Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt De La Cour Constitutionelle du --
← Retour vers "Arrêt n° 8/99 du 28 janvier 1999 Numéro du rôle : 1186 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 11, § 3, de la loi du 16 juin 1960 plaçant sous la garantie de l'Etat belge les organismes gérant la sécurité sociale des em La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et L. De Grève, et des juges H. Boel, L(...)"
Arrêt n° 8/99 du 28 janvier 1999 Numéro du rôle : 1186 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 11, § 3, de la loi du 16 juin 1960 plaçant sous la garantie de l'Etat belge les organismes gérant la sécurité sociale des em La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et L. De Grève, et des juges H. Boel, L(...) Arrest nr. 8/99 van 28 januari 1999 Rolnummer 1186 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 11, § 3, van de wet van 16 juni 1960 « [die] de organismen belast met het beheer van de sociale zekerheid van de werknemers van Belgis Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en L. De Grève, en de rechters H. (...)
COUR D'ARBITRAGE ARBITRAGEHOF
Arrêt n° 8/99 du 28 janvier 1999 Arrest nr. 8/99 van 28 januari 1999
Numéro du rôle : 1186 Rolnummer 1186
En cause : la question préjudicielle relative à l'article 11, § 3, de In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 11, § 3, van de
la loi du 16 juin 1960 plaçant sous la garantie de l'Etat belge les wet van 16 juni 1960 « [die] de organismen belast met het beheer van
organismes gérant la sécurité sociale des employés du Congo belge et de sociale zekerheid van de werknemers van Belgisch-Congo en
du Ruanda-Urundi, et portant garantie par l'Etat belge des prestations Ruanda-Urundi onder de controle en de waarborg van de Belgische Staat
sociales assurées en faveur de ceux-ci, posée par la Cour de plaatst, en [die] waarborg draagt door de Belgische Staat van de
maatschappelijke prestaties ten gunste van deze werknemers verzekerd
cassation. », gesteld door het Hof van Cassatie.
La Cour d'arbitrage, Het Arbitragehof,
composée des présidents M. Melchior et L. De Grève, et des juges H. samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en L. De Grève, en de
Boel, L. François, J. Delruelle, R. Henneuse et M. Bossuyt, assistée rechters H. Boel, L. François, J. Delruelle, R. Henneuse en M.
du référendaire R. Moerenhout, faisant fonction de greffier, présidée Bossuyt, bijgestaan door referendaris R. Moerenhout, waarnemend
par le président M. Melchior, griffier, onder voorzitterschap van voorzitter M. Melchior,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet de la question préjudicielle I. Onderwerp van de prejudiciële vraag
Par arrêt du 17 octobre 1997 en cause de A. Burgin et autres contre Bij arrest van 17 oktober 1997 in zake A. Burgin en anderen tegen de
l'Etat belge, dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour Belgische Staat, waarvan de expeditie ter griffie van het Arbitragehof
d'arbitrage le 31 octobre 1997, la Cour de cassation a posé la is ingekomen op 31 oktober 1997, heeft het Hof van Cassatie de
question préjudicielle suivante : volgende prejudiciële vraag gesteld :
« La loi du 16 juin 1960 plaçant sous la garantie de l'Etat belge les « Schendt de wet van 16 juni 1960 die de organismen belast met het
organismes gérant la sécurité sociale des employés du Congo belge et beheer van de sociale zekerheid van de werknemers van Belgisch-Congo
du Ruanda-Urundi, et portant garantie par l'Etat belge des prestations en Ruanda-Urundi onder de controle en de waarborg van de Belgische
sociales assurées en faveur de ceux-ci, en établissant, par son Staat plaatst, en die waarborg draagt door de Belgische Staat van de
maatschappelijke prestaties ten gunste van deze werknemers verzekerd,
article 11, § 4 [lire : § 3], en ce qui concerne l'indexation des wanneer zij in haar artikel 11, § 4 [lees : § 3], met betrekking tot
rentes et majorations visées à l'article 3, alinéa 1er, litterae a et de indexering van de in artikel 3, eerste lid, litterae a en d, van
dezelfde wet bedoelde renten en verhogingen, een verschillende
d, de la même loi, une différence de traitement entre, d'une part, les behandeling instelt van, enerzijds, de gerechtigden van Belgische
bénéficiaires de nationalité belge ou ressortissants de pays avec nationaliteit of de onderhorigen van landen waarmee een
lesquels aura été conclu un accord de réciprocité et, d'autre part, wederkerigheidsovereenkomst gesloten is en, anderzijds, de vreemde
les bénéficiaires étrangers ressortissants d'autres pays, viole-t-elle gerechtigden die onderhorigen zijn van andere landen, de artikelen 10
les articles 10 et 11 de la Constitution ? » en 11 van de Grondwet ? »
II. Les faits et la procédure antérieure II. De feiten en de rechtspleging in het bodemgeschil
Dix ressortissants suisses se pourvoient en cassation contre un arrêt Tien Zwitserse onderdanen stellen beroep in cassatie in tegen een
de la Cour d'appel de Bruxelles du 9 janvier 1996; cet arrêt avait arrest van het Hof van Beroep te Brussel van 9 januari 1996; dat
confirmé la décision, prise en première instance, rejetant la demande arrest had de in eerste aanleg genomen beslissing bevestigd waarbij de
des précités de voir condamné l'Etat belge à leur verser une pension vordering van de voormelde personen, ertoe strekkende de Belgische
Staat ertoe te veroordelen hun een pensioen uit te betalen dat
équivalente à celle proméritée par des ressortissants belges placés gelijkwaardig is aan het pensioen dat Belgische onderdanen in dezelfde
dans les mêmes conditions. omstandigheden ontvangen, wordt verworpen.
La seconde branche du second moyen invoqué à l'appui du pourvoi Het tweede onderdeel van het tweede middel dat wordt aangevoerd ter
soulève la question de la compatibilité avec les articles 10 et 11 de staving van het cassatieberoep werpt de vraag op of artikel 11, § 4,
la Constitution de l'article 11, § 4, de la loi du 16 juin 1960, en ce van de wet van 16 juni 1960 verenigbaar is met de artikelen 10 en 11
que cette disposition opère une différence de traitement, fondée sur van de Grondwet, in zoverre die bepaling een op de nationaliteit
la nationalité, dans le bénéfice de l'indexation des rentes et gesteund verschil in behandeling maakt bij het voordeel van de
majorations visés à l'article 3, alinéa 1er, litterae a et d, de la indexering van de renten en verhogingen bedoeld in artikel 3, eerste
loi précitée. La Cour de cassation pose en conséquence la question lid, litterae a en d, van de voormelde wet. Het Hof van Cassatie stelt
préjudicielle précitée. bijgevolg de voormelde prejudiciële vraag.
III. La procédure devant la Cour III. De rechtspleging voor het Hof
Par ordonnance du 31 octobre 1997, le président en exercice a désigné Bij beschikking van 31 oktober 1997 heeft de voorzitter in functie de
les juges du siège conformément aux articles 58 et 59 de la loi rechters van de zetel aangewezen overeenkomstig de artikelen 58 en 59
spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage. van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof.
Les juges-rapporteurs ont estimé n'y avoir lieu de faire application De rechters-verslaggevers hebben geoordeeld dat er geen aanleiding was
des articles 71 ou 72 de la loi organique. om artikel 71 of 72 van de organieke wet toe te passen.
La décision de renvoi a été notifiée conformément à l'article 77 de la Van de verwijzingsbeslissing is kennisgegeven overeenkomstig artikel
loi organique, par lettres recommandées à la poste le 23 janvier 1998. 77 van de organieke wet bij op 23 januari 1998 ter post aangetekende brieven.
L'avis prescrit par l'article 74 de la loi organique a été publié au Het bij artikel 74 van de organieke wet voorgeschreven bericht is
Moniteur belge du 11 février 1998. bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 11 februari 1998.
Des mémoires ont été introduits par : Memories zijn ingediend door :
- A. Burgin, demeurant à CH-4414 Fullingsdorf, Mittlerer Rainweg, L. - A. Burgin, wonende te CH-4414 Fullingsdorf, Mittlerer Rainweg, L.
Delabays, demeurant à CH-1212 Grand Lancy, Fraisiers 13, K. Hager, Delabays, wonende te CH-1212 Grand Lancy, Fraisiers 13, K. Hager,
demeurant à CH-3073 Gümligen, Beethovenstrasse 31, P. Hangartner, wonende te CH-3073 Gümligen, Beethovenstrasse 31, P. Hangartner,
demeurant à CH-1066 Epalinger, Pierraz 10, M. Hepp, demeurant à wonende te CH-1066 Epalinger, Pierraz 10, M. Hepp, wonende te CH-3800
CH-3800 Unterseen, Seestrasse 79/F, P. Hürlimann, demeurant à CH-5400 Unterseen, Seestrasse 79/F, P. Hürlimann, wonende te CH-5400 Baden,
Baden, Zürcherstrasse 68/A, H. Lanz, demeurant à CH-4145 Gempen, G. Zürcherstrasse 68/A, H. Lanz, wonende te CH-4145 Gempen, G. Maréchal,
Maréchal, demeurant à CH-1293 Bellevue, Chamâts 3, H. Meier, demeurant wonende te CH-1293 Bellevue, Chamâts 3, H. Meier, wonende te CH-8962
à CH-8962 Bergdietikon, Rosenweg 6, et J. Siedler, demeurant à CH-1508 Bergdietikon, Rosenweg 6, en J. Siedler, wonende te CH-1508 Oleyrer,
Oleyrer, Cabutz 68, faisant élection de domicile rue Capitaine Crespel Cabutz 68, die keuze van woonplaats hebben gedaan te 1050 Brussel,
2/4, 1050 Bruxelles, par lettre recommandée à la poste le 6 mars 1998; Kapitein Crespelstraat 2/4, bij op 6 maart 1998 ter post aangetekende brief;
- le Conseil des ministres, rue de la Loi 16, 1000 Bruxelles, par - de Ministerraad, Wetstraat 16, 1000 Brussel, bij op 9 maart 1998 ter
lettre recommandée à la poste le 9 mars 1998. post aangetekende brief.
Ces mémoires ont été notifiés conformément à l'article 89 de la loi Van die memories is kennisgegeven overeenkomstig artikel 89 van de
organique, par lettres recommandées à la poste le 17 mars 1998. organieke wet bij op 17 maart 1998 ter post aangetekende brieven.
