← Retour vers "Arrêt n° 1/98 du 14 janvier 1998 Numéro du rôle : 1044 En cause : le recours en annulation
de l'article 12, 2°, de la loi du 26 juillet 1996 portant modernisation de la sécurité sociale et assurant
la viabilité des régimes légaux des pensions La Cour d'arbitrage, composée des présidents L.
De Grève et M. Melchior, et des juges P. Martens(...)"
Arrêt n° 1/98 du 14 janvier 1998 Numéro du rôle : 1044 En cause : le recours en annulation de l'article 12, 2°, de la loi du 26 juillet 1996 portant modernisation de la sécurité sociale et assurant la viabilité des régimes légaux des pensions La Cour d'arbitrage, composée des présidents L. De Grève et M. Melchior, et des juges P. Martens(...) | Arrest nr. 1/98 van 14 januari 1998 Rolnummer 1044 In zake : het beroep tot vernietiging van artikel 12, 2°, van de wet van 26 juli 1996 tot modernisering van de sociale zekerheid en tot vrijwaring van de leefbaarheid van de wettelijke pensio Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters L. De Grève en M. Melchior, en de rechters P. (...) |
---|---|
COUR D'ARBITRAGE | ARBITRAGEHOF |
Arrêt n° 1/98 du 14 janvier 1998 | Arrest nr. 1/98 van 14 januari 1998 |
Numéro du rôle : 1044 | Rolnummer 1044 |
En cause : le recours en annulation de l'article 12, 2°, de la loi du | In zake : het beroep tot vernietiging van artikel 12, 2°, van de wet |
26 juillet 1996 portant modernisation de la sécurité sociale et | van 26 juli 1996 tot modernisering van de sociale zekerheid en tot |
assurant la viabilité des régimes légaux des pensions, introduit par | vrijwaring van de leefbaarheid van de wettelijke pensioenstelsels, |
l'a.s.b.l. Groupement belge pour la promotion de la médecine | ingesteld door de v.z.w. Belgisch Verbond ter Bevordering van de Vrij |
extra-hospitalière. | Gevestigde Geneeskunde. |
La Cour d'arbitrage, | Het Arbitragehof, |
composée des présidents L. De Grève et M. Melchior, et des juges P. | samengesteld uit de voorzitters L. De Grève en M. Melchior, en de |
Martens, J. Delruelle, H. Coremans, A. Arts et M. Bossuyt, assistée du | rechters P. Martens, J. Delruelle, H. Coremans, A. Arts en M. Bossuyt, |
greffier L. Potoms, présidée par le président L. De Grève, | bijgestaan door de griffier L. Potoms, onder voorzitterschap van voorzitter L. De Grève, |
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : | wijst na beraad het volgende arrest : |
I. Objet du recours | I. Onderwerp van het beroep |
Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 29 | Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 29 januari |
janvier 1997 et parvenue au greffe le 31 janvier 1997, l'a.s.b.l. | 1997 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 31 |
Groupement belge pour la promotion de la médecine extra-hospitalière, | januari 1997, heeft de v.z.w. Belgisch Verbond ter Bevordering van de |
dont le siège social est établi à 1050 Bruxelles, avenue de la | Vrij Gevestigde Geneeskunde, met maatschappelijke zetel te 1050 |
Couronne 20, a introduit un recours en annulation de l'article 12, 2°, | Brussel, Kroonlaan 20, beroep tot vernietiging ingesteld van artikel |
de la loi du 26 juillet 1996 portant modernisation de la sécurité | 12, 2°, van de wet van 26 juli 1996 tot modernisering van de sociale |
sociale et assurant la viabilité des régimes légaux des pensions | zekerheid en tot vrijwaring van de leefbaarheid van de wettelijke |
(publiée au Moniteur belge du 1er août 1996). | pensioenstelsels (bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 1 augustus 1996). |
II. La procédure | II. De rechtspleging |
Par ordonnance du 31 janvier 1997, le président en exercice a désigné | Bij beschikking van 31 januari 1997 heeft de voorzitter in functie de |
les juges du siège conformément aux articles 58 et 59 de la loi | rechters van de zetel aangewezen overeenkomstig de artikelen 58 en 59 |
spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage. | van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof. |
Les juges-rapporteurs ont estimé n'y avoir lieu de faire application | De rechters-verslaggevers hebben geoordeeld dat er geen aanleiding was |
des articles 71 ou 72 de la loi organique. | om artikel 71 of 72 van de organieke wet toe te passen. |
Le recours a été notifié conformément à l'article 76 de la loi | Van het beroep is kennisgegeven overeenkomstig artikel 76 van de |
organique, par lettres recommandées à la poste le 21 février 1997. | organieke wet bij op 21 februari 1997 ter post aangetekende brieven. |
L'avis prescrit par l'article 74 de la loi organique a été publié au | Het bij artikel 74 van de organieke wet voorgeschreven bericht is |
Moniteur belge du 22 février 1997. | bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 22 februari 1997. |
Le Conseil des ministres, rue de la Loi 16, 1000 Bruxelles, a | De Ministerraad, Wetstraat 16, 1000 Brussel, heeft een memorie |
introduit un mémoire par lettre recommandée à la poste le 2 avril | ingediend bij op 2 april 1997 ter post aangetekende brief. |
1997. Ce mémoire a été notifié conformément à l'article 89 de la loi | Van die memorie is kennisgegeven overeenkomstig artikel 89 van de |
organique, par lettre recommandée à la poste le 17 avril 1997. | organieke wet bij op 17 april 1997 ter post aangetekende brief. |
La partie requérante a introduit un mémoire en réponse par lettre | De verzoekende partij heeft een memorie van antwoord ingediend bij op |
recommandée à la poste le 15 mai 1997. | 15 mei 1997 ter post aangetekende brief. |
Par ordonnance du 25 juin 1997, la Cour a prorogé jusqu'au 29 janvier | Bij beschikking van 25 juni 1997 heeft het Hof de termijn waarbinnen |
1998 le délai dans lequel l'arrêt doit être rendu. | het arrest moet worden gewezen, verlengd tot 29 januari 1998. |
Par ordonnance du 30 octobre 1997, la Cour a déclaré l'affaire en état | Bij beschikking van 30 oktober 1997 heeft het Hof de zaak in |
et fixé l'audience au 18 novembre 1997. | gereedheid verklaard en de dag van de terechtzitting bepaald op 18 |
november 1997. | |
Cette ordonnance a été notifiée aux parties ainsi qu'à leurs avocats, | Van die beschikking is kennisgegeven aan de partijen en hun advocaten |
par lettres recommandées à la poste le 31 octobre 1997. | bij op 31 oktober 1997 ter post aangetekende brieven. |
A l'audience publique du 18 novembre 1997 : | Op de openbare terechtzitting van 18 november 1997 : |
- ont comparu : | - zijn verschenen : |
. Me A. Van Keer, avocat au barreau de Gand, pour la partie | . Mr. A. Van Keer, advocaat bij de balie te Gent, voor de verzoekende |
requérante; | partij; |
. Me J. Vanden Eynde et Me B. Van Hyfte, avocats au barreau de | . Mr. J. Vanden Eynde en Mr. B. Van Hyfte, advocaten bij de balie te |
Bruxelles, pour le Conseil des ministres; | Brussel, voor de Ministerraad; |
- les juges-rapporteurs A. Arts et J. Delruelle ont fait rapport; | - hebben de rechters-verslaggevers A. Arts en J. Delruelle verslag uitgebracht; |
- les avocats précités ont été entendus; | - zijn de voornoemde advocaten gehoord; |
- l'affaire a été mise en délibéré. | - is de zaak in beraad genomen. |
La procédure s'est déroulée conformément aux articles 62 et suivants | De rechtspleging is gevoerd overeenkomstig de artikelen 62 en volgende |
