← Retour vers "Arrêt n° 30/99 du 3 mars 1999 Numéro du rôle : 1338 En cause : le recours en annulation
partielle des articles 3, alinéa 2, et 5 de la loi du 14 juillet 1997 modifiant le livre III de la loi
ordinaire du 16 juillet 1993 visant à achever la st La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et L. De Grève,
et des juges L. Françoi(...)"
Arrêt n° 30/99 du 3 mars 1999 Numéro du rôle : 1338 En cause : le recours en annulation partielle des articles 3, alinéa 2, et 5 de la loi du 14 juillet 1997 modifiant le livre III de la loi ordinaire du 16 juillet 1993 visant à achever la st La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et L. De Grève, et des juges L. Françoi(...) | Arrest nr. 30/99 van 3 maart 1999 Rolnummer 1338 In zake : het beroep tot gedeeltelijke vernietiging van de artikelen 3, tweede lid, en 5 van de wet van 14 juli 1997 tot wijziging van boek III van de gewone wet van 16 juli 1993 tot vervolledi Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en L. De Grève, en de rechters L. (...) |
---|---|
COUR D'ARBITRAGE | ARBITRAGEHOF |
Arrêt n° 30/99 du 3 mars 1999 | Arrest nr. 30/99 van 3 maart 1999 |
Numéro du rôle : 1338 | Rolnummer 1338 |
En cause : le recours en annulation partielle des articles 3, alinéa | In zake : het beroep tot gedeeltelijke vernietiging van de artikelen |
2, et 5 de la loi du 14 juillet 1997 modifiant le livre III de la loi | 3, tweede lid, en 5 van de wet van 14 juli 1997 tot wijziging van boek |
ordinaire du 16 juillet 1993 visant à achever la structure fédérale de | III van de gewone wet van 16 juli 1993 tot vervollediging van de |
l'Etat, introduit par la s.a. Ets Pollet. | federale Staatsstructuur, ingesteld door de n.v. Ets Pollet. |
La Cour d'arbitrage, | Het Arbitragehof, |
composée des présidents M. Melchior et L. De Grève, et des juges L. | samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en L. De Grève, en de |
François, P. Martens, J. Delruelle, H. Coremans et M. Bossuyt, | rechters L. François, P. Martens, J. Delruelle, H. Coremans en M. |
assistée du greffier L. Potoms, présidée par le président M. Melchior, | Bossuyt, bijgestaan door de griffier L. Potoms, onder voorzitterschap van voorzitter M. Melchior, |
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : | wijst na beraad het volgende arrest : |
I. Objet du recours | I. Onderwerp van het beroep |
Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 19 | Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 19 mei 1998 |
mai 1998 et parvenue au greffe le 20 mai 1998, la s.a. Ets Pollet, | ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 20 mei |
dont le siège social est établi à 7501 Orcq, rue de la Grande Couture | 1998, heeft de n.v. Ets Pollet, met maatschappelijke zetel te 7501 |
Orcq, rue de la Grande Couture 20, beroep tot gedeeltelijke | |
20, a introduit un recours en annulation partielle des articles 3, | vernietiging ingesteld van de artikelen 3, tweede lid, en 5 van de wet |
alinéa 2, et 5 de la loi du 14 juillet 1997 modifiant le livre III de | van 14 juli 1997 tot wijziging van boek III van de gewone wet van 16 |
la loi ordinaire du 16 juillet 1993 visant à achever la structure | juli 1993 tot vervollediging van de federale Staatsstructuur |
fédérale de l'Etat (publiée au Moniteur belge du 22 novembre 1997). | (bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 22 november 1997). |
II. La procédure | II. De rechtspleging |
Par ordonnance du 20 mai 1998, le président en exercice a désigné les | Bij beschikking van 20 mei 1998 heeft de voorzitter in functie de |
juges du siège conformément aux articles 58 et 59 de la loi spéciale | rechters van de zetel aangewezen overeenkomstig de artikelen 58 en 59 |
du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage. | van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof. |
Les juges-rapporteurs ont estimé n'y avoir lieu de faire application | De rechters-verslaggevers hebben geoordeeld dat er geen aanleiding was |
des articles 71 ou 72 de la loi organique. | om artikel 71 of 72 van de organieke wet toe te passen. |
Le recours a été notifié conformément à l'article 76 de la loi | Van het beroep is kennisgegeven overeenkomstig artikel 76 van de |
organique, par lettres recommandées à la poste le 15 juin 1998. | organieke wet bij op 15 juni 1998 ter post aangetekende brieven. |
L'avis prescrit par l'article 74 de la loi organique a été publié au | Het bij artikel 74 van de organieke wet voorgeschreven bericht is |
Moniteur belge du 20 juin 1998. | bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 20 juni 1998. |
Le Conseil des ministres, rue de la Loi 16, 1000 Bruxelles, a | De Ministerraad, Wetstraat 16, 1000 Brussel, heeft een memorie |
introduit un mémoire, par lettre recommandée à la poste le 30 juillet | ingediend bij op 30 juli 1998 ter post aangetekende brief. |
1998. Ce mémoire a été notifié conformément à l'article 89 de la loi | Van die memorie is kennisgegeven overeenkomstig artikel 89 van de |
organique, par lettre recommandée à la poste le 16 septembre 1998. | organieke wet bij op 16 september 1998 ter post aangetekende brief. |
La partie requérante a introduit un mémoire en réponse, par lettre | De verzoekende partij heeft een memorie van antwoord ingediend bij op |
recommandée à la poste le 13 octobre 1998. | 13 oktober 1998 ter post aangetekende brief. |
Par ordonnance du 29 octobre 1998, la Cour a prorogé jusqu'au 20 mai | Bij beschikking van 29 oktober 1998 heeft het Hof de termijn |
1999 le délai dans lequel l'arrêt doit être rendu. | waarbinnen het arrest moet worden gewezen, verlengd tot 20 mei 1999. |
Par ordonnance du 16 décembre 1998, la Cour a déclaré l'affaire en | Bij beschikking van 16 december 1998 heeft het Hof de zaak in |
état et fixé l'audience au 20 janvier 1999. | gereedheid verklaard en de dag van de terechtzitting bepaald op 20 |
Cette ordonnance a été notifiée aux parties ainsi qu'à leurs avocats | januari 1999. Van die beschikking is kennisgegeven aan de partijen en hun advocaten |
par lettres recommandées à la poste le 17 décembre 1998. | bij op 17 december 1998 ter post aangetekende brieven. |
A l'audience publique du 20 janvier 1999 : | Op de openbare terechtzitting van 20 januari 1999 : |
- ont comparu : | - zijn verschenen : |
. Me G. Lefebvre, avocat au barreau de Tournai, pour la partie | . Mr. G. Lefebvre, advocaat bij de balie te Doornik, voor de |
requérante; | verzoekende partij; |
. Me N. Van Laer loco Me M. Uyttendaele, avocats au barreau de | . Mr. N. Van Laer loco Mr. M. Uyttendaele, advocaten bij de balie te |
Bruxelles, pour le Conseil des ministres; | Brussel, voor de Ministerraad; |
- les juges-rapporteurs L. François et H. Coremans ont fait rapport; | - hebben de rechters-verslaggevers L. François en H. Coremans verslag uitgebracht; |
- les avocats précités ont été entendus; | - zijn de voornoemde advocaten gehoord; |
- l'affaire a été mise en délibéré. | - is de zaak in beraad genomen. |
La procédure s'est déroulée conformément aux articles 62 et suivants | De rechtspleging is gevoerd overeenkomstig de artikelen 62 en volgende |
de la loi organique, relatifs à l'emploi des langues devant la Cour. | van de organieke wet, die betrekking hebben op het gebruik van de talen voor het Hof. |
III. Objet des dispositions attaquées | III. Onderwerp van de bestreden bepalingen |
1. L'article 3 de la loi du 14 juillet 1997 modifiant le livre III de | 1. Artikel 3 van de wet van 14 juli 1997 tot wijziging van boek III |
la loi ordinaire du 16 juillet 1993 visant à achever la structure | van de gewone wet van 16 juli 1993 tot vervollediging van de federale |
fédérale de l'Etat dispose : | Staatsstructuur bepaalt : |
« Art. 3.A l'article 379 de la même loi [à savoir la loi ordinaire du |
« Art. 3.In artikel 379, eerste lid, van dezelfde wet [namelijk de |
