← Retour vers "Arrêt n° 38/97 du 8 juillet 1997 Numéro du rôle : 1025 En cause : le recours en annulation
partielle de l'article 66 de la loi du 15 juillet 1996 modifiant la loi du 15 décembre 1980 sur l'accès
au territoire, le séjour, l'établissement et l' La Cour
d'arbitrage, composée des présidents L. De Grève et M. Melchior, et des juges H. Boel, G(...)"
Arrêt n° 38/97 du 8 juillet 1997 Numéro du rôle : 1025 En cause : le recours en annulation partielle de l'article 66 de la loi du 15 juillet 1996 modifiant la loi du 15 décembre 1980 sur l'accès au territoire, le séjour, l'établissement et l' La Cour d'arbitrage, composée des présidents L. De Grève et M. Melchior, et des juges H. Boel, G(...) | Arrest nr. 38/97 van 8 juli 1997 Rolnummer 1025 In zake : het beroep tot gedeeltelijke vernietiging van artikel 66 van de wet van 15 juli 1996 tot wijziging van de wet van 15 december 1980 betreffende de toegang tot het grondgebied, het verbl Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters L. De Grève en M. Melchior, en de rechters H. (...) |
---|---|
COUR D'ARBITRAGE | ARBITRAGEHOF |
Arrêt n° 38/97 du 8 juillet 1997 | Arrest nr. 38/97 van 8 juli 1997 |
Numéro du rôle : 1025 | Rolnummer 1025 |
En cause : le recours en annulation partielle de l'article 66 de la | In zake : het beroep tot gedeeltelijke vernietiging van artikel 66 van |
loi du 15 juillet 1996 modifiant la loi du 15 décembre 1980 sur | de wet van 15 juli 1996 tot wijziging van de wet van 15 december 1980 |
l'accès au territoire, le séjour, l'établissement et l'éloignement des | betreffende de toegang tot het grondgebied, het verblijf, de vestiging |
en de verwijdering van vreemdelingen en van de organieke wet van 8 | |
étrangers et la loi du 8 juillet 1976 organique des centres publics | juli 1976 betreffende de openbare centra voor maatschappelijk welzijn, |
d'aide sociale, introduit par le C.P.A.S. de Huldenberg. | ingesteld door het O.C.M.W. van Huldenberg. |
La Cour d'arbitrage, | Het Arbitragehof, |
composée des présidents L. De Grève et M. Melchior, et des juges H. | samengesteld uit de voorzitters L. De Grève en M. Melchior, en de |
Boel, G. De Baets, E. Cerexhe, A. Arts et R. Henneuse, assistée du | rechters H. Boel, G. De Baets, E. Cerexhe, A. Arts en R. Henneuse, |
greffier L. Potoms, présidée par le président L. De Grève, | bijgestaan door de griffier L. Potoms, onder voorzitterschap van voorzitter L. De Grève, |
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : | wijst na beraad het volgende arrest : |
I. Objet du recours | I. Onderwerp van het beroep |
Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 11 | Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 11 december |
décembre 1996 et parvenue au greffe le 12 décembre 1996, le centre | 1996 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 12 |
december 1996, heeft het openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn | |
public d'aide sociale de Huldenberg, dont le siège est établi à 3040 | van Huldenberg, met zetel te 3040 Loonbeek, St.-Jansbergsteenweg 44a, |
Loonbeek, St.-Jansbergsteenweg 44a, a introduit un recours en | beroep tot gedeeltelijke vernietiging ingesteld van artikel 66 van de |
annulation partielle de l'article 66 de la loi du 15 juillet 1996 | wet van 15 juli 1996 tot wijziging van de wet van 15 december 1980 |
modifiant la loi du 15 décembre 1980 sur l'accès au territoire, le | betreffende de toegang tot het grondgebied, het verblijf, de vestiging |
séjour, l'établissement et l'éloignement des étrangers et la loi du 8 | en de verwijdering van vreemdelingen en van de organieke wet van 8 |
juillet 1976 organique des centres publics d'aide sociale (publiée au | juli 1976 betreffende de openbare centra voor maatschappelijk welzijn |
Moniteur belge du 5 octobre 1996). | (bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 5 oktober 1996). |
II. La procédure | II. De rechtspleging |
Par ordonnance du 12 décembre 1996, le président en exercice a désigné | Bij beschikking van 12 december 1996 heeft de voorzitter in functie de |
les juges du siège conformément aux articles 58 et 59 de la loi | rechters van de zetel aangewezen overeenkomstig de artikelen 58 en 59 |
spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage. | van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof. |
Les juges-rapporteurs ont estimé n'y avoir lieu de faire application | De rechters-verslaggevers hebben geoordeeld dat er geen aanleiding was |
des articles 71 ou 72 de la loi organique. | om artikel 71 of 72 van de organieke wet toe te passen. |
Le recours a été notifié conformément à l'article 76 de la loi | Van het beroep is kennisgegeven overeenkomstig artikel 76 van de |
organique, par lettres recommandées à la poste le 14 janvier 1997. | organieke wet bij op 14 januari 1997 ter post aangetekende brieven. |
L'avis prescrit par l'article 74 de la loi organique a été publié au | Het bij artikel 74 van de organieke wet voorgeschreven bericht is |
