← Retour vers "Arrêt n° 68/97 du 6 novembre 1997 Numéro du rôle : 1098 En cause : la question préjudicielle
relative à l'article 335, § 3, alinéa 1 er , du Code civil, posée par le Tribunal
de première instance de Huy. La Cour d'arbitrage,"
Arrêt n° 68/97 du 6 novembre 1997 Numéro du rôle : 1098 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 335, § 3, alinéa 1 er , du Code civil, posée par le Tribunal de première instance de Huy. La Cour d'arbitrage, | Arrest nr. 68/97 van 6 november 1997 Rolnummer 1098 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 335, § 3, eerste lid, van het Burgerlijk Wetboek, gesteld door de Rechtbank van eerste aanleg te Hoei. Het Arbitragehof, sameng wijst na beraad het volgende arrest : I. Onderwerp van de prejudiciële vraag Bij vonnis van 2(...) |
---|---|
COUR D'ARBITRAGE | ARBITRAGEHOF |
Arrêt n° 68/97 du 6 novembre 1997 | Arrest nr. 68/97 van 6 november 1997 |
Numéro du rôle : 1098 | Rolnummer 1098 |
En cause : la question préjudicielle relative à l'article 335, § 3, | In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 335, § 3, eerste |
alinéa 1er, du Code civil, posée par le Tribunal de première instance | lid, van het Burgerlijk Wetboek, gesteld door de Rechtbank van eerste |
de Huy. | aanleg te Hoei. |
La Cour d'arbitrage, | Het Arbitragehof, |
composée des présidents M. Melchior et L. De Grève, et des juges H. | samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en L. De Grève, en de |
Boel, L. François, G. De Baets, R. Henneuse et M. Bossuyt, assistée du | rechters H. Boel, L. François, G. De Baets, R. Henneuse en M. Bossuyt, |
greffier L. Potoms, présidée par le président M. Melchior, | bijgestaan door de griffier L. Potoms, onder voorzitterschap van voorzitter M. Melchior, |
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : | wijst na beraad het volgende arrest : |
I. Objet de la question préjudicielle | I. Onderwerp van de prejudiciële vraag |
Par arrêt du 26 mai 1997 en cause de B. Content contre B. Fontenelle, | Bij vonnis van 26 mei 1997 in zake B. Content tegen B. Fontenelle, |
dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour le 4 juin 1997, le | waarvan de expeditie ter griffie van het Hof is ingekomen op 4 juni |
Tribunal de première instance de Huy a posé la question préjudicielle | 1997, heeft de Rechtbank van eerste aanleg te Hoei de volgende |
suivante : | prejudiciële vraag gesteld : |
« L'article 335, § 3, alinéa 1er, du Code civil viole-t-il les | « Schendt artikel 335, § 3, eerste lid, van het Burgerlijk Wetboek de |
articles 6 et 6bis de la Constitution, en tant qu'il établit une | artikelen 6 en 6bis van de Grondwet, doordat het een onderscheid |
distinction entre les enfants naturels dont la filiation paternelle | invoert tussen de natuurlijke kinderen wier afstamming van vaderszijde |
est établie postérieurement à la filiation maternelle d'une part, et | later komt vast te staan dan de afstamming van moederszijde, |
les enfants dont seule la filiation paternelle est établie ou dont la | enerzijds, en de kinderen van wie enkel de afstamming van vaderszijde |
filiation paternelle et la filiation maternelle sont établies en même | vaststaat of van wie de afstamming van vaderszijde en de afstamming |
temps, d'autre part et en ce qu'il subordonne, à l'accord de la mère, | van moederszijde tegelijkertijd komen vast te staan, anderzijds, en |
doordat het het dragen van de naam van de vader door het kind | |
le port du nom de son père par l'enfant ? » | afhankelijk maakt van de instemming van de moeder ? » |
II. La procédure | II. De rechtspleging |
Par ordonnance du 4 juin 1997, le président en exercice a désigné les | Bij beschikking van 4 juni 1997 heeft de voorzitter in functie de |
juges du siège conformément aux articles 58 et 59 de la loi spéciale | rechters van de zetel aangewezen overeenkomstig de artikelen 58 en 59 |
du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage. | van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof. |
Le 19 juin 1997, en application de l'article 72, alinéa 1er, de la loi | Op 19 juni 1997 hebben de rechters-verslaggevers R. Henneuse en M. |
