Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt De La Cour Constitutionelle du --
← Retour vers "Arrêt n° 76/98 du 24 juin 1998 Numéro du rôle : 1139 En cause : le recours en annulation du décret de la Communauté flamande du 20 décembre 1996 « sanctionnant l'arrêté du Gouvernement flamand du 24 juillet 1996 relatif à l'agrément des servi La Cour d'arbitrage, composée des présidents L. De Grève et M. Melchior, et des juges P. Martens(...)"
Arrêt n° 76/98 du 24 juin 1998 Numéro du rôle : 1139 En cause : le recours en annulation du décret de la Communauté flamande du 20 décembre 1996 « sanctionnant l'arrêté du Gouvernement flamand du 24 juillet 1996 relatif à l'agrément des servi La Cour d'arbitrage, composée des présidents L. De Grève et M. Melchior, et des juges P. Martens(...) Arrest nr. 76/98 van 24 juni 1998 Rolnummer 1139 In zake : het beroep tot vernietiging van het decreet van de Vlaamse Gemeenschap van 20 december 1996 houdende bekrachtiging van het besluit van de Vlaamse Regering van 24 juli 1996 betreffende Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters L. De Grève en M. Melchior, en de rechters P. (...)
COUR D'ARBITRAGE ARBITRAGEHOF
Arrêt n° 76/98 du 24 juin 1998 Arrest nr. 76/98 van 24 juni 1998
Numéro du rôle : 1139 Rolnummer 1139
En cause : le recours en annulation du décret de la Communauté In zake : het beroep tot vernietiging van het decreet van de Vlaamse
flamande du 20 décembre 1996 « sanctionnant l'arrêté du Gouvernement Gemeenschap van 20 december 1996 houdende bekrachtiging van het
flamand du 24 juillet 1996 relatif à l'agrément des services télévisés besluit van de Vlaamse Regering van 24 juli 1996 betreffende de
», introduit par le Conseil des ministres. erkenning van de televisiediensten, ingesteld door de Ministerraad.
La Cour d'arbitrage, Het Arbitragehof,
composée des présidents L. De Grève et M. Melchior, et des juges P. samengesteld uit de voorzitters L. De Grève en M. Melchior, en de
Martens, J. Delruelle, H. Coremans, A. Arts et M. Bossuyt, assistée du rechters P. Martens, J. Delruelle, H. Coremans, A. Arts en M. Bossuyt,
greffier L. Potoms, présidée par le président L. De Grève, bijgestaan door de griffier L. Potoms, onder voorzitterschap van voorzitter L. De Grève,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet du recours I. Onderwerp van het beroep
Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 4 Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 4 augustus
août 1997 et parvenue au greffe le 5 août 1997, le Conseil des 1997 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 5
ministres, rue de la Loi 16, 1000 Bruxelles, a introduit un recours en augustus 1997, heeft de Ministerraad, Wetstraat 16, 1000 Brussel,
beroep tot vernietiging ingesteld van het decreet van de Vlaamse
annulation du décret de la Communauté flamande du 20 décembre 1996 « Gemeenschap van 20 december 1996 houdende bekrachtiging van het
sanctionnant l'arrêté du Gouvernement flamand du 24 juillet 1996 besluit van de Vlaamse Regering van 24 juli 1996 betreffende de
relatif à l'agrément des services télévisés » (publié au Moniteur erkenning van de televisiediensten (bekendgemaakt in het Belgisch
belge du 4 février 1997). Staatsblad van 4 februari 1997).
II. La procédure II. De rechtspleging
Par ordonnance du 5 août 1997, le président en exercice a désigné les Bij beschikking van 5 augustus 1997 heeft de voorzitter in functie de
juges du siège conformément aux articles 58 et 59 de la loi spéciale rechters van de zetel aangewezen overeenkomstig de artikelen 58 en 59
du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage. van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof.
Les juges-rapporteurs ont estimé n'y avoir lieu de faire application De rechters-verslaggevers hebben geoordeeld dat er geen aanleiding was
des articles 71 ou 72 de la loi organique. om artikel 71 of 72 van de organieke wet toe te passen.
Le recours a été notifié conformément à l'article 76 de la loi Van het beroep is kennisgegeven overeenkomstig artikel 76 van de
organique, par lettres recommandées à la poste le 15 septembre 1997. organieke wet bij op 15 september 1997 ter post aangetekende brieven.
L'avis prescrit par l'article 74 de la loi organique a été publié au Het bij artikel 74 van de organieke wet voorgeschreven bericht is
Moniteur belge du 18 septembre 1997. bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 18 september 1997.
Des mémoires ont été introduits par : Memories zijn ingediend door :
- le Gouvernement de la Communauté française, place Surlet de Chokier - de Franse Gemeenschapsregering, Surlet de Chokierplein 15-17, 1000
15-17, 1000 Bruxelles, par lettre recommandée à la poste le 28 octobre 1997; Brussel, bij op 28 oktober 1997 ter post aangetekende brief;
- le Gouvernement flamand, place des Martyrs 19, 1000 Bruxelles, par - de Vlaamse Regering, Martelaarsplein 19, 1000 Brussel, bij op 31
lettre recommandée à la poste le 31 octobre 1997. oktober 1997 ter post aangetekende brief.
Ces mémoires ont été notifiés conformément à l'article 89 de la loi Van die memories is kennisgegeven overeenkomstig artikel 89 van de
organique, par lettre recommandée à la poste le 8 décembre 1997. organieke wet bij op 8 december 1997 ter post aangetekende brief.
Des mémoires en réponse ont été introduits par : Memories van antwoord zijn ingediend door :
- le Gouvernement de la Communauté française, par lettre recommandée à - de Franse Gemeenschapsregering, bij op 6 januari 1998 ter post
la poste le 6 janvier 1998; aangetekende brief;
- le Conseil des ministres, par lettre recommandée à la poste le 8 - de Ministerraad, bij op 8 januari 1998 ter post aangetekende brief.
Bij beschikking van 22 januari 1998 heeft het Hof de termijn
waarbinnen het arrest moet worden gewezen, verlengd tot 4 augustus
janvier 1998. 1998.
Par ordonnance du 22 janvier 1998, la Cour a prorogé jusqu'au 4 août
1998 le délai dans lequel l'arrêt doit être rendu.
Par ordonnance du 29 avril 1998, la Cour a déclaré l'affaire en état Bij beschikking van 29 april 1998 heeft het Hof de zaak in gereedheid
et fixé l'audience au 27 mai 1998. verklaard en de dag van de terechtzitting bepaald op 27 mei 1998.
Cette ordonnance a été notifiée aux parties ainsi qu'à leurs avocats, Van die beschikking is kennisgegeven aan de partijen en hun advocaten
par lettres recommandées à la poste le 30 avril 1998. bij op 30 april 1998 ter post aangetekende brieven.
A l'audience publique du 27 mai 1998 : Op de openbare terechtzitting van 27 mei 1998 :
- ont comparu : - zijn verschenen :
. Me G. Glas, avocat au barreau de Bruxelles, et Me L. Mourlon loco Me . Mr. G. Glas, advocaat bij de balie te Brussel, en Mr. L. Mourlon
L. Misson, avocats au barreau de Liège, pour le Conseil des ministres; loco Mr. L. Misson, advocaten bij de balie te Luik, voor de Ministerraad;
. Me P. Van Orshoven, avocat au barreau de Bruxelles, pour le . Mr. P. Van Orshoven, advocaat bij de balie te Brussel, voor de
Gouvernement flamand; Vlaamse Regering;
. Me A. Joachimowicz loco Me A. Berenboom, avocats au barreau de . Mr. A. Joachimowicz loco Mr. A. Berenboom, advocaten bij de balie te
Bruxelles, pour le Gouvernement de la Communauté française; Brussel, voor de Franse Gemeenschapsregering;
- les juges-rapporteurs A. Arts et J. Delruelle ont fait rapport; - hebben de rechters-verslaggevers A. Arts en J. Delruelle verslag uitgebracht;
- les avocats précités ont été entendus; - zijn de voornoemde advocaten gehoord;
- l'affaire a été mise en délibéré. - is de zaak in beraad genomen.
La procédure s'est déroulée conformément aux articles 62 et suivants De rechtspleging is gevoerd overeenkomstig de artikelen 62 en volgende
de la loi organique, relatifs à l'emploi des langues devant la Cour. van de organieke wet, die betrekking hebben op het gebruik van de talen voor het Hof.