Moniteur belge du 15 janvier 1997. | bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 15 januari 1997. |
Le Conseil des ministres, rue de la Loi 16, 1000 Bruxelles, a | De Ministerraad, Wetstraat 16, 1000 Brussel, heeft een memorie |
introduit un mémoire par lettre recommandée à la poste le 26 février | ingediend bij op 26 februari 1997 ter post aangetekende brief. |
1997. Ce mémoire a été notifié conformément à l'article 89 de la loi | Van die memorie is kennisgegeven overeenkomstig artikel 89 van de |
organique, par lettre recommandée à la poste le 10 mars 1997. | organieke wet bij op 10 maart 1997 ter post aangetekende brief. |
La partie requérante a introduit un mémoire en réponse par lettre | De verzoekende partij heeft een memorie van antwoord ingediend bij op |
recommandée à la poste le 4 avril 1997. | 4 april 1997 ter post aangetekende brief. |
Par ordonnance du 28 mai 1997, la Cour a déclaré l'affaire en état et | Bij beschikking van 28 mei 1997 heeft het Hof de zaak in gereedheid |
fixé l'audience au 19 juin 1997. | verklaard en de dag van de terechtzitting bepaald op 19 juni 1997. |
Cette ordonnance a été notifiée aux parties ainsi qu'à leurs avocats, | Van die beschikking is kennisgegeven aan de partijen en hun advocaten |
par lettres recommandées à la poste le 29 mai 1997. | bij op 29 mei 1997 ter post aangetekende brieven. |
Par ordonnance du 29 mai 1997, la Cour a prorogé jusqu'au 11 décembre | Bij beschikking van 29 mei 1997 heeft het Hof de termijn waarbinnen |
1997 le délai dans lequel l'arrêt doit être rendu. | het arrest moet worden gewezen, verlengd tot 11 december 1997. |
A l'audience publique du 19 juin 1997 : | Op de openbare terechtzitting van 19 juni 1997 : |
ont comparu : | zijn verschenen : |
- W. Appels, secrétaire du C.P.A.S. de Huldenberg, pour la partie | - W. Appels, secretaris van het O.C.M.W. van Huldenberg, voor de |
requérante; | verzoekende partij; |
- Me E. Brewaeys, avocat au barreau de Bruxelles, pour le Conseil des | - Mr. E. Brewaeys, advocaat bij de balie te Brussel, voor de |
ministres; | Ministerraad; |
les juges-rapporteurs H. Boel et E. Cerexhe ont fait rapport; | hebben de rechters-verslaggevers H. Boel en E. Cerexhe verslag |
les parties précitées ont été entendues; | uitgebracht; zijn de voornoemde partijen gehoord; |
l'affaire a été mise en délibéré. | is de zaak in beraad genomen. |
La procédure s'est déroulée conformément aux articles 62 et suivants | De rechtspleging is gevoerd overeenkomstig de artikelen 62 en volgende |
de la loi organique, relatifs à l'emploi des langues devant la Cour. | van de organieke wet, die betrekking hebben op het gebruik van de talen voor het Hof. |
III. Objet de la disposition entreprise | III. Onderwerp van de bestreden bepaling |
L'article 66 de la loi du 15 juillet 1996 modifie l'article 57ter de | Artikel 66 van de wet van 15 juli 1996 wijzigt artikel 57ter van de |
la loi du 8 juillet 1976 organique des centres publics d'aide sociale. | organieke wet van 8 juli 1976 betreffende de openbare centra voor |
maatschappelijk welzijn. | |
Cette disposition, telle qu'elle est modifiée par la disposition | Die bepaling, zoals gewijzigd door de bestreden bepaling, luidt als |
attaquée, s'énonce comme suit : | volgt : |
« L'aide sociale n'est pas due par le centre lorsque, de son propre | « De maatschappelijke dienstverlening is niet door het centrum |
chef ou obligatoirement en exécution d'une décision administrative, le | verschuldigd wanneer de asielvrager of de vreemdeling die niet als |
demandeur d'asile ou l'étranger dont la qualité de réfugié n'a pas été | vluchteling werd erkend, vrijwillig of krachtens een administratieve |
reconnue séjourne dans un centre chargé par l'Etat de lui assurer | beslissing, verblijft in een onthaalcentrum dat door de Staat is |
l'aide nécessaire pour mener une vie conforme à la dignité humaine. | belast met het verlenen van de noodzakelijke dienstverlening om een |
Par dérogation à l'article 57, 1er, le demandeur d'asile auquel a été | menswaardig leven te kunnen leiden. |
désigné comme lieu obligatoire d'inscription en application de | In afwijking van artikel 57, 1, kan de asielzoeker aan wie met |
