← Retour vers "Arrêt n° 36/2000 du 29 mars 2000 Numéro du rôle : 1624 En cause : le recours en annulation
des articles 9 et 15, 1°, du décret de la Communauté flamande du 14 juillet 1998 relatif à l'enseignement
IX, introduit par L. Demuynck. La Cour d'a composée du président G. De Baets
et du juge L. François, faisant fonction de président, et des jug(...)"
Arrêt n° 36/2000 du 29 mars 2000 Numéro du rôle : 1624 En cause : le recours en annulation des articles 9 et 15, 1°, du décret de la Communauté flamande du 14 juillet 1998 relatif à l'enseignement IX, introduit par L. Demuynck. La Cour d'a composée du président G. De Baets et du juge L. François, faisant fonction de président, et des jug(...) | Arrest nr. 36/2000 van 29 maart 2000 Rolnummer 1624 In zake : het beroep tot vernietiging van de artikelen 9 en 15, 1°, van het decreet van de Vlaamse Gemeenschap van 14 juli 1998 betreffende het onderwijs IX, ingesteld door L. Demuynck. H samengesteld uit voorzitter G. De Baets en rechter L. François, waarnemend voorzitter, en de rechte(...) |
---|---|
COUR D'ARBITRAGE | ARBITRAGEHOF |
Arrêt n° 36/2000 du 29 mars 2000 | Arrest nr. 36/2000 van 29 maart 2000 |
Numéro du rôle : 1624 | Rolnummer 1624 |
En cause : le recours en annulation des articles 9 et 15, 1°, du | In zake : het beroep tot vernietiging van de artikelen 9 en 15, 1°, |
décret de la Communauté flamande du 14 juillet 1998 relatif à | van het decreet van de Vlaamse Gemeenschap van 14 juli 1998 |
l'enseignement IX, introduit par L. Demuynck. | betreffende het onderwijs IX, ingesteld door L. Demuynck. |
La Cour d'arbitrage, | Het Arbitragehof, |
composée du président G. De Baets et du juge L. François, faisant | samengesteld uit voorzitter G. De Baets en rechter L. François, |
fonction de président, et des juges P. Martens, J. Delruelle, H. | waarnemend voorzitter, en de rechters P. Martens, J. Delruelle, H. |
Coremans, A. Arts et M. Bossuyt, assistée du greffier L. Potoms, | Coremans, A. Arts en M. Bossuyt, bijgestaan door de griffier L. |
présidée par le président G. De Baets, | Potoms, onder voorzitterschap van voorzitter G. De Baets, |
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : | wijst na beraad het volgende arrest : |
I. Objet du recours | I. Onderwerp van het beroep |
Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 18 | Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 18 februari |
février 1999 et parvenue au greffe le 19 février 1999, L. Demuynck, | 1999 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 19 |
demeurant à 8800 Roulers, Graafschapsstraat 25, a introduit un recours | februari 1999, heeft L. Demuynck, wonende te 8800 Roeselare, |
Graafschapsstraat 25, beroep tot vernietiging ingesteld van de | |
en annulation des articles 9 et 15, 1°, du décret de la Communauté | artikelen 9 en 15, 1°, van het decreet van de Vlaamse Gemeenschap van |
flamande du 14 juillet 1998 relatif à l'enseignement IX (publié au | 14 juli 1998 betreffende het onderwijs IX (bekendgemaakt in het |
Moniteur belge du 29 août 1998). | Belgisch Staatsblad van 29 augustus 1998). |
II. La procédure | II. De rechtspleging |
Par ordonnance du 19 février 1999, le président en exercice a désigné | Bij beschikking van 19 februari 1999 heeft de voorzitter in functie de |
les juges du siège conformément aux articles 58 et 59 de la loi | rechters van de zetel aangewezen overeenkomstig de artikelen 58 en 59 |
spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage. | van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof. |
Les juges-rapporteurs ont estimé n'y avoir lieu de faire application | De rechters-verslaggevers hebben geoordeeld dat er geen aanleiding was |
des articles 71 ou 72 de la loi organique. | om artikel 71 of 72 van de organieke wet toe te passen. |
Le recours a été notifié conformément à l'article 76 de la loi | Van het beroep is kennisgegeven overeenkomstig artikel 76 van de |
organique, par lettres recommandées à la poste le 9 mars 1999. | organieke wet bij op 9 maart 1999 ter post aangetekende brieven. |
L'avis prescrit par l'article 74 de la loi organique a été publié au | Het bij artikel 74 van de organieke wet voorgeschreven bericht is |
Moniteur belge du 19 mars 1999. | bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 19 maart 1999. |
Le Gouvernement flamand, place des Martyrs 19, 1000 Bruxelles, a | De Vlaamse Regering, Martelaarsplein 19, 1000 Brussel, heeft een |
introduit un mémoire par lettre recommandée à la poste le 26 avril | memorie ingediend bij op 26 april 1999 ter post aangetekende brief. |
1999. Ce mémoire a été notifié conformément à l'article 89 de la loi | Van die memorie is kennisgegeven overeenkomstig artikel 89 van de |
organique, par lettre recommandée à la poste le 30 avril 1999. | organieke wet bij op 30 april 1999 ter post aangetekende brief. |
La partie requérante a introduit un mémoire en réponse par lettre | De verzoekende partij heeft een memorie van antwoord ingediend bij op |
recommandée à la poste le 28 mai 1999. | 28 mei 1999 ter post aangetekende brief. |
Par ordonnances des 29 juin 1999 et 27 janvier 2000, la Cour a prorogé | Bij beschikkingen van 29 juni 1999 en 27 januari 2000 heeft het Hof de |
termijn waarbinnen het arrest moet worden gewezen, verlengd tot | |
respectivement jusqu'aux 18 février 2000 et 18 août 2000 le délai dans | respectievelijk 18 februari 2000 en 18 augustus 2000. |
lequel l'arrêt doit être rendu. | |
Par ordonnance du 2 décembre 1999, la Cour a déclaré l'affaire en état | Bij beschikking van 2 december 1999 heeft het Hof de zaak in |
et fixé l'audience au 22 décembre 1999, après avoir invité les parties | gereedheid verklaard en de dag van de terechtzitting bepaald op 22 |
à informer la Cour à l'audience sur l'état de la procédure en appel | december 1999, nadat het de partijen verzocht heeft ter terechtzitting |
contre le jugement du Tribunal de première instance de Courtrai du 1er | het Hof in te lichten over de stand van de zaak in hoger beroep tegen |
het vonnis van de Rechtbank van eerste aanleg te Kortrijk van 1 | |
décembre 1997 en cause de L. Demuynck contre l'Etat belge. | december 1997 in zake L. Demuynck tegen de Belgische Staat. |
Cette ordonnance a été notifiée aux parties ainsi qu'à leurs avocats, | Van die beschikking is kennisgegeven aan de partijen en hun advocaten |
par lettres recommandées à la poste le 2 décembre 1999. | bij op 2 december 1999 ter post aangetekende brieven. |
A l'audience publique du 22 décembre 1999 : | Op de openbare terechtzitting van 22 december 1999 : |
- ont comparu : | - zijn verschenen : |
. Me L. Lenaerts en son nom propre et loco Me J. Houtman, avocats au | . Mr. L. Lenaerts, uit eigen naam en loco Mr. J. Houtman, advocaten |
barreau d'Anvers, pour la partie requérante; | bij de balie te Antwerpen, voor de verzoekende partij; |