III. Objet des dispositions attaquées III. Onderwerp van de bestreden bepalingen
L'article 2 des décrets relatifs à la radiodiffusion et à la Artikel 2 van de bij het besluit van de Vlaamse Regering van 25
télévision, coordonnés par arrêté du Gouvernement flamand du 25 januari 1995 gecoördineerde decreten betreffende de radio en de
janvier 1995, énonce : televisie bepaalt :
« Pour l'application de ces décrets coordonnés, il faut entendre par : 1° radiodiffuser : l'émission primaire, par câble ou sans fil, par émetteurs terrestres ou à bord d'un satellite, codée ou non, de programmes destinés à être reçus par le public. Ces programmes peuvent comprendre des programmes de radio, de télévision ou d'autres genres de programmes. Est également visée ici la communication de programmes entre entreprises en vue d'une rediffusion à l'intention du public. Ne sont pas visés les services de communications fournissant sur appel individuel, des éléments d'information ou d'autres prestations, tels que services de téléscopie [lire : télécopie], les banques de données électroniques et autres services similaires; 2° radiodiffuseur : un organisme qui assure des programmes, codés ou non. Par assurer il y a lieu d'entendre produire, laisser produire ou acquérir des programmes, constituer la programmation et radiodiffuser ou laisser radiodiffuser ces programmes; « Voor de toepassing van deze gecoördineerde decreten wordt verstaan onder : 1° omroepen : het oorspronkelijk uitzenden via de kabel of draadloos, via zendapparatuur op aarde of aan boord van een satelliet, al dan niet in gecodeerde vorm, van voor ontvangst door het publiek bestemde programma's. Die programma's kunnen bestaan uit radio-, televisie- of andere soorten van programma's. Hieronder is ook begrepen het overdragen van programma's tussen ondernemingen met het oog op het doorgeven daarvan aan het publiek. Hieronder zijn niet begrepen communicatiediensten die informatieve gegevens of andere prestaties op individueel verzoek verstrekken zoals telekopiediensten, elektronische databanken en andere soortgelijke diensten; 2° omroep : een organisatie die programma's, al dan niet in gecodeerde vorm, verzorgt. Onder verzorgen van programma's wordt verstaan het produceren, laten produceren of verwerven van programma's, het samenstellen van het programma-aanbod en het omroepen of laten omroepen ervan;
3° organisme de radiodiffusion : un radiodiffuseur qui assure la 3° radio-omroep : een omroep die radioprogramma's en andere soorten
production des programmes de radio et autres sortes de programmes sous van programma's in de vorm van klanken verzorgt;
la forme de sons; 4° organisme de télédiffusion : un radiodiffuseur qui assure la 4° televisie-omroep : een omroep die televisieprogramma's en andere
production de programmes de télévision et autres genres de programmes soorten van programma's in de vorm van beelden of teksten al dan niet
sous la forme d'images ou de textes accompagnés ou non de sons; ». van klanken vergezeld, verzorgt; ».
L'article 39, alinéa 1er, des décrets coordonnés énonce : Artikel 39, eerste lid, van de gecoördineerde decreten bepaalt :
« Sur avis du Conseil flamand des médias, le Gouvernement flamand peut « Onder de voorwaarden, bepaald bij dit hoofdstuk, kunnen particuliere
agréer des organismes privés de télédiffusion aux conditions fixées televisieomroepen, op advies van de Vlaamse Mediaraad, erkend worden
dans le présent chapitre ». door de Vlaamse regering. »
Peuvent obtenir un agrément, en vertu de l'article 41 : Volgens artikel 41 komen voor erkenning in aanmerking :
« 1° un organisme privé de télédiffusion s'adressant à l'ensemble de la Communauté flamande; 2° des organismes privés de télédiffusion s'adressant à une collectivité située à l'intérieur d'une zone d'émission régionale, appelés ci-après ' télévisions régionales '; 3° des organismes privés de télédiffusion s'adressant à un groupe cible spécifique situé à l'intérieur de l'ensemble de la Communauté flamande, d'une collectivité régionale ou locale, appelés dans ce chapitre ' télévisions s'adressant à des groupes cibles '; 4° des organismes privés de télédiffusion à péage, appelés ci-après « 1° één particuliere televisieomroep, die zich richt tot de gehele Vlaamse Gemeenschap; 2° particuliere televisieomroepen, die zich richten tot een gemeenschap in een regionaal zendgebied, hierna ' regionale omroepen ' te noemen; 3° particuliere televisieomroepen die zich richten tot een specifieke doelgroep binnen de gehele Vlaamse Gemeenschap, een regionale of een lokale gemeenschap, hierna in dit hoofdstuk ' doelgroepomroepen ' te noemen; 4° particuliere betaaltelevisie-omroepen, hierna in dit hoofdstuk '
dans ce chapitre ' télévisions à péage '; betaalomroepen ' te noemen.
5° des organismes privés de télédiffusion s'adressant au public ou à 5° particuliere televisieomroepen die zich met andere soorten van
un partie du public, avec d'autre genres de services, appelés ci-après diensten richten tot het publiek of een deel ervan, hierna in dit
dans ce chapitre ' services télévisés '. » hoofdstuk ' televisiediensten ' te noemen. »
L'article 70 porte : Artikel 70 bepaalt :
« Les services télévisés peuvent être retransmis, contre paiement ou « De televisiediensten kunnen, al dan niet tegen betaling, geheel of
non, dans leur intégralité ou en partie sous forme codée. Le
Gouvernement flamand peut imposer des conditions d'agrément gedeeltelijk gecodeerd uitgezonden worden. De Vlaamse regering kan
supplémentaires. » aanvullende voorwaarden voor erkenning opleggen. »
En vertu de l'article 71, § 1er, le Gouvernement flamand fixe les Krachtens artikel 71, § 1, bepaalt de Vlaamse Regering de voorwaarden
met betrekking tot de financiële en organisatorische structuur
conditions portant sur la structure financière et organisationnelle waaronder de particuliere televisieomroep, de doelgroepomroepen, de
auxquelles peuvent être agréées, en exécution des articles 39, 40 et 73, les organismes privés de télédiffusion, les groupes cibles, les betaalomroepen en de televisiediensten erkend kunnen worden, ter uitvoering van de artikelen 39, 40 en 73.
télévisions à péage et les services télévisés.
L'article 127 contient la disposition finale suivante : Artikel 127 bevat volgende slotbepaling :
« § 1er. Les dispositions des articles 44, § 2, 45 à 47, 49, 50, 61 à « § 1. De bepalingen van de artikelen 44, § 2, 45 tot en met 47, 49,
66, 68, 69, et 75 à 77 peuvent être modifiées ou abrogées par arrêté 50, 61 tot en met 66, 68, 69, en 75 tot en met 77 kunnen worden
du Gouvernement flamand. gewijzigd of opgeheven, bij besluit van de Vlaamse regering.
Ces arrêtés réglementaires ainsi que les arrêtés réglementaires visés Deze reglementaire besluiten evenals de reglementaire besluiten
aux articles 48 et 71, §§ 1er et 3, sont pris sur avis du Conseil flamand des Médias. Ils sont applicables, sans effet rétroactif, au plus tôt le jour de leur publication au Moniteur belge et, le cas échéant, à une date ultérieure fixée dans l'arrêté concerné. § 2. Ils sont soumis dans les dix jours de leur publication au Moniteur belge par le Gouvernement flamand pour approbation au Conseil flamand. L'approbation est censée non accordée lorsque le Conseil flamand ne s'est pas prononcé au terme d'un délai de six mois. Les arrêtés visés continuent à produire leurs effets juridiques à l'encontre de tiers aussi longtemps qu'ils ne sont pas remplacés par des nouveaux arrêtés. » En exécution et par application des susdits articles 41, 5°, 70, 71 et bedoeld in de artikelen 48 en 71, §§ 1 en 3, worden genomen op advies van de Vlaamse Mediaraad. Ze worden zonder terugwerkende kracht toepasbaar ten vroegste vanaf de dag van hun publikatie in het Belgisch Staatsblad, en in voorkomend geval op een latere datum in het betreffende besluit vastgesteld. § 2. Ze worden binnen tien dagen na hun bekendmaking in het Belgisch Staatsblad door de Vlaamse regering ter bekrachtiging voorgelegd aan de Vlaamse Raad. De bekrachtiging wordt geacht niet verleend te zijn, indien de Vlaamse Raad bij het verstrijken van een termijn van zes maanden geen beslissing heeft getroffen. Bedoelde besluiten behouden in dat geval hun rechtsgevolgen tegenover derden zolang ze niet vervangen zijn door nieuwe besluiten. » Ter uitvoering en met toepassing van de voormelde artikelen 41, 5°,
127 des décrets coordonnés, le Gouvernement flamand a, le 24 juillet 70, 71 en 127 van de gecoördineerde decreten, werd door de Vlaamse
1996, pris un arrêté « relatif à l'agrément des services télévisés », Regering op 24 juli 1996 een besluit aangenomen « betreffende de
dont l'article 1er actuellement attaqué - modifié par le décret du 20 erkenning van de televisiediensten », waarvan het thans aangevochten
décembre 1996 - énonce : artikel 1 - zoals gewijzigd bij decreet van 20 december 1996 - bepaalt
« Pour obtenir l'agrément et le conserver, les services télévisés : « Om erkend te worden en te blijven moeten de televisiediensten
doivent remplir les conditions suivantes : voldoen aan de volgende voorwaarden :
1° le seul objectif social de la personne morale de droit privé 1° het maatschappelijk doel van de privaatrechtelijke rechtspersoon is
consiste dans la prise en charge des services visés à l'article 41,5 beperkt tot het uitsluitend verzorgen van diensten als bedoeld in
[lire : à l'article 41, 5°,] des décrets relatifs à la radiodiffusion artikel 41,5 [lees : artikel 41, 5°,] van de decreten betreffende de
et à la télévision, coordonnés le 25 janvier 1995. radio-omroep en de televisie, gecoördineerd op 25 januari 1995.