l'article 54 de la loi du 15 décembre 1980 sur l'accès au territoire, le séjour, l'établissement et l'éloignement des étrangers, un centre que l'Etat organise ou un lieu où une aide est fournie à la demande de l'Etat et à ses frais, ne peut obtenir l'aide sociale que dans ce centre ou dans ce lieu. Cette aide sociale dont le Roi peut fixer les modalités, doit permettre à l'intéressé de mener une vie conforme à la dignité humaine. Le Roi peut, pour les périodes qu'Il détermine, rendre cette disposition applicable à d'autres catégories de demandeurs d'asile. La Croix-Rouge de Belgique et les associations qui satisfont aux conditions fixées par le Roi, peuvent être chargées par le Ministre qui a l'Intégration sociale dans ses attributions, de dispenser l'aide sociale à des demandeurs d'asile, aux frais de l'Etat, selon des règles fixées par contrat. Au début de chaque année civile, si le contrat n'est pas dénoncé, la Croix-Rouge ou les associations visées à la phrase précédente, ont droit au paiement d'une avance correspondant au moins au quart du montant auquel elles ont eu droit l'année | toepassing van artikel 54 van de wet van 15 december 1980 betreffende de toegang tot het grondgebied, het verblijf, de vestiging en de verwijdering van vreemdelingen, een door de Staat georganiseerd centrum of een plaats waar hulpverlening wordt verstrekt op verzoek en op kosten van de Staat, als verplichte plaats van inschrijving is aangewezen, alleen in dat centrum of op die plaats maatschappelijke dienstverlening verkrijgen. Deze maatschappelijke dienstverlening, waarvan de Koning de nadere regels kan bepalen, moet de betrokkene in staat stellen een leven te leiden dat beantwoordt aan de menselijke waardigheid. De Koning kan, voor de periodes die Hij bepaalt, deze bepaling toepasbaar maken op andere categorieën van asielzoekers. Het Rode Kruis van België en de verenigingen die voldoen aan de voorwaarden die de Koning bepaalt, kunnen door de Minister tot wiens bevoegdheid de Maatschappelijke Integratie behoort, ermee worden belast maatschappelijke dienstverlening te verstrekken aan asielzoekers, op kosten van de Staat en volgens de bij overeenkomst vastgestelde regels. Bij het begin van elk kalenderjaar en indien de overeenkomst niet is opgezegd, hebben het Rode Kruis of de in de voorgaande zin bedoelde verenigingen recht op betaling van een voorschot, gelijk aan tenminste één vierde van het bedrag waarop zij het voorgaande jaar recht hadden. Dit voorschot wordt betaald |
précédente. Cette avance sera payée au plus tard le 31 mars. La portée | uiterlijk op 31 maart. De draagwijdte van de overeenkomst kan worden |
du contrat peut être étendue à d'autres catégories d'étrangers. » | uitgebreid tot andere categorieën van vreemdelingen. » |
IV. En droit | IV. In rechte |
- A - | - A - |
Requête | Verzoekschrift |
A.1. La partie requérante est engagée dans plusieurs procédures | A.1. De verzoekende partij heeft verscheidene rechtszaken lopen voor |
pendantes devant le Tribunal du travail de Louvain, introduites par | de Arbeidsrechtbank te Leuven, ingeleid door asielaanvragers die |
des demandeurs d'asile mécontents parce que l'administration ne leur | ontevreden zijn over het feit dat het bestuur hun geen steun ten |
octroie pas une aide égale au minimum de moyens d'existence, ni une | bedrage van het bestaansminimum, noch medisch-farmaceutische |
aide médico-pharmaceutique, mais seulement une aide au logement et | dienstverlening toekent, doch hun slechts een woon- en leefsteun |
l'aide vitale sur la base de deux principes. D'une part, la loi | toekent op grond van twee stellingen. Enerzijds, hebben de wet op het |
relative au minimum de moyens d'existence et ses arrêtés d'exécution | bestaansminimum en de uitvoeringsbesluiten ervan de asielaanvragers |
ont refusé aux demandeurs d'asile le droit à une aide égale au minimum | het recht op een steun ten bedrage van het bestaansminimum ontzegd, |
de moyens d'existence du fait que cette catégorie de personnes ne | doordat die categorie van personen niet in het toepassingsgebied van |
figure pas dans le champ d'application de la loi, et, d'autre part, | de wet werd opgenomen en, anderzijds, moeten ook de Belgen een remgeld |
les Belges doivent eux aussi payer un ticket modérateur, | |
l'administration n'octroyant pas non plus aux Belges un chèque en | betalen en kent het bestuur ook aan de Belgen geen blanco cheque toe |
blanc en matière de soins de santé. | in verband met de gezondheidszorg. |
La disposition attaquée impose une obligation de résultat aux centres | De bestreden bepaling legt een resultaatsverbintenis op aan de |
d'accueil. De l'article 1er de la loi organique des centres publics | opvangcentra. Uit artikel 1 van de organieke wet betreffende de |
d'aide sociale, il ne résulte pas qu'un centre public d'aide sociale | openbare centra voor maatschappelijk welzijn volgt niet dat een |
openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn (O.C.M.W.) een | |
(C.P.A.S.) doive permettre à un demandeur d'assistance de mener une | hulpvrager in staat moet stellen een leven te leiden dat beantwoordt |
vie conforme à la dignité humaine. Le but de l'aide sociale ne doit | aan de menselijke waardigheid. Het doel van de maatschappelijke |
pas nécessairement être atteint. Il doit uniquement être poursuivi | dienstverlening dient niet noodzakelijk bereikt te worden. Het moet |
dans la mesure du possible. Cette conception rejoint celle que traduit | enkel voor zover mogelijk nagestreefd worden. Zulks volgt ook uit de |