spéciale précitée, les juges-rapporteurs R. Henneuse et M. Bossuyt ont | Bossuyt, met toepassing van artikel 72, eerste lid, van de voormelde |
fait rapport et conclu devant la Cour qu'ils pourraient être amenés à | bijzondere wet, voor het Hof verslag uitgebracht en geconcludeerd dat |
proposer à la Cour de mettre fin à l'affaire, par un arrêt de réponse immédiate. | zij ertoe zouden kunnen worden gebracht aan het Hof voor te stellen de |
Les conclusions des juges-rapporteurs ont été notifiées aux parties | zaak door een arrest van onmiddellijk antwoord af te doen. |
dans l'instance principale conformément à l'article 72, alinéa 2, de | Overeenkomstig artikel 72, tweede lid, van de organieke wet is van de |
conclusies van de rechters-verslaggevers aan de partijen in het | |
la loi organique, par lettres recommandées à la poste le 19 juin 1997. | bodemgeschil kennisgegeven bij op 19 juni 1997 ter post aangetekende |
Les parties n'ont fait parvenir aucun mémoire à la Cour. | brieven. De partijen hebben geen memorie aan het Hof overgezonden. |
La procédure s'est déroulée conformément aux articles 62 et suivants | De rechtspleging is gevoerd overeenkomstig de artikelen 62 en volgende |
de la loi organique, relatifs à l'emploi des langues devant la Cour. | van de organieke wet, die betrekking hebben op het gebruik van de talen voor het Hof. |
III. En droit | III. In rechte |
- A - | - A - |
Les juges-rapporteurs ont estimé dans leurs conclusions qu'ils | De rechters-verslaggevers hebben in hun conclusies geoordeeld dat zij |
pourraient être amenés à proposer à la Cour de mettre fin à l'affaire | ertoe zouden kunnen worden gebracht aan het Hof voor te stellen de |
par un arrêt de réponse immédiate. | zaak af te doen met een arrest van onmiddellijk antwoord. |
- B - | - B - |
B.1. La question préjudicielle est essentiellement la même que celles | B.1. De prejudiciële vraag is in hoofdzaak dezelfde als die welke |
qui furent posées par le Tribunal de première instance de Louvain par | waren gesteld door de Rechtbank van eerste aanleg te Leuven bij vonnis |
jugement du 28 mars 1994 (inscrite sous le numéro 784 du rôle de la | van 28 maart 1994 (ingeschreven onder het nummer 784 van de rol van |
Cour), d'une part, et par le Tribunal de première instance de Courtrai | het Hof), enerzijds, en door de Rechtbank van eerste aanleg te |
par jugement du 18 janvier 1996 (inscrite sous le numéro 925 du rôle | Kortrijk bij vonnis van 18 januari 1996 (ingeschreven onder het nummer |
de la Cour), d'autre part; la Cour a répondu à ces questions par | 925 van de rol van het Hof), anderzijds; het Hof heeft op die vragen |
arrêts, respectivement, n° 79/95 du 28 novembre 1995 et n° 64/96 du 7 | geantwoord in de respectieve arresten nr. 79/95 van 28 november 1995 |
novembre 1996. La Cour estime qu'il y a lieu de répondre de la même | en nr. 64/96 van 7 november 1996. Het Hof is van oordeel dat de thans |
manière à la présente question. | voorliggende vraag op dezelfde manier dient te worden beantwoord. |
B.2. La question préjudicielle nécessite une comparaison de la | B.2. De prejudiciële vraag noopt tot een vergelijking van de situatie |
van een kind geboren buiten het huwelijk wiens afstamming van | |
situation d'un enfant né hors mariage dont l'établissement de la | vaderszijde vóór de afstamming van moederszijde of gelijktijdig werd |
filiation paternelle est antérieur ou concomitant à l'établissement de | vastgesteld, met de situatie van een kind geboren buiten het huwelijk |
la filiation maternelle, avec la situation d'un enfant né hors mariage | wiens afstamming eerst van moederszijde vaststaat en pas nadien van |
dont la filiation maternelle est établie avant la filiation | vaderszijde komt vast te staan. In het eerste geval draagt het kind de |
paternelle. Dans le premier cas, l'enfant porte le nom du père. Dans | naam van de vader. In het tweede geval krijgt en behoudt het kind de |
le second cas, l'enfant reçoit et conserve le nom de la mère, mais les | naam van de moeder, maar de ouders kunnen samen - of een van hen, |
