← Retour vers "Arrêt n° 133/99 du 22 décembre 1999 Numéro du rôle : 1464 En cause : le recours en
annulation du décret de la Communauté flamande du 28 avril 1998 relatif à la politique flamande à l'égard
des minorités ethnoculturelles, introduit par K. Möll La Cour d'arbitrage, composée
des présidents G. De Baets et M. Melchior, et des juges H. Boel, L(...)"
Arrêt n° 133/99 du 22 décembre 1999 Numéro du rôle : 1464 En cause : le recours en annulation du décret de la Communauté flamande du 28 avril 1998 relatif à la politique flamande à l'égard des minorités ethnoculturelles, introduit par K. Möll La Cour d'arbitrage, composée des présidents G. De Baets et M. Melchior, et des juges H. Boel, L(...) | Arrest nr. 133/99 van 22 december 1999 Rolnummer 1464 In zake : het beroep tot vernietiging van het decreet van de Vlaamse Gemeenschap van 28 april 1998 inzake het Vlaamse beleid ten aanzien van etnisch-culturele minderheden, ingesteld door K Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters G. De Baets en M. Melchior, en de rechters H. (...) |
---|---|
COUR D'ARBITRAGE | ARBITRAGEHOF |
Arrêt n° 133/99 du 22 décembre 1999 | Arrest nr. 133/99 van 22 december 1999 |
Numéro du rôle : 1464 | Rolnummer 1464 |
En cause : le recours en annulation du décret de la Communauté | In zake : het beroep tot vernietiging van het decreet van de Vlaamse |
flamande du 28 avril 1998 relatif à la politique flamande à l'égard | Gemeenschap van 28 april 1998 inzake het Vlaamse beleid ten aanzien |
des minorités ethnoculturelles, introduit par K. Möller et autres. | van etnisch-culturele minderheden, ingesteld door K. Möller en anderen. |
La Cour d'arbitrage, | Het Arbitragehof, |
composée des présidents G. De Baets et M. Melchior, et des juges H. | samengesteld uit de voorzitters G. De Baets en M. Melchior, en de |
Boel, L. François, P. Martens, J. Delruelle, E. Cerexhe, H. Coremans, | rechters H. Boel, L. François, P. Martens, J. Delruelle, E. Cerexhe, |
A. Arts et M. Bossuyt, assistée du greffier L. Potoms, présidée par le | H. Coremans, A. Arts en M. Bossuyt, bijgestaan door de griffier L. |
président G. De Baets, | Potoms, onder voorzitterschap van voorzitter G. De Baets, |
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : | wijst na beraad het volgende arrest : |
I. Objet du recours | I. Onderwerp van het beroep |
Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 10 | Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 10 november |
novembre 1998 et parvenue au greffe le 12 novembre 1998, K. Möller, | 1998 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 12 |
demeurant à 2000 Anvers, Noordschippersdok 25, F. Dewinter, demeurant | november 1998, hebben K. Möller, wonende te 2000 Antwerpen, |
Noordschippersdok 25, F. Dewinter, wonende te 2180 Ekeren, | |
à 2180 Ekeren, Klaverveldenlaan 1, J. Ceder, demeurant à 1700 Dilbeek, | Klaverveldenlaan 1, J. Ceder, wonende te 1700 Dilbeek, Populierenlaan |
Populierenlaan 25, et B. Laeremans, demeurant à 1851 Humbeek, | 25, en B. Laeremans, wonende te 1851 Humbeek, Achterstraat 8, beroep |
Achterstraat 8, ont introduit un recours en annulation du décret de la | tot vernietiging ingesteld van het decreet van de Vlaamse Gemeenschap |
Communauté flamande du 28 avril 1998 relatif à la politique flamande à | van 28 april 1998 inzake het Vlaamse beleid ten aanzien van |
l'égard des minorités ethnoculturelles (publié au Moniteur belge du 19 juin 1998). | etnisch-culturele minderheden (bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 19 juni 1998). |
II. La procédure | II. De rechtspleging |
Par ordonnance du 12 novembre 1998, le président en exercice a désigné | Bij beschikking van 12 november 1998 heeft de voorzitter in functie de |
les juges du siège conformément aux articles 58 et 59 de la loi | rechters van de zetel aangewezen overeenkomstig de artikelen 58 en 59 |
spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage. | van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof. |
Les juges-rapporteurs ont estimé n'y avoir lieu de faire application | De rechters-verslaggevers hebben geoordeeld dat er geen aanleiding was |
des articles 71 ou 72 de la loi organique. | om artikel 71 of 72 van de organieke wet toe te passen. |
Le recours a été notifié conformément à l'article 76 de la loi | Van het beroep is kennisgegeven overeenkomstig artikel 76 van de |
organique, par lettres recommandées à la poste le 3 décembre 1998. | organieke wet bij op 3 december 1998 ter post aangetekende brieven. |
L'avis prescrit par l'article 74 de la loi organique a été publié au | Het bij artikel 74 van de organieke wet voorgeschreven bericht is |
Moniteur belge du 11 décembre 1999. | bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 11 december 1999. |
Des mémoires ont été introduits par : | Memories zijn ingediend door : |
- le Gouvernement flamand, place des Martyrs 19, 1000 Bruxelles, par | - de Vlaamse Regering, Martelaarsplein 19, 1000 Brussel, bij op 18 |
lettre recommandée à la poste le 18 janvier 1999; | januari 1999 ter post aangetekende brief; |
- le Gouvernement wallon, rue Mazy 25-27, 5100 Namur, par lettre | - de Waalse Regering, rue Mazy 25-27, 5100 Namen, bij op 18 januari |
recommandée à la poste le 18 janvier 1999. | 1999 ter post aangetekende brief. |
Ces mémoires ont été notifiés conformément à l'article 89 de la loi | Van die memories is kennisgegeven overeenkomstig artikel 89 van de |
organique, par lettres recommandées à la poste le 9 mars 1999. | organieke wet bij op 9 maart 1999 ter post aangetekende brieven. |
Les parties requérantes ont introduit un mémoire en réponse, par lettre recommandée à la poste le 8 avril 1999. | De verzoekers hebben een memorie van antwoord ingediend bij op 8 april 1999 ter post aangetekende brief. |
Par ordonnances des 28 avril 1999 et 26 octobre 1999, la Cour a | Bij beschikkingen van 28 april 1999 en 26 oktober 1999 heeft het Hof |