la jurisprudence de la Cour de cassation relative à l'article 57, 2, | rechtspraak van het Hof van Cassatie met betrekking tot artikel 57, 2, |
de la susdite loi organique. | van vermelde organieke wet. |
Eu égard au principe de non-discrimination, les demandeurs | Uit de bestreden bepaling kunnen hulpvragers op grond van het |
d'assistance peuvent puiser dans la disposition entreprise l'argument selon lequel, si les centres d'accueil ont l'obligation de permettre aux demandeurs d'asile qui y séjournent de mener une vie conforme à la dignité humaine, les centres publics d'aide sociale sont certainement obligés de permettre aux demandeurs d'assistance belges et étrangers de mener une vie conforme à la dignité humaine, sans que les centres publics d'aide sociale puissent invoquer des arguments relatifs à la gestion ou aux moyens financiers du centre pour limiter ou refuser l'aide demandée. La partie requérante a intérêt à faire annuler cette disposition, qui prête pour le moins à confusion. Mémoire du Conseil des ministres A.2.1. La préoccupation de la partie requérante, quand bien même elle serait fondée, quod non, n'est pas que le principe d'égalité et de non-discrimination serait violé par la disposition attaquée : la partie requérante craint uniquement d'être condamnée par les cours et | niet-discriminatiebeginsel het argument afleiden dat wanneer de opvangcentra ten aanzien van de aldaar verblijvende asielzoekers de verplichting hebben hen in staat te stellen een menswaardig leven te leiden, de openbare centra voor maatschappelijk welzijn zeker de verplichting hebben de Belgische en buitenlandse hulpvragers in de mogelijkheid te stellen een menswaardig bestaan te leiden, zonder dat de openbare centra voor maatschappelijk welzijn zich mogen baseren op de beleidsvisie en de financiële middelen van het centrum om de gevraagde steun in te perken of te weigeren. De verzoekende partij heeft er belang bij die minstens verwarring stichtende bepaling te laten vernietigen. Memorie van de Ministerraad A.2.1. De bezorgdheid van de verzoekende partij, zelfs indien gegrond, quod non, bestaat er niet in dat het gelijkheids- en niet-discriminatiebeginsel door de bestreden bepaling zou worden |
tribunaux à devoir faire en sorte que les demandeurs d'assistance | geschonden, maar behelst slechts de vrees door hoven en rechtbanken |
mènent une vie conforme à la dignité humaine. En l'espèce, personne | veroordeeld te worden om de hulpvragers in staat te stellen een |
n'est discriminé négativement par la disposition attaquée. Le | menswaardig leven te leiden. In casu bestaat er geen persoon die door |
véritable but de la partie requérante est d'obtenir de la part de la | de bestreden bepaling negatief gediscrimineerd wordt. De eigenlijke |
Cour une définition de ce qu'il convient d'entendre par « vie conforme | bedoeling van de verzoekende partij is om via het Hof een definitie te |
à la dignité humaine », définition qui tiendrait lieu de directive | verkrijgen van wat onder menswaardig leven moet worden verstaan, |
pour les juridictions du travail, sans qu'il soit question d'une disposition discriminatoire quelconque. La Cour n'a pas cette compétence. A.2.2. La partie requérante ne justifie pas de l'intérêt requis pour demander l'annulation de la disposition attaquée. La disposition litigieuse a été instaurée pour décharger autant que possible les centres publics d'aide sociale de l'assistance aux personnes dont la demande d'asile n'a pas encore été déclarée recevable. La partie requérante n'est pas recevable à attaquer une disposition qui lui procure directement un avantage. Pour ce qui est du contenu de l'assistance, la disposition attaquée fournit une définition identique à celle inscrite dans l'article 57ter de la loi organique des centres publics d'aide sociale, à savoir l'aide nécessaire pour mener une vie conforme à la dignité humaine. La norme entreprise n'a ajouté aucune disposition nouvelle à la réglementation existante, qui est restée inchangée. Elle n'est donc qu'une confirmation d'une réglementation préexistante. Un recours dirigé contre semblable disposition est irrecevable (arrêt n° 31/93). La partie requérante reste en défaut d'indiquer de quelle manière elle est affectée personnellement par la disposition contestée. Elle n'a pas la qualité pour être recevable à introduire un recours en annulation au motif que d'autres personnes feraient l'objet d'une discrimination. La partie requérante reste également en défaut de produire des éléments concrets relatifs aux litiges cités par elle et aux éventuelles décisions y afférentes. Elle peut user d'autres voies de recours contre ces décisions si elle estime être injustement lésée par celles-ci. La crainte d'être condamnée par une décision non définitive d'un tribunal parce que celui-ci fera une interprétation déterminée de la disposition attaquée ne suffit pas pour introduire un recours en annulation auprès de la Cour. L'intérêt invoqué est