Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt De La Cour Constitutionelle du --
← Retour vers "Arrêt n° 88/99 du 15 juillet 1999 Numéro du rôle : 1424 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 8, § 2, alinéa 4, de la loi du 10 juillet 1996 modifiant la loi du 15 décembre 1980 sur l'accès au territoire, le séjour, l La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et L. De Grève, et des juges P. Martens(...)"
Arrêt n° 88/99 du 15 juillet 1999 Numéro du rôle : 1424 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 8, § 2, alinéa 4, de la loi du 10 juillet 1996 modifiant la loi du 15 décembre 1980 sur l'accès au territoire, le séjour, l La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et L. De Grève, et des juges P. Martens(...) Arrest nr. 88/99 van 15 juli 1999 Rolnummer 1424 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 8, § 2, vierde lid, van de wet van 10 juli 1996 tot wijziging van de wet van 15 december 1980 betreffende de toegang tot het grondgebied, het v Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en L. De Grève, en de rechters P. (...)
COUR D'ARBITRAGE ARBITRAGEHOF
Arrêt n° 88/99 du 15 juillet 1999 Arrest nr. 88/99 van 15 juli 1999
Numéro du rôle : 1424 Rolnummer 1424
En cause : la question préjudicielle relative à l'article 8, § 2, In zake : de prejudiciële vraag over artikel 8, § 2, vierde lid, van
alinéa 4, de la loi du 10 juillet 1996 modifiant la loi du 15 décembre de wet van 10 juli 1996 tot wijziging van de wet van 15 december 1980
1980 sur l'accès au territoire, le séjour, l'établissement et betreffende de toegang tot het grondgebied, het verblijf, de vestiging
l'éloignement des étrangers, posée par le Tribunal de première en de verwijdering van vreemdelingen, gesteld door de Rechtbank van
instance de Bruxelles. eerste aanleg te Brussel.
La Cour d'arbitrage, Het Arbitragehof,
composée des présidents M. Melchior et L. De Grève, et des juges P. samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en L. De Grève, en de
Martens, J. Delruelle, H. Coremans, A. Arts et M. Bossuyt, assistée du rechters P. Martens, J. Delruelle, H. Coremans, A. Arts en M. Bossuyt,
greffier L. Potoms, présidée par le président M. Melchior, bijgestaan door de griffier L. Potoms, onder voorzitterschap van voorzitter M. Melchior,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet de la question préjudicielle I. Onderwerp van de prejudiciële vraag
Par ordonnance du 25 septembre 1998 en cause de l'Etat belge contre Bij beschikking van 25 september 1998 in zake de Belgische Staat tegen
M.-C. Talo Mbondi Rutayisire et la Commission permanente de recours M.-C. Talo Mbondi Rutayisire en de Vaste Beroepscommissie voor
des réfugiés, dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour vluchtelingen, waarvan de expeditie ter griffie van het Arbitragehof
d'arbitrage le 5 octobre 1998, le Tribunal de première instance de is ingekomen op 5 oktober 1998, heeft de Rechtbank van eerste aanleg
Bruxelles a posé la question préjudicielle suivante : te Brussel de volgende prejudiciële vraag gesteld :
« La coexistence des articles 2 et 3 [lire : 8] de la loi du 10 « Is het naast elkaar bestaan van de artikelen 2 en 3 [lees : 8] van
juillet 1996 modifiant la loi du 15 décembre 1980 relative à l'accès de wet van 10 juli 1996 tot wijziging van de wet van 15 december 1980
au territoire, au séjour, à l'établissement et à l'éloignement des betreffende de toegang tot het grondgebied, het verblijf, de vestiging
étrangers, n'est-elle pas contraire aux dispositions des articles 10 en de verwijdering van vreemdelingen niet strijdig met de bepalingen
et 11 de la Constitution belge et, subsidiairement, à l'article 6 de van de artikelen 10 en 11 van de Belgische Grondwet en, in
la Convention européenne des droits de l'homme, dans la mesure où ondergeschikte orde, met artikel 6 van het Europees Verdrag voor de
l'article 8 précité ne semble pas permettre, dans tous les cas, à Rechten van de Mens, in zoverre het voormelde artikel 8 niet in alle
l'étranger, qui introduit un recours, d'assurer sa défense au mieux de gevallen een vreemdeling die een beroep instelt, lijkt toe te staan
ses intérêts, comme semble le lui permettre l'article 2 de la dite loi zijn belangen zo goed mogelijk te verdedigen, zoals artikel 2 van de
? » genoemde wet hem lijkt toe te staan ? »
Par ordonnance du 5 mai 1999, la Cour a reformulé la question Bij beschikking van 5 mei 1999 heeft het Hof de prejudiciële vraag
préjudicielle comme suite : geherformuleerd als volgt :
« La coexistence des articles 2 et 8 de la loi du 10 juillet 1996 « Is het naast elkaar bestaan van de artikelen 2 en 8 van de wet van
modifiant la loi du 15 décembre 1980 sur l'accès au territoire, le 10 juli 1996 tot wijziging van de wet van 15 december 1980 betreffende
séjour, l'établissement et l'éloignement des étrangers, n'est-elle pas de toegang tot het grondgebied, het verblijf, de vestiging en de
contraire aux articles 10 et 11 de la Constitution, éventuellement verwijdering van vreemdelingen niet strijdig met de artikelen 10 en 11
combinés avec l'article 6 de la Convention européenne des droits de van de Grondwet, eventueel in samenhang gelezen met artikel 6 van het
Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens, in zoverre het voormelde
l'homme, dans la mesure où l'article 8 précité ne semble pas artikel 8 niet in alle gevallen een vreemdeling die een beroep
permettre, dans tous les cas, à l'étranger, qui introduit un recours,
d'assurer sa défense au mieux de ses intérêts, comme semble le lui instelt, lijkt toe te staan zijn belangen zo goed mogelijk te
permettre l'article 2 de ladite loi ? » verdedigen, zoals artikel 2 van de genoemde wet hem lijkt toe te staan ? »
II. Les faits et la procédure antérieure II. De feiten en de rechtspleging in het bodemgeschil
L'Etat belge, partie demanderesse sur tierce opposition, sollicite
devant le Tribunal de première instance de Bruxelles que soit mise à De Belgische Staat, eisende partij op derdenverzet, vordert voor de
néant l'ordonnance rendue sur requête, le 25 septembre 1997, qui Rechtbank van eerste aanleg te Brussel het tenietdoen van de op 25
ordonnait à la deuxième chambre néerlandophone de la Commission september 1997 gewezen beschikking waarbij de tweede Nederlandstalige
permanente de recours des réfugiés de suspendre tout examen du recours kamer van de Vaste Beroepscommissie voor vluchtelingen wordt gelast
introduit par la partie défenderesse sur tierce opposition tant que le elk onderzoek van het door de verwerende partij op derdenverzet
litige concernant le choix de la langue n'aura pu être tranché par ingesteld beroep te schorsen zolang het geschil inzake de keuze van de
l'autorité administrative compétente. taal niet door de bevoegde administratieve overheid is beslecht.