16 juillet 1993 visant à achever la structure fédérale de l'Etat], | gewone wet van 16 juli 1993 tot vervollediging van de federale |
remplacé par la loi du 7 mars 1996, la dernière phrase est remplacée | Staatsstructuur], vervangen bij de wet van 7 maart 1996, wordt de |
par ce qui suit : | laatste zin vervangen door de volgende tekst : |
` Les unités de volume d'emballage par produit sont égales aux volumes | ' De verpakkingsvolume-eenheden zijn per product gelijk aan de |
minimaux déterminés à l'article 379bis, excepté pour les pesticides, | minimumvolumes, zoals vastgesteld in artikel 379bis, behalve voor de |
pour lesquels l'unité de volume d'emballage est de 5 litres. L'écotaxe | bestrijdingsmiddelen waarvoor de verpakkingsvolume-eenheid 5 liter |
par emballage est toutefois fixée à 25 francs minimum. ' » | bedraagt. Het bedrag van de milieutaks per verpakking wordt echter vastgesteld op minimum 25 frank. ' » |
2. L'article 5 de la loi précitée du 14 juillet 1997 dispose : | 2. Artikel 5 van de voormelde wet van 14 juli 1997 bepaalt : |
« Art. 5.A l'article 380 de la même loi, remplacé par la loi du 7 |
« Art. 5.In artikel 380 van dezelfde wet, vervangen bij de wet van 7 |
mars 1996, au 1°, alinéa 1er, la phrase suivante est insérée entre les | maart 1996, wordt [...] in het 1°, eerste streepje, tussen de woorden |
mots ` unité de volume d'emballage. ' et les mots ` Le Roi ' : | ' verpakkingsvolume-eenheid ' en ' De Koning ' de volgende zin |
` Le montant de la consigne par récipient est fixé à un minimum de | ingevoegd : ' Het bedrag van het statiegeld per verpakking bedraagt minimum 12,5 |
12,5 francs. ' » | frank. ' » |
IV. En droit | IV. In rechte |
- A - | - A - |
Requête | Verzoekschrift |
A.1.1. La requérante justifie de l'intérêt à demander l'annulation | A.1.1. De verzoekster doet blijken van het belang om de vernietiging |
d'une disposition qui concerne un produit qu'elle vend ou distribue. | te vorderen van een bepaling die betrekking heeft op een product dat |
zij verkoopt of distribueert. | |
A.1.2. Les dispositions attaquées violent les articles 10 et 11 de la | A.1.2. De bestreden bepalingen schenden de artikelen 10 en 11 van de |
Constitution par cela que les emballages inférieurs à l'unité de | Grondwet in die zin dat op de verpakkingen die kleiner zijn dan de |
volume (moins de 5 litres) sont frappés d'une écotaxe égale à celle | volume-eenheid (minder dan 5 liter) dezelfde milieutaks wordt geheven |
pesant sur les emballages correspondant à l'unité de volume et sont donc proportionnellement plus écotaxés que les autres. Il y a, plus précisément, une discrimination entre les entreprises qui fabriquent et distribuent les produits concentrés et celles qui fabriquent et commercialisent des produits dilués prêts à l'emploi. Les premiers, prenant naturellement moins de place et devant être dosés avant utilisation, appellent et permettent des emballages plus petits et plus maniables, généralement inférieurs à l'unité de volume définie par le législateur. Tel est le cas des produits fabriqués et | als op de verpakkingen die overeenstemmen met de volume-eenheid, en bijgevolg wordt er naar verhouding een hogere milieutaks op geheven dan op de andere verpakkingen. Er bestaat met name een discriminatie tussen de ondernemingen die geconcentreerde producten vervaardigen en distribueren, enerzijds, en die welke gebruiksklare verdunde producten vervaardigen en in de handel brengen, anderzijds. De eerstgenoemde producten, die door hun aard zelf minder plaats innemen en vóór gebruik moeten worden gedoseerd, kunnen worden verpakt in kleinere en handiger verpakkingen, die over het algemeen kleiner zijn dan de door de wetgever vastgestelde volume-eenheid. Dat is het geval met de producten die door de verzoekster in geconcentreerde vorm worden |
distribués par la requérante, concentrés dans des emballages de 2 | vervaardigd en gedistribueerd in verpakkingen van 2 liter en die het |
litres représentant l'équivalent des produits dilués vendus par les | equivalent zijn van de verdunde producten die door de andere |
autres entreprises dans des emballages de 5 litres. | ondernemingen in verpakkingen van 5 liter worden verkocht. |
A.1.3. Les choix de production conduisant à l'adoption d'emballages | A.1.3. Met de productiekeuzen die leiden tot het gebruik van kleinere |
inférieurs à l'unité de volume visent à satisfaire les objectifs de | verpakkingen dan de volume-eenheid wil men tegemoetkomen aan de door |
protection de l'environnement du législateur, tels qu'ils ont été | de wetgever vooropgestelde doelstellingen van bescherming van het |
leefmilieu, zoals zij bij de invoering van de milieutaksen werden | |
définis lors de l'instauration des écotaxes; ils sont en outre imposés | vastgesteld; die doelstellingen worden bovendien opgelegd door de |
par la directive 94/62/CE du Parlement européen et du Conseil du 20 | richtlijn 94/62/EG van het Europees Parlement en de Raad van 20 |
décembre 1994 relative aux emballages et aux déchets d'emballages, qui | december 1994 betreffende verpakking en verpakkingsafval, die voorziet |
« prévoit des mesures visant, comme première priorité, la prévention | in « maatregelen [...] die op de eerste plaats gericht zijn op de |
de déchets d'emballages » (article 1er, paragraphe 2), c'est-à-dire « | preventie van verpakkingsafval » (artikel 1, lid 2), dit wil zeggen op |
la réduction de la quantité et de la nocivité pour l'environnement des | de « vermindering van de hoeveelheid en de schadelijkheid voor het |
emballages et déchets d'emballages aux stades du procédé de | milieu van [...] verpakking en verpakkingsafval op het niveau van het |
production, de la commercialisation, de la distribution, de | produktieproces en in de fase van het in de handel brengen, de |
l'utilisation et de l'élimination » (article 3, paragraphe 4). Cette | distributie, het gebruik en de verwijdering » (artikel 3, lid 4). Die |
richtlijn werd in het Belgische recht omgezet door het | |
directive a été transposée en droit belge par l'accord interrégional | intergewestelijke samenwerkingsakkoord betreffende de preventie en het |
de coopération concernant la prévention et la gestion des déchets | beheer van verpakkingsafval, dat met name werd aangenomen bij het |
d'emballages approuvé notamment par décret de la Région wallonne du 16 | decreet van het Waalse Gewest van 16 januari 1997. De in het geding |
janvier 1997. Les principes en cause sont contredits par l'écotaxe | zijnde beginselen worden tegengesproken door de minimale milieutaks |
minimale qui frappe les petits récipients et qui ne correspond à | die op de kleine verpakkingen wordt geheven en waarvoor geen enkele |
aucune justification, l'incitant financier qu'elle aurait pu | verantwoording bestaat, aangezien de financiële aanmoediging die die |
constituer étant de surcroît rendu inutile par les obligations | taks had kunnen zijn, bovendien overbodig wordt gemaakt door de |