prématuré et purement hypothétique. | definitie die richtinggevend zou zijn voor de arbeidsrechtbanken, zonder dat er sprake is van enige discriminerende bepaling. Het Hof is daartoe niet bevoegd. A.2.2. De verzoekende partij doet niet van het vereiste belang blijken om de vernietiging van de bestreden bepaling te vorderen. De bestreden bepaling werd ingevoerd om de openbare centra voor maatschappelijk welzijn zoveel mogelijk te ontlasten van steunverlening aan personen wier asielaanvraag nog niet ontvankelijk is verklaard. De verzoekende partij kan niet op een ontvankelijke wijze een bepaling bestrijden waardoor zij rechtstreeks wordt begunstigd. Wat de inhoud van de dienstverlening betreft, verschaft de bestreden bepaling een definitie die identiek is met die welke is vervat in artikel 57ter van de organieke wet betreffende de openbare centra voor maatschappelijk welzijn, te weten de steun die noodzakelijk is om een menswaardig leven te leiden. De bestreden norm heeft geen nieuwe bepaling toegevoegd aan de bestaande regeling, die ook niet wordt gewijzigd. De bestreden bepaling is dus slechts een bevestiging van een reeds bestaande regeling. Een beroep tegen een dergelijke bepaling is niet ontvankelijk (arrest nr. 31/93). De verzoekende partij blijft in gebreke om aan te tonen op welke manier zij persoonlijk getroffen wordt door de bestreden bepaling. De verzoekende partij heeft de hoedanigheid niet om een ontvankelijk beroep tot nietigverklaring in te stellen, omdat andere personen het voorwerp zouden uitmaken van discriminatie. De verzoekende partij blijft ook in gebreke om concrete elementen naar voren te brengen betreffende de door haar aangehaalde rechtsgedingen en de eventuele beslissingen daaromtrent. De verzoekende partij kan andere rechtsmiddelen aanwenden tegen die beslissingen, indien zij meent ten onrechte door die beslissingen te worden benadeeld. De vrees om veroordeeld te worden door een niet definitieve beslissing van een rechtbank, omdat de rechtbank een bepaalde interpretatie aan de bestreden bepaling zal geven, is niet voldoende om een vernietigingsberoep in te stellen bij het Hof. Het aangevoerde belang is voorbarig en zuiver hypothetisch. |
Même si l'argumentation de la partie requérante devait être considérée | Zelfs indien de argumentatie van de verzoekende partij als juist moet |
comme exacte, quod non, le préjudice de la partie requérante ne serait | worden aangenomen, quod non, dan is het nadeel van de verzoekende |
qu'indirect. C'est uniquement lorsque les tribunaux admettront | partij slechts onrechtstreeks. Slechts wanneer de rechtbanken de |
l'argumentation des Belges et des demandeurs d'asile qui est | argumentatie van de Belgen en asielzoekers, die door de verzoekende |
mentionnée par la partie requérante que cette dernière pourra subir un | partij wordt vermeld, aanvaarden zal de verzoekende partij immers een |
préjudice. Un recours est irrecevable si la partie requérante n'est | nadeel kunnen ondervinden. Een vordering is niet ontvankelijk, indien |
pas affectée directement par la disposition entreprise (arrêt n° | een verzoekende partij niet rechtstreeks door de bestreden bepaling |
78/95). | wordt geraakt (arrest nr. 78/95). |
C'est à tort que la partie requérante affirme que l'article 1er de la | De verzoekende partij stelt ten onrechte dat artikel 1 van de |
loi organique des centres publics d'aide sociale n'est qu'un objectif | organieke wet betreffende de openbare centra voor maatschappelijk |
qui doit être poursuivi et non une obligation de résultat. Il est | welzijn slechts een doelstelling is die moet worden nagestreefd en |
clairement question d'un droit reconnu à chacun. Ce droit revêt un | geen resultaatsverbintenis. Er is duidelijk sprake van een recht dat |
caractère subjectif et contraignable lorsqu'une personne répond aux | aan iedere persoon toekomt. Dat recht krijgt een subjectief en |
conditions posées par la loi. Le centre public d'aide sociale est | afdwingbaar karakter, indien een persoon aan de voorwaarden die door |
investi de la mission légale d'assurer l'aide sociale dont il est | de wet gesteld zijn, beantwoordt. Het openbaar centrum voor |
question à l'article 1er, alinéa 1er, de la loi organique, à savoir la possibilité de mener une vie conforme à la dignité humaine. Il s'agit d'une obligation de résultat. Si l'on admet la thèse de la partie requérante, l'on court le risque que même les personnes, notamment des Belges, qui remplissent les conditions légales pourraient être exclues de l'aide en raison du fait que le centre public d'aide sociale mène une politique différente. Les arrêts de la Cour de cassation cités par la partie requérante concernent des demandeurs d'asile dont la demande a été tranchée définitivement et qui ont reçu l'ordre de quitter le territoire. En l'espèce, il s'agit toutefois de demandeurs d'asile qui attendent de voir déclarer leur demande d'asile recevable