Des mémoires en réponse ont été introduits par : Memories van antwoord zijn ingediend door :
- le Conseil des ministres, par lettre recommandée à la poste le 10 avril 1998; - de Ministerraad, bij op 10 april 1998 ter post aangetekende brief;
- A. Burgin et autres, précités, par lettre recommandée à la poste le - A. Burgin en anderen, voornoemd, bij op 17 april 1998 ter post
17 avril 1998. aangetekende brief.
Par ordonnances du 25 mars 1998 et du 29 septembre 1998, la Cour a Bij beschikkingen van 25 maart 1998 en 29 september 1998 heeft het Hof
de termijn waarbinnen het arrest moet worden gewezen, verlengd tot
prorogé respectivement jusqu'aux 31 octobre 1998 et 30 avril 1999 le respectievelijk 31 oktober 1998 en 30 april 1999.
délai dans lequel l'arrêt doit être rendu.
Par ordonnance du 18 novembre 1998, la Cour a déclaré l'affaire en Bij beschikking van 18 november 1998 heeft het Hof de zaak in
état et fixé l'audience au 9 décembre 1998. gereedheid verklaard en de dag van de terechtzitting bepaald op 9
december 1998.
Cette ordonnance a été notifiée aux parties ainsi qu'à leurs avocats Van die beschikking is kennisgegeven aan de partijen en hun advocaten
par lettres recommandées à la poste le 19 novembre 1998. bij op 19 november 1998 ter post aangetekende brieven.
A l'audience publique du 9 décembre 1998 : Op de openbare terechtzitting van 9 december 1998 :
- ont comparu : - zijn verschenen :
. Me P. Gérard, avocat à la Cour de cassation, Me M. Spandre, Me P. . Mr. P. Gérard, advocaat bij het Hof van Cassatie, Mr. M. Spandre,
Claeys et Me E. Maron loco Me M. Uyttendaele, avocats au barreau de Mr. P. Claeys en Mr. E. Maron loco Mr. M. Uyttendaele, advocaten balie
Bruxelles, pour A. Burgin et autres; te Brussel, voor A. Burgin en anderen;
. Me J. Kirkpatrick, avocat à la Cour de cassation, pour le Conseil . Mr. J. Kirkpatrick, advocaat bij het Hof van Cassatie, voor de
des ministres; Ministerraad;
- les juges-rapporteurs R. Henneuse et M. Bossuyt ont fait rapport; - hebben de rechters-verslaggevers R. Henneuse en M. Bossuyt verslag uitgebracht;
- les avocats précités ont été entendus; - zijn de voornoemde advocaten gehoord;
- l'affaire a été mise en délibéré. - is de zaak in beraad genomen.
La procédure s'est déroulée conformément aux articles 62 et suivants De rechtspleging is gevoerd overeenkomstig de artikelen 62 en volgende
de la loi organique, relatifs à l'emploi des langues devant la Cour. van de organieke wet, die betrekking hebben op het gebruik van de talen voor het Hof.
IV. En droit IV. In rechte
- A - - A -
Position des parties Standpunt van de partijen
A.1.1. A titre principal, le Conseil des ministres conteste que les A.1.1. In hoofdorde betwist de Ministerraad dat de eisers voldoen aan
demandeurs satisfassent aux conditions prévues par l'article 191 de la de voorwaarden bedoeld in artikel 191 van de Grondwet, en de
Constitution, et à la jurisprudence de la Cour y relative, pour se desbetreffende rechtspraak van het Hof, om zich te beroepen op de
prévaloir des principes d'égalité et de non-discrimination; fait beginselen van gelijkheid en niet-discriminatie; de eis in België te
défaut l'exigence de séjourner en Belgique, dès lors que tous les verblijven ontbreekt, aangezien alle eisers in cassatie in Zwitserland
demandeurs en cassation sont domiciliés en Suisse. Il s'ensuit qu'il y wonen. Daaruit volgt dat aan het Hof van Cassatie dient te worden
a lieu de répondre à la Cour de cassation que les demandeurs ne se geantwoord dat de eisers zich niet in de vereiste omstandigheden
trouvent pas dans les conditions requises pour invoquer les articles 10 et 11 de la Constitution. bevinden om de artikelen 10 en 11 van de Grondwet aan te voeren.
A.1.2. Pour les demandeurs en cassation, exiger que les intervenants A.1.2. Voor de eisers in cassatie leidt de eis dat de tussenkomende
puissent se prévaloir des articles 10 et 11 de la Constitution aboutit partijen zich kunnen beroepen op de artikelen 10 en 11 van de Grondwet
à ajouter une troisième condition à celles imposées par l'article 87, ertoe dat een derde voorwaarde wordt toegevoegd aan die welke worden
§ 1er, de la loi spéciale. En outre, l'arrêt n° 25/90 du 5 juillet opgelegd bij artikel 87, § 1, van de bijzondere wet. Bovendien heeft
1990 a déclaré recevable le recours de sociétés de droit étranger het arrest nr. 25/90 van 5 juli 1990 het beroep van vennootschappen
naar vreemd recht die geen zetel in België hadden ontvankelijk
n'ayant pas de siège en Belgique; la disposition en cause n'opère pas verklaard; de in het geding zijnde bepaling maakt geen onderscheid
une distinction entre Belges et étrangers mais bien entre étrangers, tussen Belgen en vreemdelingen maar wel onder vreemdelingen, zodat de
de telle sorte que l'exception prévue par l'article 191 de la in artikel 191 van de Grondwet bedoelde uitzondering niet relevant is,
Constitution est irrelevante, les intervenants pouvant dès lors se aangezien de tussenkomende partijen zich aldus op dezelfde rechten
prévaloir des mêmes droits que les Belges, y compris les articles 10 kunnen beroepen als de Belgen, met inbegrip van de artikelen 10 en 11
et 11 de la Constitution. Enfin, il est relevé, à titre subsidiaire, van de Grondwet. Ten slotte wordt in ondergeschikte orde opgemerkt dat
que les intervenants présentent un lien de rattachement manifeste avec de tussenkomende partijen een duidelijke verbondenheid met België
la Belgique, que ce soit par les cotisations payées, par le fait que hebben, hetzij via de betaalde bijdragen, hetzij via het feit dat het
les avoirs des caisses coloniales ont été investis sur le territoire vermogen van de koloniale kassen op het Belgisch grondgebied is
belge, par le recours aux juridictions judiciaires qui s'impose aux geïnvesteerd, via het beroep op de gewone gerechten waartoe de
intervenants et par l'élection de domicile au cabinet d'un avocat tussenkomende partijen genoopt zijn of via de keuze van woonplaats op
établi en Belgique. het kantoor van een in België gevestigd advocaat.
Quant au fond Ten gronde
Position des demandeurs en cassation Standpunt van de eisers in cassatie
A.2.1. Ceux-ci décrivent tout d'abord le régime de pension, A.2.1. Zij beschrijven in de eerste plaats het pensioenstelsel,
respectivement avant et après la loi du 16 juin 1960. respectievelijk vóór en na de wet van 16 juni 1960.
A.2.2. Le régime originaire (en particulier le décret colonial du 10 A.2.2. Het oorspronkelijk stelsel (in het bijzonder het koloniaal
octobre 1945 et les arrêtés pris en exécution de son article 60), decreet van 10 oktober 1945 en de besluiten genomen ter uitvoering van
relevant du droit congolais, consacre un système mixte basé en ordre artikel 60 ervan), dat tot het Congolese recht behoorde, verankert een
principal sur la capitalisation; les rentes et allocations de retraite gemengd systeem dat in hoofdorde op de kapitalisatie is gebaseerd; de
et de survie pouvaient par ailleurs être majorées par le Roi en vertu ouderdomsrenten en de ouderdomstoelagen alsmede de overlevingsrenten
en de overlevingstoelagen konden overigens door de Koning krachtens
de l'article 60 précité. het voormelde artikel 60 worden verhoogd.
Bénéficiant d'un financement quasi exclusivement privé, ce régime Dat stelsel, dat een bijna uitsluitend private financiering genoot,
était mis en oeuvre par trois organismes : la Caisse coloniale des werd in werking gesteld door drie instellingen : de koloniale
pensions et allocations familiales, le Fonds colonial d'allocations Pensioens- en Gezinstoelagenkas, het koloniaal Toelagenfonds voor
pour employés et le Fonds spécial d'allocations. Les demandeurs ont Werknemers en het Bijzonder Toelagenfonds. De eisers hebben op
cotisé à ces trois organismes de la même manière et selon les mêmes dezelfde wijze en volgens dezelfde criteria als de Belgische
critères que les affiliés belges et les rentes de vieillesse servies aangeslotenen bijdragen betaald aan die drie instellingen en de in dat
dans ce régime n'opéraient aucune distinction entre affiliés. stelsel uitgekeerde ouderdomsrenten maakten geen enkel onderscheid
A.2.3. La loi du 16 juin 1960 érige en établissements publics de droit onder de aangeslotenen. A.2.3. De wet van 16 juni 1960 beschouwt de drie voornoemde
instellingen als openbare instellingen naar Belgisch recht en plaatst
belge et met sous le contrôle et la garantie de l'Etat belge les trois ze onder de controle en de waarborg van de Belgische Staat, waarbij
organismes précités, le régime originaire prédécrit devenant un het hiervoor beschreven oorspronkelijke stelsel een systeem van
système de sécurité sociale belge; par ailleurs, l'Etat belge Belgische sociale zekerheid wordt; bovendien eigent de Belgische Staat
s'approprie les avoirs des caisses coloniales, y compris leurs zich het vermogen van de koloniale kassen toe, met inbegrip van de
placements. Par application des articles 3 et 11 de la loi, les beleggingen ervan. Met toepassing van de artikelen 3 en 11 van de wet,
demandeurs, de nationalité suisse, « ne touchent qu'une rente de ontvangen de eisers, die de Zwitserse nationaliteit bezitten, « enkel
vieillesse qui ne représente actuellement que 10 p.c. environ du een ouderdomsrente die thans slechts ongeveer 10 pct. vertegenwoordigt
montant que touche un Belge ou un étranger assimilé qui a cotisé de la van het bedrag dat een Belg of een gelijkgestelde vreemdeling ontvangt
même façon qu'eux ». die op dezelfde wijze bijdragen heeft betaald als zij ».