. Me P. Devers, avocat au barreau de Gand, pour le Gouvernement | . Mr. P. Devers, advocaat bij de balie te Gent, voor de Vlaamse |
flamand; | Regering; |
- les juges-rapporteurs A. Arts et J. Delruelle ont fait rapport; | - hebben de rechters-verslaggevers A. Arts en J. Delruelle verslag uitgebracht; |
- les avocats précités ont été entendus; | - zijn de voornoemde advocaten gehoord; |
- l'affaire a été mise en délibéré. | - is de zaak in beraad genomen. |
La procédure s'est déroulée conformément aux articles 62 et suivants | De rechtspleging is gevoerd overeenkomstig de artikelen 62 en volgende |
de la loi organique, relatifs à l'emploi des langues devant la Cour. | van de organieke wet, die betrekking hebben op het gebruik van de talen voor het Hof. |
III. En droit | III. In rechte |
- A - | - A - |
En ce qui concerne la recevabilité | Ten aanzien van de ontvankelijkheid |
A.1.1. L. Demuynck demande l'annulation des articles 9 et 15, 1°, du | A.1.1. L. Demuynck vordert de vernietiging van de artikelen 9 en 15, |
décret de la Communauté flamande du 14 juillet 1998 relatif à | 1°, van het decreet van de Vlaamse Gemeenschap van 14 juli 1998 |
l'enseignement IX. D'après lui, ces dispositions s'ingèrent de façon | betreffende het onderwijs IX. Die bepalingen grijpen volgens hem op |
rétroactive dans un litige qui l'oppose à l'autorité et qui est encore | retroactieve wijze in in een geding tussen hem en de overheid dat nog |
pendant devant le juge. | voor de rechter aanhangig is. |
Le Tribunal de première instance de Courtrai avait déclaré fondée | De Rechtbank van eerste aanleg te Kortrijk had het verzet gegrond |
l'opposition de L. Demuynck formée contre une contrainte tendant au | verklaard van L. Demuynck tegen een dwangbevel tot terugbetaling van |
remboursement de sommes qui lui auraient encore été versées à titre de | sommen die hem van 1 september 1992 tot 28 februari 1993 nog als wedde |
traitement du 1er septembre 1992 au 28 février 1993 après sa démission | zouden zijn betaald na zijn ontslag uit het departement onderwijs van |
du département de l'enseignement du ministère de la Communauté | het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap. |
flamande. Le premier juge s'est fondé sur l'article 198, § 1er, alinéa 1er, du | De eerste rechter verwees naar artikel 198, § 1, eerste lid, van het |
décret de la Communauté flamande du 31 juillet 1990 relatif à | decreet van de Vlaamse Gemeenschap van 31 juli 1990 betreffende het |
l'enseignement II, aux termes duquel le recouvrement doit être demandé | onderwijs-II, naar luid waarvan de terugbetaling moet worden gevraagd |
dans un délai d'un an à dater du 1er janvier suivant la date de | binnen één jaar te rekenen vanaf de eerste januari volgend op de datum |
paiement, et a considéré que L. Demuynck n'avait pas fait l'objet d'un | van betaling, en oordeelde dat er ten opzichte van L. Demuynck geen |
acte formant interruption au sens de l'article 2244 du Code civil, en | verjaringstuitende daad in de zin van artikel 2244 van het Burgerlijk |
sorte que la prescription était intervenue et que la contrainte avait | Wetboek was gesteld, zodat er verjaring was ingetreden en het |
été décernée à tort. L'autorité s'est pourvue en appel de ce jugement. | dwangbevel ten onrechte was uitgevaardigd. De overheid heeft tegen dat |
vonnis hoger beroep aangetekend. | |
La partie requérante dénonce le fait que les dispositions entreprises | De verzoekende partij klaagt aan dat de aangevochten bepalingen het |
adaptent rétroactivement l'article 198 précité et interviennent dans | voormelde artikel 198 met terugwerkende kracht aanpassen en ingrijpen |
un litige pendant devant le juge. | in een voor de rechter aanhangig zijnde geding. |
A.1.2. Selon le Gouvernement flamand, la partie requérante ne justifie | A.1.2. Volgens de Vlaamse Regering doet de verzoekende partij niet |
pas de l'intérêt requis en droit. | blijken van het rechtens vereiste belang. |
Le Gouvernement flamand soutient que la façon dont le remboursement | De Vlaamse Regering betoogt dat de wijze waarop de terugbetaling dient |
doit être demandé et le délai dans lequel celui-ci peut être réclamé | te worden gevraagd en de termijn gedurende welke die kan worden |
étaient déjà régis par l'article 7, § 2, de la loi du 6 février 1970 | gevorderd reeds geregeld zijn door artikel 7, § 2, van de wet van 6 |
relative à la prescription des créances à charge ou au profit de | februari 1970 betreffende de verjaring van schuldvorderingen ten laste |
l'Etat et des provinces (actuellement l'article 106 de l'arrêté royal | of ten voordele van de Staat en de provinciën (thans artikel 106 van |
du 17 juillet 1991 portant coordination des lois sur la comptabilité | het koninklijk besluit van 17 juli 1991 houdende coördinatie van de |
de l'Etat) et que ce régime a simplement été confirmé par les | wetten op de Rijkscomptabiliteit) en dat die regeling door de |
dispositions décrétales entreprises, en sorte que la partie requérante | aangevochten decreetsbepalingen louter is bevestigd, zodat de |
n'en est pas affectée défavorablement. | verzoekende partij er niet ongunstig door wordt geraakt. |
A.1.3. La partie requérante fait valoir en premier lieu que le mémoire | A.1.3. De verzoekende partij voert in eerste instantie aan dat de |
du Gouvernement flamand n'a pas été introduit dans le délai de | memorie van de Vlaamse Regering niet is ingediend binnen de in artikel |
quarante-cinq jours fixé à l'article 85 de la loi spéciale du 6 | 85 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof |
janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage et qu'il est dès lors | bepaalde termijn van vijfenveertig dagen en derhalve niet ontvankelijk |
irrecevable. | is. |
Quant à l'exception d'irrecevabilité, L. Demuynck réplique que le | Ten aanzien van de exceptie van niet-ontvankelijkheid repliceert L. |
Demuynck dat de Rechtbank van eerste aanleg te Kortrijk heeft | |
Tribunal de première instance de Courtrai a estimé que l'article 106 | geoordeeld dat het voormelde artikel 106 niet van toepassing is en dat |
précité n'était pas applicable et que le législateur décrétal, en | |
insérant à l'article 198 du décret relatif à l'enseignement II un | de decreetgever door in artikel 198 van het onderwijsdecreet-II een |
paragraphe 4, s'immisce dans la procédure judiciaire pendante. | vierde paragraaf toe te voegen ingrijpt in de hangende gerechtelijke procedure. |
En ce qui concerne le premier moyen | Ten aanzien van het eerste middel |
A.2.1. Dans ce moyen, la partie requérante invoque la violation des | A.2.1. In dat middel voert de verzoekende partij de schending aan van |
articles 10 et 11 de la Constitution, lus isolément et lus en | de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, op zichzelf genomen en in |
