen, die overigens niet eraan in de weg staan dat de fiscale wetgever voorziet in vrijstellingen zoals die welke zijn vermeld in artikel 5, kunnen hem echter onmogelijk ertoe machtigen maatregelen goed te keuren die dermate onevenredig zijn. |
B.4.2.7. Les dispositions de l'article 2, 4°, (3°) et (4°), violent | B.4.2.7. De bepalingen van artikel 2, 4°, (3°) en (4°), schenden de |
les articles 10 et 11 de la Constitution en ce qu'elles atteignent des | artikelen 10 en 11 van de Grondwet doordat zij personen treffen van |
personnes dont le logement est inoccupé pour des raisons indépendantes de leur volonté. | wie de woning leegstaat om redenen onafhankelijk van hun wil. |
Quant à la deuxième branche du deuxième moyen | Wat het tweede onderdeel van het tweede middel betreft |
B.5.1. Par la deuxième branche du deuxième moyen, dirigé contre | B.5.1. In het tweede onderdeel van het tweede middel, dat gericht is |
l'article 5, 1°, du décret attaqué et pris de la violation des | tegen artikel 5, 1°, van het bestreden decreet en afgeleid is uit de |
articles 10 et 11 de la Constitution, les requérants soutiennent que | schending van de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, voeren de |
cette disposition crée une discrimination en accordant une exonération | verzoekers aan dat die bepaling een onverantwoorde discriminatie |
pour « les logements appartenant, donnés en gestion ou en location à | creëert door een vrijstelling toe te kennen voor « woningen die |
tijdens de bij de beheers- of huurovereenkomst bepaalde periode aan | |
une agence immobilière sociale agréée par la Région wallonne ou à une | een door het Waalse Gewest erkend agentschap voor sociale huisvesting |
société de logement et ce, durant la période couverte par le contrat | of aan een huisvestingsmaatschappij toebehoren, hen voor beheer of |
de gestion ou de location ». | verhuur worden toevertrouwd ». |
B.5.2. Par ce moyen, les requérants comparent la situation des | B.5.2. In dat middel vergelijken de verzoekers de situatie van de |
propriétaires et des autres titulaires de droits réels sur les | eigenaars en andere houders van zakelijke rechten van de woningen |
logements visés par l'article 5, 1°, du décret attaqué, et celle des | bedoeld in artikel 5, 1°, van het bestreden decreet, met die van de |
propriétaires et des autres titulaires de droits réels de jouissance | eigenaars en andere houders van zakelijke genotsrechten van andere |
sur les autres logements. L'exception d'irrecevabilité de cette | woningen. De door de Waalse Regering opgeworpen exceptie van |
branche du moyen, soulevée par le Gouvernement wallon, selon lequel | onontvankelijkheid van dat onderdeel van het middel, volgens welke de |
les personnes comparées ne seraient pas mentionnées, doit donc être | vergeleken personen niet vermeld zouden zijn, moet dan ook worden |
rejetée. | verworpen. |
B.5.3. Les agences immobilières sociales agréées par la Région | B.5.3. De door het Waalse Gewest erkende agentschappen voor sociale |
wallonne, la Société régionale wallonne du logement et les sociétés | huisvesting, de « Société régionale wallonne du logement » en de door |
immobilières de service public agréées par celle-ci, qui sont visées | haar erkende openbare huisvestingsmaatschappijen, die luidens artikel |
par l'exonération contenue à l'article 5, 1°, du décret, ont pour mission légale d'affecter à l'habitation les logements qui leur appartiennent ou qu'elles ont reçu en location ou en gestion. L'autorité publique dispose de moyens spécifiques, prévus par les législations applicables à ces organismes, de contrôler la réalité de cette affectation. Il est donc justifié de les soustraire à la taxe litigieuse, celle-ci visant les propriétaires et autres titulaires de droits réels de jouissance à l'égard desquels la Région ne dispose pas des mêmes pouvoirs. B.5.4. Les requérants font valoir que les propriétaires seraient encouragés à confier leurs immeubles à des sociétés agréées ou à des agences immobilières sociales et que l'exonération constituerait donc un argument