S'agissant de ces étrangers assimilés aux Belges, le mémoire invoque Wat betreft die met de Belgen gelijkgestelde vreemdelingen, wordt in
la convention de réciprocité entre l'Etat belge et la Suisse du 17 de memorie het wederkerigheidsakkoord van 17 juni 1952 tussen de
Belgische Staat en Zwitserland aangevoerd, en met name artikel 18(2)
juin 1952, et notamment son article 18(2), prévoyant le maintien des ervan, dat voorziet in het behoud van de verkregen rechten, ondanks de
droits acquis, nonobstant l'abrogation opérée par la convention du 25 bij het verdrag van 25 september 1975 uitgevoerde opheffing. Bovendien
septembre 1975. Par ailleurs, est critiquée l'interprétation de l'Etat wordt de interpretatie van de Belgische Staat bekritiseerd volgens
belge selon laquelle ces deux conventions ne seraient pas applicables welke die beide overeenkomsten niet van toepassing zouden zijn in het
dans le cadre de l'article 11, § 4, de la loi du 16 juin 1960, avec kader van artikel 11, § 4, van de wet van 16 juni 1960, met als gevolg
comme conséquence que les auteurs du mémoire perçoivent des rentes dat de auteurs van de memorie renten innen die aan het maximumbedrag
plafonnées au montant de 1960, à l'inverse des Belges qui perçoivent, van 1960 zijn gebonden, in tegenstelling tot de Belgen die,
eux, une rente indexée. hunnerzijds, een geïndexeerde rente innen.
A.3.1. La seconde partie du mémoire examine l'article 11, § 4, en A.3.1. Het tweede deel van de memorie onderzoekt het in het geding
cause au regard des différents critères de compatibilité avec les zijnde artikel 11, § 4, ten aanzien van de verschillende criteria van
articles 10 et 11 de la Constitution. verenigbaarheid met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet.
A.3.2. Les catégories que cette disposition distingue sont A.3.2. De categorieën welke in die bepaling worden onderscheiden zijn
comparables. En effet, avant que la loi n'opère la discrimination vergelijkbaar. Vooraleer de wet de betwiste discriminatie maakte,
contestée, les intervenants ainsi que les Belges et étrangers y bevonden de tussenkomende partijen alsmede de Belgen en de ermee
assimilés se trouvaient sur le même territoire, le Congo, et gelijkgestelde vreemdelingen zich immers op hetzelfde grondgebied,
participaient sans distinction au même système obligatoire de sécurité Congo, en namen zij zonder onderscheid deel aan het verplichte systeem
sociale. Sur le plan de la comparabilité, le seul critère de référence van sociale zekerheid. Op het vlak van de vergelijkbaarheid, is het
est le régime colonial de sécurité sociale, et non le nouveau système, enige referentiecriterium het koloniale socialezekerheidsstelsel en
précisément contesté. niet het nieuwe systeem, dat precies wordt betwist.
Le critère utilisé - celui de la nationalité - était inexistant dans Het aangewende criterium - dat van de nationaliteit - bestond niet in
le régime originaire. Quant à l'objectif poursuivi par la loi du 16 het oorspronkelijke stelsel. Wat betreft de door de wet van 16 juni
juin 1960, elle visait à « garantir les droits acquis par les salariés 1960 nagestreefde doelstelling, zij strekte ertoe « de door de
du secteur privé au Congo en raison des paiements imposés par la loontrekkenden in dienst van de privé-sector in Congo verkregen
rechten te vrijwaren ingevolge de betalingen opgelegd door de sociale
sécurité sociale », objectif au regard duquel l'article 11, § 4, est zekerheid », een doelstelling ten aanzien waarvan artikel 11, § 4,
estimé incohérent. incoherent wordt geacht.
A.3.3. L'introduction a posteriori du critère de réciprocité basé sur A.3.3. De invoering a posteriori van het op de nationaliteit
la nationalité romprait avec l'équité fondant le système originaire et gebaseerde criterium van wederkerigheid zou met de billijkheid breken
introduirait une discrimination dans la redistribution des richesses waarop het oorspronkelijke systeem is gesteund en zou in de
alors que, précisément, dans un système fondé sur la capitalisation, herverdeling van de rijkdommen een discriminatie invoeren terwijl, in
les richesses sont distribuées au prorata des contributions de chacun. een systeem dat op kapitalisatie is gebaseerd, de rijkdommen precies
En toute hypothèse, le critère de réciprocité apparaîtrait naar rato van de bijdrage van eenieder worden verdeeld. In elk geval
zou het criterium van wederkerigheid onevenredig blijken, zowel wegens
disproportionné en raison tant de la gravité de ses effets que de la de ernst van de gevolgen ervan als wegens de erdoor teweeggebrachte
violation des articles 14 de la Convention européenne des droits de schending van artikel 14 van het Europees Verdrag voor de Rechten van
l'homme et 1er du Premier Protocole additionnel qu'il consacre. de Mens en van artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol.
La Cour européenne des droits de l'homme, selon le mémoire, interprète Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens interpreteert, volgens de
l'article 1er précité comme garantissant le droit de propriété au sens memorie, het voormelde artikel 1 als zijnde de garantie voor het
eigendomsrecht in ruime zin en neemt een uitgebreide opvatting van het
large et adopte une conception extensive de la notion de bien, y begrip eigendom aan, doordat het de vorderingsrechten in erin opneemt.
incluant les droits de créance. Il est relevé en particulier que la Er wordt in het bijzonder opgemerkt dat de vermindering van ongeveer
réduction de près de 90 p.c. à laquelle aboutit la disposition en 90 pct. waartoe de in het geding zijnde bepaling leidt « de essentie
cause affecte « la substance même du droit de rester bénéficiaire du zelf raakt van het recht om het systeem van ouderdomsverzekering te
système d'assurance vieillesse », au sens où la Commission européenne blijven genieten », in de zin waarin de Europese Commissie dat begrip
a utilisé cette notion dans l'affaire Mûller c/ Autriche, de telle heeft gebruikt in de zaak Müller t/ Oostenrijk, zodat zij strijdig is
sorte qu'elle est contraire à l'article 1er précité. De même, le met het voormelde artikel 1. Op dezelfde wijze wordt in de memorie de
mémoire allègue la violation de l'article 14 de la Convention schending aangevoerd van artikel 14 van het Europees Verdrag voor de
européenne des droits de l'homme combiné avec l'article 1er précité, Rechten van de Mens, in samenhang gelezen met het voormelde artikel 1,
en invoquant à l'appui de cette conclusion l'arrêt de la Cour waarbij ter staving van die conclusie het arrest van het Europees Hof
européenne du 16 septembre 1996, prononcé dans l'affaire Gaygusuz c/ van 16 september 1996 wordt aangevoerd, uitgesproken in de zaak
Autriche, dont les faits seraient entièrement comparables à ceux en Gaygusuz t/ Oostenrijk, waarvan de feiten volledig vergelijkbaar
cause en l'espèce. zouden zijn met die welke te dezen in het geding zijn.
A.4. Dans leur mémoire en réponse, les demandeurs en cassation A.4. In hun memorie van antwoord vullen de eisers in cassatie hun
complètent leurs critiques de la loi du 16 juin 1960. Celle-ci, pour kritiek op de wet van 16 juni 1960 aan. Teneinde te voldoen aan het
satisfaire au principe de pertinence, aurait dû non seulement mettre à beginsel van relevantie, had die wet niet alleen het aandeel van de
la disposition des intervenants la part de cotisations versées à la aan de Pensioenkas gestorte bijdragen ter beschikking moeten stellen
Caisse des pensions, mais aussi les plus-values obtenues grâce à leurs van de tussenkomende partijen maar ook de dankzij hun investeringen in
investissements en Belgique de même que la part des cotisations België verkregen meerwaarden alsmede het aandeel van de aan het
versées au Fonds d'allocation qui devait servir à corriger les effets Toelagenfonds gestorte bijdragen dat moest dienen om de gevolgen van
de l'érosion monétaire, c'est-à-dire à indexer les rentes. Par de munterosie bij te sturen, dit wil zeggen de renten te indexeren. De
ailleurs, ce serait à tort que le Conseil des ministres invoque le Ministerraad zou overigens ten onrechte het beginsel van opvolging van
principe de la succession d'Etat et la responsabilité des nouveaux Staat en de aansprakelijkheid van de nieuwe onafhankelijke Staten
Etats indépendants, dès lors que, par la saisie opérée par l'Etat aanvoeren, aangezien hij, door het door de Belgische Staat uitgevoerde
belge des avoirs des organismes coloniaux, il est devenu directement beslag op het vermogen van de koloniale instellingen, rechtstreeks
responsable des personnes ayant cotisé auprès desdits organismes. aansprakelijk is geworden voor de personen die aan de genoemde
Enfin, le rapport de 42,1 p.c. entre les avoirs et les engagements des instellingen bijdragen hebben betaald. Ten slotte wordt ook de
organismes est également contesté, tant en ce qui concerne son mode de verhouding van 42,1 pct. tussen de tegoeden en de verbintenissen van
de instellingen betwist, zowel wat de berekeningswijze als wat het
calcul que son montant. bedrag ervan betreft.