Par services télévisés on ne vise pas les organismes de radiodiffusion Onder televisiediensten zijn niet verstaan particuliere
privés qui s'adressent à une communauté dans une zone d'émission televisieomroepen die zich richten tot een gemeenschap in een lokaal
locale et qui peuvent être considérés comme des radiodiffuseurs zendgebied en die als lokale omroepen kunnen worden aangezien;
locaux; 2° le Conseil d'administration ne peut être composé pour plus d'un 2° de Raad van Bestuur mag voor niet meer dan één vijfde bestaan uit
cinquième de membres qui : leden die :
- exercent un mandat politique; - een politiek mandaat uitoefenen;
- exercent une fonction dirigeante ou d'administrateur dans une - een leidinggevende functie of de functie van beheerder uitoefenen in
organisation d'employeurs ou de travailleurs; een beroepsvereniging van werkgevers of werknemers;
- exercent une fonction dirigeante ou d'administrateur dans une - een leidinggevende functie of de functie van bestuurder uitoefenen
in een kabelmaatschappij.
société de radio ou de télédistribution. In geen geval mogen de leden van de Raad van Bestuur deel uitmaken van
Les membres du Conseil d'administration ne peuvent en aucun cas faire een college van burgemeester en schepenen, van een bestendige
partie d'un Collège des Bourgmestre et Echevins, d'une Députation
Permanente, du Gouvernement flamand, du Gouvernement de la Région de deputatie, van de Vlaamse regering, van de regering van het Brussels
Bruxelles-Capitale ou du Gouvernement fédéral; Hoofdstedelijk Gewest of van de federale regering;
3° les services doivent se distinguer des programmes courants offerts 3° de diensten moeten onderscheiden zijn van de gewone programma's van
par le radiodiffuseur de service public de la Communauté flamande ou par un organisme privé de télédiffusion, agréé par la Communauté flamande. Ils doivent présenter aux spectateurs une importante offre complémentaire sur le plan économique, éducatif, social ou culturel; 4° un service télévisé agréé est tenu de demander une autorisation pour chaque nouveau service distinct. L'offre simultanée de services fait l'objet d'une demande séparée. Tout service distinct offert sera précisé. Lorsque les services télévisés élargissent leur offre d'un autre genre de service, ils sont tenus de demander une autorisation séparée; 5° les services télévisés doivent être indépendants des partis politiques; 6° les émissions des services télévisés doivent se faire sous la responsabilité rédactionnelle du personnel du service de télévision; 7° à l'exception des dérogations assujetties à l'autorisation du Gouvernement flamand, les services télévisés sont tenus à émettre en néerlandais. » de openbare omroep van de Vlaamse Gemeenschap of van een andere door de Vlaamse Gemeenschap erkende particuliere televisieomroep. De diensten moeten voor de kijker een belangrijk bijkomend aanbod inhouden op bedrijfseconomisch, educatief, sociaal of cultureel vlak; 4° een erkende televisiedienst vraagt voor elke afzonderlijke nieuwe dienst een vergunning aan. Bij het samen aanbieden van diensten wordt tevens een afzonderlijke vergunning aangevraagd. Elke te leveren afzonderlijke dienst moet duidelijk omschreven worden. Wanneer de televisiediensten hun aanbod uitbreiden met een nieuw soort dienst, moeten zij een afzonderlijke vergunning vragen; 5° de televisiediensten dienen onafhankelijk te zijn van een politieke partij; 6° de uitzendingen van de televisiedienst moeten gebeuren onder redactionele eindverantwoordelijkheid van het personeel van de televisiedienst; 7° de televisiediensten dienen in het Nederlands uit te zenden, behoudens afwijkingen toe te staan door de Vlaamse regering. »
Le susdit arrêté du 24 juillet 1996 a été confirmé, en exécution de Het voormelde besluit van 24 juli 1996 werd ter uitvoering van artikel
l'article 127, § 2, des décrets coordonnés, par l'article 2 du décret 127, § 2, van de gecoördineerde decreten bekrachtigd bij artikel 2 van
du 20 décembre 1996 également attaqué. het eveneens aangevochten decreet van 20 december 1996.
La reproduction figurant ci-dessus de l'article 1er de l'arrêté du 24 In het citaat van artikel 1 van het besluit van 24 juli 1996 hiervoor
juillet 1996 tient compte des modifications apportées par les articles is rekening gehouden met de wijzigingen bij de artikelen 3 en 4 van
3 et 4 du décret du 20 décembre 1996. het decreet van 20 december 1996.
IV. En droit IV. In rechte
- A - - A -
En ce qui concerne la recevabilité Ten aanzien van de ontvankelijkheid
Requête Verzoekschrift
A.1. Le 26 juillet 1997, le Conseil des ministres a décidé A.1. De Ministerraad heeft op 26 juli 1997 beslist een beroep tot
d'introduire un recours en annulation des dispositions attaquées. Le vernietiging van de bestreden bepalingen in te stellen. Het beroep is
recours a été introduit dans le délai prescrit et est donc recevable. binnen de voorgeschreven termijn ingediend en is derhalve
Mémoire du Gouvernement flamand ontvankelijk.
A.2.1. Selon le Conseil des ministres, la notion de « services Memorie van de Vlaamse Regering
télévisés » figurant dans les dispositions entreprises viserait et, A.2.1. Volgens de Ministerraad zou met de notie « televisiediensten »
partant, réglerait davantage que le terme « radiodiffusion et in de bestreden bepalingen meer zijn bedoeld en dus geregeld dan « de
télédiffusion » au sens de l'article 4, 6°, de la loi spéciale du 8 radio-omroep en de televisie » in de zin van artikel 4, 6°, van de
août 1980 de réformes institutionnelles. bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen.
Or, ni le décret entrepris ni l'arrêté entrepris ne contiennent une Evenwel bevatten noch het bestreden decreet, noch het bestreden
définition quelconque des « services télévisés » : cette définition besluit enige definitie van « televisiediensten » : die definitie is
est contenue à l'article 41, 5°, des décrets coordonnés. vervat in artikel 41, 5°, van de gecoördineerde decreten.
Le recours du Conseil des ministres est en réalité dirigé contre une Het beroep van de Ministerraad is in werkelijkheid gericht tegen een
disposition instaurée par un décret publié plus de six mois avant bepaling van een decreet dat meer dan zes maanden vóór de indiening
l'introduction du présent recours en annulation. Le recours est donc van het huidige beroep tot vernietiging werd bekendgemaakt. Het beroep
irrecevable ratione temporis. is derhalve niet ontvankelijk ratione temporis.
A.2.2. Pour une autre raison encore, le Conseil des ministres ne vise A.2.2. Ook om een andere reden heeft de Ministerraad het niet echt op
pas véritablement les dispositions formellement attaquées. de formeel bestreden bepalingen gemunt.