de termijn waarbinnen het arrest moet worden gewezen, verlengd tot | |
prorogé respectivement jusqu'aux 10 novembre 1999 et 10 mai 2000 le | respectievelijk 10 november 1999 en 10 mei 2000. |
délai dans lequel l'arrêt doit être rendu. | |
Par ordonnance du 19 octobre 1999, le président G. De Baets a soumis | Bij beschikking van 19 oktober 1999 heeft voorzitter G. De Baets de |
l'affaire à la Cour réunie en séance plénière. | zaak voorgelegd aan het Hof in voltallige zitting. |
Bij beschikking van dezelfde datum heeft het Hof de zaak in gereedheid | |
Par ordonnance de même date, la Cour a déclaré l'affaire en état, | verklaard, enkel wat het onderzoek van de ontvankelijkheid van het |
uniquement en ce qui concerne l'examen de la recevabilité du recours | beroep tot vernietiging betreft, en de dag van de terechtzitting |
en annulation, et a fixé l'audience au 10 novembre 1999, après qu'elle | bepaald op 10 november 1999, nadat het de eerste verzoekende partij, |
eut invité la première partie requérante, K. Möller, à fournir la | K. Möller, verzocht uiterlijk ter terechtzitting het bewijs te leveren |
preuve du lieu de naissance de son père, au plus tard à l'audience. | van de geboorteplaats van haar vader. |
Cette dernière ordonnance a été notifiée aux parties ainsi qu'à leurs | Van die laatste beschikking is kennisgegeven aan de partijen en hun |
avocats, par lettres recommandées à la poste le 19 octobre 1999. | advocaten bij op 19 oktober 1999 ter post aangetekende brieven. |
A l'audience publique du 10 novembre 1999 : | Op de openbare terechtzitting van 10 november 1999 : |
- ont comparu : | - zijn verschenen : |
. Me R. Verreycken, avocat au barreau de Bruxelles, pour les parties | . Mr. R. Verreycken, advocaat bij de balie te Brussel, voor de |
requérantes; | verzoekers; |
. Me D. Lindemans loco Me P. Van Orshoven, avocats au barreau de | . Mr. D. Lindemans loco Mr. P. Van Orshoven, advocaten bij de balie te |
Bruxelles, pour le Gouvernement flamand; | Brussel, voor de Vlaamse Regering; |
. Me V. Thiry, avocat au barreau de Liège, pour le Gouvernement | . Mr. V. Thiry, advocaat bij de balie te Luik, voor de Waalse |
wallon; | Regering; |
- les juges-rapporteurs A. Arts et J. Delruelle ont fait rapport; | - hebben de rechters-verslaggevers A. Arts en J. Delruelle verslag uitgebracht; |
- les avocats précités ont été entendus; | - zijn de voornoemde advocaten gehoord; |
- l'affaire a été mise en délibéré. | - is de zaak in beraad genomen. |
La procédure s'est déroulée conformément aux articles 62 et suivants | De rechtspleging is gevoerd overeenkomstig de artikelen 62 en volgende |
de la loi organique, relatifs à l'emploi des langues devant la Cour. | van de organieke wet, die betrekking hebben op het gebruik van de talen voor het Hof. |
III. Objet du décret attaqué | III. Onderwerp van het bestreden decreet |
Le décret de la Communauté flamande du 28 avril 1998 « relatif à la | Het decreet van de Vlaamse Gemeenschap van 28 april 1998 inzake het |
politique flamande à l'égard des minorités ethnoculturelles », en | Vlaamse beleid ten aanzien van etnisch-culturele minderheden beoogt, |
établissant trois « centres d'appui », un centre flamand de | door middel van het instellen van drie ondersteuningscentra, één |
concertation, des centres provinciaux d'intégration et, enfin, des | Vlaams overlegcentrum, provinciale integratiecentra en ten slotte |
services locaux d'intégration et des antennes locales, dont il règle | lokale integratiediensten en steunpunten, waarvan de oprichting en de |
la création et le fonctionnement, a pour but : | werking is geregeld, |
« [...] de créer les conditions pour que : | « [...] de voorwaarden te creëren opdat : |
1° les minorités ethnoculturelles se trouvant légalement dans la | 1° de etnisch-culturele minderheden die zich legaal in het Nederlandse |
région linguistique néerlandaise et dans la région bilingue de | taalgebied en in het tweetalig gebied Brussel-Hoofdstad bevinden, als |
Bruxelles-Capitale puissent participer en tant que citoyens à part | volwaardige burgers kunnen deelnemen aan de Vlaamse samenleving; |
entière à la société flamande; | |
2° les minorités ethnoculturelles se trouvant temporairement dans la | 2° de etnisch-culturele minderheden die zich tijdelijk in het |
région linguistique néerlandaise et dans la région bilingue de | Nederlandse taalgebied en in het tweetalig gebied Brussel-Hoofdstad |
Bruxelles-Capitale puissent être accueillies, assistées et | bevinden, binnen de Vlaamse samenleving onthaald, opgevangen en |
accompagnées dans le respect de la dignité humaine et des droits | begeleid kunnen worden met respect voor de menselijke waardigheid en |
fondamentaux de l'homme » (article 3). | de fundamentele mensenrechten » (artikel 3). |
A cette fin, le décret définit, en son article 2, un certain nombre de | Daartoe definieert het decreet in artikel 2 een aantal begrippen : |
notions : « 1° allochtones : les personnes qui résident légalement en Belgique, | « 1° allochtonen : personen die zich legaal in België bevinden, |
qu'elles aient la nationalité belge ou non, et qui remplissent | ongeacht of zij de Belgische nationaliteit hebben, en die |
simultanément les conditions suivantes : | tegelijkertijd aan de volgende voorwaarden voldoen : |
a) au moins un de leurs parents ou de leurs grands-parents est né en | a) minstens één van hun ouders of grootouders is geboren buiten |
dehors de la Belgique; | België; |
b) elles se trouvent dans une position défavorisée en raison de leur | b) zij bevinden zich in een achterstandspositie vanwege hun etnische |
origine ethnique ou de leur situation socio-économique précaire; | afkomst of hun zwakke sociaal-economische situatie; |
[...] | [...] |