qu'impose l'accord de coopération concernant la prévention et la gestion des déchets d'emballages. A.1.4. Les principes d'égalité et de non-discrimination sont également violés par l'atteinte discriminatoire que les dispositions attaquées portent à la liberté de commerce et d'industrie. Ces dispositions mettent un obstacle à la production et à la distribution des produits en cause contenus dans des petits emballages. Le législateur n'a tenu aucun compte des caractéristiques des produits alors que la Commission de suivi des écotaxes l'avait expressément invité à ne pas sanctionner les produits concentrés. A.1.5. De la même manière, en fixant le montant de la consigne à 12,5 francs par unité de volume d'emballage, l'article 5 attaqué frappe les emballages inférieurs à cette unité, sans justification, d'une écotaxe d'un même montant alors qu'ils sont d'un volume et d'un poids moindres. Mémoire du Conseil des ministres A.2.1. Le recours doit être déclaré irrecevable si la requérante ne démontre pas que son organe compétent a pris valablement la décision de l'introduire. A.2.2. La première disposition attaquée n'introduit pas de | verplichtingen die het samenwerkingsakkoord oplegt op het stuk van de preventie en het beheer van verpakkingsafval. A.1.4. De beginselen van gelijkheid en niet-discriminatie worden eveneens geschonden door de discriminerende inbreuk die de bestreden bepalingen maken op de vrijheid van handel en nijverheid. Die bepalingen voeren een hinderpaal in voor de productie en de distributie van de desbetreffende producten, die in kleinere verpakkingen zijn verpakt. De wetgever heeft geenszins rekening gehouden met de productkenmerken, terwijl de Opvolgingscommissie betreffende de milieutaksen hem uitdrukkelijk had verzocht de geconcentreerde producten niet te bestraffen. A.1.5. Op dezelfde manier heft het bestreden artikel 5, doordat het het bedrag van het statiegeld vaststelt op 12,5 frank per verpakkingsvolume-eenheid, zonder verantwoording op de kleinere verpakkingen dan die eenheid een milieubelasting van hetzelfde bedrag, terwijl die verpakkingen een kleiner volume en gewicht hebben. Memorie van de Ministerraad A.2.1. Het beroep moet onontvankelijk worden verklaard indien de verzoekster niet aantoont dat haar bevoegde orgaan op geldige wijze de beslissing heeft genomen om het in te stellen. A.2.2. De eerste bestreden bepaling voert geen nieuwe discriminatie in |
discrimination nouvelle à l'égard de la requérante mais réduit la | ten opzichte van de verzoekster, maar beperkt het verschil in |
différence de traitement créée par la loi du 7 mars 1996; aucun des | behandeling dat door de wet van 7 maart 1996 in het leven is geroepen; |
systèmes précédents ne lui était aussi favorable que la disposition | geen van de vorige regelingen was voor haar even gunstig dan de |
actuelle. En effet, dans sa rédaction initiale, l'article 379 de la | huidige bepaling. In zijn oorspronkelijke versie voerde artikel 379 |
loi du 16 juillet 1993 établissait une écotaxe proportionnelle au | van de wet van 16 juli 1993 immers een milieutaks in die evenredig was |
volume de l'emballage sans tenir compte de la quantité de produit, | met de omvang van de verpakking en waarvoor geen rekening werd |
alors que dans les petits emballages, le produit se présentait sous | gehouden met de hoeveelheid product, terwijl het product in een |
forme concentrée et que les grands emballages contenaient une quantité | geconcentreerde vorm wordt aangeboden in de kleine verpakkingen en de |
de produit moindre ou égale, mais présentée sous forme diluée. | grote verpakkingen dezelfde of een kleinere hoeveelheid van dat |
Autrement dit, la différence entre la taille des emballages n'est | product bevatten, dat evenwel in verdunde vorm werd aangeboden. Anders |
généralement pas proportionnelle à la quantité de produit toxique qui | gezegd, de omvang van de verpakkingen staat over het algemeen niet in |
s'y trouve. Ainsi, un emballage de cinq litres ne contiendra | een evenredige verhouding tot de hoeveelheid giftig product die zij |
généralement pas plus de produit polluant qu'un emballage d'un litre | bevatten. Zo zal een verpakking van vijf liter over het algemeen niet |
dans la mesure où les petits emballages présentent le produit sous une | méér verontreinigend product bevatten dan een verpakking van één |
forme concentrée alors que les grands emballages contiennent une même | liter, in zoverre het product in geconcentreerde vorm wordt aangeboden |
quantité de produit sous une forme diluée. | in de kleine verpakkingen, terwijl de grote verpakkingen eenzelfde |
hoeveelheid van dat product bevatten, maar in een verdunde vorm. | |
La modification de l'article 379 par la loi du 7 mars 1996 a aggravé | De wijziging van artikel 379 bij de wet van 7 maart 1996 heeft de |
la situation des producteurs de produits concentrés, telle la | situatie van de producenten van geconcentreerde producten, zoals de |
requérante. Ainsi, alors qu'avant, pour chaque emballage d'un litre, | verzoekster, erger gemaakt. Terwijl zij voorheen voor elke verpakking |
une taxe de 25 francs était due, la base taxable pour les produits | van een liter een taks van 25 frank verschuldigd waren, bedroeg de |
pesticides concentrés y était désormais de 0,5 litres, de sorte que | belastbare grondslag voor de geconcentreerde bestrijdingsmiddelen |
voortaan een halve liter, zodat de verzoekster voor twee liter | |
pour deux litres de produit concentré, la requérante devait payer 100 | geconcentreerd product 100 frank diende te betalen. De producent die |
francs. Le producteur utilisant des emballages de cinq litres de | verpakkingen van vijf liter verdund product gebruikte, diende |
produit dilué ne payait, quant à lui, que 25 francs par emballage de | zijnerzijds slechts 25 frank per verpakking van vijf liter te betalen. |
cinq litres. Ceci représentant une écotaxe par litre de 50 francs ou | Aangezien dat neerkomt op een milieutaks van respectievelijk 50 frank |
de 5 francs par litre suivant que ce produit est ou non concentré, le | of 5 frank per liter, naargelang het al dan niet een geconcentreerd |
producteur utilisant des emballages d'un litre de produit concentré | product betreft, heeft de producent die verpakkingen van één liter |
payait donc 10 fois plus que ceux utilisant des emballages de cinq | geconcentreerd product gebruikte, dus tien maal meer betaald dan de |
producenten die verpakkingen van vijf liter verdund product | |
litres de produit dilué. | gebruikten. |
En vertu de l'article 3 de la loi du 14 juillet 1997, la requérante ne | Krachtens artikel 3 van de wet van 14 juli 1997 zal de verzoekster |
paiera que 25 francs par emballage au titre d'écotaxe, soit quatre | slechts een milieutaks betalen van 25 frank per verpakking, dus vier |
fois moins que sous l'empire de la loi du 7 mars 1996. En outre, si | maal minder dan onder de gelding van de wet van 7 maart 1996. |
avant l'entrée en vigueur de la loi du 14 juillet 1997, la requérante | Bovendien moet worden opgemerkt dat de verzoekster vóór de |
devait payer dix fois plus qu'un producteur de produit dilué pour un emballage de même contenance, cette différence est actuellement effacée par la nouvelle loi. A.2.3. La différence de traitement qui existe entre les producteurs selon qu'ils présentent leurs produits sous forme diluée ou concentrée s'explique par l'objectif poursuivi par les écotaxes, qui, s'agissant de produits industriels, visent à un changement de comportement du producteur non seulement quant à la forme de l'emballage utilisé mais également quant au produit qu'il contient. Une écotaxe fondée sur la seule taille de l'emballage serait contraire | inwerkingtreding van de wet van 14 juli 1997 voor een verpakking met dezelfde inhoud weliswaar tien maal meer diende te betalen dan een producent van een verdund product, maar dat dat verschil thans door de nieuwe wet is weggewerkt. A.2.3. Het verschil in behandeling dat tussen de producenten bestaat naargelang zij hun producten in een verdunde of geconcentreerde vorm aanbieden, vindt een verklaring in de doelstelling die met de milieutaks wordt nagestreefd en die, vermits het nijverheidsproducten betreft, erin bestaat een gedragswijziging bij de producent teweeg te brengen, niet alleen met betrekking tot de vorm van de gebruikte verpakking maar tevens met betrekking tot het product dat die verpakking bevat. Een milieutaks die steunt op de enkele omvang van de verpakking zou |