de la loi organique, relatifs à l'emploi des langues devant la Cour. | van de organieke wet, die betrekking hebben op het gebruik van de talen voor het Hof. |
III. Objet de la disposition entreprise | III. Onderwerp van de bestreden bepaling |
L'article 12, 2°, de la loi du 26 juillet 1996 portant modernisation | Artikel 12, 2°, van de wet van 26 juli 1996 tot modernisering van de |
de la sécurité sociale et assurant la viabilité des régimes légaux des | sociale zekerheid en tot vrijwaring van de leefbaarheid van de |
pensions, inséré dans le chapitre III (Organisation des soins de | wettelijke pensioenstelsels, ingevoegd in hoofdstuk III (Organisatie |
santé) du titre III (Soins de santé et santé publique), s'énonce comme | van de geneeskundige verzorging) van titel III (Geneeskundige |
suit : | verzorging en volksgezondheid), bepaalt : |
« Le Roi peut, par arrêté délibéré en Conseil des ministres, prendre | « De Koning kan, bij een in Ministerraad overlegd besluit, alle |
toutes les mesures nécessaires en vue d'améliorer l'organisation des | nuttige maatregelen nemen teneinde de organisatie van de geneeskundige |
soins de santé. A cette fin, Il peut : | verzorging te bevorderen. Hiertoe kan Hij : |
2° généraliser, notamment par des incitants financiers, la tenue d'un | 2° ondermeer door middel van financiële stimuli, het bijhouden van een |
dossier médical par patient et instaurer des formes d'échelonnement | medisch dossier per patiënt veralgemenen en vormen van echelonnering |
des soins; ». | in de zorgverlening instellen; ». |
IV. En droit | IV. In rechte |
- A - Quant à l'intérêt Requête A.1.1. L'a.s.b.l. Groupement belge pour la promotion de la médecine extra-hospitalière, créée en 1984, s'occupe en général de tout ce qui concerne les médecins extra-hospitaliers et poursuit en particulier les objectifs énumérés à l'article 2, litterae a à f, des statuts. L'association remplit les conditions relatives à l'intérêt collectif posées par la Cour. | - A - Ten aanzien van het belang Verzoekschrift A.1.1. De in 1984 opgerichte v.z.w. Belgisch Verbond ter Bevordering van de Vrij Gevestigde Geneeskunde houdt zich in het algemeen bezig met alles wat betrekking heeft op de geneesheren die buiten het ziekenhuismilieu werkzaam zijn en streeft in het bijzonder de doelstellingen na die in artikel 2, litterae a tot f, van de statuten zijn opgesomd. De vereniging voldoet aan de vereisten inzake collectief belang die door het Hof worden gesteld. |
La disposition entreprise intervient fondamentalement « dans | De bestreden bepaling vormt een verregaande ingreep « in de |
l'organisation des soins médicaux et notamment dans le rôle du médecin | organisatie van de geneeskundige verzorging en met name in de rol van |
spécialiste dans le processus de soins » et affecte donc directement | de geneesheer-specialist in het verzorgingsproces » en raakt aldus |
l'objet social de l'association. | rechtstreeks het maatschappelijk doel van de vereniging. |
Mémoire du Conseil des ministres | Memorie van de Ministerraad |
A.1.2. La partie requérante ne justifie pas de l'intérêt légalement | A.1.2. De verzoekende partij doet niet blijken van het rechtens |
requis à l'annulation de la disposition attaquée. En premier lieu, la partie requérante affirme que ses membres seraient lésés du fait que les incitants financiers visés dans la disposition attaquée seraient réservés aux médecins généralistes. Ce préjudice ne saurait toutefois se déduire de la disposition entreprise, et est trop indirect. Ensuite, la partie requérante invoque comme préjudice le fait que le recours à ses membres serait subordonné au diagnostic et à la bonne volonté d'un médecin généraliste. Cela ne se déduit pas davantage de la disposition entreprise. Ce préjudice allégué est inexistant, hypothétique et à tout le moins indirect. Enfin, le fait que la tenue d'un dossier médical devienne le monopole du médecin généraliste ne ressort pas davantage de la disposition attaquée. En conclusion, il convient de constater que le préjudice invoqué par | vereiste belang bij de vernietiging van de aangevochten bepaling. In de eerste plaats stelt de verzoekende partij dat haar leden zouden kunnen worden benadeeld doordat in de bestreden bepaling bedoelde financiële stimuli zouden zijn voorbehouden aan de huisartsen. Dat nadeel kan evenwel niet worden afgeleid uit de aangevochten bepaling, en is te onrechtstreeks. In de tweede plaats voert de verzoekende partij als nadeel aan dat het beroep op haar leden afhankelijk zou worden gemaakt van de diagnose en het goeddunken van een huisarts. Ook dit kan evenmin worden afgeleid uit de aangevochten bepaling. Dat beweerde nadeel is niet aanwezig, is hypothetisch en minstens onrechtstreeks. Dat ten slotte het bijhouden van een medisch dossier een monopolie zou worden van de huisarts, blijkt evenmin uit de aangevochten bepaling. Concluderend moet worden vastgesteld dat het nadeel waarop de |
la partie requérante ne découle aucunement de la disposition | verzoekende partij zich beroept, geenszins voortvloeit uit de |
entreprise. Celle-ci offre uniquement au Roi la possibilité de prendre des mesures. | bestreden bepaling. Die bepaling biedt enkel de mogelijkheid aan de |
Mémoire en réponse de la partie requérante | Koning om maatregelen te nemen. |
A.1.3. La disposition législative litigieuse affecte l'objet social de | Memorie van antwoord van de verzoekende partij |
la partie requérante précisé à l'article 2 de ses statuts. L'intérêt de la partie requérante porte, d'une part, sur le préjudice qu'elle subit du fait de la disposition entreprise et, d'autre part, sur le bénéfice qu'elle attend de son annulation. Selon la jurisprudence de la Cour, l'intérêt existe chez ceux dont la situation juridique est susceptible d'être affectée. Ont également un intérêt, ceux dont la situation pourrait être influencée de manière défavorable. Quant à la compétence de la Cour Requête | A.1.3. De bestreden wetsbepaling raakt het in artikel 2 van de statuten gespecificeerde maatschappelijk doel van de verzoekende partij. Het belang van de verzoekende partij betreft, enerzijds, het nadeel dat zij ondervindt door de bestreden bepaling en, anderzijds, het voordeel dat zij verwacht van de vernietiging ervan. Volgens de rechtspraak van het Hof is het belang aanwezig bij diegenen die in hun rechtssituatie kunnen worden geraakt. Ook diegenen wier situatie nadelig zou kunnen worden beïnvloed, zijn belanghebbenden. Ten aanzien van de bevoegdheid van het Hof Verzoekschrift |
A.2.1. L'article entrepris figure dans une loi au sens de l'article 1er | A.2.1. Het bestreden artikel maakt deel uit van een wet in de zin van |
de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage. La Cour | artikel 1 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het |
est donc compétente ratione materiae. | Arbitragehof. Het Hof is dus ratione materiae bevoegd. |
Mémoire du Conseil des ministres | Memorie van de Ministerraad |
A.2.2. L'article 12, 2°, litigieux de la loi du 26 juillet 1996 | A.2.2. Het bestreden artikel 12, 2°, van de wet van 26 juli 1996 |
dispose uniquement que le Roi « peut prendre » toutes les mesures | bepaalt enkel dat de Koning alle nuttige maatregelen « kan nemen » ten |