combinaison avec les articles 13, 144, 146, 159 et 187 de la | samenhang gelezen met de artikelen 13, 144, 146, 159 en 187 van de |
Constitution et avec l'article 6 de la Convention européenne des | Grondwet en met artikel 6 van het Europees Verdrag voor de Rechten van |
droits de l'homme. | de Mens. |
Selon la première branche du moyen, les dispositions précitées sont | Volgens een eerste onderdeel van dat middel worden de voormelde |
violées en ce que les dispositions entreprises ont pour seule portée | bepalingen geschonden doordat de aangevochten bepalingen als enig doel |
d'empêcher les tribunaux de se prononcer sur une question de droit | hebben de rechtbanken te verhinderen zich uit te spreken over een |
déterminée et portent atteinte, au détriment d'une catégorie de | bepaalde rechtsvraag en ten nadele van een categorie van burgers |
citoyens, aux garanties juridictionnelles offertes à chacun. | inbreuk maken op de jurisdictionele waarborgen die aan allen worden |
Selon la deuxième branche, les dispositions précitées sont violées en | geboden. Volgens een tweede onderdeel worden de voormelde bepalingen geschonden |
ce que l'effet rétroactif conféré par l'article 15, 1°, du décret du | doordat de terugwerkende kracht die artikel 15, 1°, van het decreet |
14 juillet 1998 à l'article 9 du même décret a pour effet d'influencer | van 14 juli 1998 aan artikel 9 ervan verleent, tot gevolg heeft dat de |
le déroulement d'une ou de plusieurs procédures judiciaires, sans que | afloop van een of meer gerechtelijke procedures in een welbepaalde zin |
des circonstances exceptionnelles ne justifient pareille intervention | wordt beïnvloed, zonder dat er uitzonderlijke omstandigheden |
du législateur décrétal, qui prive ainsi une catégorie déterminée de | voorhanden zijn voor een dergelijk optreden van de decreetgever, die |
citoyens des garanties juridictionnelles offertes à chacun. | aldus aan een bepaalde categorie van burgers de jurisdictionele |
waarborgen ontneemt die aan allen worden geboden. | |
A.2.2. Le Gouvernement flamand soutient que les dispositions | A.2.2. De Vlaamse Regering stelt dat er dankzij de betwiste bepalingen |
litigieuses ont dissipé toute imprécision quant au fait que le | geen onduidelijkheid meer over bestaat dat het in artikel 7, § 2, van |
prescrit de l'article 7, § 2, de la loi du 6 février 1970 n'a jamais | de wet van 6 februari 1970 bepaalde nooit werd opgeheven en zijn |
été abrogé et a conservé sa validité, actuellement sous la forme d'une | geldingskracht is blijven behouden, thans in de vorm van een |
disposition décrétale. | decreetsbepaling. |
Selon le Gouvernement flamand, les dispositions décrétales entreprises | De aangevochten decreetsbepalingen zijn volgens de Vlaamse Regering te |
doivent être considérées comme interprétant l'article 198, § 1er, | beschouwen als interpretatieve bepalingen ten aanzien van artikel 198, |
alinéa 1er, du décret de la Communauté flamande du 31 juillet 1990 | § 1, eerste lid, van het decreet van de Vlaamse Gemeenschap van 31 |
relatif à l'enseignement II. | juli 1990 betreffende het onderwijs-II. |
Le Gouvernement flamand observe que le législateur décrétal entendait | De Vlaamse Regering doet opmerken dat het de bedoeling van de |
« faire la clarté » et « exclure toute contestation », ce qui | decreetgever was « duidelijkheid » te verschaffen en « iedere |
s'analyse comme étant l'intention d'un législateur de préciser la | betwisting uit te sluiten », wat overeenstemt met de bedoeling van een |
signification d'un article de loi déterminé. Les dispositions | wetgever die de betekenis van een welbepaald wetsartikel wil |
entreprises ont pour seul objet de supprimer l'insécurité juridique | vaststellen. De aangevochten bepalingen hebben als enig doel de |
qui s'était installée. | gegroeide rechtsonzekerheid weg te nemen. |
En ce qui concerne l'effet rétroactif, le Gouvernement flamand déclare | Wat betreft de terugwerkende kracht, verklaart de Vlaamse Regering dat |
qu'il est inhérent au caractère interprétatif de la disposition litigieuse. | die eigen is aan het interpretatief karakter van de betwiste bepaling. |
A.2.3. La partie requérante réplique que l'article 9 entrepris insère | A.2.3. De verzoekende partij repliceert dat met het bestreden artikel |
un nouveau paragraphe dans l'article 198 du décret du 31 juillet 1990, | 9 een nieuwe paragraaf wordt ingevoegd in artikel 198 van het decreet |
en sorte qu'il s'agit bien d'une nouvelle disposition. Du reste, | van 31 juli 1990, zodat het wel degelijk om een nieuwe bepaling gaat. |
l'article 15, 1°, du décret du 14 juillet 1998 serait dépourvu de sens | Voorts zou artikel 15, 1°, van het decreet van 14 juli 1998 geen zin |
si l'article 9 de ce décret était interprétatif et avait donc, de par | hebben indien artikel 9 ervan interpretatief zou zijn en dus uit eigen |
sa nature, un effet rétroactif. | aard terugwerkende kracht zou hebben. |
La circonstance que l'article 9 n'est pas une disposition | Dat artikel 9 geen interpretatieve bepaling is, blijkt volgens de |
interprétative ressort également, selon la partie requérante, du fait | |
que le délai de prescription est fixé à trente ans, cependant que, | verzoekende partij ook uit het feit dat de verjaringstermijn op dertig |
conformément à l'article 2262bis du Code civil, seul un délai de | jaar wordt vastgesteld, terwijl overeenkomstig artikel 2262bis van het |
prescription décennal serait applicable. | Burgerlijk Wetboek slechts een verjaringstermijn van tien jaar zou gelden. |
En ce qui concerne le second moyen | Ten aanzien van het tweede middel |
A.3.1. Selon ce moyen, l'article 9 du décret du 14 juillet 1998 viole | A.3.1. Volgens dat middel schendt artikel 9 van het decreet van 14 |
les articles 10 et 11 de la Constitution en ce que le délai de | juli 1998 de artikelen 10 en 11 van de Grondwet door de |
prescription est porté d'un an à trente ans, sans qu'existe un rapport | verjaringstermijn van een jaar op dertig jaar te brengen, zonder dat |
raisonnable de proportionnalité entre ce délai de prescription et la | er een redelijk verband van evenredigheid bestaat tussen die |
gravité des faits, alors que le délai de prescription de droit commun | verjaringstermijn en de ernst van de feiten, terwijl de |
a été ramené à dix ans par la loi du 10 juin 1998 et que le délai | gemeenrechtelijke verjaringstermijn bij wet van 10 juni 1998 op tien |
trentenaire prévu par l'article 198, § 1er, du décret du 31 juillet | jaar is teruggebracht en de termijn van dertig jaar in artikel 198, § |
1, van het decreet van 31 juli 1990 gehanteerd wordt voor | |
1990 est appliqué aux sommes indues obtenues « par fraude ou par des | onverschuldigde sommen die werden verkregen « door bedrieglijke |