aux articles 10 et 11 de la Constitution et, dès 1996, le législateur a entendu prendre en compte la forme concentrée ou diluée du produit. A.2.4. La circonstance que la requérante, qui présente ses produits dans des emballages de deux litres, paie proportionnellement plus qu'un producteur qui présente ses produits dans des emballages de cinq litres se justifie par le fait que la quantité de produit polluant est la même dans les deux cas. Cette différence de traitement se justifie par le fait que le législateur a considéré que le produit polluant à prendre en considération pour déterminer la base taxable n'était pas tant l'emballage que le produit qu'il contenait. | strijdig zijn met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, en reeds in 1996 heeft de wetgever de bedoeling gehad de geconcentreerde of verdunde vorm van het product in aanmerking te nemen. A.2.4. De omstandigheid dat de verzoekende partij, die haar producten in verpakkingen van twee liter aanbiedt, naar verhouding meer zal betalen dan een producent die zijn producten in verpakkingen van vijf liter aanbiedt, vindt een verantwoording in het feit dat de hoeveelheid verontreinigend product in beide gevallen dezelfde is. Dat verschil in behandeling vindt een verantwoording in het feit dat de wetgever heeft geoordeeld dat het verontreinigend product dat in aanmerking moet worden genomen om de belastbare grondslag te bepalen, niet zozeer de verpakking was, dan wel het product dat die verpakking bevatte. |
A.2.5. L'article 3 de la loi attaquée a fixé l'unité de volume | A.2.5. Artikel 3 van de bestreden wet heeft de |
d'emballage indépendamment des volumes minimaux prévus à l'article | verpakkingsvolume-eenheid vastgesteld los van de minimumvolumes waarin |
379bis (permettant de déterminer l'usage professionnel d'un produit et aboutissant à une exonération de fait de certains pesticides) afin d'assurer la perception de l'écotaxe. Le législateur disposait à cet effet de deux possibilités : soit prévoir une base taxable différente selon que le produit se présente sous forme diluée ou concentrée, soit prévoir une base uniforme pour tous les pesticides. C'est cette seconde solution que le législateur a adoptée étant donné les différents avantages que celle-ci présentait. Il faut souligner que cette solution était également la plus favorable aux producteurs de petits emballages. En effet, comme il a été démontré plus haut, en fixant des bases taxables différentes selon que le produit se présente de façon concentrée ou non, le producteur de produits concentrés devait payer, proportionnellement au volume de l'emballage, beaucoup plus que le producteur de produits dilués. La base taxable identique | artikel 379bis voorziet (en die de mogelijkheid bieden het beroepsmatige gebruik van een product te bepalen en tot een feitelijke vrijstelling van sommige bestrijdingsmiddelen leiden) om de inning van de milieutaks te waarborgen. De wetgever had in dat verband twee mogelijkheden : ofwel voorzien in een verschillende belastbare grondslag naargelang het product in verdunde of geconcentreerde vorm wordt aangeboden, ofwel voorzien in een eenvormige belastbare grondslag voor alle bestrijdingsmiddelen. De wetgever heeft die tweede oplossing gekozen wegens de verschillende voordelen die ermee gepaard gaan. Beklemtoond dient te worden dat die oplossing tevens het voordeligst was voor de producenten van kleine verpakkingen. Zoals hiervoor werd aangetoond, diende de producent van geconcentreerde producten, door verschillende belastbare grondslagen vast te stellen naargelang het product al dan niet in geconcentreerde vorm wordt aangeboden, naar verhouding tot het volume van de verpakking veel meer te betalen dan de producent van verdunde producten. De identieke belastbare grondslag maakt het verschil in behandeling kleiner, en |
réduit la différence de traitement et même si une distinction avait | zelfs indien een onderscheid was ingevoerd tussen de verdunde |
été établie entre produits dilués et produits concentrés, la | producten en de geconcentreerde producten had de verzoekster in ieder |
requérante aurait, en tout état de cause, dû payer au minimum 25 | geval minimum 25 frank per verpakking moeten betalen. Het is immers |
francs par emballage. Il n'est, en effet, pas imaginable que l'unité | niet denkbaar dat de verpakkingsvolume-eenheid die voor de |
de volume d'emballage choisie pour les produits pesticides concentrés | geconcentreerde bestrijdingsmiddelen wordt gekozen, meer bedraagt dan |
soit supérieure à 2 litres. Or, l'article 379 précise que l'écotaxe | twee liter. Artikel 379 preciseert evenwel dat de milieutaks 25 frank |
est de 25 francs par unité de volume d'emballage. | per verpakkingsvolume-eenheid bedraagt. |
A.2.6. Le minimum de 25 francs s'imposait. A défaut, l'écotaxe | A.2.6. Het minimum van 25 frank was noodzakelijk. Zo niet dreigde de |
risquait de ne plus inciter les producteurs utilisant des petits | milieutaks de producenten die kleinere verpakkingen gebruiken, niet |
emballages à modifier leur comportement en raison du montant | langer aan te sporen hun gedragspatroon te wijzigen, wegens het te |
négligeable auquel ceux-ci auraient été tenus. Ils peuvent par | verwaarlozen bedrag dat zij hadden moeten betalen. Zij kunnen |
ailleurs échapper à l'écotaxe par la mise en place d'un système de | overigens ontsnappen aan de milieutaks door een regeling van |
consigne. | statiegeld in te voeren. |
A.2.7. Il faut encore noter que la production de petits emballages | A.2.7. Voorts moet worden opgemerkt dat de productie van kleine |
nécessite moins de matières premières, moins de frais de transport, | verpakkingen minder grondstoffen, transportkosten, opslagruimte en |
moins d'espace de stockage, moins de dépenses en matière de collecte | uitgaven voor ophaling en verwijdering vergt. Het op de markt brengen |
et d'enlèvement. La mise sur le marché de produits concentrés se | van geconcentreerde producten vindt dus met name een verantwoording in |
justifie donc notamment pour des raisons économiques et ne doit pas | economische overwegingen en dient niet noodzakelijkerwijze gepaard te |
nécessairement aller de pair avec une écotaxe moins importante. | gaan met een lagere milieutaks. |
A.2.8. L'article 5 de la loi attaquée ne porte pas atteinte aux droits | A.2.8. Artikel 5 van de bestreden wet doet geen afbreuk aan de rechten |
de la requérante : il vise à rendre le système de la consigne (qui | van de verzoekster : het beoogt de regeling van het statiegeld (die |
permet à tout producteur d'être exonéré de l'écotaxe) plus efficace, | iedere producent de mogelijkheid biedt om van de milieutaks te worden |
vrijgesteld) doeltreffender te maken, omdat het bedrag van het | |
le montant de la consigne n'ayant pas d'influence déterminante sur les | statiegeld geen doorslaggevende invloed heeft op de verkoop van de |
ventes du producteur ou du marchand puisqu'il est restitué au | producent of handelaar, aangezien dat bedrag aan de consument wordt |
consommateur. | terugbetaald. |
A.2.9. Les dispositions litigieuses ne sont nullement contraires à | A.2.9. De bestreden bepalingen zijn geenszins strijdig met het advies |
l'avis de la Commission de suivi du 22 novembre 1996 (qui est à la | dat de Opvolgingscommissie op 22 november 1996 heeft uitgebracht (dat |
base de la fixation du montant minimal de l'écotaxe par la loi | aan de grondslag ligt van de vaststelling, door de bestreden wet, van |
attaquée), à l'objectif de la directive 94/62/CE relative aux | het minimumbedrag van de milieutaks), noch met de doelstelling van de |
emballages et aux déchets d'emballages ou à l'accord de coopération | richtlijn 94/62/EG betreffende verpakking en verpakkingsafval, noch |
interrégional relatif à la prévention et à la gestion des déchets | met het intergewestelijk samenwerkingsakkoord van 5 maart 1997 |
d'emballages du 5 mars 1997. | betreffende de preventie en het beheer van verpakkingsafval. |
L'article 371 de la loi fixe une écotaxe sur les récipients pour | Artikel 371 van de wet voert een milieutaks op de drankverpakkingen in |