4° minorités ethnoculturelles : l'ensemble des allochtones, des | 4° etnisch-culturele minderheden : het geheel van de allochtonen, de |
réfugiés et des nomades et des étrangers n'appartenant pas aux groupes | vluchtelingen en de woonwagenbewoners en de niet tot voornoemde |
précités qui résident illégalement en Belgique et qui sollicitent une | groepen behorende vreemdelingen die zich in België bevinden zonder |
aide ou un accueil en raison de leur situation précaire; | wettig verblijfsstatuut en die wegens hun noodsituatie opvang of |
5° politique des minorités : la politique flamande à l'encontre [lire | bijstand vragen; 5° minderhedenbeleid : het Vlaamse beleid ten aanzien van |
: à l'égard] des minorités ethnoculturelles; ». | etnisch-culturele minderheden; ». |
IV. En droit | IV. In rechte |
- A - | - A - |
Quant à la recevabilité | Ten aanzien van de ontvankelijkheid |
A.1.1. La première partie requérante, K. Möller, affirme qu'elle | A.1.1. De eerste verzoekende partij, K. Möller, stelt dat zij voldoet |
satisfait « aux conditions d'application du décret attaqué » puisque | aan « de toepassingsvoorwaarden van het bestreden decreet » vermits |
son père est né au Danemark et était de nationalité danoise et qu'elle | haar vader in Denemarken werd geboren en de Deense nationaliteit bezat |
se trouve dans une position défavorisée en raison de sa situation | en zij zich in een achterstandspositie bevindt vanwege haar zwakke |
socio-économique précaire. Toutes les mesures visées dans le décret | sociaal-economische situatie. Alle maatregelen bedoeld in het decreet |
ainsi que celles contenues dans les arrêtés d'exécution lui seront | evenals die welke zijn vervat in de uitvoeringsbesluiten zullen op |
applicables. Elle s'estime de ce fait défavorablement affectée parce | haar van toepassing zijn. Zij acht zich hierbij nadelig geraakt |
que, bien que Belge à part entière - elle est née en Belgique et a | vermits zij, ofschoon zij volwaardig Belg is - zij werd geboren in |
obtenu la nationalité belge par naturalisation - et totalement | België en verkreeg de nationaliteit door naturalisatie - en ook |
intégrée, elle se voit qualifiée d'allochtone dans un acte officiel de | volledig geïntegreerd is, in een officiële overheidsakte wordt |
l'autorité, ce qu'elle juge offensant et contraire au principe | aangemerkt als « allochtoon », wat zij beledigend en strijdig met het |
d'égalité. | gelijkheidsbeginsel beschouwt. |
A.1.2. Les deuxième, troisième et quatrième parties requérantes, F. | A.1.2. De tweede, de derde en de vierde verzoeker, F. Dewinter, J. |
Dewinter, J. Ceder et B. Laeremans, invoquent, d'une part, leurs | Ceder en B. Laeremans, beroepen zich, enerzijds, op hun hoedanigheid |
qualités respectives de chef de groupe au Parlement flamand, de | van respectievelijk fractieleider in het Vlaams Parlement, senator en |
sénateur et de député. Elles affirment avoir un intérêt à ce que | volksvertegenwoordiger. Zij stellen dat zij er belang bij hebben dat |
l'actuelle répartition des compétences entre l'Etat fédéral, les | de huidige bevoegdheidsverdeling tussen de federale Staat en de |
communautés et les régions soit respectée. La deuxième partie | gemeenschappen en gewesten wordt nageleefd. De tweede verzoeker stelt |
requérante déclare en outre avoir un intérêt personnel et direct à ce | bovendien dat hij er persoonlijk en rechtstreeks belang bij heeft dat |
que l'organe dont elle fait partie ne porte pas atteinte aux | het orgaan waarvan hij deel uitmaakt geen inbreuk maakt op de |
compétences d'autres organes, en l'espèce du Parlement fédéral. Les | bevoegdheden van andere organen, in casu het federale Parlement. De |
troisième et quatrième parties requérantes affirment avoir un intérêt | derde en de vierde verzoeker beweren er persoonlijk en rechtstreeks |
personnel et direct à ce qu'une norme d'un organe incompétent ne porte | belang bij te hebben dat de bevoegdheden van het orgaan waarvan zij |
pas atteinte aux compétences d'un organe dont elles font partie, en | deel uitmaken, in casu het mede uittekenen van een federaal beleid |
l'espèce la contribution à une politique fédérale en matière | inzake vreemdelingen en illegalen, niet worden aangetast door een norm |
d'étrangers et d'illégaux. | van een onbevoegd orgaan. |
Ces parties requérantes invoquent par ailleurs leur qualité d'habitant | Anderzijds, beroepen zij zich op hun hoedanigheid van inwoner van het |
de la Région flamande et de citoyen. Puisque, selon elles, le décret | Vlaamse Gewest en van burger. Vermits het bestreden decreet, naar hun |
attaqué aura pour effet « que davantage d'étrangers illégaux seront | mening, tot gevolg zal hebben « dat meer illegale vreemdelingen zullen |
incités à séjourner en Région flamande, à l'encontre de la politique | aangemoedigd worden in het Vlaamse Gewest te verblijven, tegen het |
fédérale » et que ceci aggravera encore « des problèmes tels que le | federale beleid in » en aldus « problemen als zwartwerk, uitbuiting en |
travail au noir, l'exploitation et la traite des êtres humains », | mensenhandel nog in de hand [zal] werken », stellen zij dat zij |
elles estiment qu'elles en subiront, en tant que citoyens individuels, | hierdoor als individuele burger persoonlijk en rechtstreeks de « |
personnellement et directement les « effets nuisibles ». | schadelijke gevolgen » zullen ondervinden. |
A.1.3. Subsidiairement, pour autant que ne serait pas admis l'intérêt | A.1.3. Subsidiair, voor het geval dat het rechtstreeks en persoonlijk |
direct et personnel des quatre parties requérantes, les deuxième, | belang van de vier verzoekers niet zou worden aanvaard, wensen de |
troisième et quatrième parties requérantes souhaitent également se | tweede, de derde en de vierde verzoeker zich ook te beroepen op het « |
prévaloir de « l'intérêt fonctionnel élargi » qui implique, selon | uitgebreide functionele belang », dat volgens de verzoekers inhoudt |