déclarations fausses ou sciemment incomplètes ». | handelingen of door valse of welbewust onvolledige verklaringen ». |
A.3.2. A l'estime du Gouvernement flamand, la situation juridique de | A.3.2. Naar het oordeel van de Vlaamse Regering is de rechtspositie |
l'autorité en tant que créancier n'est pas comparable à celle d'un | van de overheid als schuldeiser niet vergelijkbaar met die van een |
créancier privé dans l'hypothèse où ce n'est pas le délai de | particuliere schuldeiser in het geval waarin niet de initiële |
prescription originaire qui est en cause mais bien le nouveau délai de | verjaringstermijn ter discussie staat, maar de nieuwe |
prescription après l'interruption du premier délai par l'autorité : à | verjaringstermijn nadat de overheid de eerste termijn heeft gestuit : |
partir du moment où l'autorité a manifesté son intention de | zodra de overheid haar intentie tot terugvordering kenbaar heeft |
recouvrement et que le débiteur en a été avisé, l'autorité doit | gemaakt en de schuldenaar hiervan weet heeft, moet de overheid over |
disposer du délai maximal pour effectuer le recouvrement. | een zo ruim mogelijke termijn beschikken om de effectieve inning te |
Même si la situation juridique de l'autorité et celle du particulier | realiseren. Zelfs indien de rechtspositie van de overheid en die van de |
étaient comparables en l'espèce, il n'est pas déraisonnable, aux yeux | particulier te dezen vergelijkbaar zouden zijn, dan nog is het volgens |
du Gouvernement flamand, que l'autorité - à savoir lorsque celle-ci ne | de Vlaamse Regering niet onredelijk dat de overheid - met name wanneer |
dispose que d'un délai de recouvrement initial limité et à partir du | die slechts over een korte initiële terugvorderingstermijn beschikt en |
moment où ce délai initial a été interrompu - dispose, dans l'intérêt | zodra de initiële termijn werd gestuit - in het algemeen belang |
général, d'un délai plus long que celui dont dispose le particulier | beschikt over een ruimere termijn dan die waarover de particulier op |
sur la base du régime de droit commun. | basis van de gemeenrechtelijke regeling beschikt. |
Le Gouvernement flamand observe encore qu'eu égard à l'effet | De Vlaamse Regering doet nog opmerken dat vanwege de terugwerkende |
rétroactif de l'article 15, 1°, du décret du 14 juillet 1998, il y a | kracht van artikel 15, 1°, van het decreet van 14 juli 1998 rekening |
lieu de prendre en compte la prescription trentenaire conformément à | moet worden gehouden met de dertigjarige verjaring overeenkomstig het |
l'ancien article 2262 du Code civil et non la prescription décennale | oude artikel 2262 van het Burgerlijk Wetboek en niet met de tienjarige |
en vertu de la nouvelle loi. | verjaring volgens de nieuwe wet. |
A.3.3. Selon L. Demuynck, ce ne sont pas l'autorité en tant que | A.3.3. Voor L. Demuynck moet de vergelijking niet worden gemaakt |
créancier et le particulier en tant que débiteur qui doivent être | tussen de overheid als schuldeiser en de particulier als schuldenaar, |
comparés, mais bien le délai de prescription d'un an tel qu'il est | maar tussen de verjaringstermijn van een jaar zoals bepaald in artikel |
visé à l'article 198 du décret du 31 juillet 1990 et le délai | 198 van het decreet van 31 juli 1990 en de termijn van dertig jaar |
trentenaire visé à l'article 9 du décret du 14 juillet 1998. Les deux | zoals bepaald in artikel 9 van het decreet van 14 juli 1998. Beide |
décrets portent sur la situation juridique de l'autorité en tant que | decreten hebben betrekking op de rechtspositie van de overheid als |
créancier. | schuldeiser. |
La partie requérante conclut que le délai trentenaire est obsolète et | De verzoekende partij besluit dat de termijn van dertig jaar verouderd |
disproportionné en l'espèce. | en in casu onevenredig is. |
- B - | - B - |
Quant à la recevabilité du recours et du mémoire du Gouvernement | Ten aanzien van de ontvankelijkheid van het beroep en van de memorie |
flamand | van de Vlaamse Regering |
B.1.1. Le Gouvernement flamand conteste l'intérêt de la partie | B.1.1. De Vlaamse Regering betwist dat de verzoekende partij een |
requérante au recours. | belang heeft bij haar beroep. |
B.1.2. La partie requérante estime que le mémoire du Gouvernement | B.1.2. De verzoekende partij is van oordeel dat de memorie van de |
flamand est tardif. | Vlaamse Regering laattijdig is. |
B.1.3. En vertu de l'article 85 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 | B.1.3. Krachtens artikel 85 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 |
sur la Cour d'arbitrage, le Gouvernement flamand disposait d'un délai | op het Arbitragehof beschikte de Vlaamse Regering over een termijn van |
de quarante-cinq jours à partir de la réception, le 11 mars 1999, de | vijfenveertig dagen na de ontvangst, op 11 maart 1999, van de in |
la notification visée à l'article 76, § 4, de ladite loi spéciale. Ce | artikel 76, § 4, van die bijzondere wet bedoelde kennisgeving. Nu die |
délai expirant en l'espèce le dimanche 25 avril 1999, l'échéance est, | termijn te dezen op zondag 25 april 1999 verstreek, moet de vervaldag |
conformément à l'article 119 de la même loi spéciale, reportée au | overeenkomstig artikel 119 van dezelfde bijzondere wet worden |
premier jour ouvrable suivant. | verplaatst tot de eerstvolgende werkdag. |
Le mémoire du Gouvernement flamand, qui a été introduit par lettre | De memorie van de Vlaamse Regering, die bij een op 26 april 1999 ter |
recommandée à la poste le 26 avril 1999, est recevable ratione | post aangetekende brief is ingediend, is ratione temporis |
temporis. | ontvankelijk. |
B.1.4. Selon le Gouvernement flamand, la partie requérante n'est pas | B.1.4. Volgens de Vlaamse Regering wordt de verzoekende partij niet |
affectée défavorablement par les dispositions entreprises, qui ne font | ongunstig geraakt door de bestreden bepalingen, die een loutere |
que confirmer le régime instauré par l'article 7, § 2, de la loi du 6 | bevestiging zijn van de regeling van artikel 7, § 2, van de wet van 6 |
février 1970 relative à la prescription des créances à charge ou au | februari 1970 betreffende de verjaring van schuldvorderingen ten laste |
profit de l'Etat et des provinces (actuellement l'article 106, § 2, | of ten voordele van de Staat en de provinciën (thans artikel 106, § 2, |
des lois sur la comptabilité de l'Etat coordonnées par l'arrêté royal | van de bij koninklijk besluit van 17 juli 1991 gecoördineerde wetten |
du 17 juillet 1991). | op de Rijkscomptabiliteit). |
B.1.5. Lorsque, dans une législation nouvelle, le législateur reprend | B.1.5. Wanneer, in een nieuwe wetgeving, de wetgever een vroegere |
une disposition ancienne, cette circonstance, en principe, ne fait pas | bepaling overneemt, verhindert die omstandigheid in beginsel niet dat |
