← Retour vers "Arrêt n° 50/97 du 14 juillet 1997 Numéro du rôle : 1082 En cause : le recours en annulation
et la demande de suspension de l'article 2 de la loi du 21 janvier 1997 modifiant l'article 195 du Code
judiciaire, introduits par L. Lamine. La Co composée
du président L. De Grève et des juges-rapporteurs G. De Baets et P. Martens, assistée du g(...)"
| Arrêt n° 50/97 du 14 juillet 1997 Numéro du rôle : 1082 En cause : le recours en annulation et la demande de suspension de l'article 2 de la loi du 21 janvier 1997 modifiant l'article 195 du Code judiciaire, introduits par L. Lamine. La Co composée du président L. De Grève et des juges-rapporteurs G. De Baets et P. Martens, assistée du g(...) | Arrest nr. 50/97 van 14 juli 1997 Rolnummer 1082 In zake : het beroep tot vernietiging en de vordering tot schorsing van artikel 2 van de wet van 21 januari 1997 tot wijziging van artikel 195 van het Gerechtelijk Wetboek, ingesteld door L. La Het Arbitragehof, beperkte kamer, samengesteld uit voorzitter L. De Grève en de rechters-verslag(...) |
|---|---|
| COUR D'ARBITRAGE | ARBITRAGEHOF |
| Arrêt n° 50/97 du 14 juillet 1997 | Arrest nr. 50/97 van 14 juli 1997 |
| Numéro du rôle : 1082 | Rolnummer 1082 |
| En cause : le recours en annulation et la demande de suspension de | In zake : het beroep tot vernietiging en de vordering tot schorsing |
| l'article 2 de la loi du 21 janvier 1997 modifiant l'article 195 du | van artikel 2 van de wet van 21 januari 1997 tot wijziging van artikel |
| Code judiciaire, introduits par L. Lamine. | 195 van het Gerechtelijk Wetboek, ingesteld door L. Lamine. |
| La Cour d'arbitrage, chambre restreinte, | Het Arbitragehof, beperkte kamer, |
| composée du président L. De Grève et des juges-rapporteurs G. De Baets | samengesteld uit voorzitter L. De Grève en de rechters-verslaggevers |
| et P. Martens, assistée du greffier L. Potoms, | G. De Baets en P. Martens, bijgestaan door de griffier L. Potoms, |
| après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : | wijst na beraad het volgende arrest : |
| I. Objet du recours en annulation et de la demande de suspension | I. Onderwerp van het beroep tot vernietiging en de vordering tot |
| Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 15 | schorsing Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 15 april 1997 |
| ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 16 april | |
| avril 1997 et parvenue au greffe le 16 avril 1997, un recours en | 1997, is beroep tot vernietiging en een vordering tot schorsing |
| annulation et une demande de suspension de l'article 2 de la loi du 21 | ingesteld van artikel 2 van de wet van 21 januari 1997 tot wijziging |
| janvier 1997 modifiant l'article 195 du Code judiciaire, publiée au | van artikel 195 van het Gerechtelijk Wetboek, bekendgemaakt in het |
| Moniteur belge du 15 mars 1997, ont été introduits par L. Lamine, | Belgisch Staatsblad van 15 maart 1997, door L. Lamine, wonende te 3110 |
| demeurant Steenweg op Wezemaal 90, 3110 Rotselaar. | Rotselaar, Steenweg op Wezemaal 90. |
| II. La procédure | II. De rechtspleging |
| Par ordonnance du 16 avril 1997, le président en exercice a désigné | Bij beschikking van 16 april 1997 heeft de voorzitter in functie de |
| les juges du siège conformément aux articles 58 et 59 de la loi | rechters van de zetel aangewezen overeenkomstig de artikelen 58 en 59 |
| spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage. | van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof. |
| Le 23 avril 1997, les juges-rapporteurs G. De Baets et P. Martens ont | Op 23 april 1997 hebben de rechters-verslaggevers G. De Baets en P. |
| informé le président, en application de l'article 71, alinéa 1er, de | Martens, met toepassing van artikel 71, eerste lid, van de organieke |
| la loi organique, qu'ils pourraient être amenés à proposer à la Cour, | wet, de voorzitter ervan in kennis gesteld dat zij ertoe zouden kunnen |
| siégeant en chambre restreinte, de prononcer un arrêt constatant que | worden gebracht aan het Hof, zitting houdende in beperkte kamer, voor |
| te stellen een arrest te wijzen waarin wordt vastgesteld dat het | |