A.5. A titre subsidiaire, à supposer que la Cour estime compatible A.5. In ondergeschikte orde, in de veronderstelling dat het Hof het in
het geding zijnde artikel 11, § 4, aangewende criterium van
avec les articles 10 et 11 de la Constitution le critère de wederkerigheid verenigbaar acht met de artikelen 10 en 11 van de
réciprocité utilisé par l'article 11, § 4, en cause, il lui incombe de Grondwet, staat het aan het Hof te onderzoeken of de interpretatie die
vérifier si l'interprétation que donne l'Etat à cette disposition - un accord postérieur et spécifique - ne viole pas les dispositions constitutionnelles précitées, dès lors que cette interprétation aggrave encore les effets dudit critère. Il est relevé en particulier que l'exigence d'un accord spécifique et postérieur aboutit à priver de façon certaine de l'assimilation les ressortissants de pays n'ayant pas eux-mêmes de colonie, tel la Suisse, de tels pays n'ayant pas en effet, par hypothèse, l'occasion d'offrir aux ressortissants belges les mêmes avantages qu'à leurs ressortissants. L'interprétation rigoureuse faite par l'Etat belge est encore plus critiquable, dès qu'est opérée la comparaison avec la situation faite aux ressortissants communautaires, après que la Cour de justice ait condamné la Belgique pour le traitement différent que la loi du 16 juin 1960 réserve aux Belges et ressortissants communautaires. Le mémoire prie dès lors la Cour « d'indiquer l'interprétation de la disposition litigieuse qui lui permet d'échapper au constat de Staat aan die bepaling geeft - een later en specifiek akkoord - de voormelde grondwetsbepalingen niet schendt, aangezien die interpretatie de gevolgen van het genoemde criterium nog verergert. Er wordt in het bijzonder opgemerkt dat de vereiste van een specifiek en later akkoord ertoe leidt dat de onderdanen van landen die zelf geen kolonie hebben, zoals Zwitserland, op onbetwistbare wijze de gelijkstelling worden ontzegd, aangezien dergelijke landen immers, per definitie, niet de gelegenheid hebben aan de Belgische onderdanen dezelfde voordelen te bieden als aan hun eigen onderdanen. De door de Belgische Staat gegeven strikte interpretatie is nog meer voor kritiek vatbaar, wanneer de vergelijking wordt gemaakt met de situatie voor de onderdanen van de Europese Gemeenschap, nadat het Hof van Justitie België heeft veroordeeld voor het verschil in behandeling dat de wet van 16 juni 1960 maakt tussen de Belgen en de E.G.-onderdanen. In de memorie wordt het Hof bijgevolg verzocht « de interpretatie aan te geven van de betwiste bepaling die het mogelijk maakt te ontsnappen
d'inconstitutionnalité ». aan de vaststelling van ongrondwettigheid ».
Position du Conseil des ministres Standpunt van de Ministerraad
A.6. Dans une première partie de son mémoire, le Conseil des ministres A.6. In een eerste onderdeel van zijn memorie brengt de Ministerraad
rappelle le régime de sécurité sociale en vigueur au Congo avant het socialezekerheidsstelsel in herinnering dat in Congo vóór de
l'indépendance, et souligne en particulier que les décrets en vigueur onafhankelijkheid van kracht was, en onderstreept hij in het bijzonder
ne prévoyaient aucune indexation du montant des prestations sociales. dat de geldende decreten in geen enkele indexering van het bedrag van
de maatschappelijke prestaties voorzagen.
En ce qui concerne la loi du 16 juin 1960, dont la portée et certains Wat betreft de wet van 16 juni 1960, waarvan de draagwijdte en
travaux préparatoires sont exposés, il est souligné qu'elle poursuivait deux objectifs distincts : d'une part, garantir les droits acquis par les bénéficiaires en raison de versements de cotisations avant l'indépendance, garantie accordée à tous les bénéficiaires, belges ou étrangers; d'autre part, accorder à certains bénéficiaires des prestations supplémentaires, et notamment l'indexation des rentes, pour lesquelles les réserves disponibles des organismes coloniaux étaient insuffisantes. A.7.1. Le Conseil des ministres, à titre subsidiaire, estime bepaalde parlementaire voorbereiding worden uiteengezet, wordt onderstreept dat zij twee verschillende doelstellingen nastreefde : enerzijds, het vrijwaren van de door de rechthebbenden verkregen rechten ingevolge stortingen van bijdragen vóór de onafhankelijkheid, een waarborg die aan alle rechthebbenden, zowel Belgen als vreemdelingen, was toegekend; anderzijds, het toekennen van bijkomende prestaties aan sommige rechthebbenden, en met name de indexering van de renten, waarvoor de beschikbare reserves van de koloniale instellingen niet toereikend waren. A.7.1. De Ministerraad acht, in ondergeschikte orde, het in het geding zijnde artikel 11, § 4, alsmede het nationaliteitscriterium dat in die
compatible avec les articles 10 et 11 de la Constitution l'article 11, bepaling wordt aangewend, verenigbaar met de artikelen 10 en 11 van de
§ 4, en cause, de même que le critère de nationalité que cette
disposition utilise. Grondwet.
A.7.2. Il est tout d'abord soutenu que les deux catégories de A.7.2. In de eerste plaats wordt betoogd dat de beide categorieën van
personnes visées par l'article 11, § 4, ne sont pas comparables, dès personen bedoeld in artikel 11, § 4, niet vergelijkbaar zijn,
lors que « tous les demandeurs sont domiciliés dans la Confédération
helvétique » et n'ont pas séjourné en Belgique durant la période aangezien, « alle eisers in de Zwitserse Bondsstaat » wonen en niet in
d'accomplissement des prestations prises en considération par la loi België hebben verbleven tijdens de periode van verrichting van de
du 16 juin 1960 pour le calcul des prestations de sécurité sociale; prestaties die in aanmerking zijn genomen door de wet van 16 juni 1960
sur le plan de la comparabilité, est jugé irrelevant l'argument tiré voor de berekening van de prestaties van de sociale zekerheid; op het
du fait que les deux catégories de personnes ont cotisé dans la même vlak van de vergelijkbaarheid wordt het argument dat is afgeleid uit
mesure au même système de sécurité sociale. het feit dat de twee categorieën van personen in dezelfde mate tot
A.7.3. Tant le critère de la nationalité que celui, s'agissant des hetzelfde socialezekerheidssysteem hebben bijgedragen niet relevant geacht.
bénéficiaires étrangers, tiré de l'existence ou non d'un accord de A.7.3. Zowel het criterium van de nationaliteit als, wat betreft de
réciprocité constituent des critères objectifs, ce que ne contestent buitenlandse rechthebbenden, het criterium dat is afgeleid uit het al
dan niet bestaan van een wederkerigheidsakkoord, vormen objectieve
pas les demandeurs en cassation. criteria, wat de eisers in cassatie niet betwisten.
A.7.4.1. S'agissant de la pertinence de la mesure au regard des A.7.4.1. Wat betreft de relevantie van de maatregel ten aanzien van de
objectifs poursuivis par la loi du 16 juin 1960 (cf. A.6), il est door de wet van 16 juni 1960 nagestreefde doelstellingen (cf. A.6),
relevé que, en raison du principe de la succession d'Etats, le service wordt opgemerkt, dat wegens het beginsel van opvolging van Staten, de
des prestations de sécurité sociale correspondant aux années de dienst van de prestaties van sociale zekerheid overeenstemmende met de
services antérieures au 1er janvier 1960 incombait non à la Belgique jaren dienst van vóór 1 januari 1960 niet aan België maar aan de
mais aux nouveaux Etats indépendants. Le non-respect des droits acquis par les nouveaux Etats souverains s'analyse comme une forme de nationalisation; à celle-ci peut répondre la protection diplomatique d'un Etat, voire sa substitution aux obligations de l'Etat défaillant, ces mesures ne valant qu'au seul bénéfice de ses ressortissants. C'est dans cette logique que s'inscrit la loi du 16 juin 1960, pour tout ce qui concerne les prestations excédant les réserves des organismes coloniaux rapatriées par la Belgique, et il est dès lors fondé que la garantie qu'elle prévoit ne bénéficie, sous la réserve précitée, qu'aux Belges. nieuwe onafhankelijke Staten toekwam. De niet-inachtneming door de nieuwe soevereine Staten van de verkregen rechten wordt gezien als een vorm van nationalisering; daaraan kan de diplomatieke bescherming van een Staat beantwoorden, en zelfs diens substitutie in de verplichtingen van de Staat die in gebreke blijft, waarbij die maatregelen enkel ten voordele van zijn eigen onderdanen gelden. De wet van 16 juni 1960 past in die logica voor al hetgeen de prestaties betreft die de door België gerepatrieerde reserves van de koloniale instellingen overschrijden, en het is bijgevolg gegrond dat de waarborg waarin zij voorziet, onder het voormelde voorbehoud, enkel de Belgen ten goede komt.
Cette justification s'impose a fortiori en ce qui concerne Die verantwoording geldt a fortiori wat betreft de in het in het
l'indexation prévue par l'article 11, § 4, en cause, dès lors que geding zijnde artikel 11, § 4, bedoelde indexering, aangezien daarin
celle-ci n'était pas prévue par les décrets coloniaux et qu'en niet was voorzien in de koloniale decreten en bijgevolg de
conséquence les bénéficiaires n'avaient aucun droit acquis sur cet rechthebbenden geen enkel verkregen recht op dat voordeel hadden vóór
avantage avant l'indépendance. de onafhankelijkheid.
A.7.4.2. Quant à la différence de traitement opérée entre étrangers, A.7.4.2. Het onder vreemdelingen gemaakte verschil in behandeling,
selon que leurs Etats ont conclu ou non un accord de réciprocité avec naargelang hun Staten al dan niet een wederkerigheidsakkoord met
la Belgique, elle est également justifiée; il est en effet justifié au België hebben afgesloten, is eveneens verantwoord; ten aanzien van de
regard de l'objectif de protection des intérêts des Belges d'étendre doelstelling die erin bestaat de belangen van de Belgen te beschermen,
les avantages aux ressortissants de pays qui, dans leur législation, is het immers verantwoord de voordelen uit te breiden tot de
onderdanen van landen die, in hun wetgeving, hetzelfde doen ten
font de même au bénéfice des ressortissants belges. voordele van de Belgische onderdanen.
A.7.5. Sur le plan de la proportionnalité, les étrangers A.7.5. Op het vlak van de evenredigheid wordt aan de vreemdelingen die
ressortissants de pays non liés par un accord de réciprocité ne sont onderdanen zijn van landen die niet door een wederkerigheidsakkoord
nullement privés de tout droit à des prestations de sécurité sociale. zijn gebonden, geenszins ieder recht op prestaties van sociale
Ils bénéficient en effet du paiement intégral des rentes de retraite zekerheid ontzegd. Zij genieten immers de integrale betaling van de
et de survie (article 3, littera a, de la loi), du paiement des ouderdomsrenten en de overlevingsrenten (artikel 3, littera a, van de
allocations et majorations de rentes proportionnellement aux réserves wet), de betaling van de rentetoelagen en -verhogingen in verhouding
tot de door België teruggevorderde reserves van de instellingen
des organismes récupérées par la Belgique (article 3, litterae b à e) (artikel 3, litterae b tot e) en bijgevolg wordt hun slechts het
et ne se voient dès lors refuser que le seul bénéfice de l'indexation, enkele genot van de indexering geweigerd, hetwelk niet het voorwerp
lequel ne faisait l'objet d'aucun droit acquis sur la base de la uitmaakte van enig verkregen recht op basis van de koloniale
législation coloniale. wetgeving.
