Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt De La Cour Constitutionelle du --
← Retour vers "Arrêt n° 67/99 du 17 juin 1999 Numéro du rôle : 1339 En cause : le recours en annulation partielle du décret de la Région wallonne du 27 novembre 1997 modifiant le Code wallon de l'Aménagement du Territoire, de l'Urbanisme et du Patrimoine, i La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et L. De Grève, et des juges H. Boel, L(...)"
Arrêt n° 67/99 du 17 juin 1999 Numéro du rôle : 1339 En cause : le recours en annulation partielle du décret de la Région wallonne du 27 novembre 1997 modifiant le Code wallon de l'Aménagement du Territoire, de l'Urbanisme et du Patrimoine, i La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et L. De Grève, et des juges H. Boel, L(...) Arrest nr. 67/99 van 17 juni 1999 Rolnummer 1339 In zake : het beroep tot gedeeltelijke vernietiging van het decreet van het Waalse Gewest van 27 november 1997 tot wijziging van het Waalse Wetboek van Ruimtelijke Ordening, Stedebouw en Patrim Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en L. De Grève, en de rechters H. (...)
COUR D'ARBITRAGE ARBITRAGEHOF
Arrêt n° 67/99 du 17 juin 1999 Arrest nr. 67/99 van 17 juni 1999
Numéro du rôle : 1339 Rolnummer 1339
En cause : le recours en annulation partielle du décret de la Région In zake : het beroep tot gedeeltelijke vernietiging van het decreet
wallonne du 27 novembre 1997 modifiant le Code wallon de l'Aménagement van het Waalse Gewest van 27 november 1997 tot wijziging van het
du Territoire, de l'Urbanisme et du Patrimoine, introduit par la s.a. Waalse Wetboek van Ruimtelijke Ordening, Stedebouw en Patrimonium,
des Charbonnages du Borinage en liquidation et autres. ingesteld door de n.v. in vereffening Charbonnages du Borinage en anderen.
La Cour d'arbitrage, Het Arbitragehof,
composée des présidents M. Melchior et L. De Grève, et des juges H. samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en L. De Grève, en de
Boel, L. François, G. De Baets, E. Cerexhe et R. Henneuse, assistée du rechters H. Boel, L. François, G. De Baets, E. Cerexhe en R. Henneuse,
greffier L. Potoms, présidée par le président M. Melchior, bijgestaan door de griffier L. Potoms, onder voorzitterschap van voorzitter M. Melchior,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet du recours I. Onderwerp van het beroep
Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 20 Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 20 mei 1998
mai 1998 et parvenue au greffe le 25 mai 1998, un recours en ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 25 mei
annulation partielle du décret de la Région wallonne du 27 novembre 1998, is beroep tot gedeeltelijke vernietiging ingesteld van het
1997 modifiant le Code wallon de l'Aménagement du Territoire, de decreet van het Waalse Gewest van 27 november 1997 tot wijziging van
het Waalse Wetboek van Ruimtelijke Ordening, Stedebouw en Patrimonium
l'Urbanisme et du Patrimoine (publié au Moniteur belge du 12 février (bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 12 februari 1998),
1998) a été introduit, pour cause de violation des règles qui sont
établies par la Constitution ou en vertu de celle-ci pour déterminer wegens schending van de regels die door of krachtens de Grondwet zijn
les compétences respectives de l'Etat, des communautés et des régions vastgesteld voor het bepalen van de onderscheiden bevoegdheid van de
et des articles 10 et 11 de la Constitution, par la s.a. des Staat, de gemeenschappen en de gewesten en van de artikelen 10 en 11
Charbonnages du Borinage en liquidation, dont le siège social est van de Grondwet, door de n.v. in vereffening Charbonnages du Borinage,
établi à 7340 Colfontaine, rue des Alliés 115, P. Devleminck, waarvan de maatschappelijke zetel gevestigd is te 7340 Colfontaine,
rue des Alliés 115, P. Devleminck, wonende te 7850 Edingen,
demeurant à 7850 Enghien, rue Belle 9, P. Verhaert, demeurant à 2280 Bellestraat 9, P. Verhaert, wonende te 2280 Grobbendonk, Kasteelstraat
Grobbendonk, Kasteelstraat 9, J. Ronvaux, demeurant à 5000 Namur, 9, J. Ronvaux, wonende te 5000 Namen, avenue Albert Ier 145, J. De
avenue Albert Ier 145, J. De Graeve, demeurant à 8400 Ostende, Oude Graeve, wonende te 8400 Oostende, Oude Molenstraat, en de v.z.w.
Molenstraat, et l'a.s.b.l. Association nationale des géomètres-experts Nationale Vereniging van Meetkundige Schatters (N.V.M.S.), waarvan de
immobiliers (ANGE), dont le siège social est établi à 1852 Grimbergen, maatschappelijke zetel gevestigd is te 1852 Grimbergen, Grote Heirbaan
Grote Heirbaan 19. 19.
II. La procédure II. De rechtspleging
Par ordonnance du 25 mai 1998, le président en exercice a désigné les Bij beschikking van 25 mei 1998 heeft de voorzitter in functie de
juges du siège conformément aux articles 58 et 59 de la loi spéciale rechters van de zetel aangewezen overeenkomstig de artikelen 58 en 59
du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage. van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof.
Les juges-rapporteurs ont estimé n'y avoir lieu de faire application De rechters-verslaggevers hebben geoordeeld dat er geen aanleiding was
des articles 71 ou 72 de la loi organique. om artikel 71 of 72 van de organieke wet toe te passen.
Par ordonnance du 13 juillet 1998, le président en exercice a prorogé Bij beschikking van 13 juli 1998 heeft de voorzitter in functie de
jusqu'au 30 septembre 1998 le délai pour introduire un mémoire. termijn voor het indienen van een memorie verlengd tot 30 september 1998.
Le recours a été notifié conformément à l'article 76 de la loi Van het beroep is kennisgegeven overeenkomstig artikel 76 van de
organique, par lettres recommandées à la poste le 13 juillet 1998;
l'ordonnance du 13 juillet 1998 a été notifiée par les mêmes lettres. organieke wet bij op 13 juli 1998 ter post aangetekende brieven; bij
dezelfde brieven is kennisgegeven van de beschikking van 13 juli 1998.
L'avis prescrit par l'article 74 de la loi organique a été publié au Het bij artikel 74 van de organieke wet voorgeschreven bericht is
Moniteur belge du 16 juillet 1998. bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 16 juli 1998.
Des mémoires ont été introduits par : Memories zijn ingediend door :
- le Conseil des ministres, rue de la Loi 16, 1000 Bruxelles, par - de Ministerraad, Wetstraat 16, 1000 Brussel, bij op 22 september
lettre recommandée à la poste le 22 septembre 1998; 1998 ter post aangetekende brief;
- le Gouvernement wallon, rue Mazy 25-27, 5100 Namur, par lettre - de Waalse Regering, rue Mazy 25-27, 5100 Namen, bij op 30 september
recommandée à la poste le 30 septembre 1998. 1998 ter post aangetekende brief.
Ces mémoires ont été notifiés conformément à l'article 89 de la loi Van die memories is kennisgegeven overeenkomstig artikel 89 van de
organique, par lettres recommandées à la poste le 6 octobre 1998. organieke wet bij op 6 oktober 1998 ter post aangetekende brieven.
Des mémoires en réponse ont été introduits par : Memories van antwoord zijn ingediend door :
- les requérants, par lettre recommandée à la poste le 28 octobre - de verzoekers, bij op 28 oktober 1998 ter post aangetekende brief;
1998; - le Conseil des ministres, par lettre recommandée à la poste le 30 - de Ministerraad, bij op 30 oktober 1998 ter post aangetekende brief;
octobre 1998; - le Gouvernement wallon, par lettre recommandée à la poste le 5 - de Waalse Regering, bij op 5 november 1998 ter post aangetekende
novembre 1998. brief.