| le recours en annulation et la demande de suspension sont | beroep tot vernietiging en de vordering tot schorsing klaarblijkelijk |
| manifestement irrecevables à défaut d'intérêt. | niet ontvankelijk zijn wegens gebrek aan belang. |
| Les conclusions des juges-rapporteurs ont été notifiées à la partie | Overeenkomstig artikel 71, tweede lid, van de organieke wet is van de |
| requérante conformément à l'article 71, alinéa 2, de la loi organique, | conclusies van de rechters-verslaggevers aan de verzoekende partij |
| par lettre recommandée à la poste le 23 avril 1997. | kennisgegeven bij op 23 april 1997 ter post aangetekende brief. |
| L. Lamine a introduit un mémoire justificatif par lettre recommandée à | L. Lamine heeft bij op 29 april 1997 ter post aangetekende brief een |
| la poste le 29 avril 1997. | memorie met verantwoording ingediend. |
| La procédure s'est déroulée conformément aux articles 62 et suivants | De rechtspleging is gevoerd overeenkomstig de artikelen 62 en volgende |
| de la loi organique, relatifs à l'emploi des langues devant la Cour. | van de organieke wet, die betrekking hebben op het gebruik van de talen voor het Hof. |
| III. En droit | III. In rechte |
| Quant à la prétendue violation de l'article 6 de la Convention | Ten aanzien van de beweerde schending van artikel 6 van het Europees |
| européenne des droits de l'homme | Verdrag voor de Rechten van de Mens |
| 1. Dans son mémoire justificatif, le requérant affirme que la | 1. In zijn memorie met verantwoording beweert de verzoeker dat de |
| procédure prévue à l'article 71 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 | rechtspleging op grond van artikel 71 van de bijzondere wet van 6 |
| sur la Cour d'arbitrage serait contraire à l'article 6.1 de la | januari 1989 op het Arbitragehof in strijd is met artikel 6.1 van het |
| Convention européenne des droits de l'homme en tant que la possibilité | Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens doordat de mogelijkheid |
| d'être entendu, spécialement en audience publique, n'est pas respectée | om gehoord te worden, inzonderheid in openbare terechtzitting, niet is |
| et en ce qu'il est porté atteinte à l'impartialité de la juridiction | geëerbiedigd en omdat afbreuk wordt gedaan aan de onpartijdigheid van |
| du fait que les deux rapporteurs siègent dans la chambre restreinte. | het rechtscollege doordat de beide verslaggevers zetelen in de beperkte kamer. |
| 2.1. Selon la jurisprudence de la Cour européenne des droits de | 2.1. Volgens de rechtspraak van het Europees Hof voor de Rechten van |
| l'homme, l'article 6.1 peut être applicable à une Cour | de Mens kan artikel 6.1 toepasselijk zijn op een grondwettelijk hof |
| constitutionnelle (arrêt Ruiz-Mateos, 23 juin 1993, 57 à 60, Série A, | (arrest Ruiz-Mateos, 23 juni 1993, 57 tot 60, Serie A, nr. 262). Dat |
| n° 262). Cette Cour constitutionnelle se doit d'examiner concrètement | grondwettelijk hof dient in concreto na te gaan of het voorliggend |
| si le litige qui lui est soumis, auquel l'article 6.1 serait | geschil, waarop artikel 6.1 toepasselijk zou zijn, betrekking heeft op |
| applicable, concerne des droits et obligations de caractère civil ou | burgerlijke rechten en verplichtingen of handelt over de gegrondheid |
| le bien-fondé d'une accusation en matière pénale dirigée contre une | van een tegen een verzoekende partij ingestelde strafvervolging. |
| partie requérante. | |
| 2.2. Le recours en annulation est dirigé contre le nouvel alinéa 2 de | 2.2. Het beroep tot vernietiging is gericht tegen het nieuwe tweede |
| l'article 195 du Code judiciaire, tel qu'il est inséré par l'article 2 | lid van artikel 195 van het Gerechtelijk Wetboek, zoals ingevoegd bij |
| de la loi du 21 janvier 1997 « modifiant l'article 195 du Code | artikel 2 van de wet van 21 januari 1997 « tot wijziging van artikel |
| judiciaire ». L'article 195, alinéa 2, du Code judiciaire dispose : | 195 van het Gerechtelijk Wetboek ». Artikel 195, tweede lid, van het |
| Gerechtelijk Wetboek luidt : | |
| « Toutefois, tous les juges effectifs auprès du tribunal de première | « Na het schriftelijk en met redenen omklede advies van de procureur |