elles, que « si manifestement aucun tiers ne peut introduire un | dat « indien klaarblijkelijk geen enkele derde tegen de bestreden norm |
recours recevable contre la norme attaquée, les deuxième, troisième et | een ontvankelijk beroep kan instellen, tweede, derde en vierde |
quatrième requérants, en tant que membres des organes parlementaires | verzoeker als leden van de parlementaire organen die ofwel de norm |
qui ont adopté la norme ou qui sont affectés par la norme dans leur | aangenomen hebben, ofwel door de norm in hun bevoegdheid zijn geraakt, |
compétence, ont l'intérêt requis pour introduire eux-mêmes une demande | het vereiste belang hebben om zelf een verzoek tot schorsing en |
de suspension et un recours en annulation ». | vernietiging in te stellen ». |
A.2.1. Le Gouvernement flamand considère que le recours est | A.2.1. Naar het oordeel van de Vlaamse Regering is het beroep |
onontvankelijk bij gebrek aan het rechtens vereiste belang. De Vlaamse | |
irrecevable faute de l'intérêt requis en droit. Il ne voit pas en quoi | Regering ziet niet in in welk opzicht de verzoekers rechtstreeks, a |
le décret attaqué pourrait affecter directement, et à plus forte | fortiori ongunstig, in hun rechtspositie zouden kunnen worden geraakt |
raison de manière défavorable, la situation juridique des parties | door het bestreden decreet. Het decreet berokkent hun immers geen |
requérantes. Le décret ne leur cause en effet aucun préjudice et son | enkel nadeel en de vernietiging zou evenmin enig voordeel opleveren. |
annulation ne leur procurerait pas le moindre avantage. En outre, | Bovendien verschilt het belang van de verzoekers bij het naleven van |
l'intérêt des parties requérantes au respect de la répartition des | de bevoegdheidsverdeling en het respect voor het gelijkheidsbeginsel |
compétences et du principe d'égalité ne se distingue pas de l'intérêt | geenszins van het belang dat iedereen heeft bij de handhaving van de |
qu'a chacun à voir la légalité maintenue, et prendre en compte cet | wettigheid en zou het erkennen ervan neerkomen op het aanvaarden van |
intérêt reviendrait à accepter l'action populaire. | de actio popularis. |
A.2.2. Même si l'on peut considérer que la première partie requérante | A.2.2. Ook al kan de eerste verzoekende partij worden beschouwd als |
est une « allochtone », au sens du décret attaqué, et qu'elle fait dès | een « allochtoon » in de zin van het bestreden decreet en aldus |
lors partie des « minorités ethnoculturelles », elle ne démontre pas, | behorend tot de « etnisch-culturele minderheden », toch maakt zij, |
selon le Gouvernement flamand, qu'elle serait défavorablement affectée | volgens de Vlaamse Regering, het niet aannemelijk ongunstig door het |
par le décret. L'intérêt moral qu'elle allègue constitue en effet un | decreet te worden geraakt. Het moreel belang dat de verzoekster |
jugement d'opportunité qu'il n'appartient pas à la Cour d'apprécier. | aanvoert maakt immers, enerzijds, een opportuniteitsoordeel uit dat |
Par ailleurs, la désapprobation d'une norme sur la base d'une | niet ter beoordeling van het Hof staat. Anderzijds, kan de afkeuring |
appréciation personnelle subjective ou de sentiments que cette loi | van een norm op grond van een persoonlijke, subjectieve appreciatie of |
suscite en elle ne peut être retenue comme une justification de | op grond van de gevoelens die die norm bij haar oproepen, niet worden |
l'intérêt requis en droit. | aangevoerd ter verantwoording van het rechtens vereiste belang. |
A.2.3. S'agissant des trois autres parties requérantes, le | A.2.3. Wat de drie andere verzoekers betreft, stelt de Vlaamse |
Gouvernement flamand affirme que l'intérêt « fonctionnel » ne peut | Regering dat het « functioneel » belang niet in aanmerking kan worden |
être pris en considération, ainsi qu'il ressort de la jurisprudence de la Cour. | genomen, wat blijkt uit de rechtspraak van het Hof. |
A.2.4. Selon le Gouvernement flamand, la doctrine de « l'intérêt | A.2.4. Volgens de Vlaamse Regering kan het leerstuk van het « |
fonctionnel élargi », pour autant que l'on puisse s'y rallier et | uitgebreide functionele belang », voor zover dit al zou kunnen worden |
l'étendre à des recours en annulation introduits auprès de la Cour | gevolgd en uitgebreid tot de beroepen tot vernietiging bij het |
d'arbitrage, n'est pas applicable en l'espèce, puisqu'on ne saurait | Arbitragehof, in casu niet van toepassing zijn vermits er geen sprake |
dire que personne ne justifie de l'intérêt requis pour introduire un | van is dat niemand van het vereiste belang zou doen blijken om een |
recours en annulation recevable, ce que les parties requérantes ne | ontvankelijk annulatieberoep in te stellen, wat bovendien niet wordt |
démontrent d'ailleurs pas. | aangetoond door de verzoekers. |
A.2.5. Selon le Gouvernement flamand, le recours est au moins | A.2.5. Volgens de Vlaamse Regering is het beroep minstens gedeeltelijk |
partiellement irrecevable, faute d'un exposé des moyens. | onontvankelijk bij gebrek aan uiteenzetting van middelen. |
Les moyens formulés dans la requête permettent seulement de déduire | Uit de middelen aangevoerd in het verzoekschrift kan alleen worden |
que les parties requérantes s'élèvent contre les mots « au moins un de | afgeleid dat de verzoekers bezwaar maken tegen de woorden « minstens |
leurs parents ou de leurs grands-parents est né en dehors de la | één van hun ouders of grootouders is geboren buiten België » in |
Belgique » figurant à l'article 2, 1°, contre le membre de phrase « | artikel 2, 1°, tegen de zinsnede « vreemdelingen die zich in België |
étrangers [ . ] qui résident illégalement en Belgique et qui | bevinden zonder wettig verblijfsstatuut en die wegens hun noodsituatie |
sollicitent une aide ou un accueil en raison de leur situation | opvang of bijstand vragen » in artikel 2, 4° en 6°, en tegen de |
