Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt De La Cour Constitutionelle du --
← Retour vers "Arrêt n° 54/98 du 20 mai 1998 Numéro du rôle : 1161 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 332, alinéas 4 et 5, du Code civil, posée par le Tribunal de première instance de Louvain. La Cour d'arbitrage, composée des p après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : I. Objet de la question préjudicielle Par jug(...)"
Arrêt n° 54/98 du 20 mai 1998 Numéro du rôle : 1161 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 332, alinéas 4 et 5, du Code civil, posée par le Tribunal de première instance de Louvain. La Cour d'arbitrage, composée des p après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : I. Objet de la question préjudicielle Par jug(...) Arrest nr. 54/98 van 20 mei 1998 Rolnummer 1161 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 332, vierde en vijfde lid, van het Burgerlijk Wetboek, gesteld door de Rechtbank van eerste aanleg te Leuven. Het Arbitragehof, samenges wijst na beraad het volgende arrest : I. Onderwerp van de prejudiciële vraag Bij vonnis van 2(...)
COUR D'ARBITRAGE ARBITRAGEHOF
Arrêt n° 54/98 du 20 mai 1998 Arrest nr. 54/98 van 20 mei 1998
Numéro du rôle : 1161 Rolnummer 1161
En cause : la question préjudicielle concernant l'article 332, alinéas In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 332, vierde en
4 et 5, du Code civil, posée par le Tribunal de première instance de vijfde lid, van het Burgerlijk Wetboek, gesteld door de Rechtbank van
Louvain. eerste aanleg te Leuven.
La Cour d'arbitrage, Het Arbitragehof,
composée des présidents L. De Grève et M. Melchior, et des juges H. samengesteld uit de voorzitters L. De Grève en M. Melchior, en de
Boel, L. François, J. Delruelle, R. Henneuse et M. Bossuyt, assistée rechters H. Boel, L. François, J. Delruelle, R. Henneuse en M.
du greffier L. Potoms, présidée par le président L. De Grève, Bossuyt, bijgestaan door de griffier L. Potoms, onder voorzitterschap van voorzitter L. De Grève,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet de la question préjudicielle I. Onderwerp van de prejudiciële vraag
Par jugement du 22 septembre 1997, dont l'expédition est parvenue au Bij vonnis van 22 september 1997, waarvan de expeditie ter griffie van
greffe de la Cour le 9 octobre 1997, le Tribunal de première instance het Hof is ingekomen op 9 oktober 1997, heeft de Rechtbank van eerste
de Louvain a posé la question préjudicielle suivante : aanleg te Leuven de volgende prejudiciële vraag gesteld :
« L'article 332 du Code civil, en particulier les alinéas 4 et 5 de « Schendt artikel 332 van het Burgerlijk Wetboek, meer bepaald alinea
celui-ci, viole-t-il les articles 10 et 11 de la Constitution ? En 4 en 5 ervan, artikel 10 en 11 van de Grondwet ? Maakt met andere
d'autres termes, la disposition selon laquelle le mari ou le précédent woorden de bepaling dat de echtgenoot of vorige echtgenoot van de
mari de la mère doit intenter son action en contestation de paternité moeder zijn vordering tot betwisting van vaderschap binnen het jaar
dans l'année de la naissance ou de la découverte de celle-ci, alors van de geboorte of van de ontdekking ervan dient in te stellen,
que l'enfant dispose de 4 ans à compter du moment où il atteint l'âge terwijl het kind over 4 jaar beschikt vanaf het ogenblik dat het de
de 18 ans, constitue-t-elle une discrimination dans l'exercice des 18-jarige leeftijd bereikte, een discriminatie uit in de uitoefening
droits de ce mari-père et de cet enfant ou une inégalité entre les van de rechten van die echtgenoot-vader en van dat kind, of een
générations qui est injustifiée ? » ongelijkheid tussen de generaties, die ongerechtvaardigd is ? »
II. Les faits et la procédure antérieure II. De feiten en de rechtspleging in het bodemgeschil
Après un divorce intervenu en 1996 par consentement mutuel, E.S. Na een echtscheiding in 1996 op grond van onderlinge toestemming,
intente, par citation du 9 juin 1997, une action en contestation de stelt E.S. bij dagvaarding van 9 juni 1997 een vordering tot
paternité, parce qu'il pense n'être pas le père biologique de l'enfant betwisting van vaderschap in, omdat hij meent niet de biologische
né le 23 mai 1993 de K.S., la femme avec qui il était marié à ce vader te zijn van het kind geboren op 23 mei 1993 uit K.S., met wie
moment. hij op dat ogenblik gehuwd was.