obstacle à ce qu'un recours puisse être introduit contre la | tegen de overgenomen bepaling een beroep kan worden ingesteld binnen |
disposition reprise, dans les six mois de sa publication, puisque le | zes maanden na de bekendmaking ervan, vermits de wetgever aldus zijn |
législateur manifeste en la reproduisant sa volonté de légiférer en la matière. La circonstance que la disposition attaquée reproduit une disposition d'une législation antérieure ne prive pas le requérant de son intérêt au recours, d'autant que l'applicabilité de la réglementation antérieure est contestée dans le litige qui oppose la partie requérante à l'autorité devant le juge civil. B.1.6. Les exceptions d'irrecevabilité, tant en ce qui concerne le recours en annulation qu'en ce qui concerne le mémoire du Gouvernement flamand, sont rejetées. Quant au premier moyen | wil te kennen geeft om ter zake wetgevend op te treden. De omstandigheid dat de bestreden bepaling een bepaling van een vroegere wetgeving overneemt, ontneemt de verzoeker niet diens belang bij het beroep, te meer daar er in het geding tussen de verzoekende partij en de overheid voor de burgerlijke rechter betwisting is over de toepasselijkheid van de vroegere regelgeving. B.1.6. De excepties van niet-ontvankelijkheid, zowel wat het beroep tot vernietiging als wat de memorie van de Vlaamse Regering betreft, worden verworpen. Ten aanzien van het eerste middel |
B.2. Dans le premier moyen, dont les deux branches peuvent être | B.2. In het eerste middel, waarvan de twee onderdelen samen kunnen |
examinées conjointement, la partie requérante demande l'annulation des | worden onderzocht, vordert de verzoekende partij de vernietiging van |
articles 9 et 15, 1°, du décret de la Communauté flamande du 14 | de artikelen 9 en 15, 1°, van het decreet van de Vlaamse Gemeenschap |
juillet 1998 relatif à l'enseignement IX, pour cause de violation des | van 14 juli 1998 betreffende het onderwijs IX, wegens schending van de |
articles 10 et 11 de la Constitution, lus isolément ou en combinaison | artikelen 10 en 11 van de Grondwet, op zichzelf genomen of gelezen in |
avec les articles 13, 144, 146, 159 et 187 de la Constitution et avec | samenhang met de artikelen 13, 144, 146, 159 en 187 van de Grondwet en |
l'article 6 de la Convention européenne des droits de l'homme. | met artikel 6 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. |
La partie requérante estime que le législateur décrétal, en édictant | De verzoekende partij is van oordeel dat de decreetgever met de |
les dispositions entreprises, a voulu empêcher le tribunal de statuer | aangevochten artikelen de rechtbank heeft willen verhinderen uitspraak |
sur un point de droit et que l'effet rétroactif de ces dispositions a | te doen over een rechtsvraag en dat de terugwerkende kracht van die |
pour conséquence d'influencer l'issue de l'affaire, si bien qu'une | bepalingen tot gevolg heeft dat de afloop van de zaak in welbepaalde |
catégorie de personnes déterminée se voit privée des garanties | zin wordt beïnvloed, zodat een bepaalde categorie van personen de |
juridictionnelles offertes à tous. | jurisdictionele waarborgen worden ontnomen die aan allen worden |
B.3.1. Les dispositions entreprises portent sur la prescription de | geboden. B.3.1. De bestreden bepalingen hebben betrekking op de verjaring van |
l'action en recouvrement par la Communauté flamande de sommes indûment | terugvorderingen door de Vlaamse Gemeenschap van ten onrechte |
payées, entre autres, aux membres du personnel enseignant. | uitbetaalde sommen aan onder meer leden van het onderwijzend |
B.3.2. Avant d'être complété par un paragraphe 4 introduit par | personeel. B.3.2. Vooraleer het door het aangevochten artikel 9 van het decreet |
l'article 9 entrepris du décret du 14 juillet 1998 relatif à | van 14 juli 1998 betreffende het onderwijs IX werd aangevuld met een |
l'enseignement IX, l'article 198 du décret de la Communauté flamande | vierde paragraaf, bepaalde artikel 198 van het decreet van de Vlaamse |
du 31 juillet 1990 relatif à l'enseignement II disposait : « § 1er. En ce qui concerne les moyens de fonctionnement ou subventions alloués, ainsi que les traitements, subventions-traitements, avances sur ceux-ci et allocations ou indemnités qui forment un complément aux traitements et subventions-traitements ou y sont assimilées, les sommes payées indûment par la Communauté flamande ou son prédécesseur aux pouvoirs organisateurs de l'enseignement et aux membres du personnel sont définitivement acquises à ces bénéficiaires si le recouvrement n'est pas demandé dans un délai d'un an à dater du 1er janvier suivant la date de paiement. Le délai fixé au 1er alinéa est porté à trente ans si les sommes indues ont été obtenues par fraude ou par des déclarations fausses ou sciemment incomplètes. § 2. Par dérogation au § 1er, premier alinéa, le délai de prescription est de : - trois ans, prenant cours le 1er janvier 1991, pour toutes les sommes payées entre le 1er janvier 1986 et le 1er janvier 1991, étant entendu que le recouvrement ne peut être demandé pour une période dépassant cinq années; | Gemeenschap van 31 juli 1990 betreffende het onderwijs-II : « § 1. Inzake toegekende werkingsmiddelen of toelagen alsmede wedden, weddetoelagen, voorschotten daarop en vergoedingen of uitkeringen, die een toebehoren van de wedden of weddetoelagen vormen of ermede gelijkstaan, zijn de door de Vlaamse Gemeenschap aan de inrichtende machten van onderwijs en de personeelsleden, ten onrechte uitbetaalde sommen voor goed vervallen aan hen die ze ontvangen, als de terugbetaling daarvan niet gevraagd werd binnen een termijn van één jaar te rekenen van de eerste januari volgend op de datum van betaling. De in het eerste lid vastgestelde termijn wordt tot 30 jaar verlengd, wanneer de onverschuldigde sommen werden verkregen door bedrieglijke handelingen of door valse of welbewust onvolledige verklaringen. § 2. In afwijking op § 1, eerste lid : - is de verjaringstermijn drie jaar, ingaande op 1 januari 1991, voor alle tussen 1 januari 1986 en 1 januari 1991 betaalde sommen, met dien verstande dat nooit kan worden teruggevorderd voor een periode die de vijf jaar overstijgt; |
- deux ans, prenant cours le 1er janvier 1992, pour toutes les sommes | - is de verjaringstermijn twee jaar, ingaande op 1 januari 1992, voor |
payées entre le 1er janvier 1991 et le 1er janvier 1992. | alle tussen 1 januari 1991 en 1 januari 1992 betaalde sommen. |
§ 3. En matière de traitements, de subventions-traitements, d'avances | § 3. Inzake toegekende wedden, weddetoelagen, voorschotten daarop en |
sur ceux-ci et en matière d'indemnités qui forment un complément à ces | vergoedingen of uitkeringen die een toebehoren van de wedden of |
traitements et subventions-traitements ou y sont assimilées, il n'est | weddetoelagen vormen of ermede gelijkstaan, wordt geen terugbetaling |