précaire » figurant à l'article 2, 4° et 6°, et contre l'absence, dans | ontstentenis van enige tijdsbepaling in het decreet. De eventuele |
le décret, de toute disposition relative au délai. | ongrondwettigheid van dit laatste kan evenwel bezwaarlijk de |
L'inconstitutionnalité éventuelle de ce dernier point pourrait | ongrondwettigheid van het decreet in zijn geheel tot gevolg hebben, |
toutefois difficilement emporter l'inconstitutionnalité de l'ensemble | terwijl tegen al de andere bepalingen van het decreet geen middelen |
du décret, cependant qu'aucun moyen n'est développé à l'encontre de | worden aangevoerd. Het beroep tot vernietiging is volgens de Vlaamse |
toutes les autres dispositions de celui-ci. Le recours en annulation | Regering dan ook maar ontvankelijk in zoverre het is gericht tegen de |
n'est donc recevable, selon le Gouvernement flamand, que dans la | |
mesure où il vise les mots précités de l'article 2, 1°, et le membre | aangehaalde woorden in artikel 2, 1°, en tegen de aangehaalde zinsnede |
de phrase précité de l'article 2, 4° et 6°. | in artikel 2, 4° en 6°. |
A.3.1. Le Gouvernement wallon estime que le recours est irrecevable | A.3.1. Naar het oordeel van de Waalse Regering is het beroep |
faute d'intérêt. Selon lui, la première partie requérante indique bien | onontvankelijk bij gebrek aan belang. Volgens de Waalse Regering toont |
que le décret lui est applicable, mais omet de démontrer que le décret | de eerste verzoekende partij wel aan dat het decreet op haar van |
influencerait défavorablement sa situation. La partie requérante | toepassing is maar laat zij na aan te tonen dat het decreet haar |
soutient en outre le contraire dans son premier moyen, lorsqu'elle | positie ongunstig zou beïnvloeden. De verzoekster beweert bovendien |
affirme que la personne qui fait partie des minorités ethnoculturelles | het omgekeerde in haar eerste middel, waar zij stelt dat de persoon |
« obtient donc incontestablement une certaine priorité sur la personne | die behoort tot de etnisch-culturele minderheden « onmiskenbaar een |
qui n'en fait pas partie ». | zekere voorsprong [krijgt] op de persoon die daartoe niet behoort ». |
A.3.2. Les deuxième, troisième et quatrième parties requérantes | A.3.2. De tweede, de derde en de vierde verzoeker verliezen volgens de |
perdent de vue, selon le Gouvernement wallon, qu'un membre individuel | Waalse Regering uit het oog dat een individueel lid van een wetgevende |
d'une assemblée législative ne peut invoquer un intérêt fonctionnel en | vergadering zich niet op een functioneel belang kan beroepen met het |
vue de la sauvegarde des prérogatives de l'assemblée dont il fait | oog op de vrijwaring van de prerogatieven van de vergadering waarvan |
partie. Les parties requérantes n'apportent pas non plus d'élément qui | hij deel uitmaakt. De verzoekers voeren evenmin enig gegeven aan |
ferait apparaître qu'en tant que membre d'une assemblée législative, | waaruit zou kunnen blijken dat zij, als lid van een wetgevende |
membre de l'opposition au sein de cette assemblée ou même chef de | vergadering, als lid van een oppositie of zelfs als fractieleider van |
groupe d'un parti d'opposition, elles seraient personnellement | een oppositiepartij, persoonlijk in hun situatie, rechtstreeks of |
affectées dans leur situation, de manière directe ou indirecte, par le | indirect door het aangevochten decreet zouden worden geraakt. Ten |
décret attaqué. Enfin, le Gouvernement wallon déclare, à propos de la | slotte betoogt de Waalse Regering dat, wat de hoedanigheid van de |
qualité d'habitant de la Région flamande et de citoyen qu'elles | verzoekers als inwoner van het Vlaamse Gewest en als burger betreft, |
invoquent, que les parties requérantes oublient que le recours | zij uit het oog verliezen dat de actio popularis voor het Hof niet |
populaire n'est pas admissible devant la Cour. | toelaatbaar is. |
A.4.1. Les parties requérantes répondent qu'il ressort de la | A.4.1. De verzoekers antwoorden dat uit de rechtspraak van het Hof |
jurisprudence de la Cour que « l'intérêt » existe dès lors que les requérants pourraient être affectés directement et défavorablement par la norme attaquée, ce dont elles déduisent que seule est exigée la possibilité d'être affecté directement et défavorablement par la norme attaquée, alors que la question de savoir si l'on est réellement affecté défavorablement ne pourra, dans certains cas, recevoir une réponse qu'après l'examen des moyens. A.4.2. Outre les griefs qu'elle a déjà formulés dans sa requête, la première partie requérante déclare que la norme attaquée la stigmatisera en tant qu'« allochtone », ce qui pourrait encore aggraver sa situation économico-sociale. Elle affirme ne pas avoir intenté son action « parce qu'elle désapprouverait la loi sur la base d'une appréciation personnelle, subjective, ou de sentiments que cette loi suscite en elle », mais parce qu'elle constate objectivement que la norme lui est applicable et la qualifie d'allochtone, ce qui la | blijkt dat het « belang » aanwezig is zodra de verzoekers door de bestreden norm rechtstreeks en ongunstig zouden kunnen worden geraakt, waaruit de verzoekers afleiden dat enkel de mogelijkheid dat men door de bestreden norm rechtstreeks en ongunstig wordt geraakt, vereist is, terwijl de vraag of men effectief nadelig is geraakt in sommige gevallen slechts zal kunnen worden beantwoord na onderzoek van de middelen. A.4.2. Naast de grieven die de eerste verzoekende partij reeds in het verzoekschrift heeft aangevoerd, verklaart zij dat de bestreden norm haar zal stigmatiseren als « allochtoon », waardoor haar sociaal-economische situatie nog kan worden verergerd. Zij betoogt dat zij de vordering niet instelde omdat zij « de wet zou afkeuren op grond van een persoonlijke, subjectieve interpretatie of op grond van de gevoelens die de wet bij haar oproept » maar omdat zij objectief vaststelt dat de norm op haar van toepassing is en haar bestempelt als « allochtoon », waardoor zij zal terechtkomen in « bv. |