commercial pour ces sociétés de gestion par rapport aux sociétés de gestion immobilière privées. Cette conjecture résulte d'une simple affirmation des requérants, qui n'en établissent pas à suffisance la probabilité. L'exonération apparaît en outre comme visant des situations marginales, qui ne sont pas de nature à établir | 5, 1°, van het decreet van de belasting zijn vrijgesteld, hebben als wettelijke opdracht de woningen die hun toebehoren of die hun voor beheer of verhuur zijn toevertrouwd, voor huisvesting te bestemmen. De overheid beschikt, door de wetgeving die op die instellingen van toepassing is, over specifieke middelen om te controleren of die woningen werkelijk voor huisvesting dienen. Het is dus verantwoord ze van de bestreden belasting vrij te stellen en die belasting toe te passen op de eigenaars en andere houders van zakelijke rechten ten aanzien van wie het Gewest niet over dezelfde bevoegdheid beschikt. B.5.4. De verzoekers doen gelden dat de eigenaars ertoe zouden worden aangemoedigd hun woningen aan erkende maatschappijen of agentschappen voor sociale huisvesting toe te vertrouwen, en dat de vrijstelling voor die beheersmaatschappijen dus een commercieel argument zou zijn ten opzichte van de privé-vastgoedbeheersmaatschappijen. Die veronderstelling is het gevolg van een gewone bewering van de verzoekers, die de waarschijnlijkheid ervan onvoldoende aantonen. De vrijstelling lijkt bovendien uitzonderlijke situaties te beogen die niet van die aard zijn dat het discriminerende karakter van de |
le caractère discriminatoire de la mesure. Enfin, elle pourrait | maatregel wordt aangetoond. Ten slotte zou die vrijstelling de |
éventuellement causer un préjudice aux sociétés de gestion privée mais | privé-beheersmaatschappijen eventueel een nadeel kunnen berokkenen. De |
n'atteindrait qu'indirectement les requérants. | verzoekers zou zij echter alleen onrechtstreeks raken. |
B.5.5. Le moyen, dans sa deuxième branche, n'est pas fondé. | B.5.5. Het tweede onderdeel van het middel is niet gegrond. |
Quant au troisième moyen | Wat het derde middel betreft |
B.6.1. Par un troisième moyen, pris de la violation des articles 10 et | B.6.1. In een derde middel, dat is afgeleid uit de schending van de |
11 de la Constitution, les requérants reprochent au décret de faire | artikelen 10 en 11 van de Grondwet, verwijten de verzoekers het |
échapper à la taxe les propriétaires de logements publics ou privés | decreet dat de eigenaars van verlaten en/of leegstaande openbare of |
laissés à l'abandon et/ou inoccupés, mais non affectés au logement, | privé-gebouwen die echter niet voor huisvesting bestemd zijn, zoals |
comme par exemple les immeubles privés affectés au commerce, à | bijvoorbeeld de privé-handels- en industriepanden en de openbare |
l'industrie et les immeubles publics, et ce alors que, de plus en | gebouwen, aan de belasting van het decreet ontsnappen, en dat terwijl |
plus, ce type d'immeubles est réaffecté au logement. Il est difficile, | dat type gebouwen steeds vaker opnieuw voor huisvesting wordt bestemd. |
selon les requérants, de contrôler la véritable affectation d'un | Volgens de verzoekers is het moeilijk de ware bestemming van een |
immeuble. | gebouw na te gaan. |
B.6.2. En vertu de l'article 1er du décret attaqué, la taxe est | B.6.2. De belasting is op grond van artikel 1 van het bestreden |
applicable aux logements. L'article 2, 1°, donne à la notion de | decreet van toepassing op woningen. Artikel 2, 1°, geeft de volgende |