La partie défenderesse sur tierce opposition a introduit une demande De verwerende partij op derdenverzet heeft een vordering tot erkenning
de reconnaissance de la qualité de réfugié et s'est vu signifier une van de hoedanigheid van vluchteling ingesteld en aan haar is
décision de refus de séjour avec ordre de quitter le territoire. Elle kennisgegeven van de weigering tot verblijf met bevel het grondgebied
a introduit un recours auprès du Commissariat général aux réfugiés et te verlaten. Zij heeft beroep ingesteld bij het Commissariaat-generaal
aux apatrides. Elle a fait l'objet d'une décision de refus de la voor de vluchtelingen en de staatlozen. Ten aanzien van haar werd een
qualité de réfugié, contre laquelle elle a introduit un recours devant beslissing genomen tot weigering van de hoedanigheid van vluchteling,
la Commission permanente de recours des réfugiés. Elle a fait choix de waartegen zij het beroep heeft gesteld bij de Vaste Beroepscommissie
la langue française, tout en sollicitant la présence d'un interprète. voor vluchtelingen. Zij heeft de Franse taal gekozen en tegelijkertijd
om de aanwezigheid van een tolk gevraagd.
Par application de l'article 8, § 2, de la loi du 10 juillet 1996 Met toepassing van artikel 8, § 2, van de wet van 10 juli 1996
portant modification de la loi du 15 décembre 1980, le dossier a été houdende wijziging van de wet van 15 december 1980, wordt het dossier
confié à la deuxième chambre néerlandophone. aan de tweede Nederlandstalige kamer toegewezen.
De partij heeft dan een verzoekschrift ingediend op basis van artikel
La partie a alors déposé une requête basée sur l'article 584 du Code 584 van het Gerechtelijk Wetboek, waarin zij deed gelden dat de
judiciaire, dans laquelle elle faisait valoir que l'attribution de son
dossier à une chambre néerlandophone violait l'article 6 de la toewijzing van haar dossier aan een Nederlandstalige kamer artikel 6
Convention européenne des droits de l'homme et les articles 10 et 11 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens en de artikelen 10 en 11 van de Grondwet schond.
de la Constitution. Par l'ordonnance déjà citée, il fut ordonné à la deuxième chambre Bij de reeds vermelde beschikking werd de tweede Nederlandstalige
néerlandophone de la Commission permanente de recours des réfugiés de kamer van de Vaste Beroepscommissie voor vluchtelingen gelast het
suspendre l'examen du recours. onderzoek van het beroep te schorsen.
C'est contre cette ordonnance que l'Etat belge a formé tierce Het is tegen die beschikking dat de Belgische Staat derdenverzet heeft
opposition. aangetekend.
Le Tribunal rappelle l'arrêt de la Cour n° 77/97 du 17 décembre 1997 De Rechtbank brengt het arrest van het Hof nr. 77/97 van 17 december
mais relève que la Cour ne semble pas avoir distingué le mécanisme mis 1997 in herinnering, maar merkt op dat het Hof geen onderscheid lijkt
en place par l'article 2 de la loi et celui de l'article 8. Il précise te hebben gemaakt tussen het mechanisme dat bij artikel 2 van de wet
qu'il semble dès lors que dans le cas mis en place, certes à titre is ingesteld en het mechanisme dat bij artikel 8 is ingesteld. Zij
preciseert dat bijgevolg blijkt dat in het door artikel 8 van de wet
transitoire, par l'article 8 de la loi du 10 juillet 1996, la clarté van 10 juli 1996 - weliswaar als overgangsbepaling - gestelde geval de
et la sécurité juridique dont la Cour fait état en son arrêt n° 77/97 door het Hof in zijn voormelde arrest nr. 77/97 geopperde
précité ne sont pas garanties. Il pose dès lors la question duidelijkheid en rechtszekerheid niet gewaarborgd zijn. Zij stelt
préjudicielle mentionnée ci-dessus. bijgevolg de hiervoor weergegeven prejudiciële vraag.
III. La procédure devant la Cour III. De rechtspleging voor het Hof
Par ordonnance du 5 octobre 1998, le président en exercice a désigné Bij beschikking van 5 oktober 1998 heeft de voorzitter in functie de
les juges du siège conformément aux articles 58 et 59 de la loi rechters van de zetel aangewezen overeenkomstig de artikelen 58 en 59
spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage. van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof.
Les juges-rapporteurs ont estimé n'y avoir lieu de faire application De rechters-verslaggevers hebben geoordeeld dat er geen aanleiding was
des articles 71 ou 72 de la loi organique. om artikel 71 of 72 van de organieke wet toe te passen.
La décision de renvoi a été notifiée conformément à l'article 77 de la Van de verwijzingsbeslissing is kennisgegeven overeenkomstig artikel
loi organique, par lettres recommandées à la poste le 16 octobre 1998. 77 van de organieke wet bij op 16 oktober 1998 ter post aangetekende brieven.
L'avis prescrit par l'article 74 de la loi organique a été publié au Het bij artikel 74 van de organieke wet voorgeschreven bericht is
Moniteur belge du 30 octobre 1998. bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 30 oktober 1998.
Des mémoires ont été introduits par : Memories zijn ingediend door :
- M.-C. Talo Mbondi Rutayisire, ayant fait élection de domicile au - M.-C. Talo Mbondi Rutayisire, die keuze van woonplaats heeft gedaan
cabinet de Me C. Dailliet, rue Pépin 26, 5000 Namur, par lettre ten kantore van Mr. C. Dailliet, rue Pépin 26, 5000 Namen, bij op 26
recommandée à la poste le 26 novembre 1998; november 1998 ter post aangetekende brief;
- le Conseil des ministres, rue de la Loi 16, 1000 Bruxelles, par - de Ministerraad, Wetstraat 16, 1000 Brussel, bij op 30 november 1998
lettre recommandée à la poste le 30 novembre 1998; ter post aangetekende brief;
- le Gouvernement flamand, place des Martyrs 19, 1000 Bruxelles, par - de Vlaamse Regering, Martelaarsplein 19, 1000 Brussel, bij op 3
lettre recommandée à la poste le 3 décembre 1998. december 1998 ter post aangetekende brief.
Ces mémoires ont été notifiés conformément à l'article 89 de la loi Van die memories is kennisgegeven overeenkomstig artikel 89 van de
organique, par lettres recommandées à la poste le 20 janvier 1999. organieke wet bij op 20 januari 1999 ter post aangetekende brieven.
Par ordonnance du 30 mars 1999, la Cour a prorogé jusqu'au 5 octobre Bij beschikking van 30 maart 1999 heeft het Hof de termijn waarbinnen
1999 le délai dans lequel l'arrêt doit être rendu.
Par ordonnance du 5 mai 1999, la Cour a déclaré l'affaire en état et het arrest moet worden gewezen, verlengd tot 5 oktober 1999.