Le recours en annulation a été introduit dans le but d'échapper à une Het beroep tot vernietiging werd ingesteld om te ontsnappen aan een
exception d'irrecevabilité d'un recours en annulation introduit auprès exceptie van niet-ontvankelijkheid van een beroep tot nietigverklaring
du Conseil d'Etat contre un arrêté du Gouvernement de la Communauté bij de Raad van State tegen een besluit van de Franse
française du 25 novembre 1996 relatif à la mise en oeuvre d'autres Gemeenschapsregering van 25 november 1996 betreffende de produktie van
services sur le câble, qui donne une large définition de la notion « andere diensten op de kabel, waarin een ruime definitie is gegeven aan
autres services de radiodiffusion ». het begrip « andere radio-omroepdiensten ».
Dans le cadre de cette procédure devant le Conseil d'Etat, il a en In die zaak voor de Raad van State werd namelijk aangevoerd dat het
effet été allégué que le recours était irrecevable à défaut d'intérêt beroep niet ontvankelijk was bij gebrek aan belang omdat enkel het
parce que seul l'arrêté du Gouvernement de la Communauté française besluit van de Franse Gemeenschapsregering werd aangevochten en niet
avait été attaqué et non l'arrêté du Gouvernement flamand du 24 het besluit van de Vlaamse Regering van 24 juli 1996 betreffende de
juillet 1996 relatif à l'agrément des services télévisés, ce qui erkenning van de televisiediensten, wat een schending van het beginsel
constituerait une violation du principe d'égalité et de van de gelijkheid en de niet-discriminatie zou uitmaken.
non-discrimination.
Exercer une compétence dans un autre but que celui dans lequel cette Het aanwenden van een bevoegdheid voor een ander doel dan datgene
compétence a été attribuée constitue en substance un excès de pouvoir, waarvoor die bevoegdheid werd toegekend maakt in wezen machtsafwending
en sorte que le recours en annulation ou la décision du Conseil des uit, zodat het beroep tot vernietiging of de beslissing van de
ministres de l'introduire n'est pas légale. La Cour ne peut en Ministerraad daartoe niet wettig is. Het Hof kan met die beslissing
connaître, conformément à l'article 159 de la Constitution, et le overeenkomstig artikel 159 van de Grondwet geen rekening houden en het
recours est dès lors inadmissible. beroep kan derhalve niet worden toegelaten.
Mémoire du Gouvernement de la Communauté française Memorie van de Franse Gemeenschapsregering
A.3.1. Le recours en annulation est irrecevable en ce qu'il est dirigé A.3.1. Het beroep tot vernietiging is niet ontvankelijk want het is
contre l'article 1er de l'arrêté du Gouvernement flamand du 24 juillet gericht tegen artikel 1 van het besluit van de Vlaamse Regering van 24
1996 relatif à l'agrément des services télévisés, contre lequel un juli 1996 betreffende de erkenning van de televisiediensten, waartegen
recours pouvait être introduit auprès du Conseil d'Etat. een beroep kon worden ingesteld bij de Raad van State.
A.3.2. Le recours, introduit le dernier jour utile contre le décret du A.3.2. Het beroep, ingesteld op de laatst nuttige dag tegen het
20 décembre 1996, mais dirigé en réalité contre le susdit arrêté du Gouvernement flamand, qui a été publié plus de six mois avant l'introduction du recours, est également irrecevable ratione temporis. Mémoire en réponse du Conseil des ministres A.4.1. Pour ce qui concerne l'exception d'incompétence soulevée par le Gouvernement de la Communauté française, il peut être observé que, dans la mesure où il sanctionne l'arrêt attaqué et qu'il en modifie par ailleurs le contenu, le décret litigieux doit être considéré comme s'en appropriant le contenu. A.4.2. Pour ce qui est de la deuxième exception soulevée par le Gouvernement de la Communauté française, il est observé que lorsqu'une décision gouvernementale est ratifiée par le législateur, le recours en annulation dirigé contre l'acte législatif est recevable. A.4.3. L'examen de la première exception du Gouvernement flamand doit être joint à l'examen du moyen. A.4.4. La seconde exception du Gouvernement flamand semble soulever la question de l'intérêt de la partie requérante à son recours en annulation. Le Conseil des ministres ne doit toutefois pas justifier d'un quelconque intérêt à un recours devant la Cour. La Cour n'exerce sa compétence que vis-à-vis de dispositions à valeur decreet van 20 december 1996, maar in werkelijkheid gericht tegen het voormelde besluit van de Vlaamse Regering dat meer dan zes maanden vóór de indiening van het beroep is bekendgemaakt, is ook ratione temporis niet-ontvankelijk. Memorie van antwoord van de Ministerraad A.4.1. Wat de door de Franse Gemeenschapsregering aangevoerde exceptie van niet-bevoegdheid betreft, kan worden opgemerkt dat het bestreden decreet, in zoverre het het bestreden besluit bekrachtigt en overigens de inhoud ervan wijzigt, geacht moet worden de inhoud ervan over te nemen. A.4.2. Ten aanzien van de tweede exceptie aangevoerd door de Franse Gemeenschapsregering wordt opgemerkt dat in geval van bekrachtiging van een besluit door de wetgever, het beroep tegen de wetgevende akte ontvankelijk is. A.4.3. Het onderzoek van de eerste exceptie van de Vlaamse Regering moet worden samengevoegd met het onderzoek van het middel. A.4.4. De tweede exceptie van de Vlaamse Regering lijkt de vraag op te werpen naar het belang van de verzoekende partij bij haar beroep tot vernietiging. De Ministerraad moet evenwel niet doen blijken van enig belang bij een beroep voor het Hof. Het Hof oefent zijn bevoegdheid enkel uit ten aanzien van
législative et non pas à l'égard de la décision du Conseil des wetskrachtige bepalingen en niet met betrekking tot de beslissing van
ministres d'introduire un recours. Cette décision ne relève pas de la de Ministerraad om een beroep in te stellen. Die beslissing valt niet
catégorie des actes administratifs visés à l'article 159 de la onder de administratieve rechtshandelingen bedoeld in artikel 159 van
Constitution. de Grondwet.
Pour le surplus, il n'est pas démontré qu'il y aurait eu un Voor het overige is niet aangetoond dat er machtsafwending zou zijn,
détournement de pouvoir et il n'en est en tout cas pas question. en daarvan is in ieder geval geen sprake.
Mémoire en réponse du Gouvernement de la Communauté française Memorie van antwoord van de Franse Gemeenschapsregering
A.5. Le Gouvernement de la Communauté française se rallie aux A.5. De Franse Gemeenschapsregering sluit zich aan bij de excepties
exceptions d'irrecevabilité soulevées par le Gouvernement flamand. van niet-ontvankelijkheid die de Vlaamse Regering aanvoert.
Sur le fond Ten gronde
Requête Verzoekschrift
A.6. « L'unique moyen d'annulation est pris de la violation des A.6. « Het enige middel tot nietigverklaring betreft de schending van
articles 35 et 127, § 1er, de la Constitution et de l'article 4, 6°, de artikelen 35 en 127, § 1 van de Grondwet en artikel 4, 6° van de
de la loi spéciale de réformes institutionnelles du 8 août 1980. Bijzondere Wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen.
En ce que le décret du 20 décembre 1996 sanctionnant l'arrêté du Doordat het decreet van 20 december 1996 houdende bekrachtiging van
Gouvernement flamand du 24 juillet 1996 relatif à l'agrément des het besluit van de Vlaamse regering van 24 juli 1996 betreffende de
services télévisés, sanctionne et modifie ledit arrêté; erkenning van de televisiediensten bovengenoemd besluit bekrachtigt en
Que, ce faisant, il s'approprie le contenu de cet arrêté qui doit wijzigt; Dat het, zo doende, de inhoud van dit besluit, dat voortaan
désormais être assimilé au décret lui-même; geassimileerd moet worden met het decreet zelf, overneemt;
Que l'article 2, 1°, des décrets relatifs à la radiodiffusion et à la Dat artikel 2, 1° van de decreten betreffende de radio-omroep en de
télévision coordonnés par arrêté du Gouvernement flamand du 25 janvier televisie, gecoördineerd bij het besluit van de Vlaamse regering van
1995 exclut de son champ d'application ' les services de communication 25 januari 1995 ' communicatiediensten die informatieve gegevens of
fournissant sur appel individuel, des éléments d'information ou andere prestaties op individueel verzoek verstrekken ' uit zijn
d'autres prestations '. toepassingsgebied sluit;
Que l'article 41, 5°, des décrets coordonnés du 25 janvier 1995 Dat artikel 41, 5° van de decreten gecoördineerd op 25 januari 1995
introduit la notion ' d'autres genres de services ' sans qu'elle soit het begrip ' andere soorten van diensten ' invoert, zonder dat dit
par ailleurs définie dans ces mêmes décrets; begrip evenwel in deze decreten gedefinieerd wordt;
Que l'article 1er de l'arrêté du Gouvernement flamand du 24 juillet Dat artikel 1 van het besluit van de Vlaamse regering van 24 juli 1996
1996, tel que sanctionné et modifié par le décret du 20 décembre 1996, zoals bekrachtigd en gewijzigd door het decreet van 20 december 1996
définit les services télévisés visés à l'article 41, 5°, des décrets de televisiediensten, bedoeld in artikel 41, 5° van de gecoördineerde
coordonnés du 25 janvier 1995 comme devant se ' distinguer des decreten van 25 januari 1995, definieert als deze ' die zich
programmes courants offerts par le radiodiffuseur de service public de onderscheiden van de gewone programma's van de openbare omroep van de
Vlaamse Gemeenschap of van een andere door de Vlaamse Gemeenschap
la Communauté flamande ' et comme devant ' présenter aux spectateurs erkende particuliere televisie-omroep ' en die ' een belangrijk
une importante offre complémentaire ou [lire : sur le] plan bijkomend aanbod of [lees : op] bedrijfseconomisch, educatief, sociaal
économique, éducatif, social ou culturel ', et vise par ailleurs of cultureel vlak voor de kijker inhouden ' en tevens voorziet dat
chaque nouveau projet de service distinct comme devant faire l'objet elke afzonderlijke nieuwe dienst het voorwerp dient uit te maken van
d'une autorisation séparée. een afzonderlijke vergunning.