nécessaires en vue notamment de généraliser la tenue d'un dossier | einde onder meer het bijhouden van een medisch dossier per patiënt te |
médical par patient et d'instaurer des formes d'échelonnement des | veralgemenen en vormen van echelonnering in de zorgverlening in te |
soins. | stellen. |
Le recours est dirigé contre une mesure soumise à l'intervention du | Het beroep is gericht tegen een maatregel die onderworpen is aan het |
Roi, qui échappe à la compétence de la Cour. | optreden van de Koning, wat aan de bevoegdheid van het Hof ontsnapt. |
Mémoire en réponse de la partie requérante | Memorie van antwoord van de verzoekende partij |
A.2.3. Le recours en annulation n'est pas dirigé contre des mesures que le Roi peut prendre à l'avenir, mais contre les incitants financiers que l'article critiqué de la loi réserve à une catégorie déterminée de médecins et contre l'échelonnement qu'il établit au moyen des incitants financiers. A.2.4. Le recours n'est pas davantage dirigé contre l'instauration d'un dossier médical, mais contre le fait qu'il soit réservé aux médecins généralistes. Le recours n'est pas non plus dirigé contre les formes d'échelonnement à préciser, mais contre l'échelonnement en soi, à savoir une hiérarchisation opérée au sein d'une catégorie de personnes appartenant au même groupe professionnel. A.2.5. Le traitement discriminatoire est contenu dans l'article critiqué de la loi lui-même. Cet article établit une distinction entre les médecins. Il vise, par l'octroi d'incitants financiers, à établir une hiérarchisation au sein de la catégorie des médecins, sans recourir à un critère quelconque. La façon dont le Roi concrétisera cette distinction n'est pas pertinente. Seule la circonstance que l'échelonnement est instauré dans un même groupe professionnel, sans recourir à un critère objectif et pertinent, doit être retenue en l'occurrence. Quant au fond Requête | A.2.3. Het beroep tot vernietiging is niet gericht tegen maatregelen die de Koning in de toekomst kan nemen, maar tegen de financiële stimuli die het bestreden wetsartikel voorbehoudt aan een bepaalde categorie van geneesheren en tegen de echelonnering die het door middel van de financiële stimuli instelt. A.2.4. Het beroep is ook niet gericht tegen het invoeren van een medisch dossier, maar tegen het voorbehouden ervan aan de huisarts. Evenmin is het beroep gericht tegen nader te bepalen vormen van echelonnering, maar tegen de echelonnering op zich, namelijk het trapsgewijs indelen van een categorie van personen die tot eenzelfde professionele groep behoren. A.2.5. De discriminatoire behandeling zit vervat in het bestreden wetsartikel zelf. Dat artikel maakt een onderscheid tussen de geneesheren. Het beoogt, door middel van het toekennen van financiële stimuli binnen de categorie van de geneesheren, een trapsgewijs onderscheid te maken, zonder daar enig criterium aan te verbinden. Hoe dat onderscheid door de Koning zal worden uitgewerkt, doet niet ter zake. Het enkele feit dat de echelonnering wordt ingevoerd binnen eenzelfde beroepsgroep, en zonder dat een objectief en relevant criterium wordt aangewend, is hierbij van belang. Ten gronde Verzoekschrift |
A.3.1. L'article 12, 2°, de la loi du 26 juillet 1996 est contraire | A.3.1. Artikel 12, 2°, van de wet van 26 juli 1996 is in strijd met de |
aux articles 10 et 11 de la Constitution. | artikelen 10 en 11 van de Grondwet. |
Dans les travaux préparatoires de la disposition entreprise, il est | In de parlementaire voorbereiding van de bestreden bepaling is er |
question de prestations de soins de « première ligne » et de « | sprake van de zorgverstrekking in de « eerste lijn » en in de « tweede |
deuxième ligne » et d'« échelonnement », sans que ces notions soient | lijn » en van « echelonnering », zonder dat die begrippen worden |
définies. | gedefinieerd. |
Il est uniquement précisé que le but est d'établir une distinction | Er wordt alleen duidelijk gesteld dat het de bedoeling is een |
entre « médecins généralistes » et « médecins non généralistes », | onderscheid te maken tussen « huisartsen » en « niet-huisartsen », |
distinction qui ne repose sur aucun fondement objectif, étant donné | onderscheid dat niet op enige objectieve grondslag berust vanwege de |
que le cadre et le contenu des mesures sont insuffisamment définis. | ontoereikende bepaling van het kader en de inhoud van de maatregelen. |
L'exposé des motifs du projet qui est devenu la loi attaquée révèle | Uit de memorie van toelichting bij het ontwerp dat tot de bestreden |
que les dispositions sont fondées sur un dogme, du fait qu'il n'est | wet heeft geleid, blijkt dat de bepalingen uitgaan van een dogmatische |
nullement démontré que la prestation de soins par un médecin | stelling, aangezien geenszins wordt aangetoond dat de zorgverlening |
généraliste serait moins chère que celle d'un médecin non généraliste, | door de huisarts goedkoper zou zijn dan die welke door de |
ni que les médecins non généralistes n'auraient pas connaissance des | niet-huisarts wordt verstrekt, noch dat geneesheren die geen |
antécédents personnels et familiaux du patient. | huisartsen zijn geen kennis zouden hebben van gegevens over de |
Selon les dispositions en vigueur, les bénéficiaires de l'assurance | persoonlijke en familiale achtergrond van de patiënt. |
maladie-invalidité peuvent choisir librement le prestataire de soins | Volgens de vigerende bepalingen kunnen de rechthebbenden van de |
ziekte- en invaliditeitsverzekering vrij kiezen tot welke | |
auquel ils s'adressent. Parmi les praticiens de l'art de guérir, il | zorgverstrekker zij zich wenden. Tussen de beoefenaars van de |
n'existe aucune distinction entre « médecins de première ligne » et « | geneeskunst bestaat geen onderscheid tussen « eerstelijnsgeneesheren » |
médecins de deuxième ligne ». | en « tweedelijnsgeneesheren ». |
La loi entreprise instaure donc un traitement inégal de personnes se | De aangevochten wet voert dus een ongelijke behandeling in van |
trouvant toutes dans des situations égales ou analogues. | personen die zich allen in gelijke of analoge situaties bevinden. |
A.3.2. La disposition entreprise réserve aux médecins généralistes les | A.3.2. De aangevochten bepaling behoudt de in het vooruitzicht |
incitants financiers envisagés et soumet uniquement les « médecins non | gestelde financiële stimuli voor aan de huisartsen en onderwerpt enkel |
généralistes » à des mesures d'économie. Elle instaure donc une | de « niet-huisartsen » aan besparingsmaatregelen. Zij voert aldus een |
discrimination directe entre des personnes qui doivent être traitées | rechtstreekse discriminatie in tussen personen die gelijk moeten |
de façon égale. | worden behandeld. |
Les soins ambulatoires des « médecins non généralistes » ne sont pas | De ambulante verzorging door « niet-huisartsen » is niet duurder dan |