Bij beschikking van 5 mei 1999 heeft het Hof de zaak in gereedheid
fixé l'audience au 9 juin 1999, après avoir reformulé la question verklaard en de dag van de terechtzitting bepaald op 9 juni 1999,
préjudicielle et après avoir constaté que les parties font référence à nadat het de prejudiciële vraag had geherformuleerd, en na te hebben
des arrêts de la Cour relatifs à la même matière, lesquelles elle a vastgesteld dat de partijen zich beroepen op arresten van het Hof met
betrekking tot dezelfde aangelegenheid, heeft het die partijen erover
informées de ce que la Cour a rendu le 30 mars 1999 l'arrêt n° 39/99 geïnformeerd dat het op 30 maart 1999 het nog niet bekendgemaakte
non encore publié. arrest nr. 39/99 had gewezen.
Cette ordonnance a été notifiée aux parties ainsi qu'à leurs avocats, Van die beschikking is kennisgegeven aan de partijen en hun advocaten
par lettres recommandées à la poste le 6 mai 1999. bij op 6 mei 1999 ter post aangetekende brieven.
A l'audience publique du 9 juin 1999 : Op de openbare terechtzitting van 9 juni 1999 :
- ont comparu : - zijn verschenen :
. Me J. Sohier, avocat au barreau de Bruxelles, pour le Conseil des . Mr. J. Sohier, advocaat bij de balie te Brussel, voor de
ministres; Ministerraad;
. Me P. Van Orshoven, avocat au barreau de Bruxelles, pour le . Mr. P. Van Orshoven, advocaat bij de balie te Brussel, voor de
Gouvernement flamand; Vlaamse Regering;
- les juges-rapporteurs J. Delruelle et A. Arts ont fait rapport; - hebben de rechters-verslaggevers J. Delruelle en A. Arts verslag uitgebracht;
- les avocats précités ont été entendus; - zijn de voornoemde advocaten gehoord;
- l'affaire a été mise en délibéré. - is de zaak in beraad genomen.
La procédure s'est déroulée conformément aux articles 62 et suivants De rechtspleging is gevoerd overeenkomstig de artikelen 62 en volgende
de la loi organique, relatifs à l'emploi des langues devant la Cour. van de organieke wet, die betrekking hebben op het gebruik van de talen voor het Hof.
IV. En droit IV. In rechte
- A - - A -
Position de la partie défendresse sur tierce opposition Standpunt van de verwerende partij op derdenverzet
A.1.1. La situation d'un étranger auquel s'applique l'article 8 de la A.1.1. De situatie van een vreemdeling op wie artikel 8 van de wet van
loi du 10 juillet 1996 est singulièrement différente de celle d'un 10 juli 1996 van toepassing is, verschilt in het bijzonder van die van
étranger auquel s'applique l'article 2 de cette loi. En effet, un een vreemdeling op wie artikel 2 van die wet van toepassing is. Een
étranger qui a vu sa procédure commencer en français peut vreemdeling wiens procedure in het Frans werd opgestart kan immers
raisonnablement estimer qu'elle se poursuivra dans cette langue. En redelijkerwijze ervan uitgaan dat zij in die taal zal worden
outre, l'article 57/20 de la loi du 15 décembre 1980 prévoyait voortgezet. Bovendien voorzag artikel 57/20 van de wet van 15 december
antérieurement le choix entre le français et le néerlandais. 1980 reeds eerder in de keuze tussen het Frans en het Nederlands.
Le législateur présume que l'étranger qui demande l'assistance d'un De wetgever vermoedt dat de vreemdeling die de hulp van een tolk
interprète ne connaît pas une des langues nationales; il ne lui permet vraagt niet een van beide landstalen kent; hij staat hem bijgevolg
dès lors plus de choisir une de ces langues. Si cette présomption, niet meer toe een van die talen te kiezen. Hoewel dat vermoeden, zoals
telle qu'elle est établie à l'article 2 de la loi du 10 juillet 1996, dat is vastgesteld in artikel 2 van de wet van 10 juli 1996, in
peut apparaître conforme aux prescriptions constitutionnelles, il n'en overeenstemming kan blijken met de voorschriften van de Grondwet,
va pas de même pour l'article 8. La mesure méconnaît en effet le geldt dat niet voor artikel 8. De maatregel miskent immers het
principe de proportionnalité parce qu'elle porte atteinte aux droits beginsel van evenredigheid omdat hij afbreuk doet aan de rechten van
de la défense. Le respect des droits de la défense est un principe de verdediging. De inachtneming van de rechten van de verdediging is
général de droit qui transcende tout le système juridique. Il comprend een algemeen rechtsbeginsel dat elk rechtssysteem overstijgt. Ze omvat
le droit d'être entendu et ce droit est particulièrement important het recht om gehoord te worden en dat recht is bijzonder belangrijk
devant la Commission permanente de recours des réfugiés en raison du voor de Vaste Beroepscommissie voor vluchtelingen wegens het
principe d'oralité de la procédure. Ce principe conduit naturellement mondelinge karakter van de rechtspleging. Dat beginsel leidt uiteraard
à faire entendre en français une personne qui maîtrise, à tout le ertoe dat een persoon die de Franse taal, op zijn minst gedeeltelijk
moins partiellement et suffisamment, la langue française. La en voldoende, beheerst in het Frans wordt gehoord. De wijziging van
modification du rôle linguistique conduit à handicaper l'organisation taalrol heeft tot gevolg dat de organisatie van de verdediging van de
de la défense du candidat réfugié et à le priver du libre choix de son kandidaat-vluchteling wordt bemoeilijkt en dat hem de vrije keuze van
avocat. L'atteinte aux droits de la défense résulte également de een advocaat wordt ontzegd. De afbreuk aan de rechten van de
verdediging vloeit eveneens voort uit een materiële onmogelijkheid om
l'impossibilité matérielle de traduire toutes les pièces du dossier alle dossierstukken binnen de vastgestelde termijn te vertalen.
dans le délai prévu.
A.1.2. La question préjudicielle pose la question de la compatibilité A.1.2. De prejudiciële vraag stelt de vraag naar de bestaanbaarheid
avec les articles 10 et 11 de la Constitution lus en combinaison avec met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet in samenhang gelezen met
l'article 6 de la Convention européenne des droits de l'homme, de la artikel 6 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens, van
différence de traitement qui serait opérée entre les demandeurs het verschil in behandeling dat zou worden gemaakt tussen de
d'asile ayant entamé une procédure dans un rôle linguistique asielzoekers die een procedure hebben opgestart in een welbepaalde
déterminé, d'une part, ayant postulé le maintien de cette langue en taalrol, enerzijds, die het behoud van die taal in hoger beroep hebben
degré d'appel au moment de l'intervention de la loi nouvelle, d'autre gevorderd op het ogenblik van de invoering van de nieuwe wet,
part, et les citoyens belges et étrangers établis en Belgique dans anderzijds, en de Belgische burgers en in België gevestigde
leurs rapports avec l'autorité administrative. La première catégorie vreemdelingen in hun betrekkingen met de administratieve overheid. Aan
de personnes n'est pas admise à maintenir un choix antérieur de la de eerste categorie van personen wordt niet toegestaan een eerder
langue administrative, dès lors qu'en présence d'une procédure orale gemaakte keuze van bestuurstaal te handhaven wanneer in het geval van
et inquisitoriale, la demande d'assistance d'un interprète est een mondelinge en inquisitoriale procedure de hulp van een tolk wordt
formulée. gevraagd.