ou non. | maatschappelijk welzijn heeft de wettelijke opdracht de maatschappelijke dienstverlening waarvan sprake in artikel 1, eerste lid, van de organieke wet, te weten de mogelijkheid om een menswaardig leven te leiden, te verlenen. Het betreft een resultaatsverbintenis. Indien men het betoog van de verzoekende partij aanvaardt, dreigt het gevaar dat zelfs de personen, onder wie ook Belgen, die aan de door de wet gestelde voorwaarden voldoen, uitgesloten worden van de steun, omdat het openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn een andere beleidsvisie nastreeft. De door de verzoekende partij geciteerde arresten van het Hof van Cassatie hebben betrekking op asielzoekers wier aanvraag definitief beslecht is en een bevel hebben gekregen om het land te verlaten. Hier gaat het echter om asielzoekers in afwachting van de al dan niet ontvankelijkverklaring van hun asielaanvraag. |
L'article 11, paragraphe 1, du Pacte international relatif aux droits | Artikel 11, lid 1, van het Internationaal Verdrag inzake economische, |
économiques, sociaux et culturels, qui consacre le droit à un niveau | sociale en culturele rechten, waarin het recht op een behoorlijke |
de vie suffisant, contient une obligation de standstill (arrêts nos | levensstandaard is vervat, heeft een standstill-werking (arresten nr. |
33/92 et 51/94). L'obligation de permettre à des personnes de rentrer | 33/92 en nr. 51/94). De verplichting om personen ertoe in staat te |
dans leur pays ou d'aller dans un autre pays découle de conventions | stellen naar hun land of een ander land te gaan vloeit voort uit |
internationales liant la Belgique, en sorte que la question de savoir | internationale verdragen die België binden, zodat de vraag of die |
si cette aide est conforme à la dignité humaine ne se pose pas. | steun beantwoordt aan de menselijke waardigheid overbodig is. In |
L'article 31, paragraphe 2, dernière phrase, de la Convention de | artikel 31, lid 2, laatste zinsnede, van het Verdrag van Genève van 28 |
Genève du 28 juillet 1951 prévoit que les Etats contractants accordent | juli 1951 wordt gesteld dat de verdragsluitende Staten aan deze |
à ces réfugiés un délai raisonnable ainsi que toutes facilités | vluchtelingen een redelijk uitstel alsmede de nodige faciliteiten |
nécessaires en vue de leur admission dans un autre pays. | verlenen, teneinde toelating te verkrijgen in een ander land. |
Mémoire en réponse du C.P.A.S. de Huldenberg | Memorie van antwoord van het O.C.M.W. van Huldenberg |
A.3. Si les étrangers en séjour irrégulier en Belgique ont un droit | A.3. Als onregelmatig in België verblijvende vreemdelingen een |
inconditionnel à l'aide sociale qui doit leur permettre de mener une | onvoorwaardelijk recht hebben op maatschappelijke dienstverlening die |
vie conforme à la dignité humaine, qu'en est-il alors de la tâche de | hen in de mogelijkheid moet stellen een menswaardig bestaan te leiden, |
la partie requérante qui consiste à aider les personnes à surmonter | waar staat de verzoekende partij dan met haar opdracht mensen te |
progressivement elles-mêmes leurs difficultés ? Pour préserver la | begeleiden opdat zij geleidelijk aan zelf hun moeilijkheden te boven |
dignité humaine de ses demandeurs d'assistance, la partie requérante | komen ? De verzoekende partij is ter vrijwaring van de menselijke |
est obligée de déployer des moyens juridiques contre toute instance | waardigheid van haar hulpvragers genoodzaakt zich juridisch te weren |
qui estime que la dignité humaine implique un droit inconditionnel à | tegen elke instantie die van mening is dat menselijke waardigheid een |
un revenu de base. La partie requérante a pour le moins un intérêt | onvoorwaardelijk recht op een basisinkomen impliceert. De verzoekende |
moral à ce qu'il soit constaté que la politique qu'elle mène est | partij heeft er minstens moreel belang bij dat vastgesteld wordt dat |
conforme à l'esprit de la loi organique des C.P.A.S., c'est-à-dire | haar beleid in overeenstemming is met de geest van de O.C.M.W.-wet, |
qu'il incombe à un centre public d'aide sociale de fournir une | namelijk dat het tot de opdracht van een openbaar centrum voor |
assistance aux demandeurs pour qu'ils puissent progressivement | maatschappelijk welzijn behoort hulpvragers te begeleiden om hen ertoe |
surmonter eux-mêmes leurs difficultés, au lieu de fonctionner comme | te brengen geleidelijk aan zelf hun moeilijkheden te boven te komen in |
une étape intermédiaire sur le plan financier qui garantit le droit | plaats van als een financieel doorgeefluik bepaalde |
inconditionnel à un revenu de base à certaines catégories de la | bevolkingscategorieën wel en andere dan weer geen onvoorwaardelijk |
population et non à d'autres, lorsque le législateur modifie | recht op een basisinkomen te garanderen, wanneer de wetgever op een |