fera figurer dans « par exemple, des fichiers informatiques, des | computerbestanden, studies en verslagen van organisaties en |
études et des rapports d'organisations et d'institutions publiques ». | overheidsinstellingen ». |
La partie requérante considère « disposer du droit légal de soumettre | De verzoekster meent « over het wettelijke recht te beschikken aan het |
à la Cour d'arbitrage la question de savoir si les critères utilisés | Arbitragehof de vraag voor te leggen of de criteria, die door de |
par la norme attaquée pour la qualifier tout à coup personnellement, | bestreden norm worden gehanteerd om haar persoonlijk als volwaardig |
en tant que Belge à part entière, d'' allochtone ', c'est-à-dire ` | Belg plotseling te bestempelen als ' allochtoon ', als ' van elders |
venant d'ailleurs ', sont conformes aux garanties constitutionnelles | afkomstig ' dus, in overeenstemming zijn met de grondwettelijke |
dont elle bénéficie personnellement ». | waarborgen waarvan zij persoonlijk geniet ». |
Selon les parties requérantes, l'interprétation de la notion d'intérêt | De interpretatie van het begrip « belang » zoals de Vlaamse Regering |
avancée par le Gouvernement flamand aboutirait à ce que plus aucun | het voorstaat, zou volgens de verzoekers ertoe leiden dat geen enkele |
citoyen ne puisse soumettre une norme à la Cour puisque l'autorité | burger nog een norm aan het Hof zou kunnen voorleggen vermits de |
concernée prétendra naturellement que la norme ne cause à personne un | betrokken overheid uiteraard zal beweren dat de norm bij niemand enig |
quelconque préjudice. | ongunstig effect teweegbrengt. |
A.4.3. Les deuxième, troisième et quatrième parties requérantes | A.4.3. De tweede, de derde en de vierde verzoeker herhalen in essentie |
répètent en substance les griefs exposés dans leur requête et | de grieven uiteengezet in hun verzoekschrift en herinneren eraan dat |
rappellent qu'elles ont également invoqué un intérêt personnel à côté | zij naast een functioneel belang ook een persoonlijk belang hebben |
de leur intérêt fonctionnel. | aangevoerd. |
A.4.4. Les parties requérantes s'opposent finalement à l'ensemble de | A.4.4. De verzoekers verzetten zich ten slotte tegen het geheel van de |
la norme parce que celle-ci tend à torpiller la politique fédérale à | norm omdat die ertoe strekt het federale vreemdelingenbeleid te |
l'égard des étrangers. | doorkruisen. |
- B - | - B - |
B.1. Le décret du 28 avril 1998 relatif à la politique flamande à | B.1. Het decreet van 28 april 1998 inzake het Vlaamse beleid ten |
l'égard des minorités ethnoculturelles vise, en ce qui concerne | |
notamment les « allochtones », telle que cette catégorie est définie à | aanzien van etnisch-culturele minderheden beoogt onder meer inzake « |
l'article 2, 1°, et à laquelle appartient la première partie | allochtonen », zoals gedefinieerd in artikel 2, 1°, en waartoe de |
requérante, à créer les conditions pour que « les minorités | eerste verzoekende partij behoort, de voorwaarden te creëren opdat « |
ethnoculturelles se trouvant légalement dans la région linguistique | de etnisch-culturele minderheden die zich legaal in het Nederlandse |
néerlandaise et dans la région bilingue de Bruxelles-Capitale puissent | taalgebied en in het tweetalig gebied Brussel-Hoofdstad bevinden, als |
participer en tant que citoyens à part entière à la société flamande » | volwaardige burgers kunnen deelnemen aan de Vlaamse samenleving » |
(article 3, 1°). | (artikel 3, 1°). |
La politique des minorités, qui est donc axée sur l'intégration, est, | Het aldus op integratie gerichte minderhedenbeleid is luidens artikel |
aux termes de l'article 4, § 3, du décret, une politique intégrée, | 4, § 3, van het decreet een inclusief beleid, dit wil zeggen « het |
c'est-à-dire une politique menée à l'égard des groupes visés dans le | beleid ten aanzien van de doelgroepen dat gerealiseerd wordt in het |
cadre de la politique générale des divers secteurs, par le biais de | algemene beleid van de verschillende sectoren, via algemene |
mesures générales et, au besoin, d'actions et de structures. Le décret | maatregelen en waar nodig via specifieke acties en voorzieningen ». |
fixe le cadre structurel devant permettre la réalisation de cette | Het decreet bepaalt het structurele kader ter verwezenlijking van dat |
politique. | beleid. |
B.2. Le Gouvernement flamand et le Gouvernement wallon contestent la | B.2. De Vlaamse en de Waalse Regering betwisten de ontvankelijkheid |
recevabilité du recours, notamment en ce qui concerne l'intérêt des | van het beroep met name wat het belang van de verzoekers betreft. |
parties requérantes. Quant à l'intérêt de la première partie requérante | Wat het belang van de eerste verzoekende partij betreft |