plus chers que la médecine généraliste. Il n'y a pas de raison de limiter des soins qui ne sont pas inutiles ou qui sont nécessaires. A.3.3. Le fait que certaines prestations soient plus chères ne constitue pas en soi un critère pertinent pour établir une distinction entre les prestataires. L'obligation de recourir aux soins de première ligne porte atteinte au libre choix du patient. Le recours à un spécialiste ne rend pas la prestation plus onéreuse, au contraire, étant donné que celui-ci peut plus rapidement établir un diagnostic exact et faire exécuter des investigations et des analyses plus orientées. La distinction entre des soins onéreux et des soins moins onéreux tient exclusivement à l'environnement dans lequel le patient peut être soigné. Il est évident que les soins dispensés dans l'hôpital sont plus chers que les soins ambulatoires. Tant le médecin généraliste que le médecin non généraliste exercent une fonction « de filtrage » tout aussi importante pour éviter l'hospitalisation. A.3.4. La distinction entre médecins généralistes et médecins non généralistes n'est pas raisonnablement justifiée. Le médecin généraliste ou le médecin généraliste recyclé se voient attribuer une compétence plus large que le spécialiste qui est plus apte à établir le diagnostic exact et à traiter lui-même le patient ou à l'envoyer chez un autre médecin. Le spécialiste devient entièrement tributaire du diagnostic et du bon vouloir d'un médecin généraliste ou d'un médecin généraliste recyclé. | de huisartsengeneeskunde. Er is geen reden om niet-nutteloze of noodzakelijke zorgverlening af te remmen. A.3.3. Het feit dat sommige prestaties duurder zijn, is op zich geen relevant criterium om een onderscheid te maken tussen de verstrekkers. De verplichting om een beroep te doen op de zorgverstrekking in de eerste lijn, doet afbreuk aan de keuzevrijheid van de patiënt. Het beroep op een specialist maakt de verstrekking niet duurder, wel integendeel, aangezien deze vlugger de juiste diagnose kan stellen en meer georiënteerde onderzoeken en analyses kan laten uitvoeren. Het onderscheid tussen dure en minder dure verzorging ligt uitsluitend in het milieu waarin de patiënt kan worden verzorgd. Het ligt voor de hand dat de zorgverstrekking in het ziekenhuis duurder is dan de ambulante. Zowel de huisarts als de niet-huisarts vervullen een even belangrijke « filterfunctie » om de opname in het ziekenhuis te vermijden. A.3.4. Het onderscheid tussen huisartsen en niet-huisartsen is niet redelijk verantwoord. Er wordt een grotere bevoegdheid toegekend aan de algemeen geneeskundige of aan de algemeen geneeskundige met bijscholing dan aan de specialist die een grotere bekwaamheid heeft om de juiste diagnose te stellen en de patiënt zelf te behandelen of door te verwijzen. De specialist wordt volledig afhankelijk van de diagnose en het goeddunken van een algemeen geneeskundige of een algemeen geneeskundige met bijscholing. |
A.3.5. Selon les travaux préparatoires, l'échelonnement des soins de | A.3.5. Volgens de parlementaire voorbereiding worden met het |
santé poursuit « l'efficacité du système de santé et la satisfaction du patient ». | trapsgewijs aanwenden van de gezondheidszorg « doelmatigheid in het |
Rien ne permet toutefois de présumer de la plus grande efficacité d'un | gezondheidsstelsel en tevredenheid van de patiënt » nagestreefd. |
Er is evenwel geen enkele reden om te vermoeden dat een trapsgewijze | |
échelonnement en vertu duquel le diagnostic doit être confié de | opstelling, waarbij de diagnose bij voorkeur aan een algemeen |
préférence à un généraliste. | geneeskundige wordt toevertrouwd, doelmatiger zou zijn. |
L'on ne saurait démontrer que le traitement d'un médecin généraliste | Er kan niet worden aangetoond dat met de behandeling door de huisarts |
garantit les soins les plus adéquats dans les délais les plus brefs. | de meest adequate zorg binnen de kortste termijn wordt verleend. |
A.3.6. Faire de la tenue d'un dossier médical la prérogative du | A.3.6. Door het bijhouden van een medisch dossier tot prerogatief van |
médecin généraliste est source de discrimination à l'égard des | de huisarts te maken, wordt een discriminatie ingevoerd ten opzichte |
médecins non généralistes. | van de niet-huisartsen. |
Le patient peut être contraint de confier des données médicales | De patiënt kan verplicht worden persoonlijke medische gegevens toe te |
personnelles à un médecin généraliste et non plus à un médecin | vertrouwen aan een huisarts en niet langer aan een behandelende arts |
traitant qui n'est pas généraliste. | die geen huisarts is. |
Le médecin non généraliste devient directement tributaire du médecin | De niet-huisarts wordt rechtstreeks afhankelijk gemaakt van de |
généraliste qui tient le dossier médical et qui décide ce qu'il en | huisarts die het medisch dossier bijhoudt en die bepaalt wat hij |
transmet au médecin traitant. | daarvan doorgeeft aan de behandelende arts. |
A.3.7. En conclusion, il est établi une distinction injustifiée entre | A.3.7. De conclusie is dat een niet verantwoord onderscheid wordt |
médecins généralistes et médecins non généralistes. | gemaakt tussen huisartsen en niet-huisartsen. |
En tant que l'objectif principal consiste en une mesure d'économie et | In zoverre het hoofddoel bestaat in een besparingsmaatregel en de |
que l'échelonnement doit être un moyen permettant de limiter les | echelonnering als middel moet leiden tot het beperken van de |
prestations de la catégorie de médecins prétendument plus onéreuse, la | verstrekkingen door de zogenaamd duurdere categorie van geneesheren, |
mesure pourrait être objective. L'autorité ne prouve cependant pas que | zou de maatregel objectief kunnen zijn. De overheid toont evenwel niet |
les prestations de soins des médecins non généralistes seraient plus | aan dat de zorgverstrekking door niet-huisartsen duurder zou zijn. |
onéreuses. La mesure de l'échelonnement n'est pas pertinente à la lumière du but | De maatregel van de echelonnering is niet relevant ten aanzien van het |
financier, étant donné qu'elle ne conduira pas à une baisse des | financiële doel, aangezien hij niet zal leiden tot een daling van de |
dépenses de l'assurance maladie. Cette mesure n'est pas davantage | uitgaven in de ziekteverzekering. De maatregel is evenmin relevant ten |
pertinente à la lumière de l'objectif consistant à réaliser la | opzichte van de doelstelling om de tevredenheid van de patiënt te |
satisfaction du patient. | bewerkstelligen. |
Enfin, l'échelonnement produit des effets disproportionnés pour les « | Ten slotte brengt de echelonnering onevenredige gevolgen teweeg voor |
médecins non généralistes ». Le pouvoir de décision du médecin ayant | de « niet-huisartsen ». De beslissingsruimte van de arts met meer |
une connaissance plus spécialisée et disposant d'un appareillage de | gespecialiseerde kennis en diagnose-apparatuur wordt onevenredig |
diagnostic plus adéquat est limité de façon disproportionnée et le spécialiste devient intégralement tributaire de la décision du médecin généraliste d'envoyer ou non le patient chez lui. Mémoire du Conseil des ministres A.4.1. La partie requérante aperçoit une discrimination fondée sur des hypothèses, des projections, des déductions et des interprétations qu'elle puise dans une lecture erronée des travaux préparatoires de la disposition entreprise. Il ne se déduit nullement de la disposition attaquée que les incitants financiers seraient réservés aux seuls médecins généralistes. Il ne s'en déduit pas davantage qu'il serait attribué aux médecins | ingeperkt en de specialist wordt volledig afhankelijk van de beslissing van de huisarts om al dan niet door te verwijzen. Memorie van de Ministerraad A.4.1. De verzoekende partij ziet een discriminatie op grond van hypothesen, prognoses, deducties en interpretaties die zij put uit een verkeerde lezing van de parlementaire voorbereiding van de bestreden bepaling. Uit de aangevochten bepaling kan geenszins worden afgeleid dat de financiële stimuli enkel aan de huisartsen zouden worden voorbehouden. Uit die bepaling kan evenmin worden afgeleid dat aan de huisartsen een |