Le Tribunal de première instance de Louvain constate d'office la De Rechtbank van eerste aanleg te Leuven stelt ambtshalve vast dat de
tardiveté de l'action de E.S. L'article 332, alinéa 4, du Code civil verzoeker E.S. zijn vordering laattijdig instelde. Artikel 332, vierde
lid, van het Burgerlijk Wetboek bepaalt namelijk dat de echtgenoot of
dispose en effet que le mari ou le précédent mari doit intenter vorige echtgenoot van de moeder zijn vordering moet instellen binnen
l'action dans l'année de la naissance ou de la découverte de celle-ci. één jaar na de geboorte of na de ontdekking van de geboorte.
Selon le Tribunal, la naissance n'a jamais été cachée à E.S. et il ne Volgens de Rechtbank was de geboorte nooit verborgen gehouden voor
pouvait pas davantage invoquer la force majeure, de sorte que le délai E.S. en kon hij zich evenmin beroepen op overmacht, zodat de termijn
fixé à l'article 332, alinéa 4, du Code civil était irrévocablement écoulé. bedoeld in artikel 332, vierde lid, van het Burgerlijk Wetboek
Toutefois, selon le juge a quo, la question se pose de savoir si onherroepelijk verstreken was.
l'article 332, alinéas 4 et 5, du Code civil ne viole pas les articles Nochtans rijst volgens de verwijzende rechter de vraag of artikel 332,
10 et 11 de la Constitution en ce que le mari ou le précédent mari vierde en vijfde lid, van het Burgerlijk Wetboek de artikelen 10 en 11
doit intenter l'action dans l'année de la naissance ou de la van de Grondwet schendt, nu de echtgenoot of de vorige echtgenoot zijn
vordering dient in te stellen binnen een termijn van één jaar na de
découverte de celle-ci alors que l'enfant dispose d'un délai de quatre geboorte of de ontdekking ervan, terwijl het kind over een termijn van
ans à compter du moment où il atteint l'âge de dix-huit ans. vier jaar beschikt vanaf het ogenblik dat het de leeftijd van achttien jaar bereikt.
III. La procédure devant la Cour III. De rechtspleging voor het Hof
Par ordonnance du 9 octobre 1997, le président en exercice a désigné Bij beschikking van 9 oktober 1997 heeft de voorzitter in functie de
les juges du siège conformément aux articles 58 et 59 de la loi rechters van de zetel aangewezen overeenkomstig de artikelen 58 en 59
spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage. van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof.
Les juges-rapporteurs ont estimé n'y avoir lieu de faire application De rechters-verslaggevers hebben geoordeeld dat er geen aanleiding was
des articles 71 ou 72 de la loi organique. om artikel 71 of 72 van de organieke wet toe te passen.
La décision de renvoi a été notifiée conformément à l'article 77 de la Van de verwijzingsbeslissing is kennisgegeven overeenkomstig artikel
loi organique, par lettres recommandées à la poste le 30 octobre 1997. 77 van de organieke wet bij op 30 oktober 1997 ter post aangetekende brieven.
L'avis prescrit par l'article 74 de la loi organique a été publié au Het bij artikel 74 van de organieke wet voorgeschreven bericht is
Moniteur belge du 8 novembre 1997. bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 8 november 1997.
Des mémoires ont été introduits par : Memories zijn ingediend door :
- E.S., Persoonsstraat 43, 3454 Geetbets, par lettre recommandée à la - E.S., Persoonsstraat 43, 3454 Geetbets, bij op 14 november 1997 ter
poste le 14 novembre 1997; post aangetekende brief;
- Me P. Vandermotten, en sa qualité de tuteur ad hoc de G.S., - Mr. P. Vandermotten, in zijn hoedanigheid van voogd ad hoc van G.S.,
Stationsstraat 108 A, 3400 Landen, par lettre recommandée à la poste Stationsstraat 108 A, 3400 Landen, bij op 24 november 1997 ter post
le 24 novembre 1997; aangetekende brief;
- K.S., Schelfstraat 12B, 3454 Geetbets, par lettre recommandée à la - K.S., Schelfstraat 12B, 3454 Geetbets, bij op 11 december 1997 ter
poste le 11 décembre 1997; post aangetekende brief;
- le Conseil des ministres, rue de la Loi 16, 1000 Bruxelles, par - de Ministerraad, Wetstraat 16, 1000 Brussel, bij op 12 december 1997
lettre recommandée à la poste le 12 décembre 1997. ter post aangetekende brief.