Il ressort des travaux préparatoires de la loi du 10 juillet 1996 que Uit de parlementaire voorbereiding van de wet van 10 juli 1996 volgt
le législateur entendait garantir le droit pour les demandeurs dat de wetgever voor de asielzoekers, wanneer zij daadwerkelijk
d'asile, lorsqu'ils parlent effectivement le français ou le Nederlands of Frans spreken, het recht wilden waarborgen om in de taal
néerlandais, d'être entendus dans la langue de leur choix. van hun keuze gehoord te worden.
La demande d'assistance d'un interprète supprime l'option pourtant Het verzoek om hulp van een tolk doet de nochtans aan de Belgen en aan
garantie aux Belges et aux citoyens étrangers résidant en Belgique de de in België verblijvende buitenlandse burgers gewaarborgde optie
s'exprimer librement devant les juridictions dans la langue de leur teniet om zich voor de rechtscolleges vrij uit te drukken in de taal
choix, sans que cette décision soit elle-même susceptible d'un recours van hun keuze, zonder dat tegen die beslissing een afzonderlijk beroep
distinct. Une telle mesure est disproportionnée dans le cadre d'une kan worden ingesteld. Een dergelijke maatregel is onevenredig in het
modification de la langue de la procédure intervenant en degré d'appel kader van een wijziging van de taal van de rechtspleging in hoger
par l'effet du paragraphe 2, alinéa 2, de l'article 8 de la loi du 10 beroep door de werking van paragraaf 2, tweede lid, van artikel 8 van
juillet 1996. Le système ainsi établi n'apporte pas plus de clarté et de wet van 10 juli 1996. Het aldus vastgestelde stelsel zorgt niet
de sécurité juridique à la procédure d'examen de la demande d'asile; voor meer duidelijkheid en rechtszekerheid in de procedure van
il répond seulement au souci d'accélérer la gestion du traitement des onderzoek van de asielaanvraag; het beantwoordt enkel aan de zorg om
dossiers. Ce seul objectif ne peut justifier une atteinte frontale au het beheer van de behandeling van de dossiers te versnellen. Die
respect des droits de la défense et par là au respect des droits enkele doelstelling kan niet een regelrechte inbreuk op de
subjectifs de l'étranger, en particulier dans le libre choix de inachtneming van de rechten van de verdediging verantwoorden en
daardoor op de inachtneming van de subjectieve rechten van de
l'avocat. vreemdeling, in het bijzonder inzake de vrije keuze van de advocaat.
A.1.3. La partie propose dès lors de répondre favorablement à la A.1.3. De partij stelt bijgevolg voor de prejudiciële vraag
question préjudicielle, en précisant que l'article 8 ne semble pas bevestigend te beantwoorden, door te preciseren dat artikel 8 niet in
permettre, dans tous les cas et notamment lorsque l'étranger a fait le alle gevallen een vreemdeling die beroep instelt, met name wanneer hij
choix d'une langue nationale pour la suite de la procédure, à voor het vervolg van de procedure een landstaal heeft gekozen, lijkt
l'étranger qui introduit un recours d'assurer sa défense au mieux de toe te staan zijn belangen zo goed mogelijk te verdedigen, zoals
ses intérêts comme semble pourtant lui permettre l'article 2 de ladite loi. artikel 2 van de genoemde wet hem dat nochtans lijkt toe te staan.
Position du Conseil des ministres Standpunt van de Ministerraad
A.2. Le Conseil des ministres entend se référer entièrement aux A.2. De Ministerraad verwijst volledig naar de feitelijke en
éléments de fait et de droit contenus dans son mémoire déposé dans juridische elementen vervat in zijn memorie, neergelegd in de zaak met
l'affaire portant le numéro 1210 du rôle. rolnummer 1210.
Il relève en outre que l'arrêt de la Cour n° 77/97 du 17 décembre 1997 Bovendien wijst hij erop dat in het arrest van het Hof nr. 77/97 van
a considéré qu'aussi bien l'article 2 que l'article 8 de la loi du 10 17 december 1997 is geoordeeld dat zowel artikel 2 als artikel 8 van
juillet 1996 ne violaient pas les principes d'égalité et de de wet van 10 juli 1996 de beginselen van gelijkheid en
non-discrimination. La différence mise en exergue par le juge niet-discriminatie niet schonden. Het door de justitiële rechter
judiciaire entre les dispositions des articles 2 et 8 de cette loi au benadrukte verschil tussen de bepalingen van artikel 2 en 8 van die
regard du caractère facultatif de l'emploi des langues ne paraît pas wet ten aanzien van het facultatieve karakter van het gebruik der
effective, puisque dans l'une et l'autre de ces deux dispositions le talen lijkt niet effectief, vermits in die beide bepalingen de
législateur a expressément prévu que l'étranger qui ne déclare pas wetgever uitdrukkelijk gesteld heeft dat de vreemdeling die niet
requérir l'assistance d'un interprète peut choisir librement le verklaart de hulp van een tolk nodig te hebben vrij het Frans of het
français ou le néerlandais comme langue de la procédure. Il s'ensuit Nederlands als proceduretaal kan kiezen. Daaruit volgt dat elke
que tout demandeur d'asile a le droit de s'exprimer librement dans la asielzoeker het recht heeft zich vrij uit te drukken in de taal van
langue de son choix, sans aucune discrimination, et qu'il a également zijn keuze, zonder enige discriminatie, en dat hij tevens het recht
le droit, quelle que soit sa langue maternelle, d'obtenir l'assistance heeft, ongeacht zijn moedertaal, de hulp van een tolk te verkrijgen in
d'un interprète dans les mêmes conditions. L'arrêt n° 77/97 a encore dezelfde voorwaarden. Het arrest nr. 77/97 is nog bevestigd bij een
été confirmé par un arrêt n° 96/98 du 24 septembre 1998. arrest nr. 96/98 van 24 september 1998.
Le Conseil des ministres conclut qu'il résulte de ces éléments de fait De Ministerraad besluit dat uit die feitelijke en juridische elementen
et de droit qu'aucune différence ne doit être opérée sur ce plan entre voortvloeit dat op dat vlak geen enkel verschil moet worden gemaakt
les articles 2 et 8 de la loi du 10 juillet 1996 et que ces tussen de artikelen 2 en 8 van de wet van 10 juli 1996 en dat die
dispositions ne violent pas les articles 10 et 11 de la Constitution bepalingen de artikelen 10 en 11 van de Grondwet in samenhang gelezen
combinés avec l'article 6 de la Convention européenne des droits de met artikel 6 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens
l'homme. niet schenden.