| instance peuvent, après que l'avis écrit et motivé du procureur du Roi | des Konings en van de stafhouder van de Orde van advocaten te hebben |
| et du bâtonnier de l'Ordre des avocats ait été demandé, être appelés à | gevraagd, kunnen evenwel alle werkende rechters in de rechtbank van |
| eerste aanleg, ongeacht hun ancinniteit, als enige rechter zitting | |
| siéger seuls, quelle que soit leur ancienneté, en cas de nécessité | houden, wanneer de voorzitter van de rechtbank van eerste aanleg de |
| constatée par le président du tribunal de première instance. » | noodzaak daarvan aantoont. » |
| 2.3. Sans que la Cour doive vérifier si l'article 6.1 de la Convention | 2.3. Zonder dat het Hof dient na te gaan of artikel 6.1 van het |
| européenne des droits de l'homme est applicable à la procédure | Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens toepasselijk is op de |
| préliminaire prévue par le chapitre II du titre V de la loi spéciale | voorafgaande rechtspleging waarin hoofdstuk II van titel V van de |
| du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage, la Cour constate que le | bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof voorziet, stelt |
| litige qui lui est soumis par le requérant ne concerne nullement des | het Hof vast dat het door de verzoeker aan het Hof voorgelegde geschil |
| droits et obligations de caractère civil, ni une décision quant au | geen betrekking heeft op burgerlijke rechten en verplichtingen noch op |
| bien-fondé d'une accusation en matière pénale dirigée contre lui. Le | het bepalen van de gegrondheid van een tegen hem ingestelde |
| litige concerne l'organisation de l'exercice du pouvoir d'Etat. | strafvervolging. Het geschil handelt over de organisatie van de |
| uitoefening van het staatsgezag. Artikel 6.1 van het Europees Verdrag | |
| L'article 6.1 de la Convention européenne des droits de l'homme ne | voor de Rechten van de Mens zou dus geen toepassing kunnen vinden op |
| pourrait donc s'appliquer au présent litige. | onderhavig geschil. |
| 3. En tant que le requérant invoque également dans son mémoire | 3. Ten aanzien van de in de memorie met verantwoording door de |
| justificatif la violation des droits de défense en général et du droit | verzoeker aangevoerde schending van de rechten van verdediging in het |
| d'être entendu en particulier, la Cour observe que les conclusions des | algemeen, en van de hoorplicht in het bijzonder, merkt het Hof op dat |
| rapporteurs ont pour unique objet de notifier au requérant l'existence | de conclusies van de verslaggevers niet verder reiken dan de |
| d'un problème manifeste d'irrecevabilité, d'incompétence ou de manque | mededeling aan de verzoeker van het bestaan van een probleem van |
| klaarblijkelijke onontvankelijkheid, onbevoegdheid of ongegrondheid. | |
| de fondement. Cette notification vise à garantir le droit du requérant | Die mededeling beoogt het recht op een behoorlijke rechtspleging van |
| à une bonne administration de la justice en lui offrant la possibilité | verzoeker te waarborgen door hem de mogelijkheid te bieden zich ten |
| de se justifier en ce qui concerne le problème soulevé. | aanzien van het opgeworpen probleem te verantwoorden. |
| 4. Les griefs invoqués par le requérant contre l'application de | 4. De grieven die door de verzoeker worden aangevoerd tegen de |
| l'article 71 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour | toepassing van artikel 71 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op |
| d'arbitrage sont rejetés. | het Arbitragehof, worden verworpen. |
| Quant à l'intérêt du requérant | Ten aanzien van het belang van de verzoeker |
| 5. L'article 142, alinéa 3, de la Constitution dispose : | 5. Artikel 142, derde lid, van de Grondwet bepaalt : |
| « La Cour peut être saisie par toute autorité que la loi désigne, par | « De zaak kan bij het Hof aanhangig worden gemaakt door iedere bij de |
| toute personne justifiant d'un intérêt ou, à titre préjudiciel, par | wet aangewezen overheid, door ieder die doet blijken van een belang |
| toute juridiction. » | of, prejudicieel, door ieder rechtscollege. » |
| Aux termes de l'article 2, 2°, de la loi spéciale du 6 janvier 1989 | Naar luid van artikel 2, 2°, van de bijzondere wet van 6 januari 1989 |
