Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt De La Cour Constitutionelle du --
← Retour vers "Arrêt numéro 28/97 du 6 mai 1997 "
Arrêt numéro 28/97 du 6 mai 1997 Arrest nr. 28/97 van 6 mei 1997 Rolnummer 1059 In zake : de vordering tot gehele of gedeeltelijke schorsing van het decreet van de Vlaamse Gemeenschap van 24 juli 1996 tot vaststelling van het statuut van de niet-professionele sportbeoefenaar Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters L. De Gréve en M. Melchior, en de rechters P. (...)
COUR D'ARBITRAGE ARBITRAGEHOF
Arrêt numéro 28/97 du 6 mai 1997 Arrest nr. 28/97 van 6 mei 1997
Numéro du rôle : 1059 Rolnummer 1059
En cause : la demande de suspension totale ou partielle du décret de In zake : de vordering tot gehele of gedeeltelijke schorsing van het
la Communauté flamande du 24 juillet 1996 fixant le statut du sportif decreet van de Vlaamse Gemeenschap van 24 juli 1996 tot vaststelling
amateur, introduite par l'a.s.b.l. Union royale belge des sociétés de van het statuut van de niet-professionele sportbeoefenaar, ingesteld
football-association et par l'a.s.b.l. Koninklijke Sportklub Tongeren. door de v.z.w. Koninklijke Belgische Voetbalbond en de v.z.w. Koninklijke Sportklub Tongeren.
La Cour d'arbitrage, Het Arbitragehof,
composée des présidents L. De Gréve et M. Melchior, et des juges P. samengesteld uit de voorzitters L. De Gréve en M. Melchior, en de
Martens, J. Delruelle, H. Coremans, A. Arts et M. Bossuyt, assistée du rechters P. Martens, J. Delruelle, H. Coremans, A. Arts en M. Bossuyt,
greffier L. Potoms, présidée par le président L. De Gréve, bijgestaan door de griffier L. Potoms, onder voorzitterschap van voorzitter L. De Gréve,
aprés en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet de la demande I. Onderwerp van de vordering
Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 25 Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 25 februari
février 1997 et parvenue au greffe le 26 février 1997, l'a.s.b.l. 1997 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 26
Union royale belge des sociétés de football-association, dont le siége februari 1997, hebben de v.z.w. Koninklijke Belgische Voetbalbond, met
social est établi à 1020 Bruxelles, avenue Houba de Strooper 145, et maatschappelijke zetel te 1020 Brussel, Houba de Strooperlaan 145, en
l'a.s.b.l. Koninklijke Sportklub Tongeren, dont le siége social est de v.z.w. Koninklijke Sportklub Tongeren, met maatschappelijke zetel
établi à 3700 Tongres, Kastanjewal 53, ont introduit une demande de te 3700 Tongeren, Kastanjewal 53, een vordering tot gehele of
suspension totale ou partielle du décret de la Communauté flamande du gedeeltelijke schorsing ingesteld van het decreet van de Vlaamse
24 juillet 1996 fixant le statut du sportif amateur (publié au Gemeenschap van 24 juli 1996 tot vaststelling van het statuut van de
niet-professionele sportbeoefenaar (bekendgemaakt in het Belgisch
Moniteur belge du 12 septem-bre 1996). Staatsblad van 12 september 1996).
Par la même requête, les parties requérantes demandent également Bij hetzelfde verzoekschrift vorderen de verzoekende partijen eveneens
l'annulation totale ou partielle du même décret. de gehele of gedeeltelijke vernietiging van hetzelfde decreet.
II. La procédure II. De rechtspleging
Par ordonnance du 26 février 1997, le président en exercice a désigné Bij beschikking van 26 februari 1997 heeft de voorzitter in functie de
les juges du siége conformément aux articles 58 et 59 de la loi rechters van de zetel aangewezen overeenkomstig de artikelen 58 en 59
spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage. van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof.
Les juges-rapporteurs ont estimé n'y avoir lieu de faire application De rechters-verslaggevers hebben geoordeeld dat er geen aanleiding was
des articles 71 ou 72 de la loi organique. om artikel 71 of 72 van de organieke wet toe te passen.