pas demandé de remboursement des sommes payées indûment par la | gevorderd van de door de Vlaamse Gemeenschap aan de inrichtende |
Communauté flamande aux pouvoirs organisateurs de l'enseignement et aux membres du personnel, dont le montant total ne dépasse pas 1.000 francs, sauf si le montant payé indûment peut être récupéré sur les traitements ou subventions-traitements encore à payer ou sur des montants encore à payer aux mêmes fins. Sur la proposition du Ministre flamand de l'Enseignement, le Gouvernement flamand peut augmenter le montant fixé à l'alinéa précédent. » Selon l'exposé des motifs du décret du 31 juillet 1990, cette disposition (l'article 197 du projet, qui est devenu l'article 198) « entendait accroître la sécurité juridique pour les pouvoirs organisateurs de l'enseignement s'agissant des subventions ou moyens | machten van onderwijs en de personeelsleden ten onrechte uitbetaalde sommen, waarvan het totale bedrag 1000 frank niet overschrijdt, tenzij het ten onrechte uitbetaalde bedrag kan worden gerecupereerd op nog uit te keren wedden of weddetoelagen of op nog voor dezelfde doeleinden uit te keren bedragen. Op de voordracht van de Vlaamse minister van Onderwijs, kan de Vlaamse regering het in het vorig lid vastgestelde bedrag verhogen. » Volgens de memorie van toelichting bij het decreet van 31 juli 1990 had die bepaling (artikel 197 van het ontwerp, dat artikel 198 is geworden) « tot doel om de rechtszekerheid voor de inrichtende machten van het onderwijs inzake toegekende werkingsmiddelen of -toelagen en |
de fonctionnement alloués et des subventions-traitements octroyées » | de weddetoelagen te verbeteren » (Parl. St., Vlaamse Raad, 1989-1990, |
(Doc., Conseil flamand, 1989-1990, n° 365-1, p. 58). | nr. 365-1, p. 58). |
Cet article 198 est entré en vigueur le 1er septembre 1990. | Dat artikel 198 is in werking getreden op 1 september 1990. |
B.3.3. L'article 9 entrepris du décret du 14 juillet 1998 relatif à | B.3.3. Het aangevochten artikel 9 van het decreet van 14 juli 1998 |
l'enseignement IX dispose : | betreffende het onderwijs IX bepaalt : |
« A l'article 198 du décret du 31 juillet 1990 relatif à | « In artikel 198 van het decreet van 31 juli 1990 betreffende het |
l'enseignement II, un paragraphe 4 est inséré, libellé comme suit : | onderwijs II wordt een § 4 ingevoegd, die luidt als volgt : |
§ 4. Pour être valable, la demande de remboursement doit être portée à | ' § 4. Om geldig te zijn moet de vraag tot terugbetaling ter kennis |
la connaissance du débiteur par lettre recommandée à la poste, | van de schuldenaar gebracht worden bij een ter post aangetekend |
moyennant mention : | schrijven met vermelding van : |
1° du montant total de la somme réclamée, accompagnée d'un relevé, sur | 1° het totale bedrag van de teruggevraagde som met, per jaar, de |
base annuelle, des paiements indus; | opgave van de ten onrechte uitgevoerde betalingen; |
2° des dispositions auxquelles les paiements sont contraires. | 2° de bepalingen in strijd waarmee de betalingen zijn gedaan. |
A compter de la date du dépôt de la lettre recommandée, le montant | Te rekenen vanaf de afgifte van de aangetekende brief kan het |
indu peut être réclamé durant une période de trente ans. » | onverschuldigde bedrag gedurende dertig jaar worden teruggevorderd. » |
Cet article est issu d'un amendement justifié comme suit : | Dat artikel is het resultaat van een amendement, dat werd verantwoord |
« La loi du 6 février 1970 relative à la prescription des créances à | als volgt : « De wet van 6 februari 1970 betreffende de verjaring van |
charge ou au profit de l'Etat et des provinces, publiée au Moniteur | schuldvorderingen ten laste of ten voordele van de Staat en de |
belge du 28 février 1970, contient, en son chapitre II, les | provinciën, bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 28 februari |
dispositions relatives à la prescription des créances au profit de | 1970, bevat in hoofdstuk II de bepalingen inzake de verjaring van |
l'Etat (art. 7, §§ 1er à 3). L'article 7, § 1er, de la loi précitée | schuldvorderingen ten voordele van de Staat (art. 7, §§ 1 tot 3). |
dispose notamment que les sommes indûment payées par l'Etat sont | Artikel 7, § 1, van voormelde wet bepaalt o.m. dat de door de Staat |
définitivement acquises lorsque le remboursement n'en a pas été | ten onrechte uitbetaalde sommen voorgoed vervallen als de |
réclamé dans un délai de cinq ans à partir du 1er janvier de l'année | terugbetaling niet gevraagd wordt binnen een termijn van vijf jaar te |
du paiement, sauf pour les sommes indues obtenues par des manoeuvres | rekenen van de eerste januari van het jaar van de betaling, behoudens |
frauduleuses ou par des déclarations fausses ou sciemment incomplètes, | voor onverschuldigde sommen verkregen door bedrieglijke handelingen of |
pour lesquelles est applicable un délai de trente ans. | door valse of welbewust onvolledige verklaringen, waarvoor dertig jaar |
L'article 198 du décret du 31 juillet 1990 relatif à l'enseignement II | geldt. Artikel 198 van het decreet van 31 juli 1990 betreffende het |
a ramené de cinq à un an, à partir du 1er septembre 1990, pour | onderwijs-II heeft, met ingang van 1 september 1990, voor het |
l'enseignement en Communauté flamande, le délai de prescription cité | onderwijs in de Vlaamse Gemeenschap de eerstvermelde |
en premier lieu et a prévu une période transitoire. | verjaringstermijn, met een overgangsperiode, teruggebracht van 5 jaar |
Les lois relatives à la comptabilité de l'Etat ont été coordonnées par | naar 1 jaar. Bij een koninklijk besluit van 17 juli 1991, bekendgemaakt in het |
arrêté royal du 17 juillet 1991, publié au Moniteur belge du 21 août | Belgisch Staatsblad van 21 augustus 1991, werden de wetten op de |
1991. Cette coordination a pris en compte la loi du 6 février 1970, | Rijkscomptabiliteit gecoördineerd. In deze coördinatie werd de wet van |
modifiée par la loi du 24 décembre 1976, en tant que les dispositions | 6 februari 1970, gewijzigd bij de wet van 24 december 1976, opgenomen |
sont applicables à la comptabilité de l'Etat. En faisant abstraction | in zoverre de bepalingen van toepassing zijn op de |
des pensions, l'article 7, §§ 1er et 2, de la loi du 6 février 1970 | Rijkscomptabiliteit. Met weglating van pensioenen vormt artikel 7, §§ |
constitue l'article 106 de la loi coordonnée et dispose : | 1 en 2, van de wet van 6 februari 1970 artikel 106 van de coördinatie |
en luidt als volgt : | |
' Art. 106.§ 1er. Sont définitivement acquises à ceux qui les ont |
' Art. 106.§ 1. Inzake wedden, voorschotten daarop en vergoedingen of |