généralistes un « monopole du premier diagnostic » et que les | « monopolie van de eerste diagnose » zou worden gegeven en dat de |
spécialistes seraient désormais tributaires des médecins généralistes. | specialisten afhankelijk zouden worden van de huisartsen. Ten slotte |
Enfin, l'article 12, 2°, de la loi du 26 juillet 1996 ne précise pas | staat in artikel 12, 2°, van de wet van 26 juli 1996 niet dat het |
que la tenue du dossier médical deviendra la prérogative du médecin | bijhouden van een medisch dossier het prerogatief zou worden van de |
généraliste. | huisarts. |
Le moyen n'est pas dirigé contre un traitement différencié qui serait | Het middel is niet gericht tegen een verschillende behandeling die in |
contraire aux articles 10 et 11 de la Constitution, étant donné que | strijd zou zijn met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, daar het |
l'article entrepris de la loi offre uniquement la possibilité de | bestreden wetsartikel enkel de mogelijkheid biedt om maatregelen te |
prendre des mesures et ne contient en soi aucune distinction. Ce moyen | nemen en op zich geen onderscheid inhoudt. Het middel is daarentegen |
est dirigé en revanche contre un jugement d'opportunité concernant la | gericht tegen een opportuniteitsoordeel betreffende het |
politique de santé du pouvoir exécutif, ce qui échappe à la compétence de la Cour. En outre, la partie requérante invoque la violation d'une série d'autres dispositions législatives dont le contrôle échappe également à la compétence de la Cour. A.4.2. Pour ce qui est du fond, le moyen part de constats erronés, tant en fait qu'en droit. Contrairement à ce que soutient la partie requérante, les travaux préparatoires ne font nullement apparaître que la mesure est dictée par la considération que les médecins généralistes seraient moins onéreux que les médecins non généralistes. La mesure vise à | gezondheidsbeleid van de uitvoerende macht, waarvoor het Hof niet bevoegd is. Bovendien voert de verzoekende partij de schending aan van een reeks andere wetsbepalingen waarvan de toetsing buiten de bevoegdheid van het Hof valt. A.4.2. Ten gronde gaat het middel uit van verkeerde vaststellingen, zowel in feite als in rechte. In tegenstelling tot wat de verzoekende partij betoogt, blijkt nergens uit de parlementaire voorbereiding dat de maatregel is ingegeven door de overweging dat de huisartsen goedkoper zouden zijn dan de niet-huisartsen. De maatregel beoogt een efficiënte gezondheidszorg |
l'efficacité des soins de santé par la tenue d'un dossier médical | door middel van een centraal medisch dossier dat het doorzenden van |
central qui doit faciliter la transmission d'informations et l'envoi | informatie en het doorverwijzen van patiënten moet vergemakkelijken. |
de patients chez le spécialiste. | Volgens de verzoekende partij zou de bestreden bepaling ook tot stand |
Selon la partie requérante, la disposition entreprise aurait également été dictée par la considération que les médecins non généralistes ne connaîtraient pas les antécédents personnels et familiaux du patient. Les travaux préparatoires font uniquement apparaître que le but était que les médecins généralistes occupent une position centrale dans la tenue d'un dossier médical central, compte tenu de leur connaissance des antécédents personnels et familiaux du patient. La partie requérante se base aussi sur d'autres constatations matérielles erronées, parmi lesquelles la prétendue affirmation que seul le médecin généraliste serait un bon médecin et que le médecin non généraliste fournirait ou prescrirait des prestations superflues ou inutiles, et le fait que les médecins généralistes bénéficieraient d'un monopole et que les médecins non généralistes deviendraient tributaires des médecins généralistes et des informations que ceux-ci consignent dans le dossier. Que le moyen soit également fondé sur des constats juridiques erronés apparaît tout d'abord de la considération de la partie requérante selon laquelle le cadre et le contenu des mesures sont insuffisamment définis. Or, il s'agit en l'espèce d'une loi-cadre qui habilite le Roi à prendre des mesures. Cela confirme que le moyen est dirigé contre les mesures d'exécution, pour lesquelles la Cour est sans compétence. De surcroît, le moyen part d'une interprétation juridique erronée du but poursuivi par la disposition législative attaquée. Le but consiste à moderniser la gestion de la sécurité sociale et à améliorer les services fournis, et uniquement en ordre subsidiaire à préserver la viabilité financière du régime en contrôlant les dépenses. La disposition entreprise ne fait pas apparaître et ne saurait faire | zijn gekomen op basis van de overweging dat geneesheren die geen huisartsen zijn geen kennis zouden hebben van de persoonlijke en familiale achtergrond van de patiënt. Uit de parlementaire voorbereiding kan enkel worden afgeleid dat werd beoogd aan de huisartsen een centrale rol te geven bij het bijhouden van een centraal medisch dossier, rekening houdend met hun kennis van de persoonlijke en familiale achtergrond van de patiënt. De verzoekende partij gaat voorts uit van de verkeerde feitelijke vaststellingen dat, enerzijds, zou zijn beweerd dat alleen de huisarts een goede arts is en de niet-huisarts overbodige of nutteloze verstrekkingen doet of laat doen, en, anderzijds, dat een monopolie voor de huisartsen zou worden ingevoerd en dat de niet-huisartsen afhankelijk zouden worden van de huisartsen en van de informatie die de huisartsen in het dossier opnemen. Dat het middel ook steunt op verkeerde juridische vaststellingen, blijkt allereerst uit de overweging van de verzoekende partij dat het kader en de inhoud van de maatregelen ontoereikend zijn bepaald. Het betreft hier echter een kaderwet die de Koning de bevoegdheid geeft om maatregelen te nemen. Die overweging bevestigt dat het middel is gericht tegen de uitvoeringsmaatregelen, waarvoor het Hof niet bevoegd is. Vervolgens gaat het middel uit van een verkeerde juridische interpretatie van het doel van het bestreden wetsartikel. Het doel is de modernisering van het beheer van de sociale zekerheid en het verbeteren van de dienstverlening, en slechts in ondergeschikte orde het vrijwaren van de financiële leefbaarheid van het stelsel door de uitgaven te beheersen. |
apparaître qu'une différence de traitement serait établie entre le « | Dat een verschil in behandeling zou worden ingevoerd tussen de « |
médecin de première ligne » et le « médecin de deuxième ligne ». | eerstelijnsgeneesheer » en de « tweedelijnsgeneesheer », blijkt niet |