père et mère ensemble - ou l'un d'eux, si l'autre est décédé - peuvent | indien de andere overleden is - in een door de ambtenaar van de |
déclarer, dans un acte dressé par l'officier de l'état civil, que | burgerlijke stand opgemaakte akte verklaren dat het kind de naam van |
l'enfant portera le nom de son père. | zijn vader zal dragen. |
B.3. Les règles constitutionnelles de l'égalité et de la non-discrimination n'excluent pas qu'une différence de traitement soit établie entre des catégories de personnes, pour autant qu'elle repose sur un critère objectif et qu'elle soit raisonnablement justifiée. L'existence d'une telle justification doit s'apprécier en tenant compte du but et des effets de la mesure critiquée ainsi que de la nature des principes en cause; le principe d'égalité est violé lorsqu'il est établi qu'il n'existe pas de rapport raisonnable de proportionnalité entre les moyens employés et le but visé. | B.3. De grondwettelijke regels van de gelijkheid en de niet-discriminatie sluiten niet uit dat een verschil in behandeling tussen categorieën van personen wordt ingesteld, voor zover dat verschil op een objectief criterium berust en het redelijk verantwoord is. Het bestaan van een dergelijke verantwoording moet worden beoordeeld rekening houdend met het doel en de gevolgen van de betwiste maatregel en met de aard van de ter zake geldende beginselen; het gelijkheidsbeginsel is geschonden wanneer vaststaat dat er geen redelijk verband van evenredigheid bestaat tussen de aangewende middelen en het beoogde doel. |
B.4.1. L'article 335 du Code civil fait partie du chapitre relatif aux | B.4.1. Artikel 335 van het Burgerlijk Wetboek is ondergebracht in het |
effets de la filiation. Il fixe de manière générale les règles | hoofdstuk betreffende de gevolgen van de afstamming. Het stelt op |
relatives à l'attribution du nom considérée comme effet de la | algemene wijze de regels van de naamgeving als gevolg van de |
filiation. | afstamming vast. |
B.4.2. Il ressort des travaux préparatoires de la disposition en cause | B.4.2. Uit de parlementaire voorbereiding van de in het geding zijnde |
que le législateur a considéré que la modification du nom de l'enfant | bepaling blijkt dat de wetgever heeft overwogen dat de wijziging van |
dont la filiation paternelle a été établie après la filiation | de naam van het kind wiens afstamming van vaderszijde na die van |
maternelle peut être contraire à ses intérêts (Doc. parl., Chambre, | moederszijde wordt vastgesteld, strijdig kan zijn met het belang van |
1983-1984, n° 305/1, pp. 17-18, et Doc. parl., Sénat, 1984-1985, n° | dat kind (Gedr. St., Kamer, 1983-1984, nr. 305/1, pp. 17-18, en Gedr. |
904-2, pp. 125-126). Sur la base de cette considération, il a disposé | St., Senaat, 1984-1985, nr. 904-2, pp. 125-126). Op grond daarvan |
que le nom de l'enfant dont la filiation maternelle est déjà établie | heeft hij bepaald dat de naam van het kind wiens afstamming reeds van |
reste en principe inchangé lorsque la filiation paternelle est établie | moederszijde vaststaat, in beginsel onveranderd blijft wanneer nadien |
à son tour. Le législateur a néanmoins prévu la possibilité de | de afstamming van vaderszijde komt vast te staan. De wetgever heeft |
procéder à un changement de nom, moyennant une déclaration devant | niettemin voorzien in de mogelijkheid om een naamswijziging door te |
l'officier de l'état civil. | voeren, door het afleggen van een verklaring voor de ambtenaar van de |
burgerlijke stand. | |
B.4.3. Le législateur, usant du pouvoir d'appréciation qui lui | B.4.3. Gebruik makend van de hem toekomende beoordelingsbevoegdheid, |
appartient, a, en matière de filiation, réglé l'attribution du nom en | heeft de wetgever in het raam van de afstamming de naamgeving geregeld |
ayant égard, à la fois, à l'utilité sociale d'assurer à ce nom une | met inachtneming van zowel het sociale nut om aan die naam een zekere |
certaine fixité et à l'intérêt de celui qui le porte. | onveranderlijkheid te geven als het belang van degene die de naam |
Il n'est pas déraisonnable de prévoir que, lorsque l'enfant porte le | draagt. Het is niet onredelijk te bepalen dat, wanneer het kind de naam van |