Par ordonnance du 5 mars 1997, la Cour a fixé l'audience au 15 avril Bij beschikking van 5 maart 1997 heeft het Hof de dag van de
1997 et a dit que les observations écrites éventuelles des autorités terechtzitting bepaald op 15 april 1997 en gezegd dat de in artikel
visées à l'article 76, 4, de la loi organique devaient parvenir au 76, 4, van de organieke wet vermelde overheidsorganen hun eventuele
greffe le 24 mars 1997 au plus tard sous forme d'un mémoire. opmerkingen kunnen laten kennen in een uiterlijk op 24 maart 1997 in
Cette ordonnance a été notifiée aux autorités mentionnées à l'article te dienen memorie.
76 de la loi organique ainsi qu'aux parties requérantes et à leur Van die beschikking is kennisgegeven aan de in artikel 76 van de
organieke wet vermelde overheden evenals aan de verzoekende partijen
avocat, par lettres recommandées à la poste le 6 mars 1997. en hun advocaat bij op 6 maart 1997 ter post aangetekende brieven.
Des mémoires ont été introduits par : Memories zijn ingediend door :
- le Conseil des ministres, rue de la Loi 16, 1000 Bruxelles, par - de Ministerraad, Wetstraat 16, 1000 Brussel, bij op 24 maart 1997
lettre recommandée à la poste le 24 mars 1997; ter post aangetekende brief;
- le Gouvernement flamand, place des Martyrs 19, 1000 Bruxelles, par - de Vlaamse Regering, Martelaarsplein 19, 1000 Brussel, bij op 24
lettre recommandée à la poste le 24 mars 1997. maart 1997 ter post aangetekende brief.
A l'audience publique du 15 avril 1997 : Op de openbare terechtzitting van 15 april 1997 :
- ont comparu : - zijn verschenen :
. Me D. Lindemans, avocat au barreau de Bruxelles, et Me. J. . Mr. D. Lindemans, advocaat bij de balie te Brussel, en Mr. J.
Scheepers, avocat au barreau de Tongres, pour les parties requérantes; Scheepers, advocaat bij de balie te Tongeren, voor de verzoekende partijen;
. Me P. Van Orshoven, avocat au barreau de Bruxelles, et Me B. . Mr. P. Van Orshoven, advocaat bij de balie te Brussel, en Mr. B.
Staelens, avocat au barreau de Bruges, pour le Gouvernement flamand; Staelens, advocaat bij de balie te Brugge, voor de Vlaamse Regering;
. Me P. Peeters, avocat au barreau de Bruxelles, pour le Conseil des . Mr. P. Peeters, advocaat bij de balie te Brussel, voor de
ministres; Ministerraad;
- les juges-rapporteurs A. Arts et J. Delruelle ont fait rapport; - hebben de rechters-verslaggevers A. Arts en J. Delruelle verslag uitgebracht;
- les avocats précités ont été entendus; - zijn de voornoemde advocaten gehoord;
- l'affaire a été remise en continuation à l'audience du 17 avril - is de zaak uitgesteld voor verdere behandeling op de terechtzitting van 17 april 1997.
1997. A l'audience publique du 17 avril 1997 : Op de openbare terechtzitting van 17 april 1997 :
- ont comparu : - zijn verschenen :
. Me V. Busschaert loco Me D. Lindemans, avocats au barreau de . Mr. V. Busschaert loco Mr. D. Lindemans, advocaten bij de balie te
Bruxelles, pour les parties requérantes; Brussel, voor de verzoekende partijen;
. Me P. Van Orshoven, avocat au barreau de Bruxelles, pour le . Mr. P. Van Orshoven, advocaat bij de balie te Brussel, voor de
Gouvernement flamand; Vlaamse Regering;
. Me P. Peeters, avocat au barreau de Bruxelles, pour le Conseil des . Mr. P. Peeters, advocaat bij de balie te Brussel, voor de
ministres; Ministerraad;
- les avocats précités ont été entendus aprés que Me Busschaert eut - zijn de voornoemde advocaten gehoord, nadat Mr. Busschaert een nota
déposé une note et des piéces; en stukken had neergelegd;
- l'affaire a été mise en délibéré. - is de zaak in beraad genomen.