En l'absence d'une distinction quelconque, il n'est pas possible | uit de bestreden bepaling en kan er ook niet uit worden afgeleid. |
d'examiner s'il existe une différence de traitement fondée sur un | Bij gebrek aan enig onderscheid kan niet worden nagegaan of er een |
critère objectif et pertinent et qui ne soit pas disproportionnée. | verschil in behandeling is dat steunt op een objectief en relevant |
Le caractère proportionné peut difficilement être apprécié, étant | criterium en dat niet onevenredig is. |
donné que l'élaboration de la mesure a été confiée au Roi. | De evenredigheid kan moeilijk beoordeeld worden, aangezien de |
Enfin, il est rappelé que l'appréciation de l'opportunité de la mesure | uitwerking van de maatregel aan de Koning is toevertrouwd. |
ne relève pas de la compétence de la Cour. | Ten slotte wordt nogmaals beklemtoond dat de beoordeling van de |
Mémoire en réponse de la partie requérante | opportuniteit van de maatregel niet tot de bevoegdheid van het Hof |
A.5.1. Il ressort des travaux préparatoires que la disposition | behoort. Memorie van antwoord van de verzoekende partij |
attaquée ne fait pas allusion à une distinction entre médecins | A.5.1. Uit de parlementaire voorbereiding blijkt dat de aangevochten |
généralistes et médecins non généralistes, mais explicite cette | bepaling niet alludeert op een onderscheid tussen huisartsen en |
distinction et en confie l'élaboration concrète au Roi. | niet-huisartsen, maar dat onderscheid expliciteert en de concrete |
Il est clair que même s'il a été dit lors de la discussion du projet de loi que le but n'est pas d'imposer l'obligation, pour certaines spécialités, de consulter d'abord le médecin généraliste, l'article entrepris vise explicitement à obliger le patient à consulter un médecin généraliste avant de consulter un spécialiste. A.5.2. L'échelonnement et l'obligation de faire appel à un médecin généraliste produisent des effets disproportionnés pour les médecins spécialistes. Le principe d'égalité est violé lorsque les moyens employés ne sont pas raisonnablement proportionnés au but poursuivi. | uitwerking aan de Koning overlaat. Het is duidelijk dat zelfs als bij de bespreking van het wetsontwerp is gesteld dat het de bedoeling is om voor een aantal specialismen geen verplichting in te voeren om eerst naar de huisarts te gaan, het bestreden artikel uitdrukkelijk beoogt de patiënt te verplichten om, alvorens een specialist te raadplegen, eerst een huisarts te raadplegen. A.5.2. De echelonnering en de verplichting om een beroep te doen op een huisarts, brengen onevenredige gevolgen teweeg voor de geneesheren-specialisten. Het gelijkheidsbeginsel is geschonden wanneer de aangewende middelen redelijkerwijze niet evenredig zijn met het beoogde doel. |
- B - | - B - |
Quant à la compétence de la Cour | Ten aanzien van de bevoegdheid van het Hof |
B.1. Selon le Conseil des ministres, le recours porte sur une mesure | B.1. Volgens de Ministerraad betreft het beroep een maatregel die het |
qui requiert l'intervention du Roi, ce qui échappe à la compétence de | optreden vergt van de Koning, waarover het Hof geen oordeel kan |
la Cour. | vellen. |
Etant donné que le recours en annulation est dirigé contre une loi au | Aangezien het beroep tot vernietiging gericht is tegen een wet zoals |
sens de l'article 1er de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour | bedoeld in artikel 1 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het |
d'arbitrage, la Cour est compétente pour en connaître et l'exception | Arbitragehof, is het Hof bevoegd er kennis van te nemen en moet de |
soulevée doit être rejetée. | aangevoerde exceptie worden verworpen. |
Quant à l'intérêt | Ten aanzien van het belang |
B.2.1. Le Conseil des ministres fait valoir que la partie requérante | B.2.1. De Ministerraad voert aan dat de verzoekende partij niet doet |
ne justifie pas de l'intérêt requis en droit à son recours en | blijken van het rechtens vereiste belang bij haar beroep tot |
annulation, parce qu'elle ne démontre pas qu'un préjudice découle de | vernietiging, omdat niet is aangetoond dat uit de aangevochten |
la disposition entreprise elle-même. | bepaling zelf een nadeel voortvloeit. |
B.2.2. La Constitution et la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la | B.2.2. De Grondwet en de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het |
Cour d'arbitrage imposent à toute personne physique ou morale qui | Arbitragehof vereisen dat elke natuurlijke persoon of rechtspersoon |
introduit un recours en annulation de justifier d'un intérêt. Ne | die een beroep tot vernietiging instelt doet blijken van een belang. |
justifient de l'intérêt requis que les personnes dont la situation | Van het vereiste belang doen slechts blijken de personen wier situatie |
pourrait être affectée directement et défavorablement par la norme | door de bestreden norm rechtstreeks en ongunstig zou kunnen worden |
entreprise. | geraakt. |
B.2.3. De v.z.w. Belgisch Verbond ter Bevordering van de Vrij | |
B.2.3. En vertu de l'article 2 de ses statuts, l'a.s.b.l. Groupement | Gevestigde Geneeskunde streeft, volgens artikel 2 van haar statuten, |
belge pour la promotion de la médecine extra-hospitalière entend | onder meer de verbetering na van de werkvoorwaarden van voornamelijk |
notamment améliorer les conditions de travail, principalement des | geneesheren-specialisten die hun beroep geheel of gedeeltelijk buiten |
médecins spécialistes exerçant leur profession entièrement ou | het ziekenhuismilieu uitoefenen. Zij voert aan dat de bestreden |
partiellement en dehors du milieu hospitalier. Elle soutient que la | bepaling ingrijpt in de organisatie van de geneeskundige verzorging, |
disposition entreprise touche à l'organisation des soins médicaux et | waarbij de geneesheren-specialisten worden benadeeld ten opzichte van |
lèse les médecins spécialistes par rapport aux médecins généralistes. | de huisartsen. B.2.4. De bestreden bepaling heeft betrekking op het aanmoedigen van |
B.2.4. La disposition entreprise concerne des incitants en vue de la | het bijhouden van een centraal medisch dossier per patiënt en op de « |
tenue d'un dossier médical central par patient et l'« échelonnement » | echelonnering » in de zorgverstrekking. De geneesheren-specialisten |
des prestations de soins. Les médecins spécialistes pourraient être | zouden in hun situatie ongunstig kunnen worden geraakt in zoverre de |
affectés défavorablement dans leur situation en tant que la | |
disposition entreprise permet, selon les travaux préparatoires, que le | bestreden bepaling, volgens de parlementaire voorbereiding ervan, |
rôle et la position du médecin généraliste soient explicités et que | mogelijk maakt dat de rol en de positie van de huisarts worden |
son apport spécifique soit mieux apprécié, spécialement en tant que | geëxpliciteerd en zijn specifieke inbreng beter moet worden |
détenteur du dossier médical central Doc. parl., Chambre, 1995-1996, | gewaardeerd, inzonderheid als houder van een centraal medisch dossier |
n° 607/1, pp. 11-12). | (Gedr. St., Kamer, 1995-1996, nr. 607/1, pp. 11-12). |
B.2.5. La partie requérante justifie donc de l'intérêt requis en | B.2.5. De verzoekende partij doet derhalve blijken van het rechtens |