Qu'ainsi, aussi largement définis, les services télévisés que le Dat derhalve de televisiediensten dermate breed omschreven zijn dat de
Gouvernement flamand est susceptible d'agréer ou non en application de Vlaamse regering in staat is om bij toepassing van deze bepaling al
cette disposition peuvent toucher à des ' services de communications dan niet erkenningen af te leveren die betrekking hebben op '
fournissant sur appel individuel, des éléments d'information ou communicatiediensten die informatieve gegevens of andere prestaties op
d'autres prestations ' et d'autres services qui dépassent le concept individueel verzoek verstrekken ' en andere diensten die het begrip
de radiodiffusion et télévision. van radio-omroep en televisie overschrijden;
Alors qu'il résulte de la combinaison des articles 35 et 127, § 1er, Terwijl uit de combinatie van de artikelen 35 en 127, § 1 van de
de la Constitution et 4, 6°, de la loi spéciale de réformes
institutionnelles du 8 août 1980 que le législateur fédéral est resté Grondwet en 4, 6° van de Bijzondere Wet van 8 augustus 1980 tot
compétent pour l'ensemble de la matière des télécommunications, à hervorming der instellingen volgt dat de federale wetgever bevoegd is
gebleven voor het geheel van materies die de telecommunicatie
l'exception de la radiodiffusion et de la télévision; aanbelangen, met uitzondering van de radio-omroep en de televisie;
De sorte que les dispositions attaquées violent les articles 35 et Zodat de bestreden bepalingen de artikelen 35 en 127, § 1 van de
127, § 1er, de la Constitution et 4, 6°, de la loi spéciale du 8 août Grondwet en artikel 4, 6° van de Bijzondere Wet van 8 augustus 1980
1980. » schenden. »
Mémoire du Gouvernement flamand Memorie van de Vlaamse Regering
A.7.1. La matière culturelle de « la radiodiffusion et la télévision » A.7.1. De culturele aangelegenheid « de radio-omroep en de televisie »
qui a été confiée aux communautés en exécution de l'article 127 de la die ter uitvoering van artikel 127 van de Grondwet aan de zorg van de
Constitution concerne des émissions destinées à être reçues par le public en général. gemeenschappen werd toevertrouwd, heeft betrekking op uitzendingen die
N'est toutefois pas pertinente en l'espèce, la question de savoir si bestemd zijn om door het publiek in het algemeen te worden ontvangen.
les communautés sont compétentes pour régler plus que la De vraag of de gemeenschappen bevoegd zijn om meer te regelen dan de
radiocommunication à l'égard du public en général, étant donné que le radioberichtgeving ten aanzien van het publiek in het algemeen doet in
moyen manque en fait : les dispositions attaquées légifèrent casu evenwel niet ter zake, omdat het middel feitelijke grondslag mist
exclusivement dans le domaine de la radiocommunication publique - « : met de bestreden bepalingen is uitsluitend gelegifereerd op het stuk
point to multipoint » - et n'ont édicté aucune règle en matière de « van de publieke radioberichtgeving - « point to multipoint » - en werd
point to point communication », c'est-à-dire en matière de geen regeling getroffen inzake « point to point communication », dit
(télé)communication privée. is particuliere (tele)communicatie.
Il découle déjà de la lecture conjointe de l'arrêté du Gouvernement Reeds uit de combinatie van het besluit van de Vlaamse Regering van 24
flamand du 24 juillet 1996 et des décrets coordonnés que lesdits « juli 1996 met de gecoördineerde decreten blijkt dat de bedoelde «
services télévisés » relèvent par définition de la « diffusion » au televisiediensten » per definitie « omroep » in de zin van « publieke
sens de la « radiocommunication publique ». radioberichtgeving » uitmaken.
A.7.2. Le moyen manque aussi en fait en tant qu'il reproche au A.7.2. Het middel mist ook feitelijke grondslag in zoverre het de
Gouvernement flamand de ne pas avoir précisé dans l'arrêté du 24 Vlaamse Regering verwijt in het besluit van 24 juli 1996 betreffende
juillet 1996 relatif à l'agrément des services télévisés ce qu'il y a de erkenning van de televisiediensten niet te hebben gepreciseerd wat
lieu d'entendre par « services télévisés ». onder « televisiediensten » moet worden verstaan.
Il résulte en effet des dispositions de l'article 1er, 1° et 3°, de Uit de bepalingen van artikel 1, 1° en 3°, van het bestreden besluit
l'arrêté critiqué que les services télévisés sont des radiodiffuseurs volgt immers dat televisiediensten omroepen in de organieke betekenis
au sens organique, qui s'occupent (ou peuvent s'occuper) exclusivement zijn, die zich uitsluitend met omroepen in de functionele zin (mogen)
de radiodiffusion au sens fonctionnel. bezighouden.
A.7.3. Pour le surplus, l'absence, le caractère indirect ou le A.7.3. Voor het overige kan het ontbreken, het onrechtstreeks karakter
caractère vague d'une définition peuvent difficilement poser problème. of de vaagheid van een definitie bezwaarlijk als zodanig euvel worden geduid.
Le Conseil d'Etat a émis l'avis suivant au sujet du projet qui est De Raad van State bracht over het ontwerp dat tot het besluit van de
devenu l'arrêté du Gouvernement flamand du 24 juillet 1996 : Vlaamse Regering van 24 juli 1996 heeft geleid volgend advies uit :
« Le projet soumis pour avis ne comporte pas de définition précise de « Het voor advies voorgelegde ontwerp bevat geen nadere omschrijving
la notion de ' services télévisés '. [...] van het begrip ' televisiediensten '. [...]
Het ontbreken van een omschrijving heeft tot gevolg dat de Vlaamse
L'absence de définition a pour conséquence que pour l'application du regering er bij de toepassing van het ontworpen besluit telkens voor
projet d'arrêté, le Gouvernement flamand devra veiller à n'agréer zal moeten waken dat zij geen andere ' televisiediensten ' erkent dan
d'autres ' services télévisés ' que ceux qui relèvent de la sphère de die welke binnen de bevoegdheidssfeer van de Gemeenschappen liggen. Nu
compétence des Communautés. Dès lors qu'à la lumière de het ontworpen besluit, in het licht van de interpretatie die aan
l'interprétation à donner à l'article 41, 5°, des décrets coordonnés, le projet d'arrêté ne peut porter sur d'autres services, il faut conclure qu'il règle en soi une matière relevant de la compétence de la Communauté flamande ». Lorsqu'un législateur délègue, il faut supposer, en règle, qu'il n'entend habiliter le délégué qu'à faire de son pouvoir un usage conforme à la Constitution. De toute manière, la Cour n'est pas compétente pour contrôler les éventuelles applications, par le pouvoir exécutif concerné, d'une habilitation législative ou décrétale. Mémoire du Gouvernement de la Communauté française artikel 41, 5°, van de gecoördineerde decreten gegeven moet worden, niet op andere diensten betrekking kan hebben, moet geconcludeerd worden dat het op zichzelf een aangelegenheid regelt die behoort tot de bevoegdheid van de Vlaamse Gemeenschap ». Wanneer een wetgever machtiging verleent, dient in de regel ervan te worden uitgegaan dat hij de gemachtigde enkel de bevoegdheid wil verlenen om die machtiging aan te wenden in overeenstemming met de Grondwet. In ieder geval is het Hof niet bevoegd om de eventuele toepassingen door de betrokken uitvoerende macht van een wettelijke of decretale machtiging te controleren. Memorie van de Franse Gemeenschapsregering
A.8. L'article 1er de l'arrêté confirmé du 24 juillet 1996 ne contient A.8. Artikel 1 van het bekrachtigde besluit van 24 juli 1996 bevat
pas de définition de la notion des services télévisés. Il découle du geen definitie van het begrip televisiediensten. Uit de context en
contexte, et plus précisément des articles 2 et 41, 5°, des décrets meer bepaald uit de artikelen 2 en 41, 5°, van de gecoördineerde
coordonnés, que la notion n'inclut pas les services de communication decreten volgt dat het begrip niet de communicatiediensten omvat die
fournissant sur appel individuel des éléments d'information ou informatieve gegevens of andere prestaties op individueel verzoek
d'autres prestations, comme des services de télécopie, les banques de verstrekken, zoals telekopiediensten, elektronische databanken en
données électroniques et autres services similaires. andere soortgelijke diensten.