Par ordonnances des 29 octobre 1998 et 28 avril 1999, la Cour a Bij beschikkingen van 29 oktober 1998 en 28 april 1999 heeft het Hof
de termijn waarbinnen het arrest moet worden gewezen, verlengd tot
prorogé respectivement jusqu'aux 20 mai 1999 et 20 novembre 1999 le respectievelijk 20 mei 1999 en 20 november 1999.
délai dans lequel l'arrêt doit être rendu.
Par ordonnance du 13 janvier 1999, la Cour a déclaré l'affaire en état Bij beschikking van 13 januari 1999 heeft het Hof de zaak in
et fixé l'audience au 17 février 1999. gereedheid verklaard en de dag van de terechtzitting bepaald op 17
februari 1999.
Cette ordonnance a été notifiée aux parties ainsi qu'à leurs avocats Van die beschikking is kennisgegeven aan de partijen en hun advocaten
par lettres recommandées à la poste le 15 janvier 1999. bij op 15 januari 1999 ter post aangetekende brieven.
A l'audience publique du 17 février 1999 : Op de openbare terechtzitting van 17 februari 1999 :
- ont comparu : - zijn verschenen :
. Me P. Vande Casteele, avocat au barreau de Bruxelles, pour les - Mr. P. Vande Casteele, advocaat bij de balie te Brussel, voor de
requérants; verzoekers;
. Me M. Mahieu, avocat au barreau de Bruxelles, pour le Conseil des . Mr. M. Mahieu, advocaat bij de balie te Brussel, voor de
ministres; Ministerraad;
. Me V. Thiry, avocat au barreau de Liège, pour le Gouvernement - Mr. V. Thiry, advocaat bij de balie te Luik, voor de Waalse
wallon; Regering;
- les juges-rapporteurs E. Cerexhe et H. Boel ont fait rapport; - hebben de rechters-verslaggevers E. Cerexhe en H. Boel verslag
uitgebracht;
- les avocats précités ont été entendus; - zijn de voornoemde advocaten gehoord;
- l'affaire a été mise en délibéré. - is de zaak in beraad genomen.
La procédure s'est déroulée conformément aux articles 62 et suivants De rechtspleging is gevoerd overeenkomstig de artikelen 62 en volgende
de la loi organique, relatifs à l'emploi des langues devant la Cour. van de organieke wet, die betrekking hebben op het gebruik van de talen voor het Hof.
III. Les dispositions attaquées III. De bestreden bepalingen
L'article 1er attaqué du décret de la Région wallonne du 27 novembre Het aangevochten artikel 1 van het decreet van het Waalse Gewest van
1997 dispose : 27 november 1997 bepaalt :
« Le livre premier, à l'exception du chapitre VI du titre IV, le livre « Boek 1, met uitzondering van hoofdstuk VI van titel IV, boek II en
II et le livre III, à l'exception des titres IV et V, du Code wallon boek III, met uitzondering van de titels IV en V, van het Waalse
de l'Aménagement du Territoire, de l'Urbanisme et du Patrimoine sont Wetboek van Ruimtelijke Ordening, Stedebouw en Patrimonium worden
remplacés par le texte suivant : [...] » gewijzigd als volgt : [...] »
Suivent alors 184 nouveaux articles du Code précité parmi lesquels Daarna volgen 184 nieuwe artikelen van het voormelde Wetboek,
l'article 11, lui aussi attaqué, repris sous le chapitre VI du titre waaronder artikel 11, dat ook wordt aangevochten en dat voorkomt onder
premier ainsi libellé : hoofdstuk VI van de eerste titel, luidende als volgt :
« Des agréments et des subventions « Erkenningen en subsidies

Art. 11.Le Gouvernement agrée, selon les critères et la procédure

Art. 11.De Regering erkent, op basis van de criteria en volgens de

qu'il arrête, les personnes physiques ou morales, privées ou procedure die ze zelf vaststelt, de privaat- of publiekrechtelijke
publiques, qui peuvent être chargées de l'élaboration ou de la natuurlijke of rechtspersonen die belast kunnen worden met de opmaak
révision des schémas, des plans d'aménagement, des règlements of de herziening van de ruimtelijke plannen, plannen van aanleg,
d'urbanisme ou des permis de lotir. stedebouwkundige reglementen of verkavelingsvergunningen.
[...] ». [...] ».
Enfin, l'article 19 attaqué du décret du 27 novembre 1997 précise que Ten slotte preciseert het aangevochten artikel 19 van het decreet van
: 27 november 1997 :
« Le présent décret entre en vigueur le premier jour du mois qui suit « Dit decreet treedt in werking op de eerste dag van de maand volgend
celui de sa publication au Moniteur belge. » op die gedurende welke het in het Belgisch Staatsblad is bekendgemaakt. »
IV. En droit IV. In rechte
- A - - A -
Requête Verzoekschrift
Quant à l'intérêt Ten aanzien van het belang
A.1.1. La première partie requérante, la s.a. des Charbonnages du A.1.1. De eerste verzoekster, de n.v. in vereffening Charbonnages du
Borinage en liquidation, possède diverses propriétés, en ce compris la Borinage, bezit verscheidene eigendommen waaronder de bovengrond van
surface des mines. Elle est directement concernée par le décret du 27 de mijnen. Zij wordt rechtstreeks getroffen door het decreet van 27
novembre 1997 et par ses arrêtés d'exécution. Ainsi, ses propriétés november 1997 en de uitvoeringsbesluiten ervan. Haar eigendommen
peuvent être vendues ou louées pour une durée de plus de neuf ans par kunnen aldus worden verkocht of verhuurd voor een duur van meer dan
voie de lotissement. Elle fera appel à diverses personnes pour negen jaar bij wege van verkaveling. Zij zal een beroep doen op
diligenter les procédures liées aux permis de lotir. Celles-ci y verscheidene personen om de procedures uit te voeren waarmee de
interviennent comme indépendants à titre accessoire, quand bien même verkavelingsvergunningen gepaard gaan. Die personen treden op als
elles seraient également membres du personnel, comme l'est P. zelfstandigen in bijberoep, ook al zouden zij tevens personeelsleden
Devleminck, deuxième partie requérante, qui est géomètre-expert juré. zijn, zoals P. Devleminck, tweede verzoekende partij, die beëdigd
Il n'est pas exclu qu'elle fasse aussi appel à un géomètre qui ne landmeter-expert is. Het is niet uitgesloten dat zij ook een beroep
posséderait pas un des diplômes visés à l'article 282, § 1er, du Code doet op een landmeter die niet in het bezit zou zijn van één van de
wallon de l'Aménagement du Territoire, de l'Urbanisme et du Patrimoine diploma's bedoeld in artikel 282, § 1, van het Waalse Wetboek van
(ci-après : C.W.A.T.U.P.). Ruimtelijke Ordening, Stedebouw en Patrimonium (hierna :
W.W.R.O.S.P.).
Les deuxième, troisième, quatrième et cinquième requérants sont des De tweede, de derde, de vierde en de vijfde verzoekers zijn landmeters
géomètres inscrits au tableau des géomètres qui ont intérêt à die op het tableau van de landmeters zijn ingeschreven en die een
contester l'article 11 du Code précité, lequel habilite le belang hebben bij het betwisten van artikel 11 van het voormelde
Gouvernement wallon à conférer à autrui les compétences réservées aux Wetboek, dat de Waalse Regering ertoe machtigt aan een derde de
géomètres-experts jurés de l'Institut professionnel des géomètres bevoegdheden toe te kennen die zijn voorbehouden aan de beëdigde
(I.P.G.). landmeters-experten van het Beroepsinstituut van landmeters (B.I.L.).