La procédure s'est déroulée conformément aux articles 62 et suivants De rechtspleging is gevoerd overeenkomstig de artikelen 62 en volgende
de la loi organique, relatifs à l'emploi des langues devant la Cour. van de organieke wet, die betrekking hebben op het gebruik van de talen voor het Hof.
III. Objet des dispositions attaquées III. Onderwerp van de bestreden bepalingen
Le décret de la Communauté flamande du 24 juillet 1996 fixant le statut du sportif amateur régle certains aspects des relations entre le sportif amateur et la fédération ou l'association sportive à laquelle il est affilié. Il prévoit en particulier un" régime de liberté " et l'assortit d'une série de garanties. Le décret attaqué reprend les régles fondamentales du décret du 25 février 1975 fixant le statut du sportif amateur non rémunéré, qui met à néant le lien qui unissait à vie le sportif à son association. Il s'applique au sportif amateur qui se prépare ou participe à une manifestation sportive sans s'être engagé dans les liens d'un contrat Het decreet van de Vlaamse Gemeenschap van 24 juli 1996 tot vaststelling van het statuut van de niet-professionele sportbeoefenaar regelt bepaalde aspecten van de betrekking tussen de niet-professionele sportbeoefenaar en de sportvereniging en -federatie waarbij hij is aangesloten. Het voorziet in het bijzonder in de zogenaamde " vrijheidsregeling " en omringt deze met een aantal waarborgen. Het bestreden decreet neemt de principiële regeling over van het decreet van 25 februari 1975 tot vaststelling van het statuut van de niet-betaalde sportbeoefenaar, waarbij de levenslange binding van de sportbeoefenaar aan zijn vereniging ongedaan wordt gemaakt. Het is van toepassing op iedere niet-professionele sportbeoefenaar die zich voorbereidt op of deelneemt aan een sportmanifestatie en die daarvoor geen arbeidsovereenkomst heeft aangegaan in het kader van de
de travail conclu dans le cadre de la loi du 24 février 1978 relative wet van 24 februari 1978 betreffende de arbeidsovereenkomst voor
au contrat de travail du sportif rémunéré. betaalde sportbeoefenaars.
Conformément au" régime de liberté ", tout sportif amateur a le droit Volgens de vrijheidsregeling heeft iedere niet-professionele
de mettre fin annuellement au contrat d'affiliation conclu avec son sportbeoefenaar het recht de overeenkomst van lidmaatschap met zijn
association sportive, sans qu'une indemnité quelconque puisse être payée à cette occasion ou puisse être liée au transfert vers une autre association sportive. Le décret assortit le" régime de liberté " de plusieurs garanties. Est nulle, toute clause qui - en violation du décret ou de ses arrêtés d'exécution - vise à porter atteinte aux droits du sportif amateur ou à lui imposer des obligations plus contraignantes, de même que toute clause de non-concurrence ou d'arbitrage. Le décret contient en outre des régles détaillées s'agissant des mesures de contrôle et des sanctions pénales. sportvereniging jaarlijks te beëindigen zonder dat naar aanleiding van de beëindiging of gekoppeld aan de overgang naar een andere sportvereniging enige vergoeding mag worden betaald. Het decreet voorziet in waarborgen voor de vrijheidsregeling. Bedingen die ertoe strekken - in strijd met het decreet of met de uitvoeringsbesluiten ervan - de rechten van de niet-professionele sportbeoefenaar aan te tasten of hem zwaardere verplichtingen op te leggen, evenals concurrentiebedingen en arbitrageclausules zijn nietig. Het decreet bevat voorts uitgebreide controle- en strafmaatregelen.