Ces mémoires ont été notifiés conformément à l'article 89 de la loi Van die memories is kennisgegeven overeenkomstig artikel 89 van de
organique, par lettres recommandées à la poste le 22 janvier 1998. organieke wet bij op 22 januari 1998 ter post aangetekende brieven.
Des mémoires en réponse ont été introduits par : Memories van antwoord zijn ingediend door :
- le Conseil des ministres, par lettre recommandée à la poste le 12 - de Ministerraad, bij op 12 februari 1998 ter post aangetekende
février 1998; brief;
- E.S., par lettre recommandée à la poste le 16 février 1998. - E.S., bij op 16 februari 1998 ter post aangetekende brief.
Par ordonnance du 25 mars 1998, la Cour a prorogé jusqu'au 9 octobre Bij beschikking van 25 maart 1998 heeft het Hof de termijn waarbinnen
1998 le délai dans lequel l'arrêt doit être rendu. het arrest moet worden gewezen, verlengd tot 9 oktober 1998.
Par ordonnance du 25 mars 1998, la Cour a déclaré l'affaire en état et Bij beschikking van 25 maart 1998 heeft het Hof de zaak in gereedheid
fixé l'audience au 29 avril 1998. verklaard en de dag van de terechtzitting bepaald op 29 april 1998.
Cette ordonnance a été notifiée aux parties ainsi qu'à leurs avocats, Van die beschikking is kennisgegeven aan de partijen en hun advocaten
par lettres recommandées à la poste le 26 mars 1998. bij op 26 maart 1998 ter post aangetekende brieven.
A l'audience publique du 29 avril 1998 : Op de openbare terechtzitting van 29 april 1998 :
- ont comparu : - zijn verschenen :
. Me M. Van Asch, avocat au barreau de Bruxelles, pour E.S.; . Mr. M. Van Asch, advocaat bij de balie te Brussel, voor E.S.;
. Me C. Coemans loco Me P. Thiery, avocats au barreau de Hasselt, pour . Mr. C. Coemans loco Mr. P. Thiery, advocaten bij de balie te
K.S.; Hasselt, voor K.S.;
. Me P. Vandermotten, avocat au barreau de Louvain, en sa qualité de . Mr. P. Vandermotten, advocaat bij de balie te Leuven, in zijn
tuteur ad hoc de G.S.; hoedanigheid van voogd ad hoc van G.S.;
. Me D. Van Heuven, avocat au barreau de Courtrai, pour le Conseil des . Mr. D. Van Heuven, advocaat bij de balie te Kortrijk, voor de
ministres; Ministerraad;
- les juges-rapporteurs M. Bossuyt et R. Henneuse ont fait rapport; - hebben de rechters-verslaggevers M. Bossuyt en R. Henneuse verslag uitgebracht;
- les avocats précités ont été entendus; - zijn de voornoemde advocaten gehoord;
- l'affaire a été mise en délibéré. - is de zaak in beraad genomen.
La procédure s'est déroulée conformément aux articles 62 et suivants De rechtspleging is gevoerd overeenkomstig de artikelen 62 en volgende
de la loi organique, relatifs à l'emploi des langues devant la Cour. van de organieke wet, die betrekking hebben op het gebruik van de talen voor het Hof.
IV. En droit IV. In rechte
- A - - A -
Mémoire de E.S. Memorie van E.S.