A.8.1. Le Conseil des ministres conteste l'existence d'une discrimination au regard de l'article 1er du Premier Protocole additionnel, prévoyant le droit au respect des biens. En toute hypothèse, la Cour n'est pas compétente pour opérer un contrôle direct de la disposition en cause au regard de cette disposition internationale. A.8.2. Tout d'abord, et nonobstant le fait qu'une créance puisse constituer un bien au sens de l'article 1er du Premier Protocole additionnel, l'indexation des rentes et majorations ne constitue pas un tel bien. Elle s'analyse en effet comme une créance de sécurité sociale, étrangère dès lors, au regard de la jurisprudence de la Cour européenne, à la mesure d'assistance que celle-ci a qualifiée de bien dans son arrêt Gaygusuz précité. La Commission européenne des droits de l'homme, pour sa part, considère, d'une part, qu'une créance de pension de vieillesse ne peut être considérée comme un bien que si elle a été constituée dans un système de capitalisation et que, d'autre part, l'article 1er n'est violé qu'en cas de privation complète de cette créance de pension. Il s'ensuit que, comme l'a d'ailleurs décidé la Cour d'appel - sans être contestée sur ce point par les demandeurs en cassation -, l'indexation prévue par l'article 11, § 4, en cause ne constituerait A.8.1. De Ministerraad betwist het bestaan van een discriminatie ten aanzien van artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol, dat voorziet in het recht op het ongestoord genot van de eigendom. In elk geval is het Hof niet bevoegd om een rechtstreekse toetsing uit te voeren van de in het geding zijnde bepaling ten aanzien van die internationale bepaling. A.8.2. In de eerste plaats, en ondanks het feit dat een schuldvordering een eigendom kan vormen in de zin van artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol, vormt de indexering van de renten en verhogingen niet een dergelijke eigendom. Zij wordt immers beschouwd als een schuldvordering van sociale zekerheid, die bijgevolg, ten aanzien van de rechtspraak van het Europees Hof, vreemd is aan de maatregel van bijstand die dat Hof heeft gekwalificeerd als zijnde eigendom in zijn voormeld arrest Gaygusuz. De Europese Commissie voor de Rechten van de Mens oordeelt harerzijds dat, enerzijds, een vordering van ouderdomspensioen enkel als een eigendom kan worden beschouwd indien het is aangelegd in een kapitalisatiesysteem en dat, anderzijds, artikel 1 slechts wordt geschonden in geval van volledige ontzegging van die pensioenvordering. Daaruit volgt dat, zoals het Hof van Beroep overigens heeft beslist - zonder dat het hieromtrent door de eisers in cassatie is tegengesproken - de in het in het geding zijnde artikel 11, § 4,
pas un bien au sens de l'article 1er du Premier Protocole additionnel, bedoelde indexering niet een eigendom zou vormen in de zin van artikel
1 van het Eerste Aanvullend Protocol, bij ontstentenis van een verband
à défaut de lien avec les cotisations payées par les bénéficiaires. met de door de begunstigden betaalde bijdragen.
A.8.3. A supposer même que la Cour considère que cette indexation A.8.3. Zelfs in de veronderstelling dat het Hof oordeelt dat die
constitue un bien au sens de l'article 1er précité, l'article 11, § 4, indexering een eigendom vormt in de zin van het voormelde artikel 1,
n'opérerait pas de discrimination dans la jouissance de ce bien, dès zou artikel 11, § 4, geen discriminatie teweegbrengen in het genot van
lors que la non-application de cet avantage concerne des personnes qui die eigendom, aangezien de niet-toepassing van dat voordeel personen
n'ont jamais ni travaillé ni séjourné en Belgique. betreft die nooit in België gewerkt noch er verbleven hebben.
A.9. En ce qui concerne la demande subsidiaire formulée par les A.9. Wat betreft de door de eisers in cassatie in ondergeschikte orde
demandeurs en cassation (cf. A.5), le Conseil des ministres y répond in geformuleerde vordering (cf. A.5), antwoordt de Ministerraad in
comme suit dans son mémoire en réponse. zijn memorie van antwoord daarop als volgt.
D'une part, l'interprétation des conventions bilatérales de 1952 et de Enerzijds, is de interpretatie van de bilaterale overeenkomsten van
1975 qui est avancée par les demandeurs précités a été rejetée 1952 en 1975 die door de voornoemde eisers wordt aangevoerd
successivement par le Tribunal de première instance et par la Cour achtereenvolgens verworpen door de Rechtbank van eerste aanleg en het
d'appel de Bruxelles, laquelle n'est pas critiquée sur ce point par le Hof van Beroep te Brussel, hetwelk hieromtrent niet wordt bekritiseerd
pourvoi en cassation; la décision de la Cour d'appel est dès lors in het cassatieberoep; de beslissing van het Hof van Beroep is
devenue définitive sur ce point. bijgevolg definitief hieromtrent.
D'autre part, la Cour est incompétente pour se prononcer sur Anderzijds, is het Hof niet bevoegd om zich uit te spreken over de
l'interprétation ainsi avancée, cette question relevant de la aldus aangevoerde interpretatie, aangezien die kwestie onder de
compétence du juge a quo. bevoegdheid van de verwijzende rechter valt.
Il est relevé en outre que la Cour n'est pas compétente pour apprécier Bovendien wordt opgemerkt dat het Hof niet bevoegd is om te oordelen
la conformité à la Constitution de dispositions de droit of bepalingen van internationaal recht, zoals de hiervoor vermelde
international, telles que les conventions bilatérales précitées, la bilaterale overeenkomsten, in overeenstemming zijn met de Grondwet,
Cour ne pouvant contrôler, en vertu de l'article 142, alinéa 2, 3°, de aangezien het Hof, krachtens artikel 142, tweede lid, 3°, van de
la Constitution, que les lois, décrets et ordonnances. Grondwet, enkel de wetten, decreten en ordonnanties kan toetsen.
- B - - B -
La disposition en cause et ses rétroactes De in het geding zijnde bepaling en de wordingsgeschiedenis ervan
B.1.1. Avant l'accession à l'indépendance du Congo belge et du B.1.1. Vooraleer Belgisch-Congo en Ruanda-Urundi de onafhankelijkheid
Ruanda-Urundi, les employés qui y étaient occupés étaient assurés
contre la vieillesse et le décès prématuré par le biais de trois bereikten, waren de aldaar tewerkgestelde werknemers verzekerd tegen
organismes : la Caisse coloniale des pensions et allocations ouderdom en vroegtijdige dood via drie instellingen : de koloniale
familiales pour employés, le Fonds colonial d'allocations pour Pensioens- en Gezinstoelagenkas voor Werknemers, het koloniaal
employés et le Fonds spécial d'allocations; ces Caisse et Fonds Toelagenfonds voor Werknemers en het Bijzonder Toelagenfonds; die Kas
étaient chargés du paiement des rentes, allocations et majorations en Fondsen waren belast met de betaling van de renten, toelagen en
prévues par la législation en la matière, en particulier par le décret verhogingen bedoeld in de desbetreffende wetgeving, in het bijzonder
du 10 octobre 1945. in het decreet van 10 oktober 1945.
Comme l'indique le rapport au Régent précédant ce décret (Bulletin Zoals het aan het genoemde decreet voorafgaande verslag aan de Regent
officiel du Congo belge, 1952, 1ère partie, pp. 267 et 268), le régime (Ambtelijk Blad van Belgisch-Congo, 1952, 1e deel, pp. 267 en 268)
colonial de sécurité sociale s'analysait comme un régime mixte, étant aangeeft, werd het koloniale stelsel van sociale zekerheid beschouwd
pour partie un régime de capitalisation et, pour une autre partie, un als een gemengd stelsel dat, voor een deel, een kapitalisatiestelsel
régime de répartition : en, voor een ander deel, een repartitiestelsel was :
« Le régime adopté constitue une application de ce deuxième système « Het regime dat werd aangenomen is een toepassing van dit tweede
[de capitalisation]. Il répond à un souci d'équité à l'égard des stelsel [d.i. van het kapitalisatiestelsel]. In een geest van
assujettis en leur accordant des avantages proportionnels à l'effort billijkheid tegen de verzekeringsplichtigen verleent het hun
contributif de chacun et en leur assurant les rentes les plus fortes voordeelen naar verhouding van de hoogte van elke bijdrage en
possibles grâce à la capitalisation des versements. Le décret adopte verzekert hun de grootst mogelijke rente dank zij de kapitalisatie van
en outre, pour une large part, le système de la répartition, de stortingen. Voor een ruim deel past het decreet bovendien het
l'ensemble des employeurs et des affiliés participant solidairement à stelsel der verdeeling toe : inderdaad de gezamenlijke werkgevers en
la constitution d'un fonds commun dont la création permettra l'octroi verzekeringsplichtigen dragen solidair bij tot het oprichten van een
d'un complément de pension appelé allocation dans le décret pour la gemeenschappelijk fonds, zodat het mogelijk zal zijn een
période des services accomplis par les employés antérieurement à pensioentoeslag te verleenen, toelage geheeten in het decreet, voor
l'institution du régime des pensions et rendra possible, si les den diensttijd dien de werknemers gedaan hebben vóór de instelling van
circonstances économiques venaient à le justifier ultérieurement, des het pensioenregime en toelaten zal, indien de economische toestanden
majorations de rentes et d'allocations. C'est au système de in de toekomst deze maatregel moesten wettigen, verhoogingen van
répartition que le décret a également recours pour octroyer des pensioenen en toelagen te verleenen. Op het stelsel der verdeeling
allocations d'orphelins. [...] » steunt het decreet ook om weezentoelagen te verlenen. [...] »
B.1.2. La loi du 16 juin 1960, comme son intitulé l'indique, place B.1.2. De wet van 16 juni 1960, zoals het opschrift ervan aangeeft,
sous la garantie de l'Etat belge les organismes gérant la sécurité plaatst de instellingen belast met het beheer van de sociale zekerheid
sociale des employés du Congo belge et du Ruanda-Urundi - dont les van de werknemers van Belgisch-Congo en Ruanda-Urundi - waaronder de
organismes précités - et fait garantir par l'Etat belge les voormelde instellingen - onder de waarborg van de Belgische Staat en
prestations sociales assurées en faveur de ces employés dans le cadre doet door de Belgische Staat de maatschappelijke prestaties waarborgen
ten gunste van die werknemers in het kader van het koloniaal stelsel
du régime colonial de sécurité sociale, notamment en matière de van sociale zekerheid, met name inzake pensioenen. Die wet is
pensions. Cette loi a été modifiée à diverses reprises et en herhaaldelijk gewijzigd en in het bijzonder, wat betreft de in het
particulier, s'agissant des dispositions en cause, par la loi du 11 geding zijnde bepalingen, bij de wet van 11 februari 1976.
février 1976. B.1.3. L'article 11 de la loi du 16 juin 1960 prévoit l'indexation de B.1.3. Artikel 11 van de wet van 16 juni 1960 voorziet in de
prestations garanties par la loi, et notamment des prestations en indexering van bij de wet gewaarborgde prestaties, en met name van de
matière de pension, garanties par l'article 3 de la loi précitée. prestaties inzake pensioen, gewaarborgd bij artikel 3 van de voormelde
La question préjudicielle vise l'article 11 en ce qu'il précise les wet. De prejudiciële vraag beoogt artikel 11, in zoverre het de
bénéficiaires de l'indexation précitée et opère une différence de begunstigden van de voormelde indexering preciseert en een verschil in
traitement dans le bénéfice de celle-ci. Elle se limite donc au seul behandeling maakt bij het genot daarvan. Zij beperkt zich dus tot de
paragraphe 3, tel qu'il résulte de la modification de l'article 11 par enkele paragraaf 3, zoals die voortvloeit uit de wijziging van artikel
la loi du 11 février 1976 (article 19). 11 bij de wet van 11 februari 1976 (artikel 19).