B.3. La Constitution et la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage imposent à toute personne physique ou morale qui introduit un recours en annulation de justifier d'un intérêt. Ne justifient de l'intérêt requis que les personnes dont la situation pourrait être affectée directement et défavorablement par la norme entreprise. B.4.1. Pour qu'un recours en annulation soit recevable, il ne suffit pas que le requérant établisse que la disposition attaquée lui est applicable. Il doit démontrer en outre que cette disposition l'affecte défavorablement ou, en d'autres termes, qu'elle risque de lui causer un préjudice. B.4.2. La requérante admet que le décret attaqué ne lui cause aucun préjudice matériel. B.4.3. Le préjudice moral invoqué par la requérante, qui consiste en ce qu'elle considère comme « offensant et contraire au principe d'égalité, en tant que Belge à part entière, d'être désignée comme allochtone dans un acte public officiel », renvoie essentiellement à son appréciation personnelle du décret et aux sentiments que celui-ci suscite en elle. La requérante n'étaie par aucun fait l'affirmation selon laquelle « la | B.3. De Grondwet en de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof vereisen dat elke natuurlijke persoon of rechtspersoon die een beroep tot vernietiging instelt doet blijken van een belang. Van het vereiste belang doen slechts blijken de personen wier situatie door de bestreden norm rechtstreeks en ongunstig zou kunnen worden geraakt. B.4.1. Opdat een beroep tot vernietiging ontvankelijk is, is het niet voldoende dat de verzoeker aantoont dat de bestreden bepaling op hem van toepassing is, doch is eveneens vereist dat de verzoeker aannemelijk maakt dat de bestreden norm hem ongunstig raakt, of met andere woorden, hem een nadeel kan berokkenen. B.4.2. De verzoekster neemt aan dat het bestreden decreet haar geen enkel materieel nadeel berokkent. B.4.3. Het door de verzoekster aangevoerde morele nadeel, dat erin bestaat dat zij het « beledigend en strijdig met het gelijkheidsbeginsel [acht] dat zijzelf als volwaardig Belg in een officiële overheidsakte wordt aangemerkt als allochtoon », verwijst in essentie naar haar persoonlijke appreciatie van het decreet en naar de gevoelens die dat decreet bij haar oproept. De bewering dat « de bestreden norm haar zal stigmatiseren als |
norme attaquée la stigmatisera en tant qu'allochtone » et ce grief ne | allochtoon » wordt door haar door geen enkel feit gestaafd en kan |
peut viser la norme attaquée puisque celle-ci crée un cadre | evenmin worden toegeschreven aan de bestreden norm, vermits deze een |
structurel. « Il n'est octroyé, dans ce décret, aucun droit à | structureel kader bepaalt. « In dit decreet wordt geen enkel recht |
quiconque. On crée seulement un instrument spécifique en vue de | toegekend aan wie dan ook. Men creëert enkel een specifiek |
permettre à des personnes qui sont défavorisées, qui se trouvent dans | instrumentarium om mensen die achtergesteld zijn, zich in een zwakke |
une position sociale fragile et qui ne peuvent participer pleinement à | maatschappelijke positie bevinden en niet volwaardig kunnen deelnemen |
la vie de la société, de s'intégrer » (Ann., Parlement flamand, | aan de samenleving, te laten bijbenen » (Hand., Vlaams Parlement, |
1997-1998, n° 36, 1er avril 1998, p. 13). Le décret n'impose aucune | 1997-1998, nr. 36, 1 april 1998, p. 13). Het decreet legt de |
obligation à la requérante. | verzoekster geen enkele verplichting op. |
Le terme « allochtones », utilisé à l'article 2, 1°, du décret | De term « allochtonen », bedoeld in artikel 2, 1°, van het bestreden |
attaqué, est, tout comme le terme « immigrés », utilisé à l'articl e | decreet is, net zoals de term « inwijkelingen », bedoeld in artikel 5, |
5, § 1er, II, 3°, de la loi spéciale du 8 août 1980 de réformes | § 1, II, 3°, van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming |
institutionnelles, une notion générale et neutre qui n'a par elle-même | der instellingen, een algemeen en neutraal begrip en heeft in se geen |
aucun effet stigmatisant. La Cour constate en outre que le critère de | stigmatiserend effect. Het Hof merkt bovendien op dat het |
nationalité ne fut pas davantage retenu, « étant donné qu'un nombre | nationaliteitscriterium evenmin in aanmerking werd genomen « aangezien |
croissant de membres de ce groupe cible acquiert la nationalité belge | een groeiend aantal leden van deze doelgroep de Belgische |
» (Doc., Parlement flamand, 1997-1998, n° 868/1, p. 4). | nationaliteit verwerft » (Parl. St., Vlaams Parlement, 1997-1998, nr. 868/1, p. 4). |
B.5. En ce qu'il est introduit par la première partie requérante, le | B.5. In zoverre het beroep uitgaat van de eerste verzoekende partij is |
recours est irrecevable. | het niet ontvankelijk. |
Quant à l'intérêt des deuxième, troisième et quatrième requérants | Wat het belang van de tweede, de derde en de vierde verzoeker betreft |
B.6. Dans leur requête, les deuxième, troisième et quatrième | B.6. In hun verzoekschrift beroepen de tweede, de derde en de vierde |
requérants invoquent, pour justifier de leur intérêt, leurs qualités | verzoeker zich ten bewijze van hun belang, enerzijds, op hun |
respectives de chef de groupe de leur parti au Parlement flamand, de | hoedanigheid van respectievelijk fractieleider van zijn partij in het |
sénateur et de député. Ils invoquent par ailleurs leur qualité | Vlaams Parlement, senator en volksvertegenwoordiger. Anderzijds, |
d'habitant de la Région flamande et de citoyen. | beroepen zij zich op hun hoedanigheid van inwoner van het Vlaamse |
B.7.1. Aux termes de l'article 2, 3°, de la loi spéciale du 6 janvier | Gewest en van burger. B.7.1. Naar luid van artikel 2, 3°, van de bijzondere wet van 6 |
1989 sur la Cour d'arbitrage, un recours en annulation peut être | januari 1989 op het Arbitragehof kan een beroep tot vernietiging |
introduit « par les présidents des assemblées législatives à la demande de deux tiers de leurs membres ». Il en résulte que le législateur a entendu limiter la possibilité d'agir pour les membres des assemblées législatives en la réservant aux présidents de celles-ci et à la condition que deux tiers des membres en fassent la demande. Un membre d'une assemblée ne justifie dès lors pas, en cette seule qualité, de l'intérêt requis pour agir devant la Cour. L'intérêt fonctionnel invoqué par les requérants ne peut être retenu. | worden ingesteld « door de voorzitters van de wetgevende vergaderingen op verzoek van twee derde van hun leden ». Daaruit volgt dat de wetgever de mogelijkheid voor de leden van de wetgevende vergaderingen om in rechte te treden heeft willen beperken door die mogelijkheid aan hun voorzitters voor te behouden, en op voorwaarde dat twee derden van de leden erom zou verzoeken. Een lid van een vergadering doet dus niet, in die enkele hoedanigheid, blijken van het vereiste belang om voor het Hof op te treden. Het functioneel belang dat de verzoekers aanvoeren, kan niet worden aangenomen. |