S'agissant de la dernière partie requérante, dont l'article 3 des De laatste verzoekende partij, die luidens artikel 3 van haar statuten
statuts lui commande de défendre la profession des arpenteurs et des het beroep van de landmeters verdedigt, heeft er harerzijds belang bij
géomètres, elle a intérêt à attaquer le décret du 27 novembre 1997, het decreet van 27 november 1997 aan te vechten, dat de juridische
qui détermine les effets juridiques attachés aux diplômes de géomètre. gevolgen vaststelt die aan de diploma's van landmeter zijn verbonden.
A.1.2. Le Gouvernement wallon fait valoir qu'en se bornant à invoquer sa qualité de propriétaire de biens susceptibles d'être vendus ou loués par voie de lotissement, la première partie requérante ne justifie pas de l'intérêt requis pour agir devant la Cour, son intérêt étant purement hypothétique. En qualité de géomètres inscrits au tableau des géomètres I.P.G., les deuxième, troisième et quatrième requérants ne justifient pas de l'intérêt requis pour agir à l'encontre d'une disposition décrétale qui se limite à prévoir que le Gouvernement wallon est habilité à agréer, selon les critères et la procédure qu'il arrête, les personnes A.1.2. De Waalse Regering doet gelden dat, doordat de eerste verzoekende partij zich beperkt tot het aanvoeren van haar hoedanigheid van eigenaar van goederen die kunnen worden verkocht of verhuurd bij wege van verkaveling, zij niet van het vereiste belang doet blijken om voor het Hof op te treden, aangezien haar belang louter hypothetisch is. Als landmeters die op het tableau van de landmeters B.I.L. zijn ingeschreven, doen de tweede, de derde en de vierde verzoekers niet van het in rechte vereiste belang blijken om in rechte te treden tegen een decreetsbepaling die zich ertoe beperkt te bepalen dat de Waalse Regering ertoe gemachtigd is, op basis van de criteria en volgens de
physiques ou morales qui peuvent être chargées de l'élaboration ou de procedure die ze vaststelt, de natuurlijke personen of rechtspersonen
la révision des schémas, des plans d'aménagement, des règlements te erkennen die kunnen worden belast met de opmaak of de herziening
d'urbanisme ou des permis de lotir. Cette disposition décrétale n'a van de ruimtelijke plannen, plannen van aanleg, stedenbouwkundige
pas en elle-même une incidence défavorable sur le droit de porter le reglementen of verkavelingsvergunningen. Die decreetsbepaling heeft op
titre de géomètre, ni même sur l'exercice de la profession. Par zichzelf geen ongunstige weerslag op het recht om de titel van
ailleurs, de nombreux griefs formulés dans la requête portent sur les landmeter te voeren, noch op de uitoefening van het beroep. Bovendien
hebben talrijke in het verzoekschrift geformuleerde grieven betrekking
dispositions de l'arrêté du Gouvernement wallon du 5 mars 1998, qui op de bepalingen van het besluit van de Waalse Regering van 5 maart
échappe au contrôle de la Cour. 1998, dat aan de toetsing van het Hof ontsnapt.
La quatrième partie requérante est une association sans but lucratif De vierde verzoekende partij is een vereniging zonder winstoogmerk
qui, selon l'article 3 de ses statuts, a pour objet social de défendre die, volgens artikel 3 van haar statuten, tot maatschappelijk doel
la liberté entière de l'exercice de la profession d'arpenteur, de heeft de volledige vrijheid van de uitoefening van het beroep van
géomètre-arpenteur, de géomètre-expert immobilier et de géomètre des landmeter, landmeetkundige, meetkundige-schatter van onroerende
mines. La disposition décrétale entreprise n'a pas en elle-même une goederen en mijnmeter te verdedigen. De bestreden decreetsbepaling
incidence défavorable sur l'exercice de ces professions. heeft op zichzelf geen ongunstige weerslag op de uitoefening van die beroepen.
Sur la portée du recours Ten aanzien van de draagwijdte van het beroep
A.2.1. Tant le Conseil des ministres que le Gouvernement wallon font A.2.1. Zowel de Ministerraad als de Waalse Regering doen gelden dat
valoir que même s'il se limite à attaquer trois dispositions du décret zelfs indien het beroep zich ertoe beperkt drie bepalingen van het
wallon du 27 novembre 1997, le recours semble bien tendre à Waalse decreet van 27 november 1997 aan te vechten, het wel degelijk
l'annulation d'autres dispositions, et en particulier des articles 279 schijnt te strekken tot de vernietiging van andere bepalingen, en in
à 283 du même « nouveau » C.W.A.T.U.P., tels qu'ils ont été insérés het bijzonder van de artikelen 279 tot 283 van hetzelfde « nieuwe »
W.W.R.O.S.P., zoals die zijn ingevoegd bij een besluit van de Waalse
par un arrêté du Gouvernement wallon du 5 mars 1998. Ces dispositions, Regering van 5 maart 1998. Die bepalingen, die het voorwerp hebben
qui ont fait l'objet d'un arrêt de suspension n° 47.949 prononcé le 3 uitgemaakt van een schorsingsarrest nr. 47.949 uitgesproken op 3 juli
juillet 1998 par la XIIIème chambre des référés du Conseil d'Etat, 1998 door de XIIIde kamer in kort geding van de Raad van State, zijn
sont de nature réglementaire et non législative, en sorte qu'à défaut van verordenende en niet van wetgevende aard, zodat bij ontstentenis
de confirmation par un décret, la Cour n'est pas compétente pour van bekrachtiging door een decreet, het Hof niet bevoegd is om
statuer sur leur constitutionnalité ou leur légalité. uitspraak te doen over hun grondwettigheid of wettigheid.
Il y a donc lieu d'examiner le recours uniquement en ce qu'il tend à Het beroep dient dus te worden onderzocht, uitsluitend in zoverre het
l'annulation des articles 1er et 19 du décret du 27 novembre 1997, qui strekt tot de vernietiging van de artikelen 1 en 19 van het decreet
rendent applicable, à partir du 1er mars 1998, un nouvel article 11 au van 27 november 1997, die vanaf 1 maart 1998 een nieuw artikel 11
C.W.A.T.U.P. invoeren in het W.W.R.O.S.P.