nom de sa mère parce que la filiation maternelle a été d'abord | zijn moeder draagt omdat de afstamming van moederszijde eerst werd |
établie, la substitution à ce nom de celui du père n'est possible qu'à | vastgesteld, de vervanging van die naam door die van de vader enkel |
la condition que tant le père que la mère, ou l'un d'eux si l'autre | nog mogelijk is op voorwaarde dat zowel de vader als de moeder, of een |
est décédé, fassent une déclaration à cet effet auprès de l'officier | van hen indien de andere overleden is, daartoe een verklaring afleggen |
de l'état civil. Le législateur a pu partir du principe que les | bij de ambtenaar van de burgerlijke stand. De wetgever mocht ervan |
parents sont le mieux placés pour apprécier l'intérêt de l'enfant, | uitgaan dat de ouders het best het belang van het kind kunnen |
beoordelen, tot diens meerderjarigheid of ontvoogding. Het is evenmin | |
jusqu'à la majorité ou l'émancipation de celui-ci. Il n'est pas | onredelijk dat de wetgever, rekening houdend met het maatschappelijk |
déraisonnable non plus, compte tenu de l'utilité sociale de la fixité | nut van de bestendigheid van de naam, erin heeft voorzien dat in geval |
du nom, que le législateur ait prévu qu'en cas de désaccord entre le | van onenigheid tussen de vader en de moeder de reeds aan het kind |
père et la mère, le nom attribué à l'enfant sera maintenu, plutôt que | toegekende naam onveranderd zou blijven, veeleer dan de rechter te |
d'accorder un pouvoir d'appréciation au juge. | laten oordelen. |
B.5. Il n'apparaît pas qu'en adoptant les dispositions de l'article | B.5. Er blijkt niet dat de wetgever met de bepalingen van artikel 335, |
335, § 3, alinéa 1er, du Code civil, le législateur ait pris une | § 3, eerste lid, van het Burgerlijk Wetboek een maatregel zou hebben |
mesure qui ne reposerait pas sur un critère objectif et qui ne serait | genomen die niet aan een objectief criterium zou beantwoorden en die |
pas adéquate. Il n'apparaît pas davantage que les droits des | niet adequaat zou zijn. Er blijkt evenmin dat op onevenredige wijze de |
intéressés soient affectés de manière disproportionnée. | rechten van de betrokkenen zouden worden aangetast. |
B.6. Il y a lieu de répondre par la négative à la question préjudicielle. | B.6. De prejudiciële vraag moet ontkennend worden beantwoord. |
Par ces motifs, | Om die redenen, |
la Cour | het Hof |
dit pour droit : | zegt voor recht : |
L'article 335, § 3, alinéa 1er, du Code civil ne viole pas les | Artikel 335, § 3, eerste lid, van het Burgerlijk Wetboek schendt de |
articles 10 et 11 (anciens articles 6 et 6bis) de la Constitution, en | artikelen 10 en 11 (vroegere artikelen 6 en 6bis) van de Grondwet |
tant qu'il établit une distinction entre les enfants naturels dont la | niet, doordat het een onderscheid invoert tussen de natuurlijke |
filiation paternelle est établie postérieurement à la filiation | kinderen wier afstamming van vaderszijde later komt vast te staan dan |
maternelle d'une part, et les enfants dont seule la filiation | de afstamming van moederszijde, enerzijds, en de kinderen van wie |
paternelle est établie ou dont la filiation paternelle et la filiation | enkel de afstamming van vaderszijde vaststaat of van wie de afstamming |
maternelle sont établies en même temps, d'autre part, et en ce qu'il | van vaderszijde en de afstamming van moederszijde tegelijkertijd komen |
vast te staan, anderzijds, en doordat het het dragen van de naam van | |
subordonne, à l'accord de la mère, le port du nom de son père par | de vader door het kind afhankelijk maakt van de instemming van de |
l'enfant. | moeder. |
Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise, | Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig |
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur | artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het |
la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 6 novembre 1997. | Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 6 november 1997. |
Le président, | De voorzitter, |
M. Melchior. | M. Melchior. |
Le greffier, | De griffier, |
L. Potoms. | L. Potoms. |