B.7.2. La loi spéciale du 6 janvier 1989 permet au Conseil des ministres, aux gouvernements de communauté et de région et aux présidents des assemblées législatives, à la demande de deux tiers de leurs membres, d'introduire un recours ou d'intervenir devant la Cour. Ces requérants n'ont pas à faire la preuve d'un intérêt pour être reçus. Par conséquent, une norme législative peut donc toujours faire l'objet d'un recours devant la Cour. La question d'un éventuel « intérêt fonctionnel élargi » ne peut dès lors utilement se poser devant la Cour d'arbitrage. B.7.3. La disposition de l'article 2, 3°, de la loi spéciale du 6 janvier 1989 n'exclut cependant pas qu'un membre d'une assemblée législative introduise un recours s'il est personnellement susceptible d'être affecté directement et défavorablement dans sa situation par la norme incriminée. Les requérants affirment avoir un intérêt à ce que la répartition actuelle des compétences entre l'Etat fédéral, les communautés et les régions soit respectée. Le deuxième requérant indique en outre avoir un intérêt personnel et direct à ce que l'organe dont il fait partie ne porte pas atteinte aux compétences du Parlement fédéral. Les troisième et quatrième requérants prétendent avoir un intérêt personnel et direct à ce qu'un organe incompétent ne porte pas atteinte aux compétences du Parlement fédéral. Ces allégations ne font nullement apparaître en quoi les requérants pourraient, à titre personnel, en tant que chef de groupe, sénateur ou député, être directement et défavorablement affectés dans leur situation par la norme attaquée. La Cour constate en outre qu'un tel intérêt ne se distingue pas de l'intérêt qu'a toute personne au respect de la légalité en toute matière. Admettre un tel intérêt pour agir devant la Cour reviendrait à admettre le recours populaire, ce que le Constituant n'a pas voulu. B.8. Les requérants considèrent qu'en tant qu'habitants de la Région flamande, ils subiront personnellement et directement « les effets nuisibles » du décret attaqué, parce qu'à leur avis, « davantage d'étrangers illégaux seront incités à séjourner en Région flamande, à l'encontre de la politique fédérale » et que ceci « aggravera encore des problèmes comme le travail au noir, l'exploitation et la traite des êtres humains ». De telles affirmations ne peuvent être retenues comme la justification de l'intérêt requis en droit. B.9. En ce qu'il est introduit par les deuxième, troisième et quatrième requérants, le recours est irrecevable. Par ces motifs, la Cour rejette le recours. Ainsi prononcé en langue néerlandaise, en langue française et en langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 22 décembre 1999. Le greffier, L. Potoms. Le président, | B.7.2. De bijzondere wet van 6 januari 1989 maakt het de Ministerraad, de gemeenschaps- en gewestregeringen en de voorzitters van de wetgevende vergaderingen mogelijk, op verzoek van twee derden van hun leden, een beroep in te stellen of voor het Hof in rechte te treden. Die verzoekers moeten niet doen blijken van een belang om ontvankelijk te zijn. Een wetsnorm kan dus steeds het voorwerp uitmaken van een beroep voor het Hof. De vraag naar een mogelijk « uitgebreid functioneel belang » kan derhalve niet dienstig worden opgeworpen voor het Arbitragehof. B.7.3. De bepaling van artikel 2, 3°, van de bijzondere wet van 6 januari 1989 sluit evenwel niet uit dat een lid van een wetgevende vergadering een beroep zou instellen indien het persoonlijk door de bestreden norm rechtstreeks en ongunstig in zijn situatie zou kunnen worden geraakt. De verzoekers stellen dat zij er belang bij hebben dat de huidige bevoegdheidsverdeling tussen de federale Staat en de gemeenschappen en gewesten wordt nageleefd. De tweede verzoeker wijst er bovendien op dat hij er persoonlijk en rechtstreeks belang bij heeft dat het orgaan waarvan hij deel uitmaakt geen inbreuk maakt op de bevoegdheden van het federale Parlement. De derde en de vierde verzoeker beweren er persoonlijk en rechtstreeks belang bij te hebben dat de bevoegdheden van het federaal Parlement niet worden aangetast door een onbevoegd orgaan. Hieruit blijkt geenszins hoe de verzoekers als respectievelijk fractieleider, senator of volksvertegenwoordiger door de bestreden norm persoonlijk, rechtstreeks en ongunstig in hun situatie kunnen worden geraakt. Het Hof merkt bovendien op dat een dergelijk belang niet verschilt van het belang dat iedere persoon erbij heeft dat de wet in alle aangelegenheden in acht wordt genomen. Zulk een belang aanvaarden om voor het Hof op te treden zou neerkomen op het aanvaarden van de actio popularis, wat de Grondwetgever niet heeft gewild. B.8. De verzoekers menen als inwoner van het Vlaamse Gewest persoonlijk en rechtstreeks « de schadelijke gevolgen » te zullen ondervinden van het bestreden decreet omdat, naar hun oordeel, « meer illegale vreemdelingen zullen aangemoedigd worden in het Vlaamse Gewest te verblijven, tegen het federale beleid in » en dat dit « problemen als zwartwerk, uitbuiting en mensenhandel nog in de hand [zal] werken ». Dergelijke beweringen kunnen niet worden aangehouden ter verantwoording van het rechtens vereiste belang. B.9. In zoverre het beroep uitgaat van de tweede, de derde en de vierde verzoeker is het niet ontvankelijk. Om die redenen, het Hof verwerpt het beroep. Aldus uitgesproken in het Nederlands, het Frans en het Duits, overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 22 december 1999. De griffier, L. Potoms. De voorzitter, |
G. De Baets. | G. De Baets. |