reçues les sommes payées indûment par l'Etat en matière de traitements, d'avances sur ceux-ci ainsi que d'indemnités ou d'allocations qui sont accessoires ou similaires aux traitements lorsque le remboursement n'en a pas été réclamé dans un délai de cinq ans à partir du premier janvier de l'année du paiement. Le délai fixé à l'alinéa 1er est porté à trente ans lorsque les sommes indues ont été obtenues par des manoeuvres frauduleuses ou par des déclarations fausses ou sciemment incomplètes. § 2. Pour être valable, la réclamation doit être notifiée au débiteur par lettre recommandée à la poste et contenir : 1° le montant total de la somme réclamée avec, par année, le relevé des paiements indus; 2° la mention des dispositions en violation desquelles les paiements ont été faits. A dater du dépôt de la lettre recommandée, la répétition de l'indu | uitkeringen, die een toebehoren van de wedden vormen of ermede gelijkstaan, zijn de door de Staat ten onrechte uitbetaalde sommen voorgoed vervallen aan hen die ze hebben ontvangen, als de terugbetaling daarvan niet gevraagd is binnen een termijn van vijf jaar te rekenen van de eerste januari van het jaar van de betaling. De in het eerste lid vastgestelde termijn wordt tot dertig jaar opgevoerd, wanneer de onverschuldigde sommen zijn verkregen door bedrieglijke handelingen dan wel door valse of bewust onvolledige verklaringen. § 2. Om geldig te zijn moet deze vraag tot terugbetaling ter kennis van de schuldenaar gebracht worden bij een ter post aangetekend schrijven met vermelding van : 1° het totale bedrag van de teruggevraagde som met, per jaar, de opgave van de ten onrechte uitgevoerde betalingen; 2° de bepalingen in strijd waarmede de betalingen zijn gedaan. Te rekenen vanaf de afgifte van de aangetekende brief kan het |
peut être poursuivie pendant trente ans. ' | onverschuldigde bedrag gedurende dertig jaar worden teruggevorderd. ' |
L'article 198 du décret du 31 juillet 1990 prévoit quant à lui les | Artikel 198 van het decreet van 31 juli 1990 bepaalt wel de termijnen |
délais dans lesquels les sommes indûment payées sont définitivement | waarbinnen ten onrechte uitbetaalde sommen voorgoed vervallen aan hen |
acquises à ceux qui les ont reçues, mais ne prévoit pas de quelle | die ze ontvangen, maar bepaalt niet op welke wijze de terugbetaling |
manière le remboursement de ces sommes doit être demandé et comment la | van deze sommen moet worden gevraagd en hoe de verjaring wordt |
prescription est interrompue. Il semblait à ce moment superflu de | gestuit. Het opnemen van een bepaling terzake leek op dat ogenblik |
prévoir une disposition en la matière étant donné que les dispositions | overbodig daar de bepalingen die dienaangaande voorkwamen in artikel |
figurant à l'article 7, § 2, de la loi du 6 février 1970 et | 7, § 2, van de wet van 6 februari 1970 en later in artikel 106, § 2, |
ultérieurement à l'article 106, § 2, des lois sur la comptabilité de | |
l'Etat, coordonnées le 17 juillet 1991, demeuraient entièrement | van de wetten op de Rijkscomptabiliteit, gecoördineerd op 17 juli |
applicables à l'enseignement en Communauté flamande et ont été | 1991, volledig van toepassing bleven op het onderwijs in de Vlaamse |
appliquées sans restriction. | Gemeenschap en onverkort werden toegepast. |
Dans un souci de clarté et afin d'éviter toute contestation à cet | Om reden van duidelijkheid en om iedere betwisting dienaangaande uit |
égard, il semble toutefois souhaitable de compléter l'article 198 du | te sluiten, lijkt het echter wenselijk artikel 198 van het decreet van |
décret du 31 juillet 1990 relatif à l'enseignement II par un | 31 juli 1990 betreffende het onderwijs-II aan te vullen met een § 4 |
paragraphe 4, reprenant les dispositions de l'article 106, § 2, | waarin de bepalingen worden overgenomen van voormeld artikel 106, § 2, |
précité des lois sur la comptabilité de l'Etat, coordonnées le 17 | van de wetten op de Rijkscomptabiliteit, gecoördineerd op 17 juli |
juillet 1991. » (Doc., Parlement flamand, 1997-1998, n° 1057-2, pp. | 1991. » (Parl. St., Vlaams Parlement, 1997-1998, nr. 1057-2, pp. 3-4) |
3-4) B.3.4. L'article 15, 1°, également entrepris, dispose : | B.3.4. Het eveneens aangevochten artikel 15, 1°, bepaalt : |
« L'article 9 produit ses effets le 1er septembre 1990. » | « Artikel 9 heeft uitwerking met ingang van 1 september 1990. » |
Il s'agit de la date à laquelle l'article 198 originaire du décret du | Het betreft de datum waarop ook het oorspronkelijke artikel 198 van |
31 juillet 1990 relatif à l'enseignement II est également entré en | het decreet van 31 juli 1990 betreffende het onderwijs-II in werking |
vigueur. | is getreden. |
B.4. Ni le texte des dispositions entreprises, ni les travaux | B.4. Noch de tekst van de aangevochten bepalingen, noch de |
préparatoires de celles-ci n'étayent la thèse du Gouvernement flamand | parlementaire voorbereiding ervan bieden steun voor de stelling van de |
selon laquelle elles doivent être considérées comme des dispositions | Vlaamse Regering dat zij moeten worden beschouwd als interpretatieve |
interprétatives de l'article 198 du décret de la Communauté flamande | bepalingen ten aanzien van artikel 198 van het decreet van de Vlaamse |
du 31 juillet 1990 relatif à l'enseignement II. | Gemeenschap van 31 juli 1990 betreffende het onderwijs-II. |
Des dispositions interprétatives portent sur la disposition même qui | Interpretatieve bepalingen hebben betrekking op de uit te leggen |
doit être interprétée et ont, de par leur nature, sans qu'il soit | bepaling zelf en hebben uit hun aard terugwerkende kracht zonder dat |
besoin de l'exprimer, effet rétroactif, contrairement aux dispositions | het nodig is dit uit te drukken, in tegenstelling tot de aangevochten |
entreprises, qui sont complémentaires (article 9) et auxquelles il a | bepalingen, die aanvullend zijn (artikel 9) en waaraan uitdrukkelijk |
été explicitement conféré effet rétroactif (article 15, 1°). | een retroactieve werking (artikel 15, 1°) is gegeven. |
B.5. La non-rétroactivité des lois est une garantie ayant pour but de | B.5. De niet-retroactiviteit van wetten is een waarborg ter voorkoming |
prévenir l'insécurité juridique. Cette garantie exige que le contenu | van rechtsonzekerheid. Die waarborg vereist dat de inhoud van het |
du droit soit prévisible et accessible, de sorte que chacun puisse | recht voorzienbaar en toegankelijk is, zodat eenieder in redelijke |
prévoir, à un degré raisonnable, les conséquences d'un acte déterminé | mate de gevolgen van een bepaalde handeling kan voorzien op het |