| sur la Cour d'arbitrage, les recours peuvent être introduits par « | op het Arbitragehof kunnen beroepen worden ingesteld door « iedere |
| toute personne physique ou morale justifiant d'un intérêt ». | natuurlijke of rechtspersoon die doet blijken van een belang ». |
| Les dispositions précitées exigent que la personne physique ou morale | De voormelde bepalingen vereisen dat een natuurlijke of rechtspersoon |
| qui introduit une requête justifie d'un intérêt à agir devant la Cour. | die een verzoekschrift indient, doet blijken van het belang om voor |
| het Hof in rechte te treden. | |
| Ne justifient de l'intérêt requis que les personnes dont la situation | Van het vereiste belang doen slechts blijken de personen wier situatie |
| pourrait être affectée directement et défavorablement par la norme | door de bestreden norm rechtstreeks en ongunstig zou kunnen worden |
| entreprise. | geraakt. |
| La demande de suspension étant subordonnée au recours en annulation, | Aangezien de vordering tot schorsing ondergeschikt is aan het beroep |
| la recevabilité du recours notamment l'existence de l'intérêt | tot vernietiging, moet de ontvankelijkheid van het beroep inzonderheid |
| légalement requis pour l'introduire doit être abordée dès l'examen de | het wettelijk vereiste belang bij het instellen ervan reeds bij het |
| la demande de suspension. | onderzoek van de vordering tot schorsing worden betrokken. |
| 6. Le requérant affirme qu'il a « un intérêt personnel à l'annulation | 6. De verzoeker stelt dat hij « een persoonlijk belang heeft bij de |
| et à la suspension de la disposition entreprise; qu'il pourrait en | vernietiging en de schorsing van de bestreden bepaling; Dat hij immers |
| effet être obligé en tant que partie défenderesse à comparaître devant | als verweerder zou kunnen gedwongen worden voor een onervaren |
| un juge unique n'ayant aucune expérience ». | alleenzetelende rechter te verschijnen ». |
| 7.1. Le requérant ne démontre pas que sa situation juridique est | 7.1. De verzoeker toont niet aan dat hij in een rechtssituatie |
| susceptible d'être affectée directement par la mesure entreprise. | verkeert waarin hij door de door hem bestreden maatregel rechtstreeks |
| L'argument selon lequel le requérant est un citoyen belge qui habite et travaille en Belgique et qui pourrait un jour être partie à un procès susceptible d'être traité par un juge désigné par application de la disposition entreprise ne suffit nullement pour que la Cour puisse conclure à l'existence d'un lien suffisamment direct entre la disposition entreprise, qui concerne essentiellement l'organisation de la fonction judiciaire, et le requérant. 7.2. Le requérant ne démontre pas non plus en quoi il pourrait être affecté défavorablement par la mesure contestée s'il était partie à un procès. En premier lieu, le requérant part de l'hypothèse non démontrée que le juge unique désigné par application de la mesure contestée serait inexpérimenté. Il observe à bon droit qu'il n'appartient pas au justiciable de vérifier le degré d'expérience du juge. Toutefois, il n'appartient pas davantage à la Cour d'admettre que le requérant | zou kunnen worden geraakt. Het argument dat de verzoeker een Belgische staatsburger is die woont en werkt in België en er ooit een rechtszaak zou kunnen hebben die behandeld zou kunnen worden door een rechter die bij toepassing van de bestreden bepaling is aangewezen, volstaat geenszins om het Hof te doen besluiten tot het bestaan van een voldoende rechtstreeks verband tussen de bestreden bepaling, die in wezen de organisatie van de rechterlijke functie betreft, en de verzoeker. 7.2. Evenmin toont hij aan hoe hij mocht hij in een geding betrokken zijn door de bestreden maatregel ongunstig zou kunnen worden geraakt. Allereerst gaat de verzoeker uit van de niet bewezen hypothese dat de met toepassing van de bestreden maatregel aangewezen alleenrechtsprekende rechter onervaren zou zijn. Terecht stelt hij dat het niet de taak van de rechtzoekende is om de ervaring van de rechter te onderzoeken. Het komt echter het Hof evenmin toe aan te nemen dat |