A.2.2. Les parties requérantes rétorquent qu'elles ne demandent pas A.2.2. De verzoekende partijen antwoorden hierop dat zij niet de
l'annulation des articles 279 à 283 du C.W.A.T.U.P., même s'il est incontestable que l'annulation des dispositions décrétales emportera l'annulation ultérieure desdites dispositions réglementaires. Quant au fond A.3. Deux moyens sont pris à l'appui du recours en annulation dont le premier est divisé en deux branches. Sur le premier moyen A.4.1. La première branche du premier moyen est prise de la violation des règles répartitrices de compétences et en particulier des articles vernietiging van de artikelen 279 tot 283 van het W.W.R.O.S.P. vorderen, zelfs indien niet kan worden betwist dat de vernietiging van de decreetsbepalingen de latere vernietiging van de genoemde verordenende bepalingen teweeg zal brengen. Ten gronde A.3. Twee middelen worden aangevoerd ter staving van het beroep tot vernietiging, waarvan het eerste middel is opgedeeld in twee onderdelen. Ten aanzien van het eerste middel A.4.1. Het eerste onderdeel van het eerste middel is afgeleid uit de schending van de bevoegdheidverdelende regels en in het bijzonder van
1er, 39 et 134 de la Constitution, combinés avec les articles 6, § 1er, de artikelen 1, 39 en 134 van de Grondwet, in samenhang gelezen met de
I et VI, 10 et 19 de la loi spéciale du 8 août 1980 de réformes artikelen 6, § 1, I en VI, 10 en 19 van de bijzondere wet van 8
institutionnelles et avec le principe de la loyauté fédérale, en ce augustus 1980 tot hervorming der instellingen en met het beginsel van
que l'article 11 du nouveau C.W.A.T.U.P. prévoit que seront agréées, de federale loyauteit, in zoverre artikel 11 van het nieuwe
selon les critères et une procédure arrêtés par le Gouvernement W.W.R.O.S.P. bepaalt dat op basis van de criteria en volgens een
procedure vastgesteld door de Waalse Regering, privaat- of
wallon, les personnes physiques ou morales, privées ou publiques qui publiekrechtelijke, natuurlijke of rechtspersonen zullen worden
peuvent être chargées de l'élaboration ou de la révision des schémas, erkend, die belast kunnen worden met de opmaak of de herziening van de
des plans d'aménagement, des règlements d'urbanisme ou des permis de ruimtelijke plannen, plannen van aanleg, stedenbouwkundige reglementen
lotir, alors que, par une telle procédure d'agrément, il est porté of verkavelingsvergunningen, terwijl, met een dergelijke
atteinte à la compétence exclusive de l'autorité fédérale de régler erkenningsprocedure, afbreuk wordt gedaan aan de exclusieve
les conditions d'accès à la profession et les conditions d'exercice de bevoegdheid van de federale overheid om de vestigingsvoorwaarden en de
celle-ci; qu'en particulier, seule l'autorité fédérale est compétente voorwaarden voor de uitoefening van een beroep te regelen, en terwijl,
pour arrêter les conditions d'exercice de la profession d'arpenteur, in het bijzonder, enkel de federale overheid bevoegd is om de
de géomètre-expert immobilier ou de géomètre-expert juré. voorwaarden vast te stellen voor de uitoefening van het beroep van
opmeter, meetkundige-schatter van onroerende goederen of beëdigd
landmeter-expert.
A.4.2. Le Conseil des ministres se réfère à la sagesse de la Cour A.4.2. De Ministerraad gedraagt zich naar de wijsheid van het Hof wat
quant à cette première branche. betreft dat eerste onderdeel.
A.4.3. Le Gouvernement wallon fait valoir que la compétence conférée A.4.3. De Waalse Regering doet gelden dat de bevoegdheid die aan de
aux régions par l'article 6, § 1er, 1°, de la loi spéciale du 8 août Gewesten is toegekend bij artikel 6, § 1, 1°, van de bijzondere wet
1980 inclut celle de prévoir le principe de l'agrément des auteurs de projets concernant la confection ou la révision des plans, des schémas, des règlements ou des permis de lotir et, partant, de fixer les critères et la procédure de cet agrément. La disposition litigieuse n'a pas en elle-même pour objet de fixer les conditions d'accès à une quelconque profession. Elle n'arrête pas davantage les conditions dans lesquelles la profession de géomètre peut et doit être exercée : le moyen manque donc en fait. C'est donc au juge administratif ou judiciaire qu'il appartient de vérifier si, en adoptant l'arrêté du 5 mars 1998, le Gouvernement van 8 augustus 1980 de bevoegdheid insluit om te voorzien in het beginsel van de erkenning van de auteurs van plannen in verband met de opmaak of de herziening van de ruimtelijke plannen, plannen van aanleg, stedenbouwkundige reglementen of verkavelingsvergunningen en, bijgevolg, om de criteria en de procedure van die erkenning vast te stellen. De betwiste bepaling heeft op zichzelf niet tot doel de vestigingsvoorwaarden voor een of ander beroep vast te stellen. Zij stelt evenmin de voorwaarden vast waaronder het beroep van landmeter kan en moet worden uitgeoefend : het middel mist dus feitelijke grondslag. Het staat aan de administratieve of de gewone rechter na te gaan of de Waalse Regering, doordat ze het besluit van 5 maart 1998 heeft
wallon a éventuellement empiété sur les compétences dévolues à aangenomen, eventueel inbreuk heeft gemaakt op de bevoegdheden die bij
l'autorité fédérale par cette disposition de la loi spéciale. die bepaling van de bijzondere wet aan de federale overheid zijn
A supposer même que le principe de loyauté fédérale soit une règle toegekend. Zelfs in de veronderstelling dat het beginsel van federale loyauteit
répartitrice de compétences dont la Cour pourrait assurer le contrôle een bevoegdheidverdelende regel is waaraan het Hof zou kunnen toetsen
- quod non -, encore faut-il constater que les requérants n'exposent - wat niet het geval is -, dan nog dient te worden vastgesteld dat de
pas en quoi ce principe serait susceptible d'être violé par la verzoekers niet uiteenzetten hoe dat beginsel door de bestreden
disposition décrétale entreprise. decreetsbepaling zou kunnen worden geschonden.
A.4.4. Dans son mémoire en réponse, le Conseil des ministres estime A.4.4. In zijn memorie van antwoord is de Ministerraad van mening dat
que la première branche du premier moyen doit s'apprécier en droit et het eerste onderdeel van het eerste middel in rechte moet worden
non pas en fait et doit, partant, être déclarée fondée. En effet, dans beoordeeld en niet in feite, en bijgevolg gegrond dient te worden
l'arrêt n° 88/95 du 21 décembre 1995, la Cour a précisé que la verklaard. In het arrest nr. 88/95 van 21 december 1995 heeft het Hof
compétence fédérale en matière de conditions d'accès à la profession immers gepreciseerd dat de federale bevoegdheid inzake
comprend notamment le pouvoir « d'édicter des règles générales ou des vestigingsvoorwaarden onder meer de bevoegdheid insluit om « algemene
exigences de capacités propres à l'exercice de certaines professions regels of bekwaamheidseisen te stellen in verband met de uitoefening
et de protéger certains titres professionnels ». Les régions ne van sommige beroepen en om beroepstitels te beschermen ». De gewesten
peuvent mettre à charge de certaines professions des conditions mogen bepaalde beroepen geen bijkomende voorwaarde opleggen voor de
supplémentaires à leur exercice, spécialement quand les conditions uitoefening ervan, in het bijzonder wanneer de vestigingsvoorwaarden
d'accès à la profession ont déjà été fixées par la loi fédérale ou en reeds zijn vastgesteld bij of krachtens de federale wet. Omgekeerd
vertu de celle-ci. Inversement, les régions ne peuvent davantage kunnen de gewesten evenmin, voor personen die niet voldoen aan de
ouvrir, à des personnes ne satisfaisant pas aux conditions requises voorwaarden die vereist zijn voor de uitoefening van een
pour exercer une profession réglementée, l'accès à des activités gereglementeerd beroep, toegang verlenen tot activiteiten die bij of
réservées à cette profession par la loi fédérale ou en vertu de krachtens de federale wet aan dat beroep zijn voorbehouden.