droit. | vereiste belang. |
Quant au fond | Ten gronde |
B.3. Le moyen unique dénonce la violation des articles 10 et 11 de la | B.3. In een enig middel wordt de schending aangevoerd van de artikelen |
Constitution par l'article 12, 2°, de la loi du 26 juillet 1996 | 10 en 11 van de Grondwet door artikel 12, 2°, van de wet van 26 juli |
portant modernisation de la sécurité sociale et assurant la viabilité | 1996 tot modernisering van de sociale zekerheid en tot vrijwaring van |
des régimes légaux des pensions, qui dispose : | de leefbaarheid van de wettelijke pensioenstelsels, dat bepaalt : |
« Le Roi peut, par arrêté délibéré en Conseil des ministres, prendre | « De Koning kan, bij een in Ministerraad overlegd besluit, alle |
toutes les mesures nécessaires en vue d'améliorer l'organisation des | nuttige maatregelen nemen teneinde de organisatie van de geneeskundige |
soins de santé. A cette fin, Il peut : | verzorging te bevorderen. Hiertoe kan Hij : |
2° généraliser, notamment par des incitants financiers, la tenue d'un | 2° ondermeer door middel van financiële stimuli, het bijhouden van een |
dossier médical par patient et instaurer des formes d'échelonnement | medisch dossier per patiënt veralgemenen en vormen van echelonnering |
des soins; ». | in de zorgverlening instellen; ». |
B.4.1. Ainsi qu'il ressort de l'intitulé et des travaux préparatoires | B.4.1. Zoals blijkt uit het opschrift en de parlementaire |
de la loi du 26 juillet 1996 et de son article 2, celle-ci a pour | voorbereiding van de wet van 26 juli 1996 alsook uit artikel 2 ervan, |
objet de moderniser la sécurité sociale et d'assurer la viabilité des | heeft deze tot doel de sociale zekerheid te moderniseren en de |
régimes légaux des pensions. | leefbaarheid van de wettelijke pensioenstelsels te vrijwaren. |
Après les dispositions générales et les principes généraux inscrits au | Na de algemene bepalingen en beginselen vervat in titel I, handelt |
titre Ier, le titre II traite du financement et de la gestion globale | titel II over de financiering en het globaal beheer van de sociale |
de la sécurité sociale. | zekerheid. |
Le titre III « Soins de santé et santé publique » comprend trois | Titel III, die de « Geneeskundige verzorging en volksgezondheid » |
betreft, is onderverdeeld in drie hoofdstukken, respectievelijk | |
chapitres, concernant respectivement la « Maîtrise des dépenses », l'« | omtrent de « Beheersing van de uitgaven », de « Verbetering van de |
Amélioration de l'accès aux soins de santé » et l'« Organisation des | toegang tot de geneeskundige verzorging » en de « Organisatie van de |
soins de santé », chapitre dans lequel figure la disposition | geneeskundige verzorging », van welk hoofdstuk de bestreden bepaling |
entreprise. | deel uitmaakt. |
Les diverses mesures que contient la loi ne sont, ainsi qu'il ressort | De diverse maatregelen die de wet bevat, zijn, zoals mag blijken uit |
des principes fondamentaux énumérés à l'article 2, 1° à 7°, pas | de in artikel 2, 1° tot en met 7°, opgesomde basisprincipes, niet |
nécessairement toutes inspirées par des motifs d'économie immédiate. | noodzakelijk alle ingegeven door motieven van onmiddellijke besparing. |
B.4.2. En ce qui concerne spécifiquement la disposition entreprise, | B.4.2. Wat specifiek de bestreden bepaling betreft, vermeldt de |
les travaux préparatoires précisent : | parlementaire voorbereiding : |
« Dans le but d'adapter l'organisation des soins à l'évolution des | « Met het doel de organisatie van de gezondheidszorg aan te passen aan |
concepts et pratiques de santé, le Roi pourra créer les conditions | de evolutie van de gezondheidspraktijk en -concepten, zal de Koning de |
favorables, tant pour le patient que pour le dispensateur, à | gunstige voorwaarden kunnen scheppen, zowel voor de patiënt als voor |
l'échelonnement des soins de santé. | de zorgverstrekker, voor de echelonnering van de gezondheidszorg. |
Via ondermeer financiële stimuli zal het bijhouden van een medisch | |
Via, entre autres, des incitants financiers, la tenue d'un dossier | dossier per patiënt worden veralgemeend en zullen vormen van |
médical par patient sera généralisée et des formes d'échelonnement de | echelonnering in de zorgverlening kunnen worden bevorderd. De |
soins seront encouragées. Le médecin généraliste, qui connaît le | huisarts, met kennis van de persoonlijke en familiale |
contexte personnel et familial de ses patients, joue un rôle important | achtergrondgegevens van zijn patiënten, speelt in dit zorgproces een |
dans ce processus de soins. Il importe donc d'expliciter ce rôle et | belangrijke rol. Het komt er op aan deze rol en positie te |
cette position. L'apport spécifique du médecin généraliste doit être | expliciteren. De heel eigen inbreng van de huisarts moet beter worden |
mieux apprécié; parallèlement, le rôle du médecin généraliste comme | gewaardeerd; tegelijkertijd kan de rol van de huisarts als houder van |
détenteur du dossier médical central doit être défini. | het centraal medisch dossier gedefinieerd worden. |
Le dossier médical généralisé devra répondre à des critères déterminés | Het veralgemeend medisch dossier zal moeten beantwoorden aan bepaalde |
en matière, entre autres, de contenu minimal, de droit de consultation | criteria inzake ondermeer minimale inhoud, inzagerecht en volgrecht |
et de droit de suivi du patient. | van de patiënt. |
Dans l'échelonnement des soins de santé, l'efficacité du système de | In het trapsgewijs aanwenden van gezondheidszorg moeten doelmatigheid |
santé et la satisfaction du patient doivent être recherchées. Les | in het gezondheidsstelsel en tevredenheid van de patiënt nagestreefd |
soins de santé peuvent être considérés comme efficaces lorsqu'ils ont | worden. Gezondheidszorg kan efficiënt worden genoemd wanneer de juiste |
été dispensés au bon moment et au bon endroit et qu'ils satisfont le | zorgen op het juiste moment en de juiste plaats worden aangeboden en |
patient. Des soins de première ligne efficaces réduisent ou évitent le | tot tevredenheid leiden bij de patiënt. Het uitgangspunt hierbij is |
recours aux soins de seconde ligne » Doc. parl., Chambre, 1995-1996, | dat een efficiënte eerstelijnszorg tweedelijnszorgen vermijdt of |
n° 607/1, pp. 11-12), | tenminste afremt » Gedr. St., Kamer, 1995-1996, nr. 607/1, pp. 11-12), |
et : | en : |
« L'objectif de la loi n'est pas de mettre en place un système de | « De wet heeft niet als doel een planificatiesysteem op te zetten en |
planification et d'obligation générale en matière d'échelonnement. Il | een algemene verplichting inzake echelonnering op te leggen. Het gaat |
s'agit plutôt de stimuler la fidélisation de même que la | er veeleer om de patiënt ertoe aan te zetten een vaste arts te kiezen, |
standardisation du dossier constitué par divers échelons de soins, | alsmede de standaardisatie te bevorderen van het dossier dat door de |
verschillende niveaus van zorgverstrekking in het belang van patiënt | |
dans l'intérêt du patient et de l'assurance-maladie. » Doc. parl., | en ziekenhuisinstellingen wordt aangelegd » Gedr. St., Kamer, |
Chambre, 1995-1996, n° 607/9, p. 215). | 1995-1996, nr. 607/9, p. 215). |