IV. En droit IV. In rechte
- A - - A -
Quant à la recevabilité Ten aanzien van de ontvankelijkheid
En ce qui concerne la capacité d'agir des parties requérantes Wat betreft de bekwaamheid van de verzoekende partijen
Mémoire du Gouvernement flamand Memorie van de Vlaamse Regering
A.1. Tant que les parties requérantes ne démontrent pas qu'elles A.1. Zolang de verzoekende partijen niet aantonen dat zij voldoen aan
remplissent les conditions de publication prescrites par les articles de publicatievereisten voorgeschreven door de artikelen 3, 9 en 10 van
3, 9 et 10 de la loi du 27 juin 1921 sur les associations sans but de wet van 27 juni 1921 op de verenigingen zonder winstoogmerk, kunnen
lucratif, elles ne peuvent invoquer la personnalité juridique ou ester zij zich niet op de rechtspersoonlijkheid beroepen en niet in rechte
en justice. treden.
Mémoire du Conseil des ministres Memorie van de Ministerraad
A.2. Les parties requérantes doivent prouver qu'elles satisfont aux A.2. De verzoekende partijen moeten bewijzen dat aan de
conditions de publication prévues par les articles 3, 9, 10 et 11 de publicatievereisten van de artikelen 3, 9, 10 en 11 van de wet van 27
la loi du 27 juin 1921. Dans l'intervalle, elles ne peuvent ni juni 1921 werd voldaan. Zolang zij dat niet doen, kunnen zij zich niet
invoquer leur personnalité juridique ni ester en justice. op hun rechtspersoonlijkheid beroepen en kunnen zij niet in rechte
treden. De tweede verzoekende partij heeft haar ledenlijst voor het laatst in
La seconde partie requérante a déposé pour la derniére fois en 1992 la 1992 neergelegd ter griffie van de rechtbank van eerste aanleg en
liste de ses membres au greffe du tribunal de premiére instance et ne
satisfait pas au prescrit de l'article 10 de la loi du 27 juin 1921, voldoet niet aan de bepaling van artikel 10 van de wet van 27 juni
qui énonce que la liste des membres doit être complétée chaque année. 1921, die een jaarlijkse aanvulling van de ledenlijst vergt.
Les parties requérantes ne satisfont pas davantage aux conditions De verzoekende partijen voldoen evenmin aan de vereisten om als
permettant d'ester en justice devant la Cour comme association de feitelijke vereniging voor het Hof in rechte te kunnen treden.
fait. Quant à l'intérêt des parties requérantes Wat het belang van de verzoekende partijen betreft
Requête Verzoekschrift
A.3.1. L'a.s.b.l. Union royale belge des sociétés de football-association, premiére partie requérante, a pour objet, aux A.3.1. De v.z.w. Koninklijke Belgische Voetbalbond, eerste verzoekende
termes de l'article 3 de ses statuts," l'organisation et la partij, heeft volgens artikel 3 van haar statuten tot doel" de
propagation du football sous toutes ses formes ". organisatie en de verspreiding van het voetbal in al zijn vormen ".
En tant que fédération sportive, l'Union belge doit" respecter la Als sportfederatie moet de voetbalbond de" vrije keuze van aansluiting
liberté de choix lors de l'adhésion à une autre association sportive bij een nieuwe sportvereniging door de niet-professionele
par le sportif amateur " (article 3, 1er, derniére phrase, du décret sportbeoefenaar eerbiedigen " (artikel 3, 1, laatste zin, van het
attaqué) et ne peut réclamer aucune indemnité de transfert (article 3, aangevochten decreet) en mag hij geen transfervergoedingen vragen
2). Elle est punissable si elle contrevient à ces dispositions (artikel 3, 2). Hij is strafbaar bij overtreding van die bepalingen
(article 11, 1er, 1° et 2°). (artikel 11, 1, 1° en 2°).
Dés lors que le décret restreint la liberté des associations Nu het decreet beperkingen oplegt aan de sportverenigingen, kan de
sportives, la premiére partie requérante est susceptible d'être eerste verzoekende partij door het bestreden decreet rechtstreeks en
affectée directement et défavorablement par le décret entrepris. ongunstig geraakt worden.