au moment où cet acte se réalise. La rétroactivité peut uniquement être justifiée lorsqu'elle est indispensable pour réaliser un objectif d'intérêt général, comme le bon fonctionnement ou la continuité du service public. S'il s'avère en outre que la rétroactivité a pour effet d'influencer dans un sens déterminé l'issue de procédures judiciaires ou d'empêcher les juridictions de se prononcer sur une question de droit, la nature du principe en cause exige que des circonstances exceptionnelles justifient cette intervention du législateur qui porte atteinte, au détriment d'une catégorie de citoyens, aux garanties juridictionnelles offertes à tous. B.6. Le Gouvernement flamand n'indique pas, et la Cour n'aperçoit pas, quelles circonstances exceptionnelles pourraient, en l'espèce, justifier la rétroactivité critiquée. B.7. Il résulte de ce qui précède que l'article 15, 1°, du décret du | tijdstip dat die handeling wordt verricht. De terugwerkende kracht kan enkel worden verantwoord wanneer zij onontbeerlijk is voor de verwezenlijking van een doelstelling van algemeen belang, zoals de goede werking of de continuïteit van de openbare dienst. Indien bovendien blijkt dat de terugwerkende kracht tot gevolg heeft dat de afloop van gerechtelijke procedures in een welbepaalde zin wordt beïnvloed of dat rechtscolleges verhinderd worden zich uit te spreken over een rechtsvraag, vergt de aard van het in het geding zijnde beginsel dat uitzonderlijke omstandigheden een verantwoording bieden voor het optreden van de wetgever, dat ten nadele van een categorie van burgers inbreuk maakt op de jurisdictionele waarborgen die aan allen worden geboden. B.6. De Vlaamse Regering geeft niet aan, en het Hof ziet niet in, welke uitzonderlijke omstandigheden te dezen de bestreden retroactiviteit kunnen verantwoorden. B.7. Uit wat voorafgaat volgt dat artikel 15, 1°, van het decreet van |
14 juillet 1998 doit être annulé en tant qu'il confère effet | 14 juli 1998 moet worden vernietigd doordat het aan artikel 9 ervan |
rétroactif à l'article 9 dudit décret. | terugwerkende kracht geeft. |
Quant au second moyen | Ten aanzien van het tweede middel |
B.8. Selon la partie requérante, le délai de prescription de trente | B.8. Volgens de verzoekende partij is de verjaringstermijn van dertig |
ans est incompatible avec les articles 10 et 11 de la Constitution au | jaar niet bestaanbaar met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, |
motif, d'une part, que les pouvoirs organisateurs ou les personnes qui | enerzijds, omdat de inrichtende machten of de personen die te goeder |
ont perçu de bonne foi des montants indus sont traités de la même | trouw onverschuldigde bedragen hebben ontvangen op eenzelfde wijze |
manière que ceux qui ont obtenu les sommes indues par des manoeuvres | worden behandeld als zij die de onverschuldigde sommen door |
frauduleuses ou des déclarations fausses et, d'autre part, qu'un délai | bedrieglijke handelingen of door valse verklaringen hebben verkregen, |
de prescription de trente ans est devenu exorbitant depuis qu'une loi | anderzijds, omdat een verjaringstermijn van dertig jaar buitensporig |
du 10 juin 1998 a porté à dix ans le délai de prescription de droit | is geworden sinds een wet van 10 juni 1998 de gemeenrechtelijke |
commun (article 2262bis du Code civil). | termijn van verjaring op tien jaar heeft gesteld (artikel 2262bis van |
het Burgerlijk Wetboek). | |
B.9.1. En tant qu'il dénonce le traitement identique par rapport aux | B.9.1. In zoverre het middel de identieke behandeling met de personen |
personnes qui ont obtenu les sommes indues par des déclarations | die de onverschuldigde sommen door bedrieglijke of valse verklaringen |
trompeuses ou fausses, le moyen manque en fait : le délai en cause | hebben verkregen, aanklaagt, mist het feitelijke grondslag : de |
n'est pas celui fixé à l'article 198, § 1er, dans lequel la sommation | betrokken termijn is niet de in artikel 198, § 1, bepaalde termijn |
de rembourser doit se faire par lettre recommandée et qui a été porté | binnen welke de aanmaning tot terugbetaling bij aangetekende brief |
d'un an à trente ans pour les personnes qui ont obtenu les sommes | moet geschieden en die, ten aanzien van de personen die de |
onverschuldigde sommen door bedrieglijke handelingen of door valse | |
indues par des manoeuvres frauduleuses ou par des déclarations | verklaringen hebben verkregen, van één jaar op dertig jaar is |
fausses, mais bien le délai pendant lequel « à dater du dépôt de la | gebracht, doch wel en uitsluitend de termijn gedurende welke « vanaf |
lettre recommandée » le montant indu peut être recouvré conformément à | de afgifte van de aangetekende brief » het onverschuldigde bedrag |
l'article 198, § 4. | overeenkomstig artikel 198, § 4, kan worden teruggevorderd. |
B.9.2. Le moyen ne peut s'appuyer sur les nouvelles dispositions | B.9.2. Het middel kan geen steun vinden in de nieuwe wetsbepalingen |
législatives relatives au délai de prescription afférent à des actions | betreffende de verjaringstermijn voor persoonlijke rechtsvorderingen |
personnelles pour lesquelles une réglementation particulière n'a pas | waarvoor niet in een bijzondere regeling is voorzien (nieuw artikel |
été prévue (nouvel article 2262bis du Code civil). En effet, la | 2262bis van het Burgerlijk Wetboek). De betwiste bepaling heeft immers |
disposition contestée porte spécifiquement sur la prescription - après | specifiek betrekking op de verjaring - na aanmaning tot terugbetaling |
sommation de rembourser - de traitements, subventions-traitements, | - van door de overheid onverschuldigd betaalde wedden, weddetoelagen, |
avances et accessoires payés indûment par les pouvoirs publics et | voorschotten en toebehoren uitgekeerd aan inrichtende machten van het |
accordés aux pouvoirs organisateurs de l'enseignement ainsi qu'aux | onderwijs en aan de personeelsleden. |
membres du personnel. B.10. Le moyen ne peut être retenu. | B.10. Het middel kan niet worden aangenomen. |
Par ces motifs, | Om die redenen, |
la Cour | het Hof |
- annule l'article 15, 1°, du décret de la Communauté flamande du 14 | - vernietigt artikel 15, 1°, van het decreet van de Vlaamse |
juillet 1998 relatif à l'enseignement IX; | Gemeenschap van 14 juli 1998 betreffende het onderwijs IX; |
- rejette le recours pour le surplus. | - verwerpt het beroep voor het overige. |
Ainsi prononcé en langue néerlandaise, en langue française et en | Aldus uitgesproken in het Nederlands, het Frans en het Duits, |
langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 | overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op |
janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 29 mars | het Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 29 maart 2000, |
2000, par le siège précité, dans lequel le juge H. Coremans est | door de voormelde zetel, waarin rechter H. Coremans voor de uitspraak |
remplacé, pour le prononcé, par le juge H. Boel, conformément à l'article 110 de la même loi. | is vervangen door rechter H. Boel, overeenkomstig artikel 110 van de voormelde wet. |
Le greffier, | De griffier, |
L. Potoms. | L. Potoms. |
Le président, | De voorzitter, |
G. De Baets. | G. De Baets. |