celle-ci. Le décret attaqué viole ces deux exigences : d'une part, il impose aux Het aangevochten decreet schendt die twee vereisten : enerzijds, legt
géomètres-experts immobiliers satisfaisant aux conditions prévues par het aan de meetkundigen-schatters van onroerende goederen die voldoen
l'arrêté royal du 18 janvier 1995 une condition spéciale pour aan de in het koninklijk besluit van 18 januari 1995 bedoelde
l'exercice des activités visées par le décret attaqué, condition autre voorwaarden een bijzondere voorwaarde op voor de uitoefening van de
que celles qui résultent de la législation et de la réglementation activiteiten bedoeld in het aangevochten decreet, een andere
fédérales; cette condition est, en l'espèce, l'exigence d'un agrément. voorwaarde dan die welke voortvloeien uit de federale wetgeving en
D'autre part, le décret attaqué permet d'ouvrir à des personnes ne reglementering; die voorwaarde is te dezen de vereiste van een
erkenning. Anderzijds, maakt het aangevochten decreet het mogelijk aan
satisfaisant pas aux conditions prévues par l'arrêté royal du 18 personen die niet voldoen aan de in het koninklijk besluit van 18
janvier 1995, l'accès à des activités réservées par la législation et januari 1995 bedoelde voorwaarden, toegang te verlenen tot
la réglementation fédérales aux seuls géomètres-experts immobiliers. activiteiten die bij de federale wetgeving en reglementering zijn
La circonstance qu'il s'agirait en l'espèce d'une réglementation voorbehouden aan de enkele meetkundigen-schatters van onroerende
accessoire à une compétence principale, ce que soutient le goederen. De omstandigheid dat het te dezen om een bijkomende
Gouvernement wallon dans son mémoire en réponse, à savoir reglementering bij een hoofdbevoegdheid zou gaan, wat de Waalse
l'aménagement du territoire et de l'urbanisme, est indifférente dans Regering in haar memorie van antwoord betoogt, namelijk de ruimtelijke
la mesure où la réglementation de l'accès à la profession est une ordening en de stedenbouw, heeft geen belang, in zoverre de
compétence réservée au législateur fédéral, sans que la Région reglementering van de toegang tot het beroep een aan de federale
wetgever voorbehouden bevoegdheid is, zonder dat het Waalse Gewest het
wallonne puisse invoquer le recours aux pouvoirs implicites au sens de beroep op de impliciete bevoegdheden in de zin van artikel 10 van de
l'article 10 de la loi spéciale du 8 août 1980. bijzondere wet van 8 augustus 1980 kan aanvoeren.
A.5.1. La seconde branche du premier moyen est prise de la violation A.5.1. Het tweede onderdeel van het eerste middel is afgeleid uit de
des articles 10, 11 et 23 de la Constitution en ce que l'article 11 du schending van de artikelen 10, 11 en 23 van de Grondwet in zoverre
nouveau C.W.A.T.U.P. habilite désormais le Gouvernement wallon à artikel 11 van het nieuwe W.W.R.O.S.P. de Waalse Regering voortaan
agréer, selon les critères qu'il arrêtera, les personnes physiques ou ertoe machtigt, op basis van de criteria die zij zal vaststellen, de
morales qui peuvent être chargées de l'élaboration, de la révision ou natuurlijke of rechtspersonen te erkennen die belast kunnen worden met
de la modification des schémas, des plans d'aménagement, des permis de de opmaak of de herziening van de ruimtelijke plannen, plannen van
lotir et des règlements d'urbanisme, alors que le principe de légalité aanleg, stedenbouwkundige reglementen of verkavelingsvergunningen,
consacré par l'article 23 de la Constitution ne permet pas à une terwijl het in artikel 23 van de Grondwet verankerde
assemblée parlementaire, tel le Parlement wallon, de déléguer ses compétences au Gouvernement wallon. A.5.2. Sur cette branche, le Conseil des ministres se réfère à la sagesse de la Cour. A.5.3. Le Gouvernement wallon soutient que cette branche est inintelligible et, partant, irrecevable, à défaut d'expliciter les catégories de personnes entre lesquelles la disposition décrétale opérerait une distinction de traitement et à défaut d'expliquer en quoi elle serait discriminatoire. wettigheidsbeginsel het een parlementaire vergadering, zoals het Waalse Parlement, niet mogelijk maakt haar bevoegdheden over te dragen aan de Waalse Regering. A.5.2. Wat dit onderdeel betreft, gedraagt de Ministerraad zich naar de wijsheid van het Hof. A.5.3. De Waalse Regering betoogt dat dit onderdeel onbegrijpelijk is en bijgevolg onontvankelijk, omdat het niet uitlegt tussen welke categorieën van personen de decreetsbepaling een onderscheid in behandeling zou maken en niet uitlegt waarom zij discriminerend zou zijn.
A.5.4. Dans leur mémoire en réponse, les parties requérantes A.5.4. In hun memorie van antwoord betogen de verzoekende partijen dat
soutiennent que l'article 23 de la Constitution fait obligation au artikel 23 van de Grondwet de wetgever - de federale of de decretale
législateur - fédéral ou décrétal - de définir lui-même les limites dans lesquelles certains pouvoirs - notamment relatifs à l'exercice d'une profession - peuvent être exercés. Le législateur ne peut pas déléguer au Gouvernement une compétence que la Constitution lui réserve. A supposer même qu'une autre autorité que l'autorité fédérale ait pu arrêter les conditions d'accès à la profession, encore est-il impérieux que le législateur décrétal arrête lui-même ce cadre législatif en conformité avec le principe de légalité. Sur le second moyen de verplichting oplegt om zelf de grenzen vast te stellen waarin bepaalde bevoegdheden - met name in verband met de uitoefening van een beroep - kunnen worden uitgeoefend. De wetgever kan niet aan de Regering een bevoegdheid overdragen die de Grondwet hem heeft voorbehouden. Zelfs in de veronderstelling dat een andere overheid dan de federale overheid de vestigingsvoorwaarden heeft kunnen vaststellen, dan nog is het noodzakelijk dat de decreetgever zelf dat wettelijk kader vaststelt in overeenstemming met het wettigheidsbeginsel. Ten aanzien van het tweede middel A.6.1. Het tweede middel is afgeleid uit de schending van de artikelen
A.6.1. Le second moyen est pris de la violation des articles 10 et 11 10 en 11 van de Grondwet, in voorkomend geval in samenhang gelezen met
de la Constitution, le cas échéant combinés avec le principe de het beginsel van rechtszekerheid en van de gewettigde overtuiging, in
sécurité juridique et de la croyance légitime, en ce que l'article 11 du nouveau C.W.A.T.U.P. permet au Gouvernement wallon d'agréer des personnes qui se trouvent dans des conditions fondamentalement différentes, à savoir aussi bien celles qui sont inscrites à l'I.P.G. que celles qui ne le sont pas et en ce qu'il permet également au Gouvernement wallon de distinguer, parmi les géomètres-experts jurés appartenant à l'I.P.G., ceux qui seront ou non agréés, alors que les principes d'égalité et de non-discrimination obligent, positivement, à traiter de manière égale les situations analogues ou similaires et interdisent, négativement, de traiter de la même manière des catégories de personnes se trouvant dans des situations différentes. A.6.2. Le Conseil des ministres se réfère sur ce moyen à la sagesse de la Cour. A.6.3. Pour le Gouvernement wallon, les griefs invoqués par les parties requérantes dans ce moyen sont en fait essentiellement dirigés zoverre artikel 11 van het nieuwe W.W.R.O.S.P. het de Waalse Regering mogelijk maakt personen te erkennen die zich in fundamenteel verschillende omstandigheden bevinden, namelijk zowel diegenen die zijn ingeschreven bij het B.I.L. als diegenen die dat niet zijn en in zoverre het de Waalse Regering ook toestaat onder de beëdigde landmeters-experten die tot het B.I.L. behoren een onderscheid te maken tussen diegenen die erkend zullen zijn en degenen die dat niet zullen zijn, terwijl de beginselen van gelijkheid en niet-discriminatie, in positieve zin, ertoe verplichten analoge of soortgelijke situaties op dezelfde wijze te behandelen en, in negatieve zin, verbieden dat categorieën van personen die zich in verschillende situaties bevinden op dezelfde wijze worden behandeld. A.6.2. De Ministerraad gedraagt zich omtrent dit middel naar de wijsheid van het Hof. A.6.3. Voor de Waalse Regering zijn de grieven die in dit middel door de verzoekende partijen worden aangevoerd in feite hoofdzakelijk
contre l'article 282 de l'arrêté royal du 5 mars 1998, qu'il gericht tegen artikel 282 van het koninklijk besluit van 5 maart 1998,
waarvan de toetsing niet aan het Hof toekomt. Voor het overige
n'appartient pas à la Cour de contrôler. Pour le reste, l'article 11 bevestigt het nieuwe artikel 11 van het W.W.R.O.S.P., voor het Waalse
nouveau du C.W.A.T.U.P. confirme seulement, pour la Région wallonne, Gewest, enkel een systeem van erkenning voor de handelingen die het
un système d'agrément pour les actes qu'il vise, ce qui en soi n'est beoogt, wat op zich het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie
pas susceptible de violer le principe d'égalité et de
non-discrimination. niet kan schenden.