Position du Gouvernement flamand Standpunt van de Vlaamse Regering
A.3.1. La question préjudicielle ne satisfait pas aux conditions A.3.1. De prejudiciële vraag voldoet niet aan de voorwaarden
fixées par l'article 26, § 1er, de la loi spéciale du 6 janvier 1989, vastgesteld bij artikel 26, § 1, van de bijzondere wet van 6 januari
qui n'autorise pas la Cour à contrôler la « coexistence » de deux 1989, die het Hof niet toestaat « het naast elkaar bestaan » van twee
dispositions légales au regard du principe d'égalité. wetsbepalingen aan het gelijkheidsbeginsel te toetsen.
Par ailleurs, la Cour n'est pas compétente pour répondre à une Het Hof is bovendien niet bevoegd om te antwoorden op een prejudiciële
question préjudicielle portant sur la violation directe, fût-ce à vraag over de rechtstreekse schending, zij het subsidiair, van een
titre subsidiaire, d'une disposition de droit international. internationaal-rechtelijke bepaling.
A.3.2. La question préjudicielle doit être reformulée comme suit : A.3.2. De prejudiciële vraag moet geherformuleerd worden als volgt :
« La disposition transitoire de l'article 8, § 2, alinéa 4, de la loi « Schendt de overgangsbepaling van artikel 8, § 2, vierde lid, van de
du 10 juillet 1996 modifiant la loi du 15 décembre 1980 sur l'accès au wet van 10 juli 1996 tot wijziging van de wet van 15 december 1980
territoire, le séjour, l'établissement et l'éloignement des étrangers betreffende de toegang tot het grondgebied, het verblijf, de vestiging
viole-t-elle les articles 10 et 11 de la Constitution, lus isolément en de verwijdering van vreemdelingen, de artikelen 10 en 11 van de
ou en combinaison avec l'article 6 de la Convention européenne de grondwet, op zichzelf genomen of in samenhang met artikel 6 van het
sauvegarde des droits de l'homme et des libertés fondamentales en tant Europees verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de
qu'elle permet qu'une procédure d'asile entamée dans une langue fundamentele vrijheden, in zoverre zij het mogelijk maakt dat een in
déterminée soit poursuivie dans une autre langue lorsque le demandeur één taal ingezette asielprocedure in een andere taal wordt verdergezet
d'asile en question a demandé l'assistance d'un interprète, en wanneer de betrokken asielzoeker om de bijstand van een tolk heeft
conséquence de quoi les premiers présidents de la Commission gevraagd, als gevolg waarvan de eerste voorzitters van de Vaste
permanente de recours des réfugiés déterminent conjointement la langue Beroepscommissie voor vluchtelingen gezamenlijk de taal van de
de la procédure ? » rechtspleging bepalen ? »
A.3.3. La question préjudicielle appelle une réponse analogue à celle A.3.3. De prejudiciële vraag moet worden beantwoord in de zin van wat
donnée par la Cour dans son arrêt n° 77/97 déjà cité. N'y change rien, door het Hof werd beslist in zijn reeds aangehaalde arrest nr. 77/97.
la circonstance que la disposition transitoire litigieuse permet Daaraan doet geen afbreuk dat de gewraakte overgangsbepaling het
qu'une procédure d'asile entamée dans une langue déterminée soit poursuivie dans une autre langue lorsque le demandeur d'asile en question a demandé l'assistance d'un interprète. En effet, l'intéressé disposait du droit de déclarer qu'il ne nécessitait pas l'assistance d'un interprète et pouvait par conséquent librement choisir le néerlandais ou le français comme langue de la procédure. Ce choix n'est nullement subordonné à la connaissance effective d'une de ces langues et peut par exemple être fait dans l'intérêt d'un conseil unilingue. Appliqué à l'espèce, cela signifie que l'intéressé pouvait faire poursuivre la procédure entamée à l'époque en français dans cette même langue. Que l'intéressé, en laissant à son avocat le choix de la langue de la procédure, se prive ainsi de l'assistance d'un interprète, n'est pas davantage injustifié. L'on peut difficilement exiger que l'autorité qui met un interprète à la disposition d'un demandeur qui ne comprend ni le néerlandais ni le français pour lui permettre de suivre et de défendre personnellement sa demande, doive en outre lui laisser le choix de la langue de procédure parce que cette demande doit être suivie et défendue par un conseil qui ne maîtrise pas la langue de la procédure. D'autre part, le droit de choisir librement un conseil n'est pas absolu. Ainsi le libre choix de l'avocat et donc d'un avocat unilingue mogelijk maakt dat een in één taal aangevatte asielprocedure in een andere taal wordt voortgezet, wanneer de betrokken asielzoeker om de bijstand van een tolk heeft verzocht. De betrokkene beschikte immers over het recht te verklaren geen hulp van een tolk nodig te hebben, op grond waarvan hij vrij het Nederlands of het Frans als proceduretaal kon kiezen. Nergens wordt die keuze afhankelijk gesteld van de daadwerkelijke kennis van een van die talen en zij kan bijvoorbeeld worden gemaakt om een eentalige raadsman ter wille te zijn. Toegepast op het onderhavige geval betekent zulks dat de betrokkene de destijds in het Frans begonnen procedure in diezelfde taal kon laten voortzetten. Dat de betrokkene, door de proceduretaal te laten kiezen door zijn advocaat, zichzelf de bijstand van een tolk ontzegt, is evenmin onverantwoord. Men kan immers bezwaarlijk eisen dat de overheid die een tolk ter beschikking stelt van iemand die noch Nederlands, noch Frans begrijpt om hem in staat te stellen zijn aanvraag persoonlijk te volgen en te verdedigen, hem bovendien moet toestaan de proceduretaal te kiezen, omdat die aanvraag moet worden gevolgd en verdedigd door een raadsman die de proceduretaal niet beheerst. Anderzijds, is ook het recht op vrije keuze van een raadsman niet absoluut. Zo kan de vrije keuze van advocaat, en dus van een eentalige
peut-il malaisément impliquer que la langue de la procédure doive advocaat, bezwaarlijk met zich meebrengen dat de proceduretaal vrij
pouvoir être choisie librement. gekozen moet kunnen worden.
Enfin, il convient d'observer que ni l'article 30 de la Constitution, Tot slot moet worden opgemerkt dat noch artikel 30 van de Grondwet,
ni les articles 6 ou 13 de la Convention européenne des droits de noch de artikelen 6 of 13 van het Europees Verdrag voor de Rechten van
l'homme n'accordent un droit absolu d'être entendu et jugé dans la de Mens een absoluut recht toekennen om in de taal van zijn keuze
langue de son choix. Il en découle a contrario qu'il n'est pas gehoord en berecht te worden. Daaruit vloeit a contrario voort dat er
question d'un libre choix de la langue de la procédure, que ce soit en geen sprake is van vrije keuze van de taal van de procedure, noch in
matière administrative ou en matière judiciaire. bestuurszaken, noch in gerechtszaken.