Ce paragraphe 3 dispose : Die paragraaf 3 bepaalt :
« Les dispositions du présent article sont applicables aux « Dit artikel is toepasselijk op de gerechtigden van Belgische
bénéficiaires de nationalité belge et aux ressortissants de pays avec
lesquels a été conclu un accord de réciprocité qui leur en accorde le nationaliteit en op de onderhorigen van landen waarmee een
bénéfice. » desbetreffende wederkerigheidsovereenkomst gesloten is. »
Par ailleurs, il ressort des termes de la question préjudicielle que Overigens blijkt uit de bewoordingen van de prejudiciële vraag dat het
la Cour n'est interrogée sur la constitutionnalité de l'article 11, § Hof enkel over de grondwettigheid van het voormelde artikel 11, § 3,
3, précité, qu'en ce qu'il s'applique aux prestations en matière de wordt ondervraagd in zoverre het van toepassing is op de prestaties
pension visées aux litterae a et d de l'article 3, alinéa 1er, de la inzake pensioen bedoeld in de litterae a en d van artikel 3, eerste
loi du 16 juin 1960, à savoir les rentes de retraite et de veuves et lid, van de wet van 16 juni 1960, namelijk de ouderdomsrenten en
les majorations appliquées auxdites rentes. weduwenrenten en de op de genoemde renten toegepaste verhogingen.
L'article 3 précité dispose : Het voormelde artikel 3 bepaalt :
« L'Etat belge garantit : « De Belgische Staat waarborgt :
a) les rentes de retraite et de veuves, assurées par les cotisations a) de ouderdomsrenten en weduwenrenten verzekerd door de bijdragen aan
versées à la Caisse de pensions et allocations familiales des employés de Pensioens- en Gezinstoelagenkas voor de werknemers van
du Congo belge et du Ruanda-Urundi en application de dispositions Belgisch-Congo en Ruanda-Urundi gestort in toepassing van wettelijke
légales ou réglementaires, pour des périodes de services antérieures of reglementaire bepalingen, voor dienstperioden die 1 juli 1960
au 1er juillet 1960 : voorafgaan;
b) les allocations de retraite et de veuves à charge du Fonds b) de ouderdomstoelagen en weduwentoelagen ten laste van het
d'allocations pour employés du Congo belge et du Ruanda-Urundi et du Toelagenfonds voor werknemers van Belgisch-Congo en Ruanda-Urundi en
Fonds spécial d'allocations, pour les services accomplis van het Bijzonder Toelagenfonds voor de diensten verricht vóór 1
antérieurement au 1er janvier 1942; januari 1942;
c) les allocations d'orphelins à charge des mêmes organismes en raison c) de wezentoelagen ten laste van dezelfde organismen uit hoofde van
des services accomplis avant le 1er juillet 1960; de diensten verricht vóór 1 juli 1960;
d) les majorations appliquées, antérieurement au 1er janvier 1960, aux d) de verhogingen toegepast, vóór 1 januari 1960, op de renten en
rentes et allocations visées aux a) et b) ci-dessus; toelagen bedoeld onder a) en b) hierboven;
e) les majorations appliquées, antérieurement au 1er janvier 1960, à e) de verhogingen toegepast, vóór 1 januari 1960, ten laste van het
charge du Fonds d'allocations pour employés du Congo belge et du Toelagenfonds voor werknemers van Belgisch-Congo en Ruanda-Urundi, op
Ruanda-Urundi, aux rentes et allocations attribuées en réparation du de renten en toelagen toegekend wegens herstel der schade
dommage résultant des accidents du travail et des maladies voortvloeiende uit de arbeidsongevallen en uit de beroepsziekten.
professionnelles. De toelage waarover sprake in artikel 46 van de op 25 januari 1952
L'allocation prévue à l'article 46 des décrets relatifs à l'assurance gecoördineerde decreten, betreffende de verzekering tegen de ouderdom
en vue de la vieillesse et du décès prématuré des employés du Congo en het vroegtijdig overlijden van de werknemers in Belgisch-Congo en
belge et du Ruanda-Urundi, coordonnés le 25 janvier 1952, est Ruanda-Urundi, wordt aan de weduwe toegekend over de vóór 1 januari
attribuée à la veuve pour les services antérieurs au 1er janvier 1942 1942 komende tewerkstellingsduur, ook als het huwelijk na het ingaan
même lorsque le mariage a été contracté après l'entrée en jouissance
de la rente de retraite, mais pour autant qu'il l'ait été un an avant van de ouderdomsrente gesloten is geworden, doch bijaldien het één
le décès de l'assuré. jaar vóór het overlijden van de verzekerde aangegaan werd.
L'allocation prévue à l'article 72 des mêmes décrets est attribuée à De toelage waarover sprake in artikel 72 van de bedoelde decreten
la veuve même lorsque le mariage a été contracté après que l'employé a wordt aan de weduwe toegekend ook als het huwelijk gesloten is
atteint l'âge de 55 ans, pour autant qu'il l'ait été un an avant le geworden nadat de werknemer 55 jaar geworden was, bijaldien het één
décès de celui-ci. jaar vóór zijn overlijden aangegaan werd.
Toutefois, pour les bénéficiaires de nationalité étrangère, qui ne Nochtans, voor de gerechtigden van vreemde nationaliteit die niet
sont pas ressortissants de pays avec lesquels aura été conclu un onderhorigen zijn van landen waarmede een wederkerigheidsakkoord zal
accord de réciprocité, la garantie est limitée, en ce qui concerne les afgesloten zijn, is de waarborg beperkt, voor wat betreft de toelagen
allocations et majorations visées aux litteras b) à e) du premier en verhogingen bedoeld onder littera's b) tot e) van de eerste alinea
alinéa, à la partie de ces prestations correspondant au rapport tot het deel van deze prestaties die overeenstemmen met de verhouding
existant entre l'avoir de l'organisme d'assurance au 30 juin 1960 et bestaande tussen het vermogen, op 30 juni 1960, van het
la valeur à cette date de ses engagements futurs. Ce rapport sera fixé verzekeringsorganisme en de waarde, op deze datum, van zijn
toekomstige verbintenissen. Deze verhouding zal door koninklijk
par arrêté royal. » besluit bepaald worden. »
B.1.4. La Cour limitera en conséquence son examen au seul article 11, B.1.4. Het Hof zal bijgevolg zijn toetsing beperken tot het enkele
§ 3, de la loi du 16 juin 1960, et dans la seule mesure où il artikel 11, § 3, van de wet van 16 juni 1960, en in de enkele mate
s'applique aux prestations visées à l'article 3, alinéa 1er, litterae waarin het van toepassing is op de prestaties bedoeld in artikel 3,
a et d, de cette loi. eerste lid, litterae a en d, van die wet.
En ce qui concerne la recevabilité de la question Wat betreft de ontvankelijkheid van de vraag
B.2. A titre principal, le Conseil des ministres soutient que « des B.2. In hoofdorde betoogt de Ministerraad dat « Zwitserse onderdanen
ressortissants suisses, domiciliés dans la Confédération helvétique,
ne peuvent invoquer les principes d'égalité et de non-discrimination
consacrés par les articles 10 et 11 de la Constitution, à défaut de die in de Zwitserse Bondsstaat wonen, niet de in de artikelen 10 en 11
van de Grondwet verankerde beginselen van gelijkheid en
niet-discriminatie kunnen aanvoeren, aangezien zij niet voldoen aan de
satisfaire à la première condition énoncée par l'article 191 de la eerste voorwaarde gesteld in artikel 191 van de Grondwet, die erin
Constitution, qui est de se trouver sur le territoire de la Belgique ». bestaat dat men zich op het grondgebied van België bevindt ».
B.3. Devant la Cour, les parties ne peuvent pas modifier ou faire B.3. Voor het Hof vermogen de partijen niet de inhoud van de
modifier le contenu des questions préjudicielles; la Cour observe que prejudiciële vragen te wijzigen of te laten wijzigen; het Hof merkt op
tel est précisément l'effet de l'exception soulevée par le Conseil des dat zulks precies het gevolg is van de door de Ministerraad opgeworpen
ministres, en ce que, alors que le juge a quo interroge la Cour sur la
compatibilité avec le principe d'égalité de l'article 11, § 3, de la exceptie, doordat, terwijl de verwijzende rechter het Hof ondervraagt
loi du 16 juin 1960, l'exception tend à lui faire dire si les over de bestaanbaarheid van artikel 11, § 3, van de wet van 16 juni
1960 met het gelijkheidsbeginsel, de exceptie ertoe strekt het te doen
demandeurs en cassation pouvaient, au regard de l'article 191 de la zeggen of de eisers in cassatie zich, ten aanzien van artikel 191 van
Constitution, se prévaloir du principe d'égalité. de Grondwet, op het gelijkheidsbeginsel konden beroepen.
L'exception soulevée par le Conseil des ministres est rejetée. De door de Ministerraad opgeworpen exceptie wordt verworpen.