boisson qui n'est pas fonction du contenu, du volume ou du matériel | die niet in verhouding staat tot de inhoud, het volume of de gebruikte |
utilisé parce que de petits emballages sont plus préjudiciables à | grondstof, omdat kleinere verpakkingen schadelijker zijn voor het |
l'environnement que les grands emballages. Les petits emballages ne | leefmilieu dan de grotere verpakkingen. Kleinere verpakkingen zijn |
constituent pas nécessairement un avantage écologique. | niet noodzakelijkerwijze ecologisch voordeliger. |
Enfin, les dispositions attaquées répondent aux objectifs de l'accord | Tot slot beantwoorden de bestreden bepalingen aan de doelstellingen |
van het voormelde intergewestelijke samenwerkingsakkoord, aangezien | |
de coopération interrégional précité puisque celui-ci porte non | dat akkoord niet alleen betrekking heeft op de beperking van het |
seulement sur la limitation du volume et du poids à la quantité | volume en het gewicht van de minimumhoeveelheid die noodzakelijk is om |
minimale nécessaire pour garantir le niveau de sécurité et d'hygiène | het vereiste veiligheids- en hygiënepeil te waarborgen, maar ook |
requis mais prend en compte l'augmentation de la quantité d'emballages | rekening houdt met de hoeveelheid recycleerbare verpakkingen naar |
recyclables par rapport à la quantité d'emballages non recyclables | verhouding tot de hoeveelheid niet-recycleerbare verpakkingen (artikel |
(article 4, § 1er, a) ainsi que la diminution de la quantité | 4, § 1, a), alsmede met de vermindering van de hoeveelheid eenmalige |
d'emballages non réutilisables (article 4, § 1er, e). Or, | verpakkingen (artikel 4, § 1, e). De verbetering van het recycleerbare |
l'amélioration du caractère recyclable et réutilisable des emballages | en hergebruikbare karakter van de verpakkingen wordt bevorderd door de |
est stimulée par la collecte des emballages après utilisation et donc | ophaling van de verpakkingen na gebruik, en dus door de invoering van |
par la création d'incitants financiers minimaux (montant de consigne | minimale financiële stimuli (minimumbedrag van het statiegeld). |
minimum). En outre, une écotaxe minimum permet d'influer sur le | Bovendien kan een minimale milieutaks het gedrag van de vervuilers |
comportement des pollueurs et d'optimaliser la prévention et la | beïnvloeden en de voorkoming en het beheer van verpakkingsafval |
gestion des déchets d'emballages. | optimaal maken. |
Mémoire en réponse de la s.a. Ets Pollet | Memorie van antwoord van de n.v. Ets Pollet |
A.3.1. La copie de la décision du conseil d'administration de la | A.3.1 Aangezien het afschrift van de beslissing van de raad van |
requérante ayant été jointe à la requête, le recours est recevable. | bestuur van de verzoekster bij het verzoekschrift was gevoegd, is het |
beroep ontvankelijk. | |
A.3.2. Le fait pour la loi du 14 juillet 1997 d'avoir substitué au | A.3.2. Het feit dat de wet van 14 juli 1997 de discriminerende |
régime discriminatoire de la loi du 7 mars 1996 un régime moins | regeling van de wet van 7 maart 1996 heeft vervangen door een minder |
discriminatoire n'a pas pour effet de rendre conforme aux articles 10 | discriminerende regeling, heeft niet tot gevolg dat de nieuw |
et 11 de la Constitution le régime nouvellement adopté. La comparaison | aangenomen regeling in overeenstemming is met de artikelen 10 en 11 |
van de Grondwet. De vergelijking tussen beide regelingen kan niet | |
entre les deux régimes ne peut être retenue puisque la loi du 7 mars | worden gevolgd, vermits de wet van 7 maart 1996 leidde tot een |
1996 aboutissait à une exonération de fait des produits (« classés B | feitelijke vrijstelling van de door de verzoekster vervaardigde |
») fabriqués par la requérante. | producten (« die in klasse B zijn opgenomen »). |
A.3.3. Contrairement à ce que soutient le Conseil des ministres, le | A.3.3. In tegenstelling tot hetgeen de Ministerraad betoogt, heeft de |
législateur n'a pas établi de distinction entre produits dilués et | wetgever geen onderscheid gemaakt tussen de verdunde en de |
produits concentrés : c'est de facto que les produits concentrés | geconcentreerde producten : op de geconcentreerde producten die in |
contenus dans des emballages de moins de cinq litres sont | verpakkingen van minder dan vijf liter zijn verpakt, wordt de facto |
proportionnellement plus écotaxés. Le législateur n'a pas davantage eu | een naar verhouding hogere milieutaks geheven. De wetgever heeft |
l'intention de modifier le comportement du producteur en ce qui | evenmin de bedoeling gehad het gedrag van de producent met betrekking |
concerne les produits - qui sont soumis à d'autres dispositions de la | tot de producten - die aan andere bepalingen van de wet zijn |
loi - puisque l'écotaxe en cause frappe le récipient. | onderworpen - te wijzigen, aangezien de desbetreffende milieutaks op |
A.3.4. La mesure attaquée ne tient pas compte de la proportion dans | de verpakking wordt geheven. |
laquelle le pollueur contribue à la nuisance concernée. Alors qu'il | A.3.4. Voor de bestreden maatregel wordt geen rekening gehouden met de |
s'agit de prévenir la production de déchets d'emballages - le Conseil | mate waarin de vervuiler tot de desbetreffende milieuhinder bijdraagt. |
des ministres vante lui-même les avantages des petits emballages qui | Terwijl het erom gaat de productie van verpakkingsafval te voorkomen - |
nécessitent moins de matières premières, moins de frais de transport, | de Ministerraad zet zelf de voordelen van de kleine verpakkingen in de |
moins d'espace de stockage, moins de dépenses en matière de collecte | verf, die minder grondstoffen, transportkosten, opslagruimte en |
et d'enlèvement -, l'on sanctionne par une taxation plus lourde le | uitgaven voor ophaling en verwijdering vergen -, wordt de producent |
die zijn producten heeft geconcentreerd om ze in kleinere verpakkingen | |
producteur qui a concentré ses produits dans de petits emballages et | te verhandelen en die aldus de minste hinder teweegbrengt, met een |
cause ainsi la plus petite nuisance. | hogere belasting bestraft. |
A.3.5. La disposition relative à la consigne est critiquable pour les | A.3.5. De bepaling betreffende het statiegeld is voor kritiek vatbaar |
mêmes motifs que ceux portant sur l'écotaxe elle-même : la consigne | om dezelfde redenen als die welke betrekking hebben op de milieutaks |
étant, en l'espèce, proportionnellement plus élevée, elle place la | zelf : vermits het statiegeld in dit geval naar verhouding meer |
requérante dans une situation plus défavorable car même si le montant | bedraagt, plaatst zij de verzoekster in een ongunstiger situatie, want |
de la consigne est en finale remboursé à l'acquéreur, il n'en reste | het bedrag van het statiegeld wordt weliswaar uiteindelijk aan de |
pas moins qu'il doit en faire l'avance. | koper terugbetaald, maar toch moet hij dat bedrag voorschieten. |
A.3.6. La Commission de suivi des écotaxes a émis un avis qui démontre | A.3.6. De Opvolgingscommissie betreffende de milieutaksen heeft een |
à lui seul le bien-fondé de la position de la requérante et il est | advies uitgebracht dat op zichzelf reeds de gegrondheid van het |
sans pertinence de comparer l'écotaxe en cause avec celle frappant | standpunt van de verzoekende partij aantoont, en het is irrelevant de |
d'autres produits ou d'autres récipients. Ainsi les boissons | desbetreffende milieutaks met die op andere producten of verpakkingen |
sont-elles des produits de grande consommation et non des produits | te vergelijken. Zo zijn de dranken producten die in grote hoeveelheid |
spécifiques destinés au monde professionnel. De plus, les récipients | worden verbruikt en geen specifieke producten voor beroepsmatig |
de boissons sont soumis à une écotaxe unique par emballage et non par | gebruik. Bovendien zijn de drankverpakkingen onderworpen aan een |