- B - - B -
Quant aux dispositions en cause Ten aanzien van de in het geding zijnde bepalingen
B.1. La loi du 10 juillet 1996 modifie la loi du 15 décembre 1980 sur B.1. De wet van 10 juli 1996 wijzigt de wet van 15 december 1980
l'accès au territoire, le séjour, l'établissement et l'éloignement des betreffende de toegang tot het grondgebied, het verblijf, de vestiging
étrangers, selon le cas, en complétant celle-ci ou en remplaçant en de verwijdering van vreemdelingen, door, naar gelang van het geval,
certaines de ses dispositions. die wet aan te vullen of sommige bepalingen ervan te vervangen.
L'article 2 insère, dans la loi du 15 décembre 1980, un article 51/4 Artikel 2 voegt in de wet van 15 december 1980 een artikel 51/4 in,
rédigé comme suit : dat luidt :
« § 1er. L'examen de la déclaration ou de la demande visées aux
articles 50 et 51 a lieu en français ou en néerlandais. « § 1. Het onderzoek van de in de artikelen 50 en 51 bedoelde
verklaring of aanvraag geschiedt in het Nederlands of in het Frans.
La langue de l'examen est également celle de la décision à laquelle il De taal van het onderzoek is tevens de taal van de beslissing waartoe
donne lieu ainsi que des éventuelles décisions subséquentes het aanleiding geeft alsmede die van de eventuele daaropvolgende
d'éloignement du territoire. beslissingen tot verwijdering van het grondgebied.
§ 2. L'étranger, visé à l'article 50 ou 51, doit indiquer § 2. De vreemdeling, bedoeld in de artikelen 50 of 51, dient
irrévocablement et par écrit s'il a besoin de l'assistance d'un onherroepelijk en schriftelijk aan te geven of hij bij het onderzoek
interprète lors de l'examen de la demande visée au paragraphe précédent. Si l'étranger ne déclare pas requérir l'assistance d'un interprète, il peut choisir, selon les mêmes modalités, le français ou le néerlandais comme langue de l'examen. Si l'étranger n'a pas choisi l'une de ces langues ou a déclaré requérir l'assistance d'un interprète, le Ministre ou son délégué détermine la langue de l'examen, en fonction des besoins des services et instances. Cette décision n'est susceptible d'aucun recours distinct. van de in de vorige paragraaf bedoelde aanvraag de hulp van een tolk nodig heeft. Indien de vreemdeling niet verklaart de hulp van een tolk te verlangen, kan hij volgens dezelfde regels het Nederlands of het Frans kiezen als taal van het onderzoek. Indien de vreemdeling geen van die talen heeft gekozen of verklaard heeft de hulp van een tolk te verlangen, bepaalt de Minister of zijn gemachtigde de taal van het onderzoek, in functie van de noodwendigheden van de diensten en instanties. Tegen die beslissing kan geen afzonderlijk beroep worden ingesteld.
§ 3. Dans les éventuelles procédures subséquentes devant le § 3. In de eventuele daaropvolgende procedures voor de
Commissaire général aux réfugiés et aux apatrides, la Commission Commissaris-generaal voor de vluchtelingen en de staatlozen, voor de
permanente de recours des réfugiés et le Conseil d'Etat, il est fait Vaste Beroepscommissie voor vluchtelingen en voor de Raad van State
usage de la langue choisie ou déterminée conformément au paragraphe 2. wordt de taal gebruikt die overeenkomstig paragraaf 2 is gekozen of bepaald.
Le paragraphe 1er, alinéa 2, est applicable. » Paragraaf 1, tweede lid, is van toepassing. »
L'article 8 de la loi du 10 juillet 1996 prévoit quant à lui des Artikel 8 van de wet van 10 juli 1996 voorziet zijnerzijds in
dispositions transitoires, selon lesquelles : overgangsbepalingen, die luiden :
« § 1er. Dès son entrée en vigueur, la présente loi est applicable à « § 1. Vanaf haar inwerkingtreding is deze wet van toepassing op alle
toutes les situations visées par ses dispositions. bij haar bepalingen bedoelde toestanden.
§ 2. L'article 2 de la présente loi n'est toutefois pas applicable aux § 2. Artikel 2 van deze wet is evenwel niet van toepassing op de
demandes de reconnaissance du statut de réfugié introduites avant la aanvragen tot erkenning van de status van vluchteling ingediend vóór
date de l'entrée en vigueur de la présente loi. de inwerkingtreding van deze wet.
Le Commissaire général aux réfugiés et aux apatrides ou un de ses De Commissaris-generaal voor de vluchtelingen en de staatlozen of een
adjoints peut demander à l'étranger qui a fait la déclaration ou la van zijn adjuncten kan de vreemdeling die de verklaring of de aanvraag
demande visées aux articles 50 et 51 de la loi du 15 décembre 1980 sur bedoeld in de artikelen 50 en 51 van de wet van 15 december 1980
l'accès au territoire, le séjour, l'établissement et l'éloignement des betreffende de toegang tot het grondgebied, het verblijf, de vestiging
étrangers avant l'entrée en vigueur de la présente loi, s'il requiert l'assistance d'un interprète. Si l'étranger déclare ne pas requérir l'assistance d'un interprète, il peut choisir le français ou le néerlandais comme langue de la procédure. Si, dans un délai d'un mois, il n'a pas réagi à la question de savoir s'il requiert un interprète ou s'il déclare requérir l'assistance d'un interprète, le Commissaire général aux réfugiés et aux apatrides ou un de ses adjoints peut déterminer librement la langue de l'examen. Cette décision n'est susceptible d'aucun recours distinct. L'étranger qui a fait la déclaration ou la demande visées aux articles en de verwijdering van vreemdelingen, heeft afgelegd vóór de inwerkingtreding van onderhavige wet, vragen of hij de hulp van een tolk nodig heeft. Indien de vreemdeling verklaart geen hulp van een tolk nodig te hebben, kan hij het Nederlands of het Frans als taal van het onderzoek kiezen. Reageert hij niet binnen een termijn van een maand op de vraag of hij de hulp van een tolk nodig heeft of verklaart hij de hulp van een tolk nodig te hebben, dan kan de Commissaris-generaal voor de vluchtelingen en de staatlozen of een van zijn adjuncten vrij de taal van het onderzoek bepalen. Deze beslissing is niet vatbaar voor enig afzonderlijk beroep. De vreemdeling die de verklaring of de aanvraag bedoeld in de
50 et 51 de la loi du 15 décembre 1980 sur l'accès au territoire, le artikelen 50 en 51 van de wet van 15 december 1980 betreffende de
séjour, l'établissement et l'éloignement des étrangers avant l'entrée toegang tot het grondgebied, het verblijf, de vestiging en de
en vigueur de la présente loi, indique irrévocablement dans le recours verwijdering van vreemdelingen, heeft afgelegd vóór de
inwerkingtreding van deze wet, geeft in zijn verzoekschrift waarbij
introduit devant la Commission permanente de recours des réfugiés s'il het beroep wordt ingesteld bij de Vaste Beroepscommissie voor
requiert l'assistance d'un interprète. Si l'étranger déclare ne pas vluchtelingen, onherroepelijk aan of hij de hulp van een tolk nodig
requérir l'assistance d'un interprète, il peut choisir le français ou heeft. Indien de vreemdeling verklaart geen hulp van een tolk nodig te
le néerlandais comme langue de la procédure. S'il n'opte pas pour hebben, kan hij het Nederlands of het Frans als taal van de
l'une de ces langues ou s'il déclare requérir l'assistance d'un rechtspleging kiezen. Kiest hij niet voor een van deze talen of
interprète, les premiers présidents déterminent conjointement la verklaart hij de hulp van een tolk nodig te hebben, dan bepalen de
langue de la procédure. Cette décision n'est susceptible d'aucun eerste voorzitters gezamenlijk de taal van de rechtspleging. Deze
recours distinct. » beslissing is niet vatbaar voor enig afzonderlijk beroep. »
B.2. La différence de traitement mentionnée dans la question B.2. Het in de prejudiciële vraag vermelde verschil in behandeling
préjudicielle repose sur une interprétation littérale des deux berust op een letterlijke interpretatie van de twee bepalingen die met
dispositions comparées. elkaar worden vergeleken.