B.5. C'est au législateur fédéral qu'il incombe de fixer les objectifs en matière de sécurité sociale. Il peut ainsi, dans ce cadre, notamment prévoir la possibilité de mesures telles que des incitants financiers, dont il estime qu'ils vont promouvoir la qualité et l'efficacité des soins de santé. Il n'appartient pas à la Cour d'apprécier si les mesures que le législateur prend ou fait prendre dans cette optique sont opportunes ou souhaitables. Lorsque la disposition législative attaquée instaure elle-même une différence de traitement entre des catégories de personnes comparables, la Cour doit examiner si cette différence est objective et raisonnablement justifiée. | B.5. Het komt de federale wetgever toe de doelstellingen inzake sociale zekerheid te bepalen. Zo vermag hij in dat raam onder meer te voorzien in de mogelijkheid van maatregelen, zoals die van financiële stimuli, waarvan hij oordeelt dat zij de kwaliteit en de doeltreffendheid van de geneeskundige verzorging bevorderen. Het komt het Hof niet toe te beoordelen of de maatregelen, die de wetgever in die optiek neemt of laat nemen, opportuun of wenselijk zijn. Wanneer de aangevochten wetsbepaling zelf een verschil in behandeling invoert tussen vergelijkbare categorieën van personen, dient het Hof te beoordelen of dat verschil objectief en in redelijkheid is verantwoord. |
B.6. A l'article 12, 2°, de la loi du 26 juillet 1996, le législateur | B.6. In artikel 12, 2°, van de wet van 26 juli 1996 heeft de wetgever |
zich ertoe beperkt in algemene bewoordingen de Koning ertoe te | |
s'est limité à habiliter le Roi, en des termes généraux, à prendre des | machtigen maatregelen te nemen om « het bijhouden van een medisch |
mesures pour « généraliser [...] la tenue d'un dossier médical par | dossier per patiënt [te] veralgemenen en vormen van echelonnering in |
patient et instaurer des formes d'échelonnement des soins ». | de zorgverlening in [te] stellen ». |
Cette disposition s'inscrit dans l'objectif du législateur de | Die bepaling past in het oogmerk van de wetgever om de kwaliteit en de |
promouvoir la qualité et l'efficacité des soins de santé. | doeltreffendheid van de geneeskundige verzorging te bevorderen. |
B.7. La partie requérante estime qu'il n'est pas objectivement et | B.7. De verzoekende partij is van mening dat er geen objectieve en |
raisonnablement justifié d'établir une distinction entre les | redelijke verantwoording is voor een onderscheid tussen de |
dispensateurs de soins de première ligne et ceux de deuxième ligne, | zorgverstrekkers in de eerste lijn en die in de tweede lijn, met name |
notamment entre les médecins généralistes et les médecins non généralistes, dès lors que rien ne fait apparaître que les soins dispensés par les médecins non généralistes seraient plus onéreux; la mesure ne serait donc pas pertinente au regard du but financier ou par rapport à l'objectif de réaliser la satisfaction du patient; en outre, la mesure produirait des effets disproportionnés en ce que le libre choix du patient est compromis et en ce que la tenue d'un dossier médical deviendrait la prérogative absolue des médecins généralistes qui doivent décider si le patient sera ou non envoyé chez un non-généraliste. | tussen huisartsen en niet-huisartsen, nu uit niets blijkt dat de zorgverstrekking door niet-huisartsen duurder zou zijn; de maatregel zou derhalve niet relevant zijn ten aanzien van het financiële doel, noch ten aanzien van de doelstelling om de tevredenheid van de patiënt te bewerkstelligen; bovendien zou de maatregel onevenredige gevolgen teweegbrengen doordat de vrije keuze van de patiënt in het gedrang komt en het bijhouden van een medisch dossier bij uitsluiting het prerogatief zou worden van de huisartsen die moeten beslissen of de patiënt al dan niet wordt doorverwezen naar een niet-huisarts. |
B.8. Les travaux préparatoires cités en B.4.2 font apparaître que la disposition entreprise vise à modifier le comportement du patient, ce qui n'a pas immédiatement ou nécessairement un effet d'économie. B.9.1. La disposition litigieuse elle-même ne permet pas de conclure à une obligation dans le chef du patient de consulter d'abord le médecin généraliste pour toute prestation de soins; il ne s'en déduit pas davantage une interdiction pour le patient de consulter directement ou non un médecin spécialiste de son choix. Ce médecin spécialiste conserve évidemment le droit de tenir un dossier médical propre. | B.8. De in B.4.2 aangehaalde parlementaire voorbereiding doet ervan blijken dat de bestreden bepaling bij de patiënt een gedragswijziging beoogt, die daarom niet onmiddellijk of noodzakelijk een besparend effect moet hebben. B.9.1. Uit de bestreden bepaling zelf kan niet worden afgeleid dat de patiënt verplicht zou worden voor elke zorgverstrekking eerst de huisarts te raadplegen; evenmin kan eruit worden afgeleid dat er voor de patiënt een verbod zou zijn om een geneesheer-specialist van eigen keuze, al dan niet rechtstreeks, te consulteren. Die geneesheer-specialist behoudt uiteraard het recht een eigen medisch dossier aan te leggen. |
B.9.2. Il n'est pas déraisonnable que le législateur décide de | B.9.2. Het is niet onredelijk dat de wetgever, met het oog op de |
renforcer, dans l'optique des objectifs prédécrits, le rôle du médecin | hiervoor omschreven doelstellingen, de rol versterkt van de huisarts |
généraliste en tant que détenteur d'un dossier médical central qui | in het houden van een centraal medisch dossier dat tussen de |
peut être échangé entre les divers niveaux des prestations de soins. | verschillende niveaus van de zorgverstrekking kan worden uitgewisseld. |
B.9.3. Par ailleurs, lorsque le législateur attribue un pouvoir | B.9.3. Overigens, wanneer de wetgever aan de Koning een |
réglementaire au Roi, il ne peut s'agir d'une habilitation à prendre | regelingsbevoegdheid toewijst, houdt zulks geen machtiging in om |
des mesures incompatibles avec les articles 10 et 11 de la | maatregelen te nemen die met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet |
Constitution. C'est au juge ordinaire ou au juge administratif qu'il | onbestaanbaar zijn. Het staat aan de gewone, respectievelijk de |
appartient d'apprécier si le Roi, dans l'usage qu'Il fait de la | administratieve rechter, om te beoordelen of de Koning, bij de |
compétence qui Lui est attribuée, respecte les articles 10 et 11 de la Constitution. B.9.4. Il résulte de ce qui précède que la disposition attaquée n'est pas en soi manifestement disproportionnée. B.10. Le moyen ne peut être accueilli. Par ces motifs, la Cour rejette le recours. Ainsi prononcé en langue néerlandaise, en langue française et en langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 14 janvier 1998. Le greffier, L. Potoms Le président, | aanwending van de Hem toevertrouwde bevoegdheid, de artikelen 10 en 11 van de Grondwet in acht neemt. B.9.4. Uit het voorgaande volgt dat de bestreden maatregel op zich niet kennelijk onevenredig is. B.10. Het middel kan niet worden aangenomen. Om die redenen, het Hof verwerpt het beroep. Aldus uitgesproken in het Nederlands, het Frans en het Duits, overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 14 januari 1998. De griffier, L. Potoms De voorzitter, |
L. De Grève | L. De Grève |