eenmalige milieutaks per verpakking, en niet per | |
unité de volume d'emballage comme c'est le cas pour les pesticides. | verpakkingsvolume-eenheid, zoals dat wel het geval is voor de |
Enfin, même si elle doit être combinée avec d'autres obligations quant | bestrijdingsmiddelen. Tot slot moet worden opgemerkt dat, zelfs als de |
à la nature des emballages, la réduction de leur quantité constitue, | vermindering van de hoeveelheid ervan moet worden gecombineerd met |
en vertu de l'accord de coopération interrégional précité, une | andere verplichtingen met betrekking tot de aard van de verpakking, |
obligation pour les producteurs; il n'est donc pas concevable que ceux | zij krachtens het voormelde intergewestelijke samenwerkingsakkoord een |
verplichting is voor de producenten; het is dus niet denkbaar dat | |
qui s'y conforment soient sanctionnés. | diegenen die zich eraan conformeren worden bestraft. |
- B - | - B - |
B.1.1. L'article 379, alinéa 1er, de la loi ordinaire du 16 juillet | B.1.1. Artikel 379, eerste lid, van de gewone wet van 16 juli 1993 tot |
1993 visant à achever la structure fédérale de l'Etat, dont la | vervollediging van de federale Staatsstructuur, waarvan de laatste zin |
dernière phrase a été remplacée par l'article 3 de la loi du 14 | werd vervangen door artikel 3 van de wet van 14 juli 1997, waartegen |
juillet 1997 qui fait l'objet du recours, dispose : | het beroep is gericht, luidt : |
« Sauf lorsque le produit qu'ils contiennent est destiné à un usage | « Behalve wanneer het produkt dat ze bevatten bestemd is voor niet |
non professionnel, tous les récipients contenant des encres, des | beroepsmatig gebruik, wordt op alle verpakkingen van inkt, lijm, |
colles, des solvants et des pesticides tels qu'énumérés à l'annexe 15, | oplosmiddelen en bestrijdingsmiddelen, zoals opgesomd in bijlage 15, |
mis à la consommation, sont soumis à une écotaxe de 25 francs par | die in het verbruik worden gebracht, een milieutaks van 25 frank per |
unité de volume d'emballage, avec un maximum de 500 francs par | verpakkingsvolume-eenheid geheven, met een maximum van 500 frank per |
récipient. Les unités de volume d'emballage par produit sont égales | verpakking. De verpakkingsvolume-eenheden zijn per product gelijk aan |
aux volumes minimaux déterminés à l'article 379bis, excepté pour les | de minimumvolumes, zoals vastgesteld in artikel 379bis, behalve voor |
pesticides, pour lesquels l'unité de volume d'emballage est de 5 | de bestrijdingsmiddelen waarvoor de verpakkingsvolume-eenheid 5 liter |
litres. L'écotaxe par emballage est toutefois fixée à 25 francs minimum. » | bedraagt. Het bedrag van de milieutaks per verpakking wordt echter vastgesteld op minimum 25 frank. » |
B.1.2. L'article 380, alinéa 1er, 1°, de la loi ordinaire du 16 | B.1.2. Artikel 380, eerste lid, 1°, van de voormelde gewone wet van 16 |
juillet 1993 précitée, dont la troisième phrase a été insérée par | juli 1993, waarvan de derde zin werd ingevoegd bij artikel 5 van de |
l'article 5 de la loi du 14 juillet 1997 qui fait l'objet du recours, | wet van 14 juli 1997, waartegen het beroep is gericht, luidt : |
dispose : « Lorsque les récipients dont question à l'article 379 sont soumis à | « Wanneer de verpakkingen, waarvan sprake in artikel 379, onderworpen |
un système de consigne organisé, de prime de retour, de crédit | zijn aan een stelsel van statiegeld, van retourpremie, van |
d'emballage ou de collecte spéciale et adaptée, ils bénéficient de | verpakkingskrediet of van een speciale en aangepaste ophaling, |
l'exonération de l'écotaxe prévue audit article lorsque les conditions | genieten zij de vrijstelling van milieutaks, bepaald bij het genoemde |
suivantes sont remplies : | artikel, wanneer aan de hierna volgende voorwaarden is voldaan : |
1° le montant de la consigne, de la prime de retour ou du crédit | 1° het bedrag van het statiegeld, retourpremie of verpakkingskrediet |
d'emballage doit être suffisant pour assurer qu'un pourcentage élevé | moet voldoende hoog zijn om ervoor te zorgen dat een hoog percentage |
des récipients soit restitué. Le montant de la consigne est fixé au | van de verpakkingen wordt teruggebracht. Het bedrag van het statiegeld |
minimum à 12,5 francs par unité de volume d'emballage, tandis que le | wordt vastgesteld op minimum 12,5 frank per verpakkingsvolume-eenheid, |
montant de la prime de retour est fixé au minimum à 5 francs par unité | terwijl het bedrag van de retourpremie wordt vastgesteld op minimum 5 |
de volume d'emballage. Le montant de la consigne par récipient est | frank per verpakkingsvolume-eenheid. Het bedrag van het statiegeld per |
fixé à un minimum de 12,5 francs. Le Roi peut, sur proposition de la | verpakking bedraagt minimum 12,5 frank. De Koning kan, op voorstel van |
Commission de suivi, modifier le montant minimum de la consigne et de | de Opvolgingscommissie, het minimumbedrag van het statiegeld en |
la prime de retour ou fixer le montant du crédit d'emballage en vue de | retourpremie wijzigen of van het verpakkingskrediet bepalen teneinde |
faciliter la réalisation de cet objectif; ». | het bereiken van de doelstelling te vergemakkelijken. » |
B.2.1. La requérante fabrique et distribue des produits relevant de la | B.2.1. De verzoekster vervaardigt en distribueert producten die |
catégorie des pesticides. Elle ne justifie pas de l'intérêt requis | behoren tot de categorie van bestrijdingsmiddelen. Zij doet niet |
pour demander l'annulation des dispositions attaquées en tant que | blijken van het vereiste belang om de vernietiging van de bestreden |
celles-ci s'appliquent aux encres, colles et solvants. | bepalingen te vorderen in zoverre zij toepasselijk zijn op inkten, |
lijmen en oplosmiddelen. | |
B.2.2. Elle a joint à la requête en annulation la décision de son | B.2.2. Zij voegt bij het verzoekschrift tot vernietiging de beslissing |
conseil d'administration portant sur l'introduction du recours; | van haar raad van bestuur met betrekking tot de indiening van het |
celui-ci est recevable. | beroep; dat beroep is ontvankelijk. |
B.3.1. Les dispositions précitées ont pour objet de déterminer le | B.3.1. De voormelde bepalingen hebben tot doel het bedrag te bepalen |
montant de l'écotaxe et de la consigne afférentes aux récipients | van de milieutaks en het statiegeld met betrekking tot de verpakkingen |
contenant notamment des pesticides. | die onder andere bestrijdingsmiddelen bevatten. |
Le montant de l'écotaxe, régi par l'article 379, est fixé en fonction | Het bedrag van de milieutaks, bedoeld in artikel 379, wordt |
du type et de la quantité du contenu des récipients; cette quantité | vastgesteld naar gelang van de aard en de hoeveelheid van de inhoud |
est exprimée sous forme d'unités de volume d'emballage. En ce qui | van de verpakkingen; die hoeveelheid wordt uitgedrukt in de vorm van |
concerne les pesticides, l'unité de volume est de cinq litres. | verpakkingsvolume-eenheden. Voor de bestrijdingsmiddelen bedraagt die |
L'écotaxe est de 25 francs par unité de volume mais ne peut être | volume-eenheid vijf liter. De milieutaks bedraagt 25 frank per |
inférieure à 25 francs par emballage. Le montant de la consigne, régi par l'article 380, est également fixé en fonction du type et de la quantité du produit contenu dans le récipient, à raison de 12,50 francs par unité de volume d'emballage, la consigne ne pouvant cependant être inférieure à 12,50 francs par récipient. B.3.2. Les dispositions attaquées soumettent ainsi les récipients contenant des pesticides (soumis à un usage professionnel) à une écotaxe et à une consigne dont le montant est le même pour une | volume-eenheid, maar kan niet minder bedragen dan 25 frank per verpakking. Het bedrag van het statiegeld, bedoeld in artikel 380, wordt eveneens vastgesteld naar gelang van de soort en de hoeveelheid van het in de verpakking vervatte product, naar rato van 12,50 frank per verpakkingsvolume-eenheid, waarbij het statiegeld evenwel niet minder mag bedragen dan 12,50 frank per verpakking. B.3.2. De bestreden bepalingen onderwerpen aldus de verpakkingen die bestrijdingsmiddelen (voor beroepsmatig gebruik) bevatten, aan een milieutaks en aan statiegeld waarvan het bedrag hetzelfde is voor een |