| serait affecté défavorablement par la disposition entreprise sur la | de verzoeker door de bestreden bepaling ongunstig zou worden geraakt, |
| base de l'affirmation qu'il n'étaye par aucun fait concret selon | op grond van de door hem door geen enkel feit gestaafde bewering dat |
| laquelle le juge désigné par application de la disposition contestée | de bij toepassing van de bestreden bepaling aangewezen rechter niet |
| ne disposerait pas de l'aptitude requise pour dire le droit. La Cour | over de vereiste bekwaamheid zou beschikken om recht te spreken. Het |
| ne peut conclure sur la base d'une telle hypothèse que le requérant | Hof vermag uit een dergelijke hypothese niet te besluiten dat de |
| serait susceptible d'être affecté défavorablement par la disposition | verzoeker door de bestreden bepaling ongunstig zou kunnen worden |
| contestée. | geraakt. |
| Ensuite, le requérant oublie l'article 91 du Code judiciaire, aux termes duquel le prévenu en matière pénale et une partie en matière civile peuvent, aux conditions prévues par la loi, demander le renvoi de la cause devant une chambre à trois juges. Le fait que l'article 91 du Code judiciaire n'est pas applicable à la procédure en chambre du conseil, où ne siège qu'un seul juge, qui pourrait, le cas échéant, être désigné par application de la disposition attaquée, ne suffit pas à démontrer que le requérant pourrait être affecté défavorablement par cette disposition, d'autant que la procédure en chambre du conseil ne met pas fin à l'affaire et est susceptible d'appel. 7.3. La simple qualité de sujet de droit ou la possibilité d'être partie litigante ne suffisent pas, en l'espèce, à justifier de l'intérêt requis en droit. L'intérêt allégué par le requérant et exposé dans son mémoire justificatif ne se distingue pas de l'intérêt qu'a toute personne au bon fonctionnement des tribunaux. La reconnaissance d'un tel intérêt reviendrait à admettre l'action populaire, ce que le Constituant n'a pas voulu. 8. Le recours en annulation et la demande de suspension sont dès lors manifestement irrecevables à défaut de l'intérêt requis en droit. Par ces motifs, la Cour, chambre restreinte, statuant à l'unanimité des voix, déclare le recours en annulation et la demande de suspension irrecevables. Ainsi prononcé en langue néerlandaise, en langue française et en langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 14 juillet 1997. Le greffier, Le président, | Vervolgens gaat de verzoeker voorbij aan artikel 91 van het Gerechtelijk Wetboek, naar luid waarvan de beklaagde in strafzaken en een partij in burgerlijke zaken, in de door de wet bepaalde voorwaarden, om de verwijzing van de zaak naar een kamer met drie rechters kan verzoeken. Dat artikel 91 van het Gerechtelijk Wetboek niet van toepassing is op de rechtspleging in raadkamer, waar slechts één rechter zitting neemt, die in voorkomend geval zou zijn aangewezen bij toepassing van de bestreden bepaling, volstaat niet om aan te tonen dat de verzoeker door die bepaling ongunstig zou worden geraakt, te meer daar de procedure in raadkamer geen einde maakt aan de rechtspleging en hoger beroep mogelijk is. 7.3. De enkele hoedanigheid van rechtssubject of de mogelijkheid procespartij te zijn, volstaan te dezen niet om het rechtens vereiste belang op te leveren. Het door de verzoeker omschreven en in zijn memorie met verantwoording nader toegelichte belang is niet onderscheiden van het belang dat iedere persoon erbij heeft dat de rechtbanken behoorlijk zouden functioneren. Het erkennen van een dergelijk belang zou neerkomen op het aanvaarden van de actio popularis, hetgeen de Grondwetgever niet heeft gewild. 8. Het beroep tot vernietiging en de vordering tot schorsing zijn dan ook klaarblijkelijk niet ontvankelijk wegens ontstentenis van het rechtens vereiste belang. Om die redenen, het Hof, beperkte kamer, met eenparigheid van stemmen uitspraak doende, verklaart het beroep tot vernietiging en de vordering tot schorsing niet-ontvankelijk. Aldus uitgesproken in het Nederlands, het Frans en het Duits, overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 14 juli 1997. De griffier, De voorzitter, |
| L. Potoms. L. De Grève. | L. Potoms. L. De Grève. |