ultérieurement le texte légal de façon irréfléchie. En outre, depuis | later moment de wettekst op een ondoordachte manier wijzigt. Bovendien |
l'introduction de la requête, la partie requérante a déjà été | werd de verzoekende partij sinds het indienen van het verzoekschrift |
condamnée à quatre reprises par le Tribunal du travail de Louvain au | door de Arbeidsrechtbank te Leuven viermaal veroordeeld om een |
versement d'un revenu de base inconditionnel équivalent au minimum de | onvoorwaardelijk basisinkomen gelijk aan het bestaansminimum toe te |
moyens d'existence à des personnes appartenant à la catégorie de celles auxquelles le droit au minimum de moyens d'existence est refusé depuis des années par le Gouvernement. L'intérêt invoqué n'est donc ni prématuré ni purement hypothétique. Même si un recours et éventuellement un pourvoi en cassation sont ouverts contre les jugements du tribunal du travail, il n'en demeure pas moins que ces voies de recours sont longues et coûteuses pour la partie requérante, tandis qu'une législation claire rendrait ces procédures superflues et que, si le demandeur d'asile doit quitter le pays avant la décision définitive, l'aide supplémentaire qui a été accordée ne peut plus être récupérée. Examiné du point de vue de l'autorité législative ou administrative, le principe d'égalité implique que nul ne peut être lésé ou privilégié sans que cela soit justifié par une distinction pertinente entre les deux catégories de personnes comparées. L'interdiction d'opérer une discrimination positive résulte aussi du principe de non-discrimination lié à l'obligation de parcimonie et au principe de prévoyance. Le principe d'égalité ne prescrit pas seulement un traitement égal dans des circonstances égales, mais également un traitement inégal dans des circonstances inégales. La partie requérante est affectée dans sa politique qu'elle considère comme juste à l'égard des demandeurs d'aide, à savoir fournir une assistance pour que le demandeur cesse au plus vite d'être dépendant de la solidarité collective. La partie requérante n'est pas avantagée par la disposition attaquée. Il est exact que l'admission obligatoire dans un centre d'accueil a pour effet que le nombre de demandeurs d'asile confiés à la partie requérante diminue, mais cette disposition n'est pas attaquée. Ce qui est contesté, c'est le droit accordé aux | kennen aan personen behorend tot de categorie van mensen aan wie het recht op het bestaansminimum reeds jaren geweigerd wordt door de Regering. Het aangevoerde belang is dus niet voorbarig en zuiver hypothetisch. Zelfs indien beroep en desnoods cassatie openstaan tegen vonnissen van de arbeidsrechtbank blijft het een feit dat die rechtsmiddelen tijd en geld kosten voor de verzoekende partij, terwijl een duidelijke wetgeving zulks overbodig zou maken en dat zo de asielaanvrager het land dient te verlaten vóór de definitieve uitspraak, de toegekende hogere steun niet meer kan worden teruggevorderd. Bekeken vanuit het standpunt van de wetgevende of administratieve overheid impliceert het gelijkheidsbeginsel dat niemand benadeeld of bevoordeeld mag worden, zo dit niet verantwoord wordt door een relevant onderscheid tussen de twee vergeleken categorieën van mensen. Het verbod op positieve discriminatie volgt ook uit het niet-discriminatiebeginsel, wanneer men dit koppelt aan de zuinigheidsplicht en het zorgvuldigheidsbeginsel. Het gelijkheidsbeginsel schrijft niet alleen gelijke behandeling in gelijke omstandigheden voor, maar ook ongelijke behandeling in ongelijke omstandigheden. De verzoekende partij wordt geraakt in het beleid dat zij ten aanzien van hulpvragers als het juiste beleid voorstaat, namelijk begeleiden opdat de hulpvrager zo vlug mogelijk onafhankelijk wordt van de collectieve solidariteit. De verzoekende partij wordt niet begunstigd door de bestreden bepaling. Weliswaar zorgt de verplichte opname in een opvangcentrum ervoor dat minder asielaanvragers aan de verzoekende partij worden toegewezen, maar die bepaling wordt niet bestreden. Wat |
demandeurs d'asile hébergés dans ces centres. L'octroi de ce droit | bestreden wordt is het recht dat de aldaar opgevangen asielaanvragers |
constitue bel et bien une discrimination positive qui conduira à une | wordt toegekend. Die toekenning vormt wel een positieve discriminatie |
escalade symétrique des demandes, dont la partie requérante est déjà | die tot een symmetrische escalatie zal leiden waarvan de verzoekende |
victime aujourd'hui. La disposition entreprise n'est pas un rappel de | partij nu reeds het slachtoffer is. De bestreden bepaling is geen |
l'article 57ter, étant donné que cet article ne contient pas une | herhaling van artikel 57ter, aangezien dat artikel geen |
obligation de résultat, ce qui est incontestablement le cas de la | resultaatsverbintenis inhoudt, wat ontegenzeglijk wel het geval is met |
disposition attaquée. | de bestreden bepaling. |
- B - | - B - |