L'objectif du législateur décrétal était de permettre au Gouvernement De decreetgever had tot doel de Vlaamse Regering ertoe in staat te
flamand de réglementer les activités nées de l'évolution des stellen de activiteiten te regelen die zijn ontstaan uit de evolutie
techniques et qui se distinguent des services traditionnels de van de technieken en die zich onderscheiden van de traditionele
radiodiffusion, tels que la radio et la télévision. radio-omroepdiensten, zoals de radio en de televisie.
Même si elles ne le précisent pas expressément, les dispositions Zelfs indien zij het niet uitdrukkelijk vermelden, beogen de
attaquées ne visent que les services de radiodiffusion et de aangevochten bepalingen enkel de radio-omroep- en televisiediensten
télévision à caractère « interpersonnel ». met een « interpersoneel » karakter.
Certes, ni le Constituant, ni le législateur spécial, ni les Weliswaar is noch in de Grondwet, noch in de bijzondere wet, noch in
dispositions internationales ou nationales n'ont expressément pris andere internationale of nationale bepalingen enig standpunt ingenomen
position sur la qualification qui devait être réservée à ces services ten aanzien van de kwalificatie die aan die diensten moet worden
au regard des règles de répartition des compétences. Cependant, ce gegeven in het licht van de bevoegdheidverdelende regels. Dat
silence ne signifie pas que les services visés ne pourraient pas être stilzwijgen betekent evenwel niet dat de beoogde diensten niet als
qualifiés de services de radiodiffusion ou de télévision. radio-omroep- en televisiediensten zouden kunnen worden
gekwalificeerd.
Les dispositions entreprises visent exclusivement les services In de aangevochten bepalingen zijn enkel beoogd de televisiediensten
télévisés qui s'adressent « aux spectateurs », c'est-à-dire au public die zich richten « tot de kijkers », dat wil zeggen tot het publiek in
en général, à l'exclusion des services de communication fournissant het algemeen, met uitsluiting van de communicatiediensten die
sur appel individuel des éléments d'information ou d'autres
prestations. Elles ne sont dès lors aucunement contraires aux articles informatieve gegevens of andere prestaties op individueel verzoek
35 et 127, § 1er, de la Constitution ou à l'article 4, 6°, de la loi verstrekken. Zij zijn derhalve geenszins in strijd met de artikelen 35
en 127, § 1, van de Grondwet en artikel 4, 6°, van de bijzondere wet
spéciale du 8 août 1980. van 8 augustus 1980.
Mémoire en réponse du Conseil des ministres Memorie van antwoord van de Ministerraad
A.9.1. L'article 1er, 3°, de l'arrêté litigieux dispose que les « A.9.1. Artikel 1, 3°, van het betwiste besluit bepaalt dat «
services télévisés » doivent se distinguer des programmes courants televisiediensten » zich moeten onderscheiden van de gewone
offerts par le radiodiffuseur de service public de la Communauté programma's van de openbare omroep van de Vlaamse Gemeenschap of van
flamande ou d'un autre télédiffuseur particulier agréé par la een andere door de Vlaamse Gemeenschap erkende particuliere
Communauté flamande. televisieomroep.
Cela permet de donner à ce concept un contenu particulièrement large. Dat maakt het mogelijk aan dat concept een buitengewoon ruime inhoud
En vertu de l'article 1er, 4°, de l'arrêté, les organisations agréées te geven. Krachtens artikel 1, 4°, van het besluit kunnen de erkende
peuvent élargir leur offre « d'un autre genre de service », sans organisaties hun aanbod verruimen met andere « afzonderlijke nieuwe
aucune restriction. diensten », zonder enige begrenzing.
Enfin, l'article 1er, 3°, alinéa 2, de l'arrêté prévoit une importante Ten slotte voorziet artikel 1, 3°, tweede lid, van het besluit in een
offre complémentaire pour le spectateur sur le plan économique, belangrijk bijkomend aanbod voor de kijker op bedrijfseconomisch,
éducatif, social, culturel. educatief, sociaal of cultureel vlak.
En adoptant les dispositions attaquées, le Gouvernement flamand et le Door het aannemen van de bestreden bepalingen hebben de Vlaamse
législateur ont eu la volonté de donner une acception extrêmement Regering en de wetgever een uiterst ruime inhoud willen geven aan de
large à la notion de services télévisés, qui excède la compétence des notie televisiediensten, waarbij de bevoegdheid van de gemeenschappen
communautés en matière de radiodiffusion. inzake radio-omroep wordt overstegen.
A.9.2. Il est exact que selon l'article 1er, 1°, de l'arrêté A.9.2. Het is juist dat volgens artikel 1, 1°, van het bestreden
entrepris, seules les personnes morales de droit privé peuvent être besluit enkel privaatrechtelijke rechtspersonen kunnen worden erkend
agréées avec comme seul objectif social de prendre en charge des « met als enig maatschappelijk doel het verzorgen van «
services télévisés » au sens de l'article 41, 5°, des décrets televisiediensten » in de zin van artikel 41, 5°, van de
coordonnés. Cette dernière disposition ne donne cependant pas de gecoördineerde decreten. Laatstgenoemde bepaling geeft evenwel geen
définition claire desdits « services télévisés ». duidelijke definitie van de desbetreffende « televisiediensten ».
En tout état de cause, la définition de la radiodiffusion et de la De omschrijving van het omroepen, in artikel 2, 1°, van de
télédiffusion donnée à l'article 2, 1°, des décrets coordonnés, gecoördineerde decreten, als het uitzenden van voor het publiek
c'est-à-dire l'émission primaire de programmes destinés à être reçus bestemde programma's, beperkt het toepassingsgebied en de notie
par le public, ne limite pas suffisamment le champ d'application et la televisiediensten in ieder geval niet voldoende.
notion de services télévisés. Zelfs in samenhang gelezen met de bepalingen van de gecoördineerde
Même lues en combinaison avec les dispositions des décrets coordonnés decreten en geïnterpreteerd in het licht daarvan, schenden de
et interprétées à la lumière de celles-ci, les dispositions bestreden bepalingen de in het middel aangehaalde regels. In ieder
entreprises violent les règles citées au moyen. En tout état de cause, geval is moeilijk te aanvaarden dat zij kunnen worden beschouwd als
il est difficile d'admettre qu'elles puissent être considérées comme zijnde in overeenstemming met de bevoegdheidverdelende regels.