L'article 2 laisse le choix de la langue à l'étranger s'il « ne Artikel 2 laat de keuze van de taal aan de vreemdeling, indien hij «
déclare pas » requérir l'assistance d'un interprète; l'article 8, § 2, niet verklaart » de hulp van een tolk te wensen; artikel 8, § 2,
alinéa 4, lui laisse ce choix s'il « déclare ne pas » requérir une vierde lid, laat hem die keuze wanneer hij « verklaart geen »
telle assistance. dergelijke hulp te verlangen.
Le premier texte attacherait des effets à l'absence d'une demande, le De eerste tekst zou gevolgen verbinden aan de ontstentenis van een
second à l'expression d'une renonciation. verzoek, de tweede aan het uiten van een afzien ervan.
Il convient toutefois de se demander si les deux textes doivent De vraag dient echter te worden gesteld of die beide teksten op
recevoir une interprétation divergente. uiteenlopende wijze moeten worden geïnterpreteerd.
B.3. La Cour constate tout d'abord que, dans le recours ayant donné B.3. Het Hof stelt in de eerste plaats vast dat, in het beroep dat
aanleiding heeft gegeven tot zijn arrest nr. 77/97 en dat gericht was
lieu à son arrêt n° 77/97, qui était dirigé contre l'article 2 et tegen artikel 2 en tegen artikel 8, er niet beweerd is dat de in die
contre l'article 8, il n'a pas été prétendu que les termes utilisés
par ces deux dispositions auraient un sens différent. Le Conseil des beide bepalingen gebruikte bewoordingen een verschillende betekenis
ministres avait fait valoir : zouden hebben. De Ministerraad had doen gelden :
« S'agissant des différences faites entre les demandeurs d'asile, le « Wat de verschillen onder de asielzoekers betreft, garandeert het
mécanisme mis en place garantit à chacun d'eux le droit de s'exprimer ingevoerde mechanisme aan elk van hen het recht zich uit te drukken in
dans la langue de son choix, soit qu'il la choisisse comme langue de de taal die hij heeft gekozen, hetzij dat hij die kiest als
procédure s'agissant du français ou du néerlandais -, soit, s'agissant proceduretaal - waarbij het om het Frans of het Nederlands gaat -,
d'une autre langue, qu'il sollicite l'assistance d'un interprète avec hetzij, wanneer het om een andere taal gaat, dat hij de bijstand van
la possibilité d'obtenir la traduction des principaux actes de een tolk vraagt met de mogelijkheid de vertaling van de voornaamste
procédure; [ . ] » (A.6, alinéa 2). procedurestukken te krijgen; [ . ]. » (A.6, tweede alinea)
La Cour a fait à son tour la constatation suivante : Het Hof heeft op zijn beurt de volgende vaststelling gedaan :
« La Cour relève que les dispositions contestées n'affectent pas le « Het Hof doet opmerken dat de betwiste bepalingen niet het recht,
droit, pour les demandeurs d'asile, de choisir expressément le voor de asielzoekers, raken om uitdrukkelijk het Frans of het
français ou le néerlandais comme langue de procédure. En ce que les Nederlands als proceduretaal te kiezen. In zoverre de asielzoekers
demandeurs d'asile peuvent ainsi déterminer la langue dans laquelle aldus de taal kunnen bepalen waarin hun aanvraag zal worden
sera examinée leur demande, ils ne sont pas traités différemment des onderzocht, worden zij niet anders behandeld dan de gebruikers van de
usagers des services centraux visés aux articles 41 et 42 des lois centrale diensten bedoeld in de artikelen 41 en 42 van de
coordonnées sur l'emploi des langues en matière administrative. Ce gecoördineerde wetten op het gebruik van de talen in bestuurszaken.
n'est que lorsqu'ils requièrent l'assistance d'un interprète que les Het is slechts wanneer zij de bijstand van een tolk vragen dat de
demandeurs d'asile perdent, à l'inverse des usagers des services asielzoekers, in tegenstelling tot de gebruikers van de centrale
centraux, cette faculté de choisir eux-mêmes la langue de la diensten, die mogelijkheid om zelf de proceduretaal te kiezen,
procédure. » (B.12.1) verliezen. » (B.12.1)
Et elle en a déduit : En het heeft eruit afgeleid :
« Cette mesure apparaît raisonnablement justifiée au regard des « Die maatregel blijkt redelijkerwijze verantwoord te zijn ten aanzien
objectifs poursuivis par le législateur. Le fait, pour un demandeur van de door de wetgever nagestreefde doelstellingen. Op grond van het
d'asile, de solliciter l'assistance d'un interprète permet en effet de feit dat een asielzoeker om de bijstand van een tolk verzoekt, kan
présumer qu'il n'a aucune connaissance du néerlandais ni du français immers worden vermoed dat hij van het Nederlands net zoals van het
ou qu'il n'a d'une de ces langues qu'une maîtrise imparfaite, et en Frans geen of slechts een onvolmaakte en in ieder geval onvoldoende
tout cas insuffisante pour assumer, de façon autonome, le suivi et la kennis heeft om, zelfstandig, in een van die beide talen zijn aanvraag
défense de sa demande en l'une ou l'autre de ces deux langues. [ . ] » (B.12.2) te volgen en ze te verdedigen [ . ]. » (B.12.2)
Il s'ensuit que tant l'article 2 que l'article 8 ont résisté au Daaruit volgt dat zowel artikel 2 als artikel 8 de
contrôle de constitutionnalité parce que l'un et l'autre permettent à grondwettigheidstoetsing hebben doorstaan, omdat beide de overheid
l'autorité de choisir la langue de la procédure à l'égard d'un toestaan de proceduretaal te kiezen ten aanzien van een asielzoeker
demandeur d'asile qui sollicite l'assistance d'un interprète. A aucun die de bijstand van een tolk vraagt. Op geen enkel ogenblik is beweerd
moment il n'a été prétendu ou admis que l'article 8 offrirait le même of aangenomen dat artikel 8 aan de eerste voorzitters van de Vaste
choix aux premiers présidents de la Commission permanente de recours Beroepscommissie voor vluchtelingen dezelfde keuze zou bieden ten
des réfugiés à l'égard du demandeur d'asile qui a choisi sans aanzien van de asielzoeker die ondubbelzinnig een van de beide
équivoque l'une ou l'autre des langues permises mais qui n'a pas, en toegelaten talen heeft gekozen, maar die bovendien niet heeft
outre, déclaré ne pas requérir l'assistance d'un interprète. verklaard niet de bijstand van een tolk te verlangen.