A.1. La différence de délai visée dans la question préjudicielle ne A.1. Het verschil in termijn dat het voorwerp is van de prejudiciële
peut se justifier par référence aux intérêts de l'enfant, étant donné vraag kan niet worden verantwoord door te verwijzen naar de belangen
que celui-ci est censé pouvoir décider de façon totalement autonome et van het kind, daar het kind geacht wordt vanaf het bereiken van de
meerderjarigheid volledig autonoom en zelfstandig te kunnen beslissen.
indépendante dès qu'il atteint la majorité. Il n'y a aucune raison Er is geen enkele objectieve reden waarom de vader niet eveneens
objective de ne pas accorder aussi au père le droit d'intenter gedurende een termijn van vier jaar het recht wordt toegekend de
l'action en contestation de paternité dans un délai de quatre ans et vordering tot betwisting van vaderschap in te stellen, en derhalve
de lui permettre ainsi d'invoquer le même délai que celui qui est zich te kunnen beroepen op dezelfde termijn die ook aan het kind wordt
accordé à l'enfant à partir du moment où il atteint la majorité. voorbehouden vanaf het bereiken van de meerderjarigheid.
Mémoire de Me P. Vandermotten, tuteur ad hoc de G.S. Memorie van Mr. P. Vandermotten, voogd ad hoc van G.S.
A.2. L'auteur du mémoire se borne à déclarer qu'il s'en remet à la A.2. De indiener van de memorie beperkt zich ertoe te verklaren dat
sagesse de la Cour. hij zich gedraagt naar de wijsheid van het Hof.
Mémoire du Conseil des ministres Memorie van de Ministerraad
A.3.1. La formulation de la question préjudicielle fait apparaître que A.3.1. Uit de formulering van de prejudiciële vraag blijkt dat enkel
seule est mise en cause la différence de traitement entre le mari et de onderscheiden behandeling tussen de echtgenoot en het kind ter
l'enfant, de sorte que le Conseil des ministres ne se prononcera pas discussie wordt gesteld, zodat de Ministerraad geen standpunt inneemt
sur la distinction que l'article 332 du Code civil instaure entre une ou plusieurs autres catégories de personnes. A.3.2. Le Conseil des ministres considère que le mari et l'enfant appartiennent à des catégories de personnes à ce point distinctes et que leur situation est tellement différente que le traitement différencié repose sur un critère objectif et qu'il est raisonnablement justifié. Il ressort des travaux préparatoires des dispositions soumises au contrôle de la Cour que le législateur a, d'une part, voulu tenir compte de la vérité biologique mais qu'il n'a, d'autre part, pas voulu ériger celle-ci en un droit absolu, de sorte qu'elle doit pouvoir over het onderscheid dat artikel 332 van het Burgerlijk Wetboek invoert tussen een of meer andere categorieën van personen. A.3.2. De Ministerraad is van mening dat de echtgenoot en het kind behoren tot dermate onderscheiden categorieën van personen en dat hun situatie dermate verschillend is, dat de onderscheiden behandeling berust op een objectief criterium en redelijk verantwoord is. Uit de parlementaire voorbereiding van de aan het Hof voorgelegde bepalingen blijkt dat de wetgever, enerzijds, rekening heeft willen houden met de biologische waarheid, maar, anderzijds, van die biologische waarheid geen absoluut recht heeft willen maken, zodat ze
s'effacer devant d'autres objectifs importants, tels que l'intérêt de moet kunnen wijken voor andere waardevolle doelstellingen, zoals het
l'enfant, la stabilité de la famille et la sécurité juridique. belang van het kind, de gezinsstabiliteit en de rechtszekerheid.
A.3.3. La lecture de la question préjudicielle fait apparaître que A.3.3. Uit de lezing van de prejudiciële vraag blijkt dat twee
deux aspects des traitements différents réservés au mari et à l'enfant
sont mis en cause, à savoir le point de départ du délai de forclusion et sa durée. elementen van de onderscheiden behandeling van de echtgenoot en van
Le fait que le délai prenne cours, pour l'enfant, à l'âge de dix-huit het kind worden betwist, namelijk het aanvangspunt van de
ans est dicté par l'intérêt de l'enfant et par le caractère vervaltermijn en de duur.