Quant au fond Ten gronde
B.4. La différence de traitement soumise à l'appréciation de la Cour B.4. Het aan het Hof ter beoordeling voorgelegde verschil in
est celle faite par l'article 11, § 3, précité, sur le plan de behandeling wordt gemaakt door het voormelde artikel 11, § 3, op het
l'indexation des rentes et majorations visées à l'article 3, alinéa 1er, vlak van de indexering van de renten en verhogingen bedoeld in artikel
litterae a et d, entre, d'une part, les bénéficiaires de nationalité 3, eerste lid, litterae a en d, tussen, enerzijds, de begunstigden van
belge ou ressortissants d'un Etat avec lequel a été conclu un accord Belgische nationaliteit of onderdanen van een Staat waarmee een
de réciprocité, et, d'autre part, les ressortissants des autres Etats; wederkerigheidsakkoord is afgesloten en, anderzijds, de onderdanen van
alors que les premiers bénéficient de l'indexation des rentes et de andere Staten; terwijl eerstgenoemden de indexering van de
majorations précitées, prévue par l'article 11, §§ 1er et 2, les voormelde renten en verhogingen genieten, bedoeld in artikel 11, §§ 1
seconds en sont privés. en 2, blijven laatstgenoemden daarvan verstoken.
B.5. Il résulte des travaux préparatoires de la loi du 16 juin 1960, B.5. Uit de parlementaire voorbereiding van de wet van 16 juni 1960,
en met name uit de memorie van toelichting ervan (Gedr. St., Kamer,
et notamment de son exposé des motifs (Doc. parl., Chambre, 1959-1960, 1959-1960, 487, 1°) volgt dat de nagestreefde doelstelling in essentie
487, 1°), que l'objectif poursuivi était, en substance, double : il tweevoudig was : het ging erom, enerzijds, de door de begunstigden in
s'agissait, d'une part, de garantir les droits acquis par les het kader van het koloniale stelsel van sociale zekerheid verkregen
bénéficiaires dans le cadre du régime colonial de sécurité sociale, et rechten te garanderen, en zulks binnen de grenzen van het door de
ce dans les limites des avoirs récupérés par l'Etat belge, et, d'autre Belgische Staat teruggevorderde vermogen en, anderzijds, als nieuw
part, d'octroyer, au titre d'avantage nouveau, le bénéfice de voordeel, het genot van de automatische indexering van die prestaties
l'indexation automatique de ces prestations à certains bénéficiaires. aan bepaalde begunstigden toe te kennen. Die oorspronkelijke dubbele
Ce double objectif initial a d'ailleurs été rappelé lors de l'adoption doelstelling is overigens in herinnering gebracht bij de aanneming van
de la loi du 11 février 1976, modificative de la loi du 16 juin 1960, de wet van 11 februari 1976 tot wijziging van de wet van 16 juni 1960,
en ces termes (Doc. parl., Sénat, 1974-1975, 585, 2°, p. 2) : in de volgende bewoordingen (Gedr. St., Senaat, 1974-1975, 585, 2°, p. 2) :
« La loi du 16 juin 1960 est une loi de garantie aux termes de « De wet van 16 juni 1960 is een garantiewet naar luid waarvan België
laquelle la Belgique s'est substituée à la Colonie pour garantir les zich in de plaats heeft gesteld van de Kolonie om ten opzichte van de
prestations sociales assurées en faveur des employés du secteur privé werknemers uit de privé-sector en van hun rechtverkrijgenden de
et de leurs ayants droit. D'une manière générale, la garantie était sociale uitkeringen te garanderen. Algemeen was de geboden garantie
totale pour les Belges et accordée dans les limites des avoirs pour la volledig voor de Belgen en werd ze binnen de grenzen van het vermogen
minorité d'étrangers qui avaient été assujettis au régime. Hormis toegezegd aan de minderheid van vreemdelingen die bij het stelsel
aangesloten waren geweest. De aanpassing aan het indexcijfer niet te
l'indexation, la loi du 16 juin 1960 n'avait rien accordé de plus aux na gesproken, had de wet van 16 juni 1960 aan de koloniale werknemers
employés coloniaux que ce que la législation coloniale avait prévu en niets méér toegezegd dan datgene wat de koloniale wetgeving te hunnen
leur faveur. » voordele had geregeld. »
Conformément à la limite fixée à la réalisation du premier des Overeenkomstig de beperking die is gesteld aan de verwezenlijking van
objectifs précités, le rapport entre « l'avoir de l'organisme assureur eerstgenoemde doelstelling, is de verhouding tussen « het vermogen
.... et la valeur à cette date de ses engagements futurs », visé à [...] van het verzekeringsorganisme en de waarde, op deze datum, van
zijn toekomstige verbintenissen », bedoeld in artikel 3, in fine, van
l'article 3, in fine, de la loi du 16 juin 1960, a été fixé à 42,1 de wet van 16 juni 1960, vastgesteld op 42,1 pct. bij het koninklijk
p.c. par l'arrêté royal du 16 avril 1963 (Moniteur belge du 1er juin besluit van 16 april 1963 (Belgisch Staatsblad van 1 juni 1963). Het
1963). Il n'apparaît pas que la régularité de cet arrêté royal ait été blijkt niet dat de regelmatigheid van dat koninklijk besluit destijds
contestée à l'époque, notamment par les parties demanderesses en is betwist, met name door de eisende partijen in cassatie, zodat niet
cassation, de telle sorte qu'il n'y a pas lieu d'accéder à leur moet worden ingegaan op hun vordering, die overigens in « uiterst
demande, formulée d'ailleurs à titre « éminemment subsidiaire », de ondergeschikte orde » is geformuleerd opdat « de overlegging van alle
voir ordonnée « la production de toutes les données » ayant servi à la gegevens » wordt gelast, die tot de vaststelling van het voormelde
fixation du pourcentage précité. percentage hebben gediend.
B.6. Non seulement l'article 11, § 3, étend le bénéfice de B.6. Niet alleen breidt artikel 11, § 3, het voordeel van de in het
l'indexation en cause aux étrangers ressortissants de pays avec geding zijnde indexering uit tot de vreemde onderdanen van landen
lesquels la Belgique a conclu un accord de réciprocité, mais l'article waarmee België een wederkerigheidsakkoord heeft afgesloten, maar
69 de la loi-programme du 2 juillet 1981, modifié par l'article 15 de artikel 69 van de programmawet van 2 juli 1981, gewijzigd bij artikel
la loi-programme du 20 juillet 1990, assimile aux Belges les 15 van de programmawet van 20 juli 1990, stelt de E.G.-onderdanen
ressortissants communautaires en ce qui concerne les prestations gelijk met de Belgen wat betreft de prestaties bedoeld in de wet van
prévues par la loi du 16 juin 1960, y compris dès lors l'indexation 16 juni 1960, met inbegrip dus van de indexering bedoeld in artikel
prévue à l'article 11, et son champ d'application quant aux personnes. 11, en het toepassingsveld ervan ten aanzien van de personen.
Les critères tirés de la nationalité des bénéficiaires et, en ce qui De criteria afgeleid uit de nationaliteit van de begunstigden en, wat
concerne les étrangers non communautaires, de l'existence ou non d'un de niet-E.G.-vreemdelingen betreft, uit het al dan niet bestaan van
accord de réciprocité constituent des critères objectifs. een wederkerigheidsakkoord vormen objectieve criteria.
Er dient echter te worden onderzocht of het verschil in behandeling
Il y a lieu toutefois d'examiner si la différence de traitement qui en dat eruit voortvloeit op het vlak van de indexering van de in het
résulte sur le plan de l'indexation des rentes et majorations en cause geding zijnde renten en verhogingen redelijkerwijze verantwoord is ten
est raisonnablement justifiée au regard des objectifs poursuivis par aanzien van de bij de wet van 16 juni 1960 nagestreefde
la loi du 16 juin 1960. doelstellingen.
B.7.1. A titre préliminaire, il convient de relever que la législation B.7.1. Voorafgaandelijk dient te worden opgemerkt dat de koloniale
coloniale en matière de sécurité sociale ne prévoyait pas l'indexation wetgeving inzake sociale zekerheid niet voorzag in de automatische
automatique des rentes et majorations en matière de pensions. A cet indexering van de renten en verhogingen inzake pensioenen. In dat
égard, l'article 11 en cause, en instaurant cette indexation, contient opzicht bevat het in het geding zijnde artikel 11, dat die indexering
une mesure différente de celle de l'article 60 des dispositions invoert, een maatregel die verschillend is van die van artikel 60 van
coordonnées relatives à l'assurance en vue de la vieillesse et du de gecoördineerde bepalingen betreffende de verzekering tegen ouderdom
décès prématuré des employés du Congo belge et du Ruanda-Urundi en vroegtijdige dood van de werknemers van Belgisch-Congo en van
(coordination officieuse par l'Office de sécurité sociale d'outre-mer Ruanda-Urundi (officieuze coördinatie door de Dienst voor de Overzeese
au 30 juin 1960). Cet article 60 prévoyait la faculté pour le Roi de Sociale Zekerheid op 30 juni 1960). Dat artikel 60 voorzag enkel in de
réajuster les rentes et allocations « lorsque les circonstances mogelijkheid voor de Koning om de renten en toelagen aan te passen «
économiques justifient un réajustement ». wanneer de economische toestanden een aanpassing [...] wettigen ».
Il s'ensuit que, comme il a été relevé dans les travaux préparatoires Daaruit volgt dat, zoals in de in B.5 geciteerde parlementaire
cités au B.5, l'indexation des prestations prévues par la législation voorbereiding wordt aangetoond, de indexering van de prestaties
coloniale ne s'inscrit pas dans l'objectif de garantie poursuivi par bedoeld in de koloniale wetgeving niet in de lijn ligt van de bij de
la loi du 16 juin 1960 mais constitue un avantage nouveau qui n'est wet van 16 juni 1960 nagestreefde doelstelling van waarborg, maar een
pas la contrepartie de cotisations versées par les assujettis dans le nieuw voordeel vormt, dat niet de tegenhanger is van bijdragen gestort
cadre du régime colonial de sécurité sociale et constitue dès lors une door de onderworpenen in het kader van het koloniale stelsel van
mesure autonome au regard dudit régime. sociale zekerheid, en bijgevolg een autonome maatregel vormt ten
aanzien van het genoemde stelsel.