A.3.2. L'a.s.b.l. Koninklijke Sportklub Tongeren compte parmi ses A.3.2. De v.z.w. Koninklijke Sportklub Tongeren heeft zowel
membres tant des sportifs professionnels que des sportifs amateurs, professionele als niet-professionele, maar betaalde sportbeoefenaars
mais rémunérés. Selon l'article 3 de ses statuts, l'association a pour onder haar leden. Volgens artikel 3 van haar statuten heeft de
objet " le développement de la jeunesse par la pratique des sports vereniging tot statutair doel" de ontwikkeling van de jeugd door de
athlétiques ". beoefening van de atletische sporten ".
La seconde partie requérante doit tolérer que des membres affiliés De tweede verzoekende partij moet gedogen dat bij haar als
chez elle en qualité de sportifs amateurs fassent usage du régime de liberté décrétal en vertu duquel elle ne peut plus conclure avec ces membres un contrat de travail qui ne serait pas conforme à cette réglementation. La seconde partie requérante est donc susceptible d'être affectée directement et défavorablement par le décret. Mémoire du Gouvernement flamand A.4. Il ressort de l'exposé de leur intérêt et des moyens que les parties requérantes dénoncent uniquement les effets du décret à l'égard des sportifs amateurs engagés dans les liens d'un contrat de travail. L'élément dommageable dénoncé dans le recours en annulation et donc aussi dans la demande de suspension est limité aux mots" dans le cadre niet-professionele sportbeoefenaars aangesloten leden gebruik maken van de decretale vrijheidsregeling, waarbij zij met die leden geen arbeidsovereenkomst meer kan sluiten die in strijd zou zijn met die regeling. De tweede verzoekende partij kan derhalve rechtstreeks en ongunstig geraakt worden door het decreet. Memorie van de Vlaamse Regering A.4. Uit de uiteenzetting van hun belang en de middelen blijkt dat de verzoekende partijen enkel de gevolgen aanklagen die het decreet heeft voor de niet-professionele sportbeoefenaars die met een arbeidsovereenkomst verbonden zijn. Het griefhoudende element dat wordt aangeklaagd in het beroep tot vernietiging en dus ook de vordering tot schorsing is beperkt tot de
de la loi du 24 février 1978 relative au contrat de travail du sportif woorden" in het kader van de wet van 24 februari 1978 betreffende de
rémunéré " contenus à l'article 2, 2°, du décret attaqué. arbeidsovereenkomst voor betaalde sportbeoefenaars " in artikel 2, 2°,
van het aangevochten decreet.
Quant aux moyens Ten aanzien van de middelen
Premier moyen Eerste middel
Requête Verzoekschrift
A.5.1. Les articles 3, 4, 5, 6, 7 et 11, 1er, du décret violent les A.5.1. De artikelen 3, 4, 5, 6, 7 en 11, 1, van het decreet schenden
régles répartitrices de compétences inscrites dans la loi spéciale du de bevoegdheidsverdelende regels van de bijzondere wet van 8 augustus
8 ao|$$|Axut 1980 de réformes institutionnelles, et notamment 1980 tot hervorming der instellingen, meer bepaald artikel 4, 9°, dat
l'article 4, 9°, qui définit la compétence en matiére de sport comme de bevoegdheid inzake sport omschrijft als een culturele
une matiére culturelle attribuée aux communautés, et l'article 6, 1er, aangelegenheid die aan de gemeenschappen is toegewezen, en artikel 6,
VI, alinéa 5, 12°, qui définit le droit du travail comme une 1, VI, vijfde lid, 12°, dat het arbeidsrecht als federale bevoegdheid
compétence fédérale. omschrijft.