strictement personnel du droit de contester la paternité. Dat de termijn voor het kind aanvangt met de leeftijd van achttien
Le législateur a en effet estimé qu'il semblait difficile de prévoir jaar is ingegeven door het belang van het kind en door het strikt
dans la loi des garanties suffisantes pour que le représentant de l'enfant durant sa minorité intervienne de façon impartiale et exclusivement dans l'intérêt de l'enfant. C'est pour cette raison qu'il a choisi d'accorder le droit d'action à l'enfant exclusivement et ceci à partir de l'âge où celui-ci est réputé pouvoir agir personnellement et en pleine conscience. Dans le cas du mari, par contre, le problème de la représentation ne se pose pas. S'agissant de la durée du délai, le législateur a voulu donner suffisamment de temps à l'enfant pour décider en connaissance de cause, tant en ce qui concerne le fond de l'affaire qu'en ce qui concerne les conséquences possibles de son action, s'il introduirait ou non une action en contestation de paternité. En outre, l'enfant ne peut exercer son action que si le mari n'a pas élevé l'enfant comme s'il était le sien. A.3.4. La limitation à une année du délai accordé au mari est, selon les travaux préparatoires, principalement dictée par l'intérêt de l'enfant et par la stabilité de la famille. Plusieurs arguments peuvent être avancés pour justifier la différence de délai. Premièrement, le législateur a, d'une façon générale, choisi de faire prévaloir le lien socio-affectif plutôt que le lien biologique. Le persoonlijk karakter van het betwistingsrecht. Met name oordeelde de wetgever dat het problematisch bleek om voldoende waarborgen in de wet in te schrijven, opdat de vertegenwoordiger van het kind tijdens diens minderjarigheid onpartijdig en in het uitsluitend belang van het kind zou optreden. Daarom heeft hij ervoor geopteerd het vorderingsrecht uitsluitend aan het kind toe te wijzen, en dat vanaf de leeftijd waarop het kind geacht wordt persoonlijk en in volle bewustzijn te kunnen handelen. Bij de echtgenoot daarentegen rijst het probleem van de vertegenwoordiging niet. Wat de duur van de termijn betreft heeft de wetgever het kind voldoende tijd willen gunnen om met kennis van zaken, zowel wat de grond van de zaak als wat de mogelijke gevolgen van zijn optreden betreft, uit te maken of hij al dan niet een vordering tot betwisting van vaderschap zal inleiden. Bovendien kan het kind zijn vordering slechts uitoefenen als de echtgenoot het kind niet als het zijne heeft opgevoed. A.3.4. De beperking van de termijn voor de echtgenoot tot één jaar is, blijkens de parlementaire voorbereiding, voornamelijk ingegeven door het belang van het kind en de stabiliteit van het gezin. Ter verantwoording van het verschil in termijn kunnen verscheidene argumenten worden aangevoerd. In de eerste plaats heeft de wetgever in het algemeen geopteerd voor de socio-affectieve band, veeleer dan voor de biologische band. De wetgever heeft bovendien een duidelijke hiërarchie van belangen in het
législateur a, en outre, créé une claire hiérarchie d'intérêts dans leven geroepen, waarbij het belang van het kind en de
laquelle l'intérêt de l'enfant et la stabilité familiale priment gezinsstabiliteit primeren op het eigenbelang van de echtgenoot en op
l'intérêt particulier du mari et la vérité biologique. Ceci se traduit de biologische waarheid. Dit komt tot uiting in een gedifferentieerde
par un traitement différencié du mari et de l'enfant. behandeling van de echtgenoot en van het kind.
Deuxièmement, le droit d'action de l'enfant est en principe limité au cas où il n'a pas été élevé par le mari, cependant que le droit d'action du mari est illimité, de sorte que les conséquences d'une contestation peuvent être très différentes sur le plan socio-affectif. Troisièmement, un droit d'action n'est ouvert à l'enfant qu'à partir du moment où celui-ci atteint l'âge de dix-huit ans, cependant que le mari peut intenter une action lorsque l'enfant est encore très jeune, de sorte que, dans ce dernier cas, les implications socio-affectives et économiques d'une contestation de paternité peuvent être beaucoup plus dramatiques. Enfin, la différence au niveau de la prise de conscience et de la situation financière qui est celle d'un enfant de dix-huit ans explique également qu'un délai plus long soit accordé à l'enfant. In de tweede plaats is het vorderingsrecht van het kind in beginsel beperkt tot de situatie waarin het niet werd opgevoed door de echtgenoot, terwijl het vorderingsrecht van de echtgenoot onbeperkt is, zodat de gevolgen van een betwisting socio-affectief zeer verschillend kunnen zijn. In de derde plaats valt het vorderingsrecht van het kind slechts open vanaf de leeftijd van achttien jaar, terwijl de echtgenoot een vordering kan instellen wanneer het kind nog zeer jong is, zodat in het laatste geval de socio-affectieve en economische implicaties van een vaderschapsbetwisting veel dramatischer kunnen zijn. Ten slotte verklaart ook het verschil op het vlak van de bewustwording en de financiële situatie waarin een kind van achttien jaar verkeert, dat aan het kind een langere termijn wordt toegekend.