B.1. Le centre public d'aide sociale de Huldenberg demande | B.1. Het openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn van Huldenberg |
l'annulation de la deuxième phrase de l'alinéa 2 de l'article 57ter de | vordert de vernietiging van de tweede volzin van het tweede lid van |
la loi du 8 juillet 1976 organique des centres publics d'aide sociale, | artikel 57ter van de organieke wet van 8 juli 1976 betreffende de |
modifié par la loi du 15 juillet 1996. Aux termes de cette disposition, l'aide sociale dispensée dans un centre organisé par l'Etat ou dans un lieu où une aide est fournie à la demande de l'Etat et à ses frais doit permettre « de mener une vie conforme à la dignité humaine » à un demandeur d'asile auquel a été désigné comme lieu obligatoire d'inscription ce centre ou ce lieu. Le Roi peut en préciser les règles. B.2. La Constitution et la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage imposent à toute personne physique ou morale qui introduit un recours en annulation de justifier d'un intérêt. Ne justifient de l'intérêt requis que les personnes dont la situation pourrait être affectée directement et défavorablement par la norme entreprise. B.3. L'article 57ter de la loi organique du 8 juillet 1976 prévoit une exception à la mission, mentionnée à l'article 57, 1er, de la même loi, des centres publics d'aide sociale d'assurer aux personnes et aux familles l'aide due par la collectivité. Les demandeurs d'asile auxquels a été désigné comme lieu obligatoire d'inscription un centre que l'Etat organise ou un lieu où une aide est fournie à la demande de l'Etat et à ses frais ne peuvent obtenir l'aide sociale que dans ce centre ou dans ce lieu. Un centre public d'aide sociale n'est pas affecté défavorablement dans sa situation par une réglementation qui dispense les centres publics d'aide sociale de l'obligation d'assurer une aide sociale à certaines catégories de demandeurs d'asile et qui impose cette obligation aux centres et lieux organisés par l'Etat ou financés par lui. Par ailleurs, un centre public d'aide sociale n'est pas affecté directement et défavorablement par une disposition qui indique de manière générale à quelles exigences doit répondre l'aide sociale assurée par d'autres établissements. Le recours est irrecevable pour défaut d'intérêt. Par ces motifs, la Cour rejette le recours. Ainsi prononcé en langue néerlandaise, en langue française et en langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 8 juillet 1997. Le greffier, Le président, | openbare centra voor maatschappelijk welzijn, gewijzigd bij de wet van 15 juli 1996. Luidens die bepaling moet de maatschappelijke dienstverlening die wordt verstrekt in een door de Staat georganiseerd centrum of een plaats waar hulpverlening wordt verstrekt op verzoek en op kosten van de Staat, een asielzoeker aan wie dat centrum of die plaats als verplichte plaats van inschrijving is aangewezen « in staat stellen een leven te leiden dat beantwoordt aan de menselijke waardigheid ». De Koning kan de nadere regels daarvan bepalen. B.2. De Grondwet en de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof vereisen dat elke natuurlijke persoon of rechtspersoon die een beroep tot vernietiging instelt doet blijken van een belang. Van het vereiste belang doen slechts blijken de personen wier situatie door de bestreden norm rechtstreeks en ongunstig zou kunnen worden geraakt. B.3. Artikel 57ter van de organieke wet van 8 juli 1976 bepaalt een uitzondering op de in artikel 57, 1, van dezelfde wet vermelde taak van de openbare centra voor maatschappelijk welzijn aan personen en gezinnen de dienstverlening te verzekeren waartoe de gemeenschap gehouden is. Asielzoekers aan wie een door de Staat georganiseerd centrum of een plaats waar hulpverlening wordt verstrekt op verzoek en op kosten van de Staat als verplichte plaats van inschrijving is aangewezen, kunnen enkel in dat centrum of op die plaats maatschappelijke dienstverlening verkrijgen. Een openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn wordt niet ongunstig in haar situatie geraakt door een regeling die de openbare centra voor maatschappelijk welzijn vrijstelt van de verplichting tot maatschappelijke dienstverlening aan bepaalde categorieën van asielzoekers en die die verplichting oplegt aan door de Staat opgerichte dan wel door de Staat gefinancierde centra en plaatsen. Overigens wordt een openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn niet rechtstreeks en ongunstig geraakt door een bepaling die in het algemeen aangeeft aan welke vereisten de door andere instellingen verstrekte maatschappelijke dienstverlening moet beantwoorden. Het beroep is onontvankelijk bij gemis aan belang. Om die redenen, het Hof verwerpt het beroep. Aldus uitgesproken in het Nederlands, het Frans en het Duits, overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 8 juli 1997. De griffier, De voorzitter, |
L. Potoms. L. De Grève. |
L. Potoms. L. De Grève. |