En ce qui concerne, enfin, la violation dénoncée du principe de la Wat betreft, ten slotte, de aangeklaagde schending van het beginsel
sécurité juridique, il est de l'essence d'une modification législative van rechtszekerheid, bestaat de essentie van een wetswijziging erin
de s'appliquer immédiatement à ses destinataires. dat ze onmiddellijk op de adressaten ervan wordt toegepast.
A.6.4. Pour les parties requérantes, le principe d'un système A.6.4. Voor de verzoekende partijen kan het beginsel van een systeem
d'agrément régional est susceptible de discrimination dans la mesure van gewestelijke erkenning een discriminatie teweegbrengen, in zoverre
où le non-respect des compétences fédérales constitue une privation de niet-inachtneming van de federale bevoegdheden betekent dat een in
d'un droit fondamental inscrit dans la Constitution, sans de Grondwet vervat fundamenteel recht wordt ontzegd, hetgeen dus
justification au regard de la Constitution elle-même. zonder verantwoording is ten aanzien van de Grondwet zelf.
- B - - B -
Quant à l'intérêt Ten aanzien van het belang
B.1. Le Gouvernement wallon conteste la recevabilité du recours à B.1. De Waalse Regering betwist de ontvankelijkheid van het beroep bij
défaut d'intérêt des différentes parties requérantes. La s.a. des ontstentenis van belang van de verschillende verzoekende partijen. De
Charbonnages du Borinage en liquidation, qui se borne à invoquer sa n.v. in vereffening Charbonnages du Borinage, die zich ertoe beperkt
qualité de propriétaire de biens susceptibles d'être vendus ou loués zich op haar hoedanigheid te beroepen van eigenaar van goederen die
par voie de lotissement, ne justifierait pas de l'intérêt requis pour verkocht of verhuurd kunnen worden bij wege van verkaveling, zou niet
agir devant la Cour, son intérêt à obtenir l'annulation des doen blijken van het vereiste belang om voor het Hof in rechte te
treden, aangezien haar belang om de vernietiging te verkrijgen van de
dispositions litigieuses étant purement hypothétique. En leur qualité betwiste bepalingen louter hypothetisch is. In hun hoedanigheid van
de géomètres inscrits au tableau des géomètres I.P.G. (Institut landmeters die zijn ingeschreven op het tableau van de landmeters
professionnel des géomètres), les deuxième, troisième, quatrième et B.I.L. (Beroepsinstituut van landmeters), zouden de tweede, de derde,
cinquième requérants ne justifieraient pas de l'intérêt requis pour de vierde en de vijfde verzoekers niet doen blijken van het vereiste
agir à l'encontre d'une disposition décrétale qui se limite à prévoir belang om in rechte te treden tegen een decreetsbepaling die zich
que le Gouvernement wallon est habilité à agréer les personnes qui ertoe beperkt te stellen dat de Waalse Regering ertoe gemachtigd is de
peuvent être chargées de l'élaboration des plans d'aménagement et des personen te erkennen die belast kunnen worden met de opmaak of de
permis de lotir. Cette disposition n'aurait pas en elle-même une herziening van de ruimtelijke plannen en de verkavelingsvergunningen.
incidence sur le droit de porter le titre de géomètre, ni même sur Die bepaling zou op zichzelf geen gevolg hebben voor het recht om de
l'exercice de la profession. Enfin, la disposition décrétale titel van landmeter te voeren, noch zelfs op de uitoefening van het
entreprise n'aurait pas en elle-même d'incidence défavorable sur l'exercice des professions que la sixième partie requérante a, selon son objet social, pour objet de défendre. B.2. En ce qui concerne l'exception tirée du défaut d'intérêt de la s.a. des Charbonnages du Borinage en liquidation, il faut relever que l'annulation éventuelle par la Cour des dispositions entreprises qui prévoient le principe d'un agrément des personnes chargées d'élaborer notamment des permis de lotir n'aurait aucune incidence directe sur les intérêts de la requérante. L'exception d'irrecevabilité est fondée. beroep. Ten slotte zou de bestreden decreetsbepaling op zichzelf geen ongunstige weerslag hebben op de uitoefening van de beroepen die de zesde verzoekende partij, volgens haar maatschappelijk doel, beoogt te verdedigen. B.2. Wat betreft de exceptie die is afgeleid uit de ontstentenis van belang van de n.v. in vereffening Charbonnages du Borinage, dient te worden opgemerkt dat de mogelijke vernietiging door het Hof van de bestreden bepalingen, die voorzien in het beginsel van een erkenning van de personen die zijn belast met de opmaak, met name van de verkavelingsvergunningen, geen rechtstreeks gevolg zou hebben voor de belangen van die verzoekster. De exceptie van onontvankelijkheid is gegrond.
B.3. Les requérants P. Devleminck, P. Verhaert, J. Ronvaux et J. De B.3. De verzoekers P. Devleminck, P. Verhaert, J. Ronvaux en J. De
Graeve ont, en leur qualité de géomètres-experts inscrits au tableau Graeve hebben, in hun hoedanigheid van landmeters-experten
des géomètres, intérêt à contester des dispositions qui, en tant ingeschreven op het tableau van de landmeters, belang bij het
qu'elles prévoient le principe d'un agrément de certaines personnes betwisten van de bepalingen die, in zoverre zij voorzien in het
susceptibles d'accomplir des actes effectués par des géomètres, beginsel van een erkenning van bepaalde personen die door landmeters
peuvent avoir une incidence défavorable sur l'exercice de leur profession. gestelde handelingen kunnen uitvoeren, een ongunstige weerslag kunnen
L'exception d'irrecevabilité est non fondée. hebben op de uitoefening van hun beroep.
B.4. L'Association nationale des géomètres-experts immobiliers (ANGE) De exceptie van onontvankelijkheid is niet gegrond.