A.3.5. Les situations du mari et de l'enfant sont donc, en fait et en A.3.5. De feitelijke en juridische situatie van de echtgenoot en het
droit, objectivement différentes et leur droit d'action doit dès lors kind zijn derhalve objectief verschillend en hun vorderingsrecht moet
aussi se concrétiser différemment. Le législateur a cherché un
équilibre adéquat entre, d'une part, le désir de connaître la vérité dan ook verschillend worden ingevuld. De wetgever heeft een passend
biologique et de tirer de celle-ci les conséquences juridiques et, evenwicht gezocht tussen de verzuchting om de biologische waarheid te
d'autre part, les intérêts de l'enfant, la stabilité familiale et la kennen en hieruit rechtsgevolgen te puren, enerzijds, en de belangen
sécurité juridique. Il n'y a donc pas de violation des articles 10 et van het kind, de gezinsstabiliteit en de rechtszekerheid, anderzijds.
11 de la Constitution. Er is dus geen schending van de artikelen 10 en 11 van de Grondwet.
Mémoire en réponse du Conseil des ministres Memorie van antwoord van de Ministerraad
A.4. S'agissant du point de départ du délai visé à l'article 332, A.4. Wat het aanvangspunt van de in artikel 332, vijfde lid, van het
alinéa 5, du Code civil, le Conseil des ministres prend acte de ce que Burgerlijk Wetboek bedoelde termijn betreft, neemt de Ministerraad er
E.S. considère que la circonstance que le droit d'action de l'enfant akte van dat naar de mening van E.S. de omstandigheid dat het
ne prend cours qu'au moment où celui-ci atteint l'âge de dix-huit ans vorderingsrecht van het kind pas ingaat op de leeftijd van achttien
paraît * justifiée et admissible ». jaar « verantwoord en terecht » voorkomt.
Quant à la durée du délai, le Conseil des ministres répète qu'il Wat de duur van de termijn betreft, herhaalt de Ministerraad dat er
existe des raisons fondées pour justifier que le père et l'enfant gegronde redenen zijn om de onderscheiden behandeling tussen de vader
soient traités différemment et renvoie, à cet égard, à ce qui a été en het kind te verantwoorden en verwijst hij daarbij naar hetgeen
exposé dans le mémoire. uiteengezet werd in de memorie.
Mémoire en réponse de E.S. Memorie van antwoord van E.S.
A.5. Pour justifier les dispositions litigieuses, le Conseil des A.5. De Ministerraad verwijst ter rechtvaardiging van de betwiste
ministres fait référence aux travaux préparatoires. Ceux-ci permettent bepalingen naar de parlementaire voorbereiding. Daaruit kan evenwel
toutefois seulement de conclure que de longs débats furent consacrés à uitsluitend worden afgeleid dat lange besprekingen werden gewijd aan
la question de savoir si un droit illimité de contestation pouvait de vraag of aan de echtgenoot een onbeperkt recht tot betwisting kon
être accordé au mari, ou si ce droit devait être limité dans le temps worden toegekend, dan wel of dat recht in de tijd diende te worden
en raison de l'intérêt de l'enfant, de la sécurité juridique et de la beperkt omwille van het belang van het kind, de rechtszekerheid en de
stabilité familiale. gezinsstabiliteit.