conformes aux règles de répartition des compétences. De bestreden bepalingen kunnen met die regels slechts in
Les dispositions attaquées ne pourraient être conformes à ces règles overeenstemming zijn wanneer zij, in samenhang gelezen met de
que si, lues en combinaison avec les articles 2 et 41, 5°, des décrets artikelen 2 en 41, 5°, van de gecoördineerde decreten, zo worden
coordonnés, elles étaient interprétées comme ne visant au titre des « services télévisés » pour lesquels le Gouvernement flamand est compétent et autorisé à accorder un agrément que des services de radiocommunication dont les émissions sont destinées à être reçues directement par le public en général et qui répondent à un ensemble d'éléments faisant apparaître qu'il s'agit bien de radiodiffusion, ayant de surcroît un impact culturel indéniable sur le public en général. En ordre subsidiaire, pour autant qu'il n'en résulterait pas d'annulation, le Conseil des ministres demande à la Cour de dire pour droit que les dispositions attaquées ne constituent pas, dans l'interprétation donnée ci-dessus, une violation des règles de compétence citées au moyen. Mémoire en réponse du Gouvernement de la Communauté française A.10. Les arguments du Gouvernement flamand correspondent, pour ce qui concerne le fond de l'affaire, à ceux invoqués par le Gouvernement de la Communauté française. geïnterpreteerd dat het begrip « televisiediensten » waarvoor de Vlaamse Regering een vergunning kan verlenen, enkel radioberichtgevingsdiensten beoogt waarvan de uitzendingen bestemd zijn om rechtstreeks door het publiek in het algemeen te worden ontvangen, die beantwoorden aan een geheel van elementen waaruit blijkt dat het om radio-omroep gaat, en die een onbetwistbaar cultureel effect hebben op het publiek in het algemeen. In ondergeschikte orde, voor zover geen vernietiging zou volgen, vraagt de Ministerraad het Hof voor recht te zeggen dat de bestreden bepalingen in de zojuist gegeven interpretatie geen schending uitmaken van de in het middel aangehaalde bevoegdheidsregels. Memorie van antwoord van de Franse Gemeenschapsregering A.10. De argumenten van de Vlaamse Regering wat de grond van de zaak betreft stemmen overeen met die welke door de Franse Gemeenschapsregering worden aangevoerd
- B - - B -
Quant à la recevabilité Ten aanzien van de ontvankelijkheid
B.1. Selon le Gouvernement flamand, la disposition attaquée n'a pas la B.1. Volgens de Vlaamse Regering heeft de bestreden bepaling niet de
portée que lui attribue le moyen d'annulation et le recours est dirigé draagwijdte die daaraan in het middel tot vernietiging wordt gegeven
en réalité contre l'article 41, 5°, des décrets coordonnés du 25 en is het beroep in werkelijkheid gericht tegen artikel 41, 5°, van de
janvier 1995. op 25 januari 1995 gecoördineerde decreten.
L'exception sera examinée en même temps que le fond de l'affaire. De exceptie wordt samen met de grond van de zaak onderzocht.
B.2. L'exception d'irrecevabilité ratione temporis soulevée par le B.2. De exceptie van niet-ontvankelijkheid ratione temporis aangevoerd
Gouvernement de la Communauté française ne peut être admise, étant door de Franse Gemeenschapsregering kan niet worden aangenomen, nu het
donné que le recours introduit le 4 août 1997 est dirigé contre le op 4 augustus 1997 ingestelde beroep is gericht tegen het in het
décret du 20 décembre 1996 publié au Moniteur belge du 4 février 1997, Belgisch Staatsblad van 4 februari 1997 bekendgemaakte decreet van 20
c'est-à-dire dans le délai légal prescrit de six mois. december 1996, dit is binnen de wettelijk bepaalde termijn van zes
B.3.1. Selon le Gouvernement de la Communauté française, la Cour est maanden. B.3.1. Volgens de Franse Gemeenschapsregering is het Hof onbevoegd
incompétente parce que le recours est dirigé en réalité contre un omdat het beroep in werkelijkheid is gericht tegen een
arrêté d'exécution. uitvoeringsbesluit.
B.3.2. En l'espèce, le recours en annulation est dirigé contre un B.3.2. Te dezen gaat het om een beroep tot vernietiging van een
décret modifiant et confirmant un arrêté du Gouvernement flamand. Par decreet tot wijziging en tot bekrachtiging van een besluit van de
conséquent, la Cour, qui est compétente en vertu de l'article 142, Vlaamse Regering. Derhalve dient het Hof, dat bevoegd is krachtens
alinéa 2, 1°, de la Constitution et de l'article 1er de la loi artikel 142, tweede lid, 1°, van de Grondwet en artikel 1 van de
spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage, doit, lors du bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof, bij het toetsen
contrôle de la norme attaquée, inclure dans celui-ci le contenu de van de aangevochten norm, de inhoud van het bekrachtigde besluit te
l'arrêté confirmé. betrekken.
L'exception est rejetée. De exceptie wordt verworpen.
B.4. Le Gouvernement flamand soutient encore à titre d'exception B.4. De Vlaamse Regering voert nog als exceptie van
d'irrecevabilité que la Cour ne peut tenir compte, conformément à
l'article 159 de la Constitution, de la décision du Conseil des niet-ontvankelijkheid aan dat het Hof met toepassing van artikel 159
ministres d'intenter le recours, requise par l'article 7, alinéa 2, de van de Grondwet geen rekening kan houden met de bij artikel 7, tweede
la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage, étant donné lid, van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof
que cette décision procéderait d'un détournement de pouvoir, en tant vereiste beslissing van de Ministerraad om het beroep in te stellen,
qu'elle poursuivrait un autre but que celui pour lequel le Conseil des aangezien die beslissing een machtsafwending inhoudt in zoverre zij
ministres est compétent. een ander doel beoogt dan dat waarvoor de Ministerraad bevoegd is.
En exécution de l'article 142 de la Constitution, l'article 2 de la Ter uitvoering van artikel 142 van de Grondwet is, in artikel 2 van de
loi spéciale du 6 janvier 1989 désigne le Conseil des ministres comme bijzondere wet van 6 januari 1989, de Ministerraad aangewezen als
autorité autorisée à saisir la Cour d'un recours. Pour ce faire, le overheid die bij het Hof een zaak aanhangig kan maken. De Ministerraad
Conseil des ministres ne doit ni justifier d'un intérêt ni poursuivre moet daarbij van geen belang of oogmerk doen blijken.
un objectif déterminé.
L'exception est rejetée. De exceptie wordt verworpen.
Quant au fond Ten gronde
B.5. Dans un moyen unique, le Conseil des ministres dénonce la B.5. In een enig middel voert de Ministerraad de schending aan van de
violation des articles 35 et 127, § 1er, de la Constitution et de artikelen 35 en 127, § 1, van de Grondwet en artikel 4, 6°, van de
l'article 4, 6°, de la loi spéciale du 8 août 1980 de réformes bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen,
institutionnelles, en ce que les « services télévisés » que le doordat de « televisiediensten » die de Vlaamse Regering krachtens de
Gouvernement flamand est en droit d'agréer en application de la
disposition attaquée sont définis de façon tellement large qu'ils bestreden bepaling vermag te erkennen dermate ruim zijn gedefinieerd
pourraient également concerner des services de communication dat zij ook betrekking zouden kunnen hebben op communicatiediensten
fournissant, sur appel individuel, des éléments d'information ou die informatieve gegevens of andere prestaties op individueel verzoek
d'autres prestations et d'autres services qui dépassent le concept de verstrekken en andere diensten die de radio-omroep en televisie
radiodiffusion et télévision. overstijgen.
Quant à l'article 35 de la Constitution Ten aanzien van artikel 35 van de Grondwet
B.6. L'article 35 de la Constitution dispose : B.6. Artikel 35 van de Grondwet bepaalt :
« L'autorité fédérale n'a de compétences que dans les matières que lui « De federale overheid is slechts bevoegd voor de aangelegenheden die
attribuent formellement la Constitution et les lois portées en vertu de Grondwet en de wetten, krachtens de Grondwet zelf uitgevaardigd,
de la Constitution même. haar uitdrukkelijk toekennen.
Les communautés ou les régions, chacune pour ce qui la concerne, sont De gemeenschappen of de gewesten zijn, ieder wat hem betreft, bevoegd
compétentes pour les autres matières, dans les conditions et selon les voor de overige aangelegenheden onder de voorwaarden en op de wijze
modalités fixées par la loi. Cette loi doit être adoptée à la majorité bepaald door de wet. Deze wet moet worden aangenomen met de
prévue à l'article 4, dernier alinéa. meerderheid bepaald in artikel 4, laatste lid.
Disposition transitoire Overgangsbepaling
La loi visée à l'alinéa 2 détermine la date à laquelle le présent De wet bedoeld in het tweede lid bepaalt de dag waarop dit artikel in
article entre en vigueur. Cette date ne peut pas être antérieure à la werking treedt. Deze dag kan niet voorafgaan aan de dag waarop het
date d'entrée en vigueur du nouvel article à insérer au titre III de nieuw in titel III van de Grondwet in te voegen artikel in werking
la Constitution, déterminant les compétences exclusives de l'autorité treedt dat de exclusieve bevoegdheden van de federale overheid
fédérale. » bepaalt. »
En l'absence de la loi visée à l'alinéa 2 de l'article précité de la Bij ontstentenis van de aanneming van de in het tweede lid van
Constitution, loi qui, en vertu de la disposition transitoire qui voormeld grondwetsartikel bedoelde wet, waarin krachtens de
accompagne cet article, doit déterminer la date d'entrée en vigueur de overgangsbepaling bij dit artikel de datum van inwerkingtreding ervan
ce dernier, la Cour ne peut opérer aucun contrôle au regard de cette dient te worden bepaald, vermag het Hof niet aan die bepaling te
disposition. toetsen.