contenance égale ou inférieure à cinq litres. | inhoud gelijk aan of kleiner dan vijf liter. |
B.3.3. Selon la requérante, une telle identité de traitement ne serait | B.3.3. Volgens de verzoekster zou een dergelijke identieke behandeling |
pas justifiée en ce que les récipients de moins de cinq litres, soumis | niet verantwoord zijn, doordat de verpakkingen van minder dan vijf |
à une écotaxe proportionnellement plus lourde que celle frappant les | liter, die aan een naar verhouding zwaardere milieutaks onderworpen |
autres, correspondraient au conditionnement de produits concentrés, | zijn dan die waaraan de andere producten onderworpen zijn, zouden |
moins dommageables que les autres pour l'environnement. Les | overeenstemmen met de verpakking van geconcentreerde producten, die |
dispositions en cause porteraient en outre une atteinte | voor het leefmilieu minder schadelijk zijn dan de andere producten. De |
discriminatoire à la liberté du commerce et de l'industrie en ce | bestreden bepalingen zouden bovendien een discriminerende inbreuk |
qu'elles constitueraient un obstacle à la production et à la | maken op de vrijheid van handel en nijverheid, doordat zij een |
distribution de pesticides contenus dans des récipients de moins de | hinderpaal zouden vormen voor de productie en de distributie van |
bestrijdingsmiddelen die in verpakkingen van minder dan vijf liter | |
cinq litres. | zijn verpakt. |
B.4.1. Les règles constitutionnelles de l'égalité et de la non-discrimination n'excluent pas qu'une différence de traitement soit établie entre des catégories de personnes, pour autant qu'elle repose sur un critère objectif et qu'elle soit raisonnablement justifiée. Les mêmes règles s'opposent, par ailleurs, à ce que soient traitées de manière identique, sans qu'apparaisse une justification raisonnable, des catégories de personnes se trouvant dans des situations qui, au regard de la mesure considérée, sont essentiellement différentes. L'existence d'une telle justification doit s'apprécier en tenant compte du but et des effets de la mesure critiquée ainsi que de la nature des principes en cause; le principe d'égalité est violé lorsqu'il est établi qu'il n'existe pas de rapport raisonnable de proportionnalité entre les moyens employés et le but visé. B.4.2. La liberté du commerce et de l'industrie ne peut être conçue comme une liberté illimitée. Elle ne fait pas obstacle à ce que la loi règle l'activité économique des personnes et des entreprises. Le législateur violerait toutefois le principe d'égalité et de | B.4.1. De grondwettelijke regels van de gelijkheid en de niet-discriminatie sluiten niet uit dat een verschil in behandeling tussen bepaalde categorieën van personen wordt ingesteld, voor zover dat verschil op een objectief criterium berust en het redelijk verantwoord is. Dezelfde regels verzetten er zich overigens tegen dat categorieën van personen, die zich ten aanzien van de aangevochten maatregel in wezenlijk verschillende situaties bevinden, op identieke wijze worden behandeld, zonder dat daarvoor een redelijke verantwoording bestaat. Het bestaan van een dergelijke verantwoording moet worden beoordeeld rekening houdend met het doel en de gevolgen van de betwiste maatregel en met de aard van de ter zake geldende beginselen; het gelijkheidsbeginsel is geschonden wanneer vaststaat dat geen redelijk verband van evenredigheid bestaat tussen de aangewende middelen en het beoogde doel. B.4.2. De vrijheid van handel en nijverheid kan niet als een onbeperkte vrijheid worden opgevat. Zij verhindert niet dat de wet de economische activiteit van de personen en de ondernemingen regelt. De |
non-discrimination s'il portait atteinte à la liberté du commerce et | wetgever zou evenwel het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie |
de l'industrie de manière discriminatoire. | schenden mocht hij op een discriminerende manier inbreuk maken op de |
vrijheid van handel en nijverheid. | |
B.5.1. Il ressort des travaux préparatoires qu'en modifiant les | B.5.1. De parlementaire voorbereiding doet ervan blijken dat met de |
articles 379 et 380 de la loi du 16 juillet 1993, le législateur a | wijziging van de artikelen 379 en 380 van de wet van 16 juli 1993 de |
entendu porter remède à une imperfection contenue dans la rédaction | wetgever heeft beoogd een onvolkomenheid te verhelpen in de |
qui leur avait été donnée par la loi du 7 mars 1996 et qui aboutissait | formulering die eraan was gegeven door de wet van 7 maart 1996 en die |
à rendre impossibles la perception de l'écotaxe et la mise en oeuvre | ertoe heeft geleid de inning van de milieutaksen en de |
de la consigne afférentes aux pesticides (Doc. parl., Chambre, | inwerkingstelling van het statiegeld betreffende de |
bestrijdingsmiddelen onmogelijk te maken (Parl. St., Kamer, 1996-1997, | |
1996-1997, n° 975/1, p. 2). | nr. 975/1, p. 2). |
B.5.2. De ontwikkelingen van het voorstel van wet dat aan de basis | |
B.5.2. Les développements de la proposition de loi qui est à l'origine | ligt van de bestreden bepalingen tonen aan met welke bedoeling de |
des dispositions attaquées montrent dans quelle intention ses auteurs, | auteurs ervan, die het advies van de Opvolgingscommissie betreffende |
faisant leur l'avis de la Commission de suivi relative aux écotaxes, | de milieutaksen tot het hunne hebben gemaakt, voor de verpakkingen van |
ont prévu pour les récipients de pesticides une écotaxe - et par | bestrijdingsmiddelen hebben voorzien in een milieutaks - en om |
identité de motifs, une consigne - d'un montant minimal : | dezelfde reden, in een statiegeld - van een minimaal bedrag : |
« Afin d'éviter que l'incitant financier prévu pour mettre en place un | « Om te voorkomen dat bij kleine verpakkingen de financiële stimulans |
système plus favorable à l'environnement ne devienne négligeable dans | om een milieuvriendelijker systeem in te voeren verwaarloosbaar zou |
le cas des petits emballages, la commission de suivi a fixé un montant | worden, heeft de opvolgingscommissie een minimumbedrag voorgesteld van |
minimum par récipient de 25 francs pour l'écotaxe et de 12,5 francs | 25 frank per verpakking voor de ecotaks en 12,5 frank voor het |
pour la consigne. » (Doc. parl., Chambre, 1996-1997, n° 975/1, p. 2.) | statiegeld. » (Parl. St., Kamer, 1996-1997, nr. 975/1, p. 2) |
B.5.3. L'instauration des écotaxes vise à modifier les comportements | B.5.3. De invoering van de milieutaksen heeft tot doel de |
des producteurs et des consommateurs dans un sens plus favorable à | gedragspatronen van producenten en consumenten milieuvriendelijker te |
l'environnement, par la poursuite des objectifs suivants : | maken door de volgende doelstellingen na te streven : |
1° dissuader les choix de production et de consommation générateurs de | 1° de productie- en de consumptieprocessen die schaarse grondstoffen |
gaspillage de ressources rares et de pollutions diverses; | verspillen en milieuvervuilend zijn, ontraden; |
2° économiser les ressources naturelles en réutilisant, en récupérant | 2° spaarzaam omgaan met de natuurlijke hulpbronnen door het |
et en recyclant des matières premières; | hergebruik, de terugwinning en de recyclage van grondstoffen; |
3° utiliser rationnellement l'énergie; | 3° de energie rationeel gebruiken; |
4° recourir à des techniques de production moins polluantes. | 4° minder vervuilende productietechnieken toepassen. |