L'argumentation fondée sur l'intérêt de l'enfant et sur les autres De argumentatie op grond van het belang van het kind en de andere
valeurs mentionnées vaut toutefois de la même manière pour le père et vermelde waarden geldt echter op dezelfde wijze voor de vader en het
pour l'enfant. Ou c'est le droit à la paternité véritable qui prévaut, de sorte qu'un droit d'action en principe illimité est accordé tant au mari qu'à l'enfant, ou l'on se réfère à la stabilité familiale et l'action doit alors être limitée dans le temps pour tous. En fixant l'âge de la majorité à dix-huit ans, le législateur a investi l'enfant de tous les droits et obligations liés à la majorité, également pour ce qui concerne la contestation de la paternité. La thèse du Conseil des ministres revient à considérer que l'enfant n'est pas totalement capable de décider s'il conteste ou non la paternité, ce qui n'était pas l'intention du législateur. Enfin, l'affirmation selon laquelle il se justifie d'accorder à l'enfant un délai plus long, parce que des considérations matérielles et financières peuvent entraver le droit d'action, ne convainc pas. kind. Ofwel prevaleert het recht op het werkelijke vaderschap, zodat zowel aan de echtgenoot als aan het kind een principieel onbeperkt vorderingsrecht wordt verleend, ofwel verwijst men naar de gezinsstabiliteit en dan moet de vordering in de tijd worden beperkt voor iedereen. Door de meerderjarigheidsgrens op achttien jaar te bepalen heeft de wetgever aan het kind alle rechten en verplichtingen gegeven die aan de meerderjarigheid kleven, ook wat de vordering tot vaderschapsbetwisting betreft. De stelling van de Ministerraad komt erop neer dat men het kind niet geheel bekwaam acht om te beslissen of hij al dan niet het vaderschap betwist, wat niet de bedoeling van de wetgever was. De stelling ten slotte dat een langere termijn voor het kind gerechtvaardigd is doordat materiële en financiële overwegingen het vorderingsrecht kunnen belemmeren is niet overtuigend.
- B - - B -
B.1.1. L'article 332 du Code civil règle l'action en contestation de B.1.1. Artikel 332 van het Burgerlijk Wetboek regelt de vordering tot
paternité, énumère les personnes admises à contester la paternité et betwisting van vaderschap, wijst de personen aan die tot betwisting
fixe les délais dans lesquels l'action doit être intentée. kunnen gerechtigd zijn en bepaalt de termijnen waarbinnen de vordering
moet worden ingesteld.
B.1.2. La question préjudicielle concerne les alinéas 4 et 5 de B.1.2. De prejudiciële vraag heeft betrekking op artikel 332, vierde
l'article 332, qui sont libellés comme suit : en vijfde lid, die luidt :
« L'action de la mère doit être intentée dans l'année de la naissance « De rechtsvordering van de moeder moet worden ingesteld binnen een
et celle du mari ou du précédent mari dans l'année de la naissance ou jaar na de geboorte en die van de echtgenoot of van de vorige
de la découverte de celle-ci. echtgenoot binnen een jaar na de geboorte of na de ontdekking ervan.
Celle de l'enfant doit être intentée au plus tard dans les quatre ans De rechtsvordering van het kind moet worden ingesteld uiterlijk vier
à compter du moment où il atteint l'âge de dix-huit ans. Sauf jaar nadat het de leeftijd van achttien jaar heeft bereikt. Behoudens
circonstances exceptionnelles, elle est irrecevable si le mari a élevé buitengewone omstandigheden is ze niet ontvankelijk wanneer de
l'enfant comme sien. » echtgenoot het kind als het zijne heeft opgevoed. »
B.1.3. Le juge a quo demande à la Cour si ces dispositions violent les B.1.3. De verwijzende rechter vraagt het Hof of die bepalingen de
articles 10 et 11 de la Constitution, en tant que le mari ou le artikelen 10 en 11 van de Grondwet schenden in zoverre de echtgenoot
précédent mari doit intenter l'action en contestation de paternité of de vorige echtgenoot de vordering tot betwisting van vaderschap
dans l'année de la naissance ou de la découverte de celle-ci, dient in te stellen binnen het jaar na de geboorte of na de ontdekking
cependant que l'enfant dispose pour ce faire d'un délai de quatre ans ervan, terwijl het kind over een termijn van vier jaar beschikt vanaf
à compter du moment où il atteint l'âge de dix-huit ans. het ogenblik dat het de leeftijd van achttien jaar heeft bereikt om de
rechtsvordering in te stellen.
B.1.4. Bien que, dans la motivation de la décision de renvoi, le juge B.1.4. Hoewel de rechter in de motieven van de verwijzingsbeslissing
fasse également mention d'une discrimination possible entre le père et eveneens gewag maakt van een mogelijke discriminatie tussen de vader
la mère en ce qui concerne le délai fixé pour intenter une action en en de moeder wat betreft de termijn om de vordering tot
contestation de paternité, la question préjudicielle vise vaderschapsbetwisting in te stellen, heeft de prejudiciële vraag enkel
exclusivement les situations du père et de l'enfant. Dans ce qui suit, betrekking op de situatie van de vader en het kind. Het Hof gaat in
la Cour se prononcera en fonction de cette saisine limitée. wat volgt uit van die beperkte saisine.