logement la définition suivante : « le bâtiment ou la partie de bâtiment structurellement destiné à l'habitation d'un ou de plusieurs ménages. Est assimilé à un logement, le bâtiment non affecté au logement, mais utilisable pour l'habitation d'une ou plusieurs personnes lorsqu'il répond aux conditions de confort minimum. [...] ». Il se déduit de cette définition large que l'affectation première d'un immeuble à une activité autre que le logement, comme le commerce, l'industrie ou le service public, n'empêche pas l'application du décret à cet immeuble lorsqu'il est utilisable comme logement. La possibilité de cette utilisation fait l'objet d'un contrôle par les | definitie aan het begrip « woning » : « gebouw of gebouwgedeelte dat structureel bestemd is om bewoond te worden door één of verscheidene gezinnen. Met een woning wordt gelijkgesteld het gebouw dat niet voor huisvesting is bestemd, maar bewoond kan worden door één of verscheidene gezinnen wanneer het aan de minimale comfortnormen voldoet.[...] ». Uit die ruime definitie kan worden afgeleid dat, ook al is een gebouw oorspronkelijk voor een andere activiteit dan huisvesting bestemd, zoals handel, industrie of een openbare dienst, het decreet toch moet worden toegepast op dat gebouw wanneer het bewoond kan worden. Die bewoonbaarheid wordt gecontroleerd door de instanties die met de |
autorités chargées du recouvrement de la taxe, en vertu du décret du 6 | inning van de belasting zijn belast op grond van het decreet van 6 mei |
mai 1999 relatif à l'établissement, au recouvrement et au contentieux | 1999 betreffende de vestiging, de invordering en de geschillen inzake |
en matière de taxes régionales directes, applicable à la taxe | de directe gewestelijke belastingen, dat van toepassing is op de |
instaurée par le décret attaqué. Il n'appartient pas à la Cour | belasting die door het bestreden decreet is ingevoerd. Het komt het |
d'apprécier l'éventuelle difficulté qu'il y aurait à effectuer ce | Hof niet toe te oordelen over de eventuele moeilijkheden om die |
contrôle, dès lors qu'il ne s'avère raisonnablement ni impossible ni | controle uit te oefenen, aangezien die redelijkerwijze noch onmogelijk |
exagérément difficile et qu'en outre toute omission, inexactitude ou | noch buitengewoon moeilijk blijkt, en bovendien elk verzwijgen of |
fraude en la matière par les personnes concernées donne lieu aux | onjuist meedelen van gegevens of belastingontduiking terzake door de |
mesures prévues par ledit décret, notamment la rectification de la | betrokken personen aanleiding geeft tot de maatregelen waarin het |
déclaration, la taxation d'office et l'application de sanctions | voormelde decreet voorziet, met name de wijziging van de aangifte, de |
administratives. | aanslag van ambtswege en de toepassing van administratieve straffen. |
B.6.3. Le moyen n'est pas fondé. | B.6.3. Het middel is niet gegrond. |
Par ces motifs, | Om die redenen, |
la Cour | het Hof |
- annule l'article 2, 4°, (3°) et (4°), du décret de la Région | - vernietigt artikel 2, 4°, (3°) en (4°), van het decreet van het |
wallonne du 19 novembre 1998 instaurant une taxe sur les logements | Waalse Gewest van 19 november 1998 tot invoering van een belasting op |
abandonnés en Région wallonne en ce que ces dispositions réputent | de verlaten woningen in het Waalse Gewest, in zoverre die bepalingen |
inoccupés, au sens du décret, des logements inoccupés pour des raisons | woningen als leegstaand beschouwen in de zin van het decreet, wanneer |
indépendantes de la volonté du propriétaire ou du titulaire d'un droit | die leegstand onafhankelijk is van de wil van de eigenaar of van de |
réel sur ces logements; | houder van een zakelijk recht op die woningen; |
- rejette le recours pour le surplus. | - verwerpt het beroep voor het overige. |
Ainsi prononcé en langue française, en langue néerlandaise et en | Aldus uitgesproken in het Frans, het Nederlands en het Duits, |
langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 | overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op |
janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 14 juin | het Arbitragehof, op de openbare zitting van 14 juni 2000, door de |
2000 par le siège précité, dans lequel le juge H. Coremans est | voormelde zetel, waarin rechter H. Coremans voor de uitspraak is |
remplacé, pour le prononcé, par le juge M. Bossuyt, conformément à l'article 110 de la même loi. | vervangen door rechter M. Bossuyt, overeenkomstig artikel 110 van de voormelde wet. |
Le greffier f.f., | De wnd. griffier, |
B. Renauld. | B. Renauld. |
Le président, | De voorzitter, |
M. Melchior. | M. Melchior. |