Le législateur prend dès lors une mesure conforme à l'objectif qu'il | De wetgever neemt bijgevolg een maatregel die in overeenstemming is |
met de doelstelling die hij nastreeft door het bedrag van de | |
poursuit en fixant le montant de l'écotaxe d'une manière telle que la | milieutaks op zodanige wijze vast te stellen dat de ontradende werking |
fonction dissuasive de celle-ci soit assurée. Une stricte | ervan is gewaarborgd. Een strikte evenredigheid zou voor de |
proportionnalité aboutirait, pour les récipients de faible contenance, | verpakkingen met een kleine inhoud ertoe leiden dat de milieutaks |
à ce que l'écotaxe dont ils font l'objet perde cette fonction. | waarvan zij het voorwerp uitmaken, die werking verliest. |
B.5.4. Par ailleurs, lorsque le législateur fixe des seuils et des | B.5.4. Overigens, wanneer de wetgever drempels en tarieven vaststelt |
taux tels que ceux qui sont prévus par les dispositions en cause, il | zoals die waarin de bestreden bepalingen voorzien, moet hij gebruik |
doit pouvoir faire usage, sans pour autant commettre d'erreur | kunnen maken, zonder daarom een klaarblijkelijke fout te begaan, van |
manifeste, de catégories qui, nécessairement, n'appréhendent la | categorieën die, noodzakelijkerwijs, de verscheidenheid van toestanden |
diversité des situations qu'avec un certain degré d'approximation. Le | slechts met een zekere graad van benadering opvangen. Het beroep op |
recours à ce procédé n'est pas en soi déraisonnable; il importe | dat procédé is niet onredelijk op zich; niettemin moet in ieder |
cependant de vérifier dans chaque espèce s'il en va de même de la | afzonderlijk geval worden onderzocht of hetzelfde geldt voor de wijze |
manière dont il a été utilisé. | waarop het werd aangewend. |
B.5.5. La circonstance que les petits récipients contiendraient, sous | B.5.5. De omstandigheid dat de kleine verpakkingen in een |
une forme concentrée, une quantité de produits industriels comparable | geconcentreerde vorm een hoeveelheid industriële producten bevatten |
à celle contenue, sous une forme diluée, par des récipients plus | die vergelijkbaar is met die welke de grotere verpakkingen in verdunde |
grands ne suffit pas à établir que la mesure attaquée ne serait pas | vorm bevatten, volstaat niet om aan te tonen dat de bestreden |
appropriée : l'écotaxe prévue par les articles 379 et suivants de la | maatregel niet geschikt zou zijn : de milieutaks waarin de artikelen |
loi du 16 juillet 1993 vise en effet les récipients contenant certains | 379 en volgende van de wet van 16 juli 1993 voorzien, beoogt immers |
produits industriels et non les produits proprement dits, d'ailleurs | verpakkingen die sommige industriële producten bevatten en niet de |
producten als dusdanig, die overigens onderworpen zijn aan andere | |
soumis à d'autres dispositions de la loi. Les travaux préparatoires de | bepalingen van de wet. Uit de parlementaire voorbereiding van de wet |
la loi de 1993 font apparaître que le législateur a entendu éviter que | van 1993 blijkt dat de wetgever de bedoeling heeft gehad te voorkomen |
les récipients contenant certains produits industriels ne soient « | dat sommige industriële verpakkingen « op een niet-verantwoorde wijze |
éliminés de manière irréfléchie ou se retrouvent dans l'environnement | worden vernietigd of in het milieu terecht komen alleen al omdat de |
pour la seule raison que les personnes directement concernées ne | rechtstreeks betrokkenen niet weten wat ze met de lege verpakking |
savent que faire de ces récipients dès que leur contenu a été utilisé | moeten aanvangen als de inhoud eenmaal is verbruikt »; de milieutaks |
»; l'écotaxe porte donc sur le récipient et ne peut être évitée que si | heeft dus betrekking op de verpakking en kan niet worden vermeden dan |
celui-ci a été consigné (Doc. parl., Chambre, 1992-1993, n° 777/5, p. | indien er statiegeld voor wordt gevraagd (Parl. St., Kamer, 1992-1993, |
4; dans le même sens, Sénat, 1992-1993, n° 897-17, p. 161); de même, | nr. 777/5, p. 4; in dezelfde zin, Senaat, 1992-1993, nr. 897-17, p. |
lors de la modification de la loi du 16 juillet 1993 par celle du 7 | 161); zo ook heeft de wetgever, bij de wijziging van de wet van 16 |
mars 1996, le législateur a entendu que les exonérations de l'écotaxe | juli 1993 door die van 7 maart 1996, gewild dat de vrijstellingen van |
soient fondées non seulement sur un système de consigne mais également | de milieutaks niet alleen zouden steunen op een regeling van |
sur des systèmes de collecte spéciale et adaptée, de prime de retour | statiegeld, maar ook op regelingen van bijzondere en aangepaste |
ou de crédit d'emballage (Doc. parl., Chambre 1995-1996, n° 328/1, p. | ophaling, retourpremie of verpakkingskrediet (Parl. St., Kamer, |
7 et n° 328/3, p. 3) et a prévu un système spécial de collecte | 1995-1996, nr. 328/1, p. 7, en nr. 328/3, p. 3) en heeft hij voorzien |
(article 380 de la loi du 16 juillet 1993). Dès lors que le souci a | in een bijzondere regeling van ophaling (artikel 380 van de wet van 16 |
juli 1993). Vermits aldus de zorg tot uitdrukking werd gebracht te | |
ainsi été exprimé d'éviter que soient abandonnés des récipients ayant | voorkomen dat de desbetreffende industriële verpakkingen zouden worden |
contenu les produits industriels en cause et qu'à cet égard, le risque | achtergelaten en in dat opzicht het risico dat die verpakkingen |
que ces récipients représentent n'est pas strictement proportionné à | opleveren, niet strikt evenredig is met de omvang ervan, blijkt het |
leur taille, le montant de l'écotaxe et de la consigne qui frappent | bedrag van de milieutaks en van het statiegeld die krachtens de |
les petits récipients en vertu des dispositions attaquées n'apparaît | bestreden bepalingen op de kleine verpakkingen worden geheven, niet |
pas comme manifestement déraisonnable. | klaarblijkelijk onredelijk te zijn. |
Certes, la Commission de suivi relative aux écotaxes a observé qu'il | Weliswaar heeft de Opvolgingscommissie betreffende de milieutaksen |
erop gewezen dat de geconcentreerde producten niet dienden te worden | |
convenait de ne pas sanctionner les produits concentrés parce que la | bestraft omdat de vermindering van het verpakkingsvolume bijdraagt tot |
réduction du volume des récipients contribue à la diminution du volume | de vermindering van het volume van het verpakkingsafval; maar die |
des déchets de récipients; mais cette observation ne suffit pas à | opmerking volstaat niet om aan te tonen dat de bestreden maatregel |
établir que la mesure attaquée ne serait pas appropriée puisque la | niet geschikt zou zijn, vermits de Opvolgingscommissie zelf heeft |
Commission a elle-même considéré « que pour les petits récipients, | geoordeeld dat « voor kleine verpakkingen de milieutaks, alsook het |
l'écotaxe, ainsi que la consigne, doit être suffisamment élevée pour | statiegeld, voldoende hoog moet zijn teneinde het realiseren van de |
permettre au maximum la réalisation de l'objectif de la loi » (avis du | doelstelling van de wet maximale kansen te bieden » (advies van de |
22 novembre 1996 de la Commission de suivi relative aux écotaxes, Rapport annuel 1996, p. 35). B.5.6. Le moyen n'est pas fondé. Par ces motifs, la Cour rejette le recours. Ainsi prononcé en langue française, en langue néerlandaise et en langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 3 mars 1999. Le greffier, L. Potoms. Le président, | Opvolgingscommissie van 22 november 1996 betreffende de milieutaksen, Jaarverslag 1996, p. 35). B.5.6. Het middel is niet gegrond. Om die redenen, het Hof verwerpt het beroep. Aldus uitgesproken in het Frans, het Nederlands en het Duits, overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 3 maart 1999. De griffier, L. Potoms. De voorzitter, |
M. Melchior. | M. Melchior. |