B.2.1. L'article 332 du Code civil dispose que l'action en B.2.1. Artikel 332 van het Burgerlijk Wetboek bepaalt dat de vordering
contestation de paternité peut être accordée au mari, à la mère et à tot betwisting van het vaderschap kan worden toegekend aan de vader,
l'enfant. de moeder en het kind.
Lors de la modification du régime de la filiation par la loi du 31 Bij de wijziging van de afstammingsregeling door de wet van 31 maart
mars 1987, le législateur a voulu accorder à l'enfant un droit 1987 heeft de wetgever het kind een eigen persoonlijk vorderingsrecht
d'action personnel spécifique en contestation de paternité. tot vaderschapsbetwisting willen toekennen.
Parce qu'il considérait que l'octroi d'un droit d'action dès la Omdat hij oordeelde dat het toekennen van een vorderingsrecht vanaf de
naissance peut soulever le problème de la représentation de l'enfant geboorte problemen kan doen rijzen bij de vertegenwoordiging van de
mineur et entraîner des conflits d'intérêts, le législateur a choisi minderjarige en belangentegenstellingen met zich kan meebrengen, heeft
d'accorder un droit d'action personnel à l'enfant à partir du moment hij ervoor gekozen het kind een zelfstandig vorderingsrecht toe te
où celui-ci doit être censé pouvoir prendre lui-même une décision kennen vanaf het ogenblik dat het moet worden geacht zelf een
mûrement réfléchie (Doc. parl., Sénat, 1984-1985, n° 904-2, pp. 115 et suivantes). weloverwogen beslissing te kunnen nemen (Gedr. St., Senaat, 1984-1985, nr. 904-2, pp. 115 en volgende).
B.2.2. Les situations dans lesquelles le mari, d'une part, l'enfant, B.2.2. De situaties waarin, enerzijds, de echtgenoot en, anderzijds,
d'autre part, peuvent introduire l'action en contestation de paternité het kind de vordering tot vaderschapsbetwisting kunnen instellen zijn,
sont tellement différentes, tant en ce qui concerne le moment où la zowel wat betreft het ogenblik waarop de betwisting kan ontstaan als
contestation peut naître qu'en ce qui concerne les circonstances et de omstandigheden en de mogelijke gevolgen op affectief, sociaal en
les effets possibles de cette action sur le plan affectif, social et financieel vlak, zodanig verschillend dat zij niet voldoende
financier, qu'elles ne sont pas suffisamment comparables pour que vergelijkbaar zijn opdat de ongelijkheid van de termijnen om de
l'inégalité des délais accordés pour intenter l'action puisse être vordering in te stellen strijdig zou kunnen zijn met de artikelen 10
contraire aux articles 10 et 11 de la Constitution. en 11 van de Grondwet.
B.3. La question préjudicielle appelle une réponse négative. B.3. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
L'article 332 du Code civil, en particulier les alinéas 4 et 5 de Artikel 332 van het Burgerlijk Wetboek, meer bepaald het vierde en
celui-ci, ne viole pas les articles 10 et 11 de la Constitution, en ce vijfde lid ervan, schendt niet de artikelen 10 en 11 van de Grondwet,
que le mari ou le précédent mari de la mère doit intenter son action in zoverre de echtgenoot of vorige echtgenoot van de moeder zijn
en contestation de paternité dans l'année de la naissance ou de la vordering tot betwisting van vaderschap binnen een jaar na de geboorte
découverte de celle-ci, alors que l'enfant dispose de quatre ans à of na de ontdekking ervan dient in te stellen, terwijl het kind over
compter du moment où il atteint l'âge de dix-huit ans. vier jaar beschikt vanaf het ogenblik dat het de leeftijd van achttien
jaar heeft bereikt.
Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française, Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het
la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 20 mai 1998, par le Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 20 mei 1998, door de
siège précité, dans lequel le juge M. Bossuyt est remplacé, pour le voormelde zetel, waarin rechter M. Bossuyt voor de uitspraak is
prononcé, par le juge G. De Baets, conformément à l'article 110 de la vervangen door rechter G. De Baets, overeenkomstig artikel 110 van de
même loi. voormelde wet.
Le greffier, De griffier,
L. Potoms L. Potoms L.
Le président, De voorzitter,
De Grève De Grève
^