B.7.2. La Cour observe ensuite que, dans la mise en oeuvre de B.7.2. Het Hof merkt vervolgens op dat terwijl het, bij de
l'objectif de garantie précité, alors même qu'il était acquis que inwerkingstelling van de voormelde doelstelling van waarborg,
l'Etat belge ne récupérerait qu'une partie des avoirs des organismes vaststond dat de Belgische Staat slechts een deel zou terugvorderen
coloniaux intervenant en matière de pension - et que tel a van het vermogen van de koloniale instellingen die inzake pensioen
effectivement été le cas - et ce dans une mesure insuffisante pour optreden - en dit daadwerkelijk het geval is geweest - en zulks in
assumer l'ensemble des engagements desdits organismes, la loi du 16 onvoldoende mate om alle verbintenissen van de genoemde instellingen
juin 1960 n'a toutefois pas limité strictement l'étendue de sa op zich te nemen, de wet van 16 juni 1960 de omvang van haar waarborg
echter niet strikt heeft beperkt tot die verhouding; aldus garandeert
garantie à ce rapport; ainsi, l'article 3 de la loi précitée garantit artikel 3 van de voormelde wet integraal de ouderdomsrenten en
intégralement les rentes de retraites et de veuves visées en son weduwenrenten in littera a ervan en zulks ongeacht de nationaliteit
littéra a et ce quelle que soit la nationalité du bénéficiaire. Il
s'ensuit que les ressortissants de pays avec lesquels n'a pas été van de begunstigde. Daaruit volgt dat de onderdanen van landen waarmee
conclu l'accord de réciprocité visé à l'article 3, in fine, et à het in artikel 3, in fine, en in artikel 11, § 3, bedoelde
l'article 11, § 3, bénéficient néanmoins, à l'instar des autres wederkerigheidsakkoord niet is gesloten, desalniettemin, naar het
bénéficiaires, du paiement intégral des rentes de retraites et de voorbeeld van de andere begunstigden, de integrale betaling genieten
veuves proméritées en vertu de la législation coloniale. A cet égard, van de krachtens de koloniale wetgeving verworven ouderdomsrenten en
aucune différence de traitement n'est opérée entre bénéficiaires. weduwenrenten. In dat opzicht wordt onder de begunstigden geen enkel
verschil in behandeling gemaakt.
B.7.3. En considération de ces éléments comme du coût financier que B.7.3. Rekening houdend met die elementen en met de financiële kosten
représente l'indexation des prestations, il n'apparaît pas dénué de die met de indexering van de prestaties gepaard gaan, blijkt het, ten
justification, au regard des objectifs de la loi du 16 juin 1960, d'en aanzien van de doelstellingen van de wet van 16 juni 1960, niet van
avoir réservé le bénéfice aux seuls nationaux. Par ailleurs, dès lors verantwoording verstoken dat het voordeel ervan is voorbehouden aan de
que le législateur entendait faire bénéficier les assujettis belges de enkele eigen onderdanen. Aangezien de wetgever bovendien de Belgische
onderworpenen die indexering wilde laten genieten, blijkt het
cette indexation, il apparaît justifié d'en avoir étendu le bénéfice verantwoord dat het voordeel ervan is uitgebreid tot de onderdanen van
aux ressortissants d'Etats qui font de même au profit des Belges. de Staten die hetzelfde doen ten voordele van de Belgen.
B.8.1. Selon les demandeurs en cassation, la mesure serait en toute B.8.1. Volgens de eisers in cassatie zou de maatregel hoe dan ook
hypothèse disproportionnée, en ce que, par la réduction substantielle onevenredig zijn, in zoverre hij, door de aanzienlijke vermindering
van het pensioen die voor hen daaruit zou voortvloeien - in
de la retraite qui en résulterait pour eux - comparativement à la vergelijking met het door de Belgen en gelijkgestelden geïnde pensioen
retraite perçue par les Belges et assimilés -, elle violerait -, artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol van het Europees
l'article 1er du Premier Protocole additionnel à la Convention Verdrag voor de Rechten van de Mens en het recht op ongestoord genot
européenne des droits de l'homme, et le droit au respect des biens que van de eigendom dat bij die bepaling wordt gewaarborgd, zou schenden.
cette disposition garantit.
Aux termes de cet article : Dat artikel bepaalt :
« Toute personne a droit au respect de ses biens. Nul ne peut être « Alle natuurlijke of rechtspersonen hebben recht op het ongestoord
genot van hun eigendom. Niemand zal van zijn eigendom worden beroofd
privé de sa propriété que pour cause d'utilité publique et dans les behalve in het algemeen belang en met inachtneming van de voorwaarden
conditions prévues par la loi et les principes généraux du droit neergelegd in de wet en in de algemene beginselen van het
international. » internationaal recht. »
B.8.2. La Cour relève que les rentes de retraite et de veuves n'ont B.8.2. Het Hof stelt vast dat de ouderdoms- en weduwenrenten niet
pas été réduites. Il y a lieu d'observer par ailleurs que le droit worden verminderd. Er dient overigens te worden opgemerkt dat het
d'une personne au respect de « ses » biens ne saurait avoir trait à recht van een persoon op het ongestoord genot van « zijn » eigendom
des biens qui ne sont et n'ont été en aucune façon les siens. Le pouvoir d'interpréter une disposition relative à la protection des droits reconnus aux personnes sur leurs biens ne contient pas une habilitation du juge à censurer la législation qui établit, dans chaque Etat, la répartition même de ces biens et par conséquent les conditions d'acquisition de ces droits. B.9. Il résulte de ce qui précède que la question préjudicielle appelle une réponse négative. En ce qui concerne la demande subsidiaire formulée par les demandeurs en cassation geen betrekking kan hebben op eigendommen die geenszins van hem zijn of geweest zijn. De bevoegdheid om een bepaling te interpreteren betreffende de bescherming van de aan de personen erkende rechten op hun eigendom bevat geen machtiging van de rechter om de wetgeving af te keuren die, in elke Staat, de verdeling zelf van die eigendommen bepaalt en bijgevolg de voorwaarden waaronder die rechten worden verkregen. B.9. Uit wat voorafgaat volgt dat de prejudiciële vraag ontkennend dient te worden beantwoord. Wat betreft het verzoek dat door de eisers in cassatie in ondergeschikte orde wordt geformuleerd
B.10. Dans l'hypothèse où la Cour considérerait que l'article 11, § 3, B.10. In het geval waarin het Hof zou oordelen dat artikel 11, § 3,
de la loi du 16 juin 1960 ne viole pas les articles 10 et 11 de la van de wet van 16 juni 1960 de artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet
Constitution, les demandeurs en cassation soutiennent, à titre schendt, betogen de eisers in cassatie, in ondergeschikte orde, dat
subsidiaire, que cette disposition viole les articles 10 et 11 « dans die bepaling de artikelen 10 en 11 schendt « in de interpretatie die
l'interprétation qu'en donne l'Etat belge, d'après laquelle, de Belgische Staat eraan geeft, volgens welke, wat betreft de
s'agissant de bénéficiaires étrangers, l'accord de réciprocité requis buitenlandse begunstigden, het vereiste wederkerigheidsakkoord moet
doit avoir été conclu après l'entrée en vigueur de la loi du 16 juin zijn afgesloten na de inwerkingtreding van de wet van 16 juni 1960 en
1960 et en vue de pourvoir spécifiquement à l'exécution de celle-ci ». teneinde specifiek te voorzien in de uitvoering ervan ».
B.11. La Cour de cassation interroge la Cour sur la compatibilité avec B.11. Het Hof van Cassatie ondervraagt het Hof over de bestaanbaarheid
le principe d'égalité de la différence de traitement opérée dans le met het gelijkheidsbeginsel van het verschil in behandeling dat door
bénéfice de l'indexation par l'article 11 de la loi du 16 juin 1960, artikel 11 van de wet van 16 juni 1960 wordt gemaakt bij het voordeel
indépendamment de la portée à donner à la notion d'« accord de van de indexering, ongeacht de draagwijdte die moet worden gegeven aan
réciprocité ». het begrip « wederkerigheidsakkoord ».
Les parties ne peuvent, devant la Cour, modifier ou faire modifier la De partijen vermogen niet, voor het Hof, de prejudiciële vraag te
question préjudicielle, ce à quoi aboutit précisément la demande wijzigen of te laten wijzigen, hetgeen precies datgene is waartoe het
subsidiaire formulée par les demandeurs devant la Cour de cassation. verzoek dat in ondergeschikte orde door de eisers voor het Hof van
Cassatie is geformuleerd, leidt.
Il s'ensuit que cette demande est irrecevable. Daaruit volgt dat het genoemde verzoek onontvankelijk is.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
La loi du 16 juin 1960 plaçant sous la garantie de l'Etat belge les De wet van 16 juni 1960 « [die] de organismen belast met het beheer
organismes gérant la sécurité sociale des employés du Congo belge et van de sociale zekerheid van de werknemers van Belgisch-Congo en
du Ruanda-Urundi, et portant garantie par l'Etat belge des prestations Ruanda-Urundi onder de controle en de waarborg van de Belgische Staat
sociales assurées en faveur de ceux-ci, en établissant, par son plaatst, en [die] waarborg draagt door de Belgische Staat van de
maatschappelijke prestaties ten gunste van deze werknemers verzekerd
», schendt de artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet, doordat ze, bij
article 11, § 3, modifié par la loi du 11 février 1976, une différence artikel 11, § 3, ervan, gewijzigd bij de wet van 11 februari 1976, wat
de traitement, en ce qui concerne l'indexation des rentes et betreft de indexering van de renten en verhogingen bedoeld in artikel
majorations visées à l'article 3, alinéa 1er, litterae a et d, de la 3, eerste lid, litterae a en d, van dezelfde wet, een verschil in
même loi, entre, d'une part, les bénéficiaires de nationalité belge ou behandeling instelt tussen, enerzijds, de begunstigden van Belgische
ressortissants de pays avec lesquels aura été conclu un accord de
réciprocité et, d'autre part, les bénéficiaires étrangers nationaliteit of onderdanen van landen waarmee een
ressortissants d'autres pays, ne viole pas les articles 10 et 11 de la wederkerigheidsakkoord is afgesloten en, anderzijds, de buitenlandse
Constitution. begunstigden, onderdanen van andere landen.
Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise, Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het
la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 28 janvier 1999. Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 28 januari 1999.
Le président, De voorzitter,
M. Melchior. M. Melchior.
Le greffier f.f., De wnd. griffier,
R. Moerenhout. R. Moerenhout.
^