est une association sans but lucratif ayant pour objet, aux termes de B.4. De Nationale Vereniging van Meetkundige Schatters (N.V.M.S.) is
l'article 3 de ses statuts, « la reconnaissance légale de la een vereniging zonder winstoogmerk die luidens artikel 3 van haar
profession d'arpenteur, de géomètre-arpenteur, de géomètre-expert immobilier et de géomètre des mines » ainsi que « la défense de la liberté entière de l'exercice de la profession ». Eu égard à cette définition de l'objet social, le recours de l'Association nationale des géomètres-experts immobiliers est recevable. L'exception d'irrecevabilité est non fondée. Quant à la portée du recours B.5. Même si, ainsi que le soutiennent le Conseil des ministres et le Gouvernement wallon, le recours, qui se limite à attaquer les articles statuten « de wettelijke erkenning van het beroep van landmeter, meetkundige landmeter, meetkundige schatter van onroerende goederen, en van mijnlandmeter » als maatschappelijk doel heeft, alsmede « de verdediging van de volstrekte vrijheid tot het uitoefenen van het beroep ». Gelet op die omschrijving van het maatschappelijk doel is het beroep van de Nationale Vereniging van Meetkundige Schatters ontvankelijk. De exceptie van onontvankelijkheid is niet gegrond. Ten aanzien van de draagwijdte van het beroep B.5. Zelfs indien, zoals de Ministerraad en de Waalse Regering betogen, het beroep, dat zich ertoe beperkt de artikelen 1 en 19 van
1er et 19 du décret de la Région wallonne du 27 novembre 1997 en tant het decreet van het Waalse Gewest van 27 november 1997 aan te vechten,
qu'ils insèrent un nouvel article 11 dans le Code wallon de in zoverre zij een nieuw artikel 11 invoegen in het Waalse Wetboek van
l'Aménagement du Territoire, de l'Urbanisme et du Patrimoine
(C.W.A.T.U.P.), vise en réalité d'autres dispositions qui ont été Ruimtelijke Ordening, Stedebouw en Patrimonium (W.W.R.O.S.P.), in
insérées dans le Code précité par un arrêté du Gouvernement wallon du werkelijkheid andere bepalingen beoogt die zijn ingevoegd in het
5 mars 1998, la Cour limite l'examen du recours à ces articles ainsi décrits, seuls articles invoqués dans la requête, d'une part, et seules dispositions, d'autre part, qu'elle a, compte tenu du caractère réglementaire des autres dispositions éventuellement visées, la compétence d'examiner. Quant au fond Sur les deux branches réunies du premier moyen B.6. Les parties requérantes dénoncent la violation des règles répartitrices de compétences et en particulier des articles 1er, 10, voormelde Wetboek bij een besluit van de Waalse Regering van 5 maart 1998, beperkt het Hof het onderzoek van het beroep tot die aldus omschreven artikelen, de enige artikelen die in het verzoekschrift worden aangevoerd, enerzijds, en de enige bepalingen, anderzijds, waarvoor het Hof, rekening houdend met het reglementaire karakter van de andere mogelijkerwijze bedoelde bepalingen, de bevoegdheid heeft om ze te onderzoeken. Ten gronde Ten aanzien van de beide onderdelen van het eerste middel B.6. De verzoekende partijen klagen de schending aan van de bevoegdheidverdelende regels en in het bijzonder van de artikelen 1,
11, 23, 39 et 134 de la Constitution combinés avec les articles 6, § 1er, 10, 11, 23, 39 en 134 van de Grondwet in samenhang gelezen met de
I et VI, 10 et 19 de la loi spéciale du 8 août 1980 de réformes artikelen 6, § 1, I en VI, 10 en 19 van de bijzondere wet van 8
institutionnelles en ce que l'article 11 du nouveau C.W.A.T.U.P. augustus 1980 tot hervorming der instellingen, in zoverre artikel 11
prévoit que seront agréées, selon les critères et une procédure van het nieuwe W.W.R.O.S.P. bepaalt dat zullen worden erkend, op basis
arrêtés par le Gouvernement wallon, les personnes physiques ou van de criteria en een procedure vastgesteld door de Waalse Regering,
morales, privées ou publiques qui peuvent être chargées de de privaat- of publiekrechtelijke natuurlijke of rechtspersonen die
l'élaboration ou de la révision des schémas, des plans d'aménagement, belast kunnen worden met de opmaak of de herziening van de ruimtelijke
plannen, plannen van aanleg, stedenbouwkundige reglementen of
des règlements d'urbanisme ou des permis de lotir. Il est ainsi porté verkavelingsvergunningen. Aldus wordt, volgens de verzoekende
atteinte, selon les parties requérantes, d'une part à la compétence partijen, afbreuk gedaan, enerzijds, aan de exclusieve bevoegdheid van
exclusive de l'autorité fédérale de régler les conditions d'accès à la de federale overheid om de vestigingsvoorwaarden van landmeter-expert
profession de géomètre-expert et, d'autre part, à la compétence te regelen en, anderzijds, aan de aan de Waalse wetgever voorbehouden
réservée au législateur wallon de déterminer lui-même les critères bevoegdheid om zelf de criteria tot erkenning vast te stellen zonder,
d'agrément sans recourir, comme en l'espèce, à une habilitation zoals te dezen, een beroep te doen op een machtiging verleend aan de
conférée au Gouvernement wallon. Waalse Regering.
B.7. Aux termes de l'article 6, § 1er, VI, alinéa 5, 6°, de la loi B.7. Luidens artikel 6, § 1, VI, vijfde lid, 6°, van de bijzondere wet
spéciale du 8 août 1980 de réformes institutionnelles, la compétence van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen omvat de aan de
réservée au législateur fédéral pour régler les conditions d'accès à federale wetgever voorbehouden bevoegdheid om de vestigingsvoorwaarden
la profession comprend notamment celle de pouvoir fixer des règles en te regelen, met name de bevoegdheid om regels te kunnen vaststellen
matière d'accès à certaines professions, d'édicter des règles inzake de toegang tot sommige beroepen, algemene regels uit te
générales ou des exigences de capacités propres à l'exercice de vaardigen of vereisten inzake bekwaamheden die eigen zijn aan de
certaines professions et de protéger certains titres professionnels. uitoefening van bepaalde beroepen en om bepaalde beroepstitels te beschermen.
La compétence en matière de conditions d'accès à la profession ne De bevoegdheid inzake vestigingsvoorwaarden omvat niet de bevoegdheid
comprend pas celle de fixer des conditions d'accès à des fonctions om toelatingsvoorwaarden tot openbare ambten vast te stellen, die
publiques, qui ne sont pas, en effet, des professions au sens de immers geen beroepen zijn in de zin van artikel 6, § 1, VI, laatste
l'article 6, § 1er, VI, dernier alinéa, 6°, de la loi du 8 août 1980. Ceci vaut non seulement pour les personnes faisant partie des services publics au sens organique du terme, mais aussi pour les personnes, quelle que soit la nature de leur relation juridique avec l'administration, qui accomplissent une tâche d'intérêt général et qui fournissent ainsi un service public au sens fonctionnel du terme. B.8.1. En disposant que le Gouvernement wallon agrée, selon les critères qu'il détermine, les personnes physiques ou morales qui peuvent être chargées de l'élaboration ou de la révision des schémas, des plans d'aménagement, des règlements d'urbanisme ou des permis de lotir, l'article 11 attaqué du Code précité ne fixe ni les conditions d'accès ni les conditions d'exercice d'aucune profession. Contrairement à ce que soutient le Conseil des ministres, la disposition attaquée n'impose aucune condition supplémentaire aux géomètres-experts pour l'exercice de leur profession, pas plus qu'elle lid, 6°, van de wet van 8 augustus 1980. Dit geldt niet alleen voor de personen die deel uitmaken van de openbare diensten in de organieke betekenis van de term, maar ook voor de personen die, ongeacht de aard van hun juridische relatie met de administratie, een taak van algemeen belang verrichten en die aldus een openbare dienst verlenen in de functionele betekenis van het woord. B.8.1. Doordat het bestreden artikel 11 van het voormelde Wetboek bepaalt dat de Waalse Regering, op basis van de criteria die ze zelf vaststelt, de natuurlijke of rechtspersonen erkent die belast kunnen worden met de opmaak of de herziening van de ruimtelijke plannen, plannen van aanleg, stedenbouwkundige reglementen of verkavelingsvergunningen, stelt het noch de vestigingsvoorwaarden, noch de voorwaarden tot uitoefening van enig beroep vast. In tegenstelling tot wat de Ministerraad betoogt, legt de bestreden bepaling geen enkele bijkomende voorwaarde op aan de landmeters-experten voor de uitoefening van hun beroep en geeft ze evenmin toegang tot de uitoefening van het beroep van landmeter-expert
n'ouvre l'exercice de la profession de géomètre-expert à des personnes aan personen die niet zouden voldoen aan de door de federale wetgever
qui ne rempliraient pas les conditions d'accès établies par le vastgestelde vestigingsvoorwaarden om dat beroep in die hoedanigheid
législateur fédéral pour exercer cette profession en cette qualité et avec ce titre. en met die titel uit te oefenen.