Quant à l'article 127, § 1er, de la Constitution et quant à l'article Ten aanzien van artikel 127, § 1, van de Grondwet en artikel 4, 6°,
4, 6°, de la loi spéciale du 8 août 1980 de réformes institutionnelles van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen
B.7.1. L'article 4 de la loi spéciale du 8 août 1980 de réformes B.7.1. Artikel 4 van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot
institutionnelles dispose : hervorming der instellingen bepaalt :
« Les matières culturelles visées à l'article 59bis, § 2, 1°, de la « De culturele aangelegenheden bedoeld in artikel 59bis, § 2, 1°, van
Constitution [actuellement l'article 127, § 1er] sont : de Grondwet [thans artikel 127, § 1] zijn :
6° La radiodiffusion et la télévision, à l'exception de l'émission de 6° De radio-omroep en de televisie, het uitzenden van mededelingen van
communications du Gouvernement fédéral ». de federale Regering uitgezonderd. »
B.7.2. Sous réserve de l'exception qu'il a prévue, le législateur B.7.2. Behoudens de uitzondering waarin hij heeft voorzien, heeft de
spécial a transféré aux communautés l'ensemble de la matière de la bijzondere wetgever de aangelegenheid van de radio-omroep en de
radiodiffusion et de la télévision. Les communautés sont compétentes televisie in haar geheel naar de gemeenschappen overgeheveld. De
pour déterminer le statut des services de radiodiffusion et de gemeenschappen zijn bevoegd om het statuut van de omroepdiensten te
télévision et pour édicter des règles en matière de programmation et bepalen en om regels uit te vaardigen inzake de programmatie en
de diffusion des émissions. verdeling van de uitzendingen.
B.8. Le décret attaqué de la Communauté flamande du 20 décembre 1996 B.8. Het aangevochten decreet van de Vlaamse Gemeenschap van 20
modifie et confirme l'arrêté du Gouvernement flamand du 24 juillet
1996 relatif à l'agrément des services télévisés. december 1996 wijzigt en bekrachtigt het besluit van de Vlaamse
Regering van 24 juli 1996 betreffende de erkenning van de
televisiediensten.
En exécution des articles 70 et 71 des décrets relatifs à la Ter uitvoering van de artikelen 70 en 71 van de bij besluit van 25
radiodiffusion et à la télévision, coordonnés par arrêté du 25 janvier januari 1995 gecoördineerde decreten betreffende de radio-omroep en de
1995, l'arrêté précité du 24 juillet 1996 fixe les conditions de televisie stelt het voormelde besluit van 24 juli 1996 de voorwaarden
l'agrément des « services télévisés ». vast voor erkenning van de televisiediensten.
Les communautés peuvent, sur la base de la compétence qui leur est De gemeenschappen vermogen, op grond van de bevoegdheidstoewijzing van
attribuée par l'article 4, 6°, de la loi spéciale du 8 août 1980 de artikel 4, 6°, van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot
réformes institutionnelles, soumettre à un agrément les services hervorming der instellingen, de dienstverlening inzake radio-omroep en
offerts en matière de radiodiffusion et de télévision. televisie afhankelijk te stellen van een erkenning.
Le législateur décrétal était donc compétent pour déterminer les De decreetgever was derhalve bevoegd om de voorwaarden inzake
conditions d'agrément des services télévisés ou, comme il l'a fait en erkenning van de televisiediensten te bepalen of, zoals te dezen, te
l'espèce, pour les confirmer. bekrachtigen.
B.9. Le Conseil des ministres affirme toutefois que la disposition B.9. De Ministerraad betoogt evenwel dat uit de bestreden bepaling de
attaquée fait apparaître la volonté du législateur décrétal de donner wil van de decreetgever blijkt om aan de notie « televisiediensten »
à la notion de « services télévisés » un large contenu qui excède la een ruime inhoud te geven die de bevoegdheid van de gemeenschappen
compétence des communautés. overstijgt.
B.10. Il découle de l'article 1er, 1°, de l'arrêté du 24 juillet 1996 B.10. Uit artikel 1, 1°, van het besluit van 24 juli 1996 volgt dat de
que l'agrément porte sur « la prise en charge des services visés à erkenning betrekking heeft op het verzorgen van « diensten als bedoeld
l'article 41, 5°, des décrets relatifs à la radiodiffusion et à la in artikel 41, 5°, van de decreten betreffende de radio-omroep en de
télévision, coordonnés le 25 janvier 1995 ». En vertu dudit article 41, 5°, les services télévisés sont des « organismes privés de télédiffusion s'adressant au public ou à une partie du public avec d'autres genres de services ». B.11. L'analyse des définitions figurant à l'article 2, 1°, 4° et 9°, des décrets coordonnés relatifs à la radiodiffusion et à la télévision révèle qu'un service télévisé, en sa qualité d'« organisme de télédiffusion », peut uniquement « radiodiffuser » au moyen d'un « programme de radiodiffusion télévisuelle ». Dans la définition de « radiodiffuser », il est expressément prévu que sont exclus de l'activité de « radiodiffusion » les « services de communications fournissant sur appel individuel, des éléments d'information ou d'autres prestations, tels que services de téléscopie [lire : télécopie], les banques de données électroniques et autres services similaires ». B.12. L'article 1er, 3°, de l'arrêté du 24 juillet 1996 dispose certes : « les services doivent se distinguer des programmes courants offerts par le radiodiffuseur de service public de la Communauté flamande ou par un organisme privé de télédiffusion, agréé par la Communauté flamande. Ils doivent présenter aux spectateurs une importante offre complémentaire sur le plan économique, éducatif, social ou culturel; ». Ni cette disposition qui constitue une condition d'agrément, ni aucune autre disposition du décret ou de l'arrêté ne dérogent à la définition du terme « radiodiffuser ». Cette définition qui figure à l'article 2, 1°, des décrets coordonnés précités contient l'exclusion indiquée en B.11. B.13. Le moyen ne peut être accueilli. Par ces motifs, la Cour rejette le recours. Ainsi prononcé en langue néerlandaise, en langue française et en langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 24 juin 1998. Le greffier, L. Potoms Le président, televisie, gecoördineerd op 25 januari 1995 ». Volgens dat artikel 41, 5°, zijn televisiediensten « particuliere televisieomroepen die zich met andere soorten van diensten richten tot het publiek of een deel ervan ». B.11. Uit een analyse van de definities opgenomen in artikel 2, 1°, 4° en 9°, van de gecoördineerde decreten betreffende de radio-omroep en de televisie blijkt dat een televisiedienst in zijn hoedanigheid van « televisieomroep » maar kan doen aan « omroepen » via een « televisieprogramma ». In de definitie van « omroepen » wordt uitdrukkelijk gesteld dat van de activiteit van « omroepen » zijn uitgesloten « communicatiediensten die informatieve gegevens of andere prestaties op individueel verzoek verstrekken zoals telekopiediensten, elektronische databanken en andere soortgelijke diensten ». B.12. Weliswaar bepaalt artikel 1, 3°, van het besluit van 24 juli 1996 : « de diensten moeten onderscheiden zijn van de gewone programma's van de openbare omroep van de Vlaamse Gemeenschap of van een andere door de Vlaamse Gemeenschap erkende particuliere televisieomroep. De diensten moeten voor de kijker een belangrijk bijkomend aanbod inhouden op bedrijfseconomisch, educatief, sociaal of cultureel vlak; » Noch die bepaling die een voorwaarde tot erkenning stelt, noch enige andere bepaling van het decreet of van het besluit wijkt af van de definitie van « omroepen ». Die definitie vermeld in artikel 2, 1°, van meergenoemde gecoördineerde decreten hiervoor omschreven, bevat de in B.11 aangegeven uitsluiting. B.13. Het middel kan niet worden aangenomen. Om die redenen, het Hof verwerpt het beroep. Aldus uitgesproken in het Nederlands, het Frans en het Duits, overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 24 juni 1998. De griffier, L. Potoms De voorzitter,
L. De Grève L. De Grève
^