B.4. La Cour observe ensuite que tant le Conseil des ministres que le B.4. Het Hof merkt vervolgens op dat zowel de Ministerraad als de
Gouvernement flamand interprètent ces dispositions comme ayant une Vlaamse Regering die bepalingen zo interpreteren dat ze een identieke
portée identique. En effet, le Conseil des ministres écrit : draagwijdte hebben. De Ministerraad schrijft immers :
« La différence mise en exergue par le juge judiciaire entre les « Het verschil dat door de justitiële rechter wordt onderstreept
dispositions des articles 2 et 8 de la loi du 10 juillet 1996 au tussen de bepalingen van artikel 2 en van artikel 8 van de wet van 10
regard du caractère facultatif de l'emploi des langues ne paraît pas juli 1996 ten aanzien van het facultatieve karakter van het gebruik
effective, puisque dans l'une et l'autre de ces deux dispositions le der talen blijkt niet relevant, vermits in die beide bepalingen de
législateur a expressément prévu que l'étranger qui ne déclare pas wetgever uitdrukkelijk heeft gesteld dat de vreemdeling die niet
requérir l'assistance d'un interprète peut choisir librement le verklaart de bijstand van een tolk te verlangen vrij het Nederlands of
français ou le néerlandais comme langue de la procédure (article 2, § het Frans als proceduretaal kan kiezen (artikel 2, § 2, tweede lid, en
2, alinéa 2 et article 8, § 2, alinéa 3 de la loi). » artikel 8, § 2, derde lid, van de wet). »
Quant au Gouvernement flamand, dans la reformulation qu'il suggère, il De Vlaamse Regering schrijft, in de door haar gesuggereerde
écrit que l'article 8, § 2, alinéa 4, permet que la langue herformulering, dat artikel 8, § 2, vierde lid, toestaat dat de
initialement utilisée soit changée « lorsque le demandeur d'asile en oorspronkelijk gebruikte taal wordt veranderd « wanneer de betrokken
question a demandé l'assistance d'un interprète », ce qui implique asielzoeker om de bijstand van een tolk heeft gevraagd », wat
qu'un tel changement ne soit pas possible lorsqu'il n'a pas demandé impliceert dat een dergelijke verandering niet mogelijk is wanneer hij
une telle assistance, même s'il n'a pas déclaré explicitement ne pas een dergelijke bijstand niet heeft gevraagd, zelfs wanneer hij niet
la vouloir. expliciet heeft verklaard die niet te willen.
B.5. La Cour observe encore que rien dans les travaux préparatoires B.5. Het Hof merkt voorts op dat in de parlementaire voorbereiding
n'indique que le législateur aurait voulu et encore moins qu'il aurait niets erop wijst dat de wetgever twee verschillende stelsels zou
justifié deux régimes distincts selon qu'on se trouve dans le champ hebben gewild - en nog minder zou hebben verantwoord - naargelang men
d'application de l'article 2 ou de la disposition transitoire inscrite zich in de toepassingssfeer van artikel 2 of van de in artikel 8
à l'article 8. C'est pour tenir compte d'une observation du Conseil
d'Etat que l'article 2 a été écrit dans sa version actuelle. Le vervatte overgangsbepaling bevindt. Artikel 2 is in zijn huidige
versie geschreven teneinde rekening te houden met een opmerking van de
législateur n'a pas modifié la rédaction de l'article 8 mais n'a Raad van State. De wetgever heeft de redactie van artikel 8 niet
exprimé aucune raison qui justifierait cette disparité de rédaction. gewijzigd, maar heeft geen enkele reden vermeld welke die verschillende redactie zou verantwoorden.
B.6. La différence entre les deux textes ne saurait, pour ce qui est B.6. Het verschil tussen de beide teksten kan, wat de keuze tussen het
du choix entre le français et le néerlandais respectivement comme Nederlands en het Frans respectievelijk als taal van het
langue de l'instruction administrative et de la procédure administratief onderzoek en van de geschilprocedure betreft, niet tot
contentieuse, emporter une différence juridique : l'autorité, tant een rechtsverschil leiden : de overheid, zowel die bedoeld in artikel
celle qui est visée à l'article 51/4, § 2, alinéa 2, de la loi du 15 51/4, § 2, tweede lid, van de wet van 15 december 1980 als die bedoeld
décembre 1980 que celle qui est visée à l'article 8 de la loi du 10 in artikel 8 van de wet van 10 juli 1996, kan het Nederlands of het
juillet 1996, ne peut désigner le français ou le néerlandais comme Frans als taal van onderzoek of van procedure enkel aanwijzen wanneer
langue de l'instruction ou de la procédure que lorsque le de kandidaat-vluchteling op het in de wet bepaalde tijdstip noch het
candidat-réfugié, au moment déterminé par la loi, n'a opté ni pour le
français ni pour le néerlandais comme langue devant être utilisée ou Nederlands, noch het Frans als de te gebruiken taal heeft aangegeven
lorsqu'il a demandé l'assistance d'un interprète. of wanneer hij de bijstand van een tolk heeft gevraagd.
B.7. La question préjudicielle appelle une réponse négative. B.7. De prejudiciële vraag moet ontkennend worden beantwoord.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
L'article 8, § 2, alinéa 4, de la loi du 10 juillet 1996 modifiant la Artikel 8, § 2, vierde lid, van de wet van 10 juli 1996 tot wijziging
loi du 15 décembre 1980 sur l'accès au territoire, le séjour, van de wet van 15 december 1980 betreffende de toegang tot het
l'établissement et l'éloignement des étrangers ne viole pas les grondgebied, het verblijf, de vestiging en de verwijdering van
articles 10 et 11 de la Constitution en tant que, de même que vreemdelingen, schendt niet de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in
l'article 2 de la loi, il permet à l'autorité de choisir la langue de zoverre het, evenals artikel 2 van de wet, de overheid toestaat de
la procédure à l'égard du demandeur d'asile qui a sollicité proceduretaal te kiezen ten aanzien van de asielzoeker die de hulp van
l'assistance d'un interprète. een tolk heeft gevraagd.
Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise, Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het
la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 15 juillet 1999. Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 15 juli 1999.
Le greffier, De griffier,
L. Potoms. L. Potoms.
Le président, De voorzitter,
M. Melchior. M. Melchior.
^