B.8.2. En adoptant l'article 11 attaqué, la Région wallonne a exercé B.8.2. Met de aanneming van het bestreden artikel 11 heeft het Waalse
la compétence qui est reconnue aux régions par l'article 6, § 1er, 1°, Gewest de bevoegdheid uitgeoefend die aan de gewesten is toegewezen
de la loi spéciale du 8 août 1980 de réformes institutionnelles en bij artikel 6, § 1, 1°, van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot
matière d'urbanisme et d'aménagement du territoire. Le Constituant et hervorming der instellingen inzake stedenbouw en ruimtelijke ordening.
le législateur spécial, dans la mesure où ils n'en disposent pas De Grondwetgever en de bijzondere wetgever hebben, in zoverre zij geen
andere bepalingen terzake hebben uitgevaardigd, aan de gemeenschappen
autrement, ont attribué aux communautés et aux régions toute la en de gewesten de volledige bevoegdheid toegekend om regels uit te
compétence d'édicter les règles propres aux matières qui leur ont été vaardigen die eigen zijn aan de aangelegenheden die aan hen zijn
transférées. overgedragen.
B.8.3. En l'espèce, le décret du 27 novembre 1997 prévoit que B.8.3. Te dezen bepaalt het decreet van 27 november 1997 dat de
l'aménagement du territoire et l'urbanisme sont fixés par des schémas, ruimtelijke ordening en de stedenbouw worden vastgesteld bij
des plans d'aménagement, des règlements d'urbanisme et des permis de ruimtelijke plannen, plannen van aanleg, stedenbouwkundige reglementen
lotir qui ne peuvent être établis que par des personnes agréées par la en verkavelingsvergunningen die enkel kunnen worden vastgesteld door
Région wallonne. Le décret peut, conformément à ce qui a été précisé personen die door het Waalse Gewest zijn erkend. Het decreet kan,
sub B.7, prévoir que la Région wallonne peut recourir, pour overeenkomstig wat nader is bepaald sub B.7, erin voorzien dat het
l'accomplissement de la tâche d'intérêt général qu'elle est chargée Waalse Gewest, voor de vervulling van de taak van algemeen belang
d'assurer, à des personnes qui, selon des critères généraux déterminés waarmee het is belast, een beroep kan doen op personen, die, volgens
par le Gouvernement, sont considérées comme ayant la connaissance et door de Regering vastgestelde algemene criteria, worden geacht de
les qualifications nécessaires à l'établissement de ces actes. kennis en de kwalificaties te bezitten die noodzakelijk zijn voor de
vaststelling van die akten. De vereiste van een erkenning is, te
L'exigence d'un agrément est, en l'espèce, une modalité de l'exercice dezen, een modaliteit van de uitoefening van de bevoegdheid die aan de
de la compétence transférée aux régions par l'article 6, § 1er, 1°, gewesten is overgedragen bij het voormelde artikel 6, § 1, 1°, van de
précité de la loi spéciale du 8 août 1980. bijzondere wet van 8 augustus 1980.
B.9. Il résulte de ce qui précède qu'il n'est pas nécessaire B.9. Uit wat voorafgaat volgt dat het niet noodzakelijk is te
d'examiner si l'article 23 de la Constitution prohibe toute délégation onderzoeken of artikel 23 van de Grondwet elke bevoegdheidsoverdracht
de compétence à un gouvernement en matière des conditions d'exercice aan een regering inzake de voorwaarden voor de uitoefening van een
d'une profession, l'article 11 attaqué du code précité n'ayant pas beroep verbiedt, aangezien het aangevochten artikel 11 van het
pour objet de régler les conditions d'accès à une profession. voormelde Wetboek niet tot doel heeft de vestigingsvoorwaarden te regelen.
B.10. Le premier moyen ne peut être accueilli. B.10. Het eerste middel kan niet worden aangenomen.
Sur le second moyen Ten aanzien van het tweede middel
B.11. Les parties requérantes soutiennent que l'article 11 attaqué du B.11. De verzoekende partijen betogen dat het bestreden artikel 11 van
Code wallon de l'Aménagement du Territoire, de l'Urbanisme et du het Waalse Wetboek van Ruimtelijke Ordening, Stedebouw en Patrimonium
Patrimoine viole les articles 10 et 11 de la Constitution parce qu'il de artikelen 10 en 11 van de Grondwet schendt, omdat het toestaat, in
permettrait, en premier lieu, de traiter de la même manière des de eerste plaats, personen die zich in fundamenteel verschillende
personnes qui se trouvent dans des situations fondamentalement situaties bevinden, namelijk de bij het B.I.L. ingeschreven
différentes, à savoir les géomètres-experts inscrits à l'I.P.G. et landmeters-experten en andere personen aan wie prerogatieven van
d'autres personnes qui pourraient se voir confier des prérogatives de landmeter zouden worden toevertrouwd, gelijk te behandelen en, in de
géomètre, en second lieu, de traiter de manière différente, en les tweede plaats, de in het B.I.L. ingeschreven landmeters-experten
agréant ou non, les géomètres inscrits à l'I.P.G. verschillend te behandelen door ze al dan niet te erkennen.
B.12. Le législateur a raisonnablement pu considérer que l'élaboration B.12. De wetgever vermocht redelijkerwijze te oordelen dat de opmaak
ou la révision des schémas des plans d'aménagement, des règlements of de herziening van de ruimtelijke plannen, plannen van aanleg,
d'urbanisme ou des permis de bâtir visés à l'article 11 impliquaient stedenbouwkundige reglementen of verkavelingsvergunningen, bedoeld in
des qualifications particulières et diverses, et qu'il était dès lors artikel 11, bijzondere en diverse kwalificaties impliceerden en dat
justifié de pouvoir faire également appel au concours d'autres het bijgevolg verantwoord was ook een beroep te kunnen doen op de
personnes que des géomètres-experts. medewerking van andere personen dan landmeters-experten.
Quant à une éventuelle discrimination entre les géomètres inscrits à Ten aanzien van een mogelijke discriminatie tussen de bij het B.I.L.
l'I.P.G., l'article 11 ne porte pas atteinte au droit qu'ils ont tous ingeschreven landmeters, doet artikel 11 geen afbreuk aan het recht
dat zij allen hebben om een erkenning aan te vragen. Bovendien heeft
de solliciter un agrément. Par ailleurs, en exigeant un agrément, le de Waalse wetgever, doordat hij een erkenning vereist, geoordeeld dat
législateur wallon a estimé qu'il devait pouvoir être vérifié si, bien moest kunnen worden nagegaan of, hoewel zij bij het B.I.L. zijn
qu'inscrits à l'I.P.G., les géomètres-experts présentaient, selon des ingeschreven, de landmeters-experten, volgens voorafgaandelijk
critères préalablement établis, les qualifications techniques vastgestelde criteria, de noodzakelijke technische kwalificaties
indispensables. hadden.
B.13. Pour le surplus, la Cour constate que les développements du B.13. Voor het overige stelt het Hof vast dat de uiteenzetting van het
second moyen sont essentiellement dirigés contre l'article 282 de tweede middel hoofdzakelijk gericht is tegen artikel 282 van het
l'arrêté du Gouvernement wallon du 5 mars 1998. C'est au juge administratif ou au pouvoir judiciaire qu'il appartient de vérifier si, en adoptant cette disposition, le Gouvernement wallon n'a pas violé le principe d'égalité et de non-discrimination. B.14. Le second moyen ne peut être accueilli. Par ces motifs, la Cour rejette le recours. Ainsi prononcé en langue française, en langue néerlandaise et en langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 17 juin 1999. Le greffier, L. Potoms. Le président, besluit van de Waalse Regering van 5 maart 1998. Het staat aan de administratieve rechter of aan de rechterlijke macht te onderzoeken of de Waalse Regering, door die bepaling aan te nemen, het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie niet heeft geschonden. B.14. Het tweede middel kan niet worden aangenomen. Om die redenen, het Hof verwerpt het beroep. Aldus uitgesproken in het Frans, het Nederlands en het Duits, overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 17 juni 1999. De griffier, L. Potoms. De voorzitter,
M. Melchior. M. Melchior.
^