A.5.2. Il se déduit de la définition du sportif amateur contenue dans A.5.2. Uit de definitie van niet-professionele sportbeoefenaar in
l'article 2, 2°, du décret contesté que le sportif lié par un contrat artikel 2, 2°, van het bestreden decreet volgt dat de met een
de travail - à l'exclusion du contrat de travail conclu dans le cadre arbeidsovereenkomst verbonden sportbeoefenaar - met uitsluiting van de
arbeidsovereenkomst aangegaan in het kader van de wet van 24 februari
de la loi du 24 février 1978 relative au contrat de travail du sportif 1978 betreffende de arbeidsovereenkomst voor betaalde sportbeoefenaars
rémunéré - reléve à la fois de la loi du 3 juillet 1978 relative aux - onder de toepassing valt van zowel de wet van 3 juli 1978
contrats de travail et du décret attaqué. betreffende de arbeidsovereenkomsten als van het bestreden decreet.
Un tel contrat de travail, d'une part, et le contrat d'affiliation Zulke arbeidsovereenkomst, enerzijds, en de overeenkomst van
prévu dans le décret, d'autre part, ne sauraient exister chacun lidmaatschap waarin het decreet voorziet, anderzijds, kunnen niet
indépendamment de l'autre, ni être régis chacun par leur propre texte onafhankelijk van elkaar bestaan, noch elk door een eigen
législatif. rechtsregeling worden beheerst.
A.5.3. La nullité, prévue à l'article 4 du décret attaqué, de clauses A.5.3. De in artikel 4 van het bestreden decreet bedoelde nietigheid
qui portent atteinte aux droits du sportif amateur ou qui lui imposent van bedingen die de rechten van de niet-betaalde sportbeoefenaar
des obligations plus contraignantes vaut également pour les droits et aantasten of hem zwaardere verplichtingen opleggen, geldt ook ten
obligations en droit du travail. aanzien van de rechten en verplichtingen overeenkomstig de
arbeidswetgeving.
A.5.4. L'interdiction, contenue dans l'article 3, 2, du décret A.5.4. Het in artikel 3, 2, van het bestreden decreet gestelde verbod
contesté, de payer une indemnité quelconque lors de la cessation tot betaling van enige vergoeding bij het regelmatig beëindigen van
réguliére d'un contrat entre le sportif et l'association sportive een overeenkomst tussen sportbeoefenaar en sportvereniging, sluit het
exclut le paiement de frais de formation, autorisé en droit du travail. betalen van arbeidsrechtelijk toelaatbare opleidingskosten uit.
A.5.5. La clause de non-concurrence visée à l'article 6 du décret A.5.5. Het niet-concurrentiebeding bedoeld in artikel 6 van het
entrepris et la clause d'arbitrage visée à l'article 7 de ce décret bestreden decreet en het arbitragebeding bedoeld in artikel 7 van dat
concernent des matiéres qui sont régies par la loi relative aux decreet betreffen aangelegenheden die in de wet op de
contrats de travail. arbeidsovereenkomsten zijn geregeld.
A.5.6. L'article 10 de la loi spéciale du 8 ao|$$|Axut 1980 de A.5.6. Artikel 10 van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot
réformes institutionnelles ne saurait être invoqué en l'espéce, dés hervorming der instellingen kan te dezen niet worden aangevoerd, nu de
lors que les dispositions attaquées ne sont pas nécessaires pour bestreden bepalingen niet nodig zijn om de bevoegdheid inzake sport
exercer la compétence en matiére de sport, qu'un traitement uit te oefenen, er geen gedifferentieerde behandeling mogelijk is en
différencié n'est pas possible et que l'excés de compétence est plus que marginal. de bevoegdheidsoverschrijding meer dan marginaal is.
Mémoire du Gouvernement flamand Memorie van de Vlaamse Regering
A.6. Le moyen manque en fait. Les deux réglementations s'appliquent A.6. Het middel mist feitelijke grondslag. Voor de beperkte categorie
cumulativement à la catégorie limitée des sportifs qui entrent tant
dans le champ d'application du décret attaqué que dans celui de la loi van sportbeoefenaars waarop zowel het bestreden decreet als de wet van
du 3 juillet 1978 relative aux contrats de travail; la législation sur 3 juli 1978 betreffende de arbeidsovereenkomsten van toepassing zijn,
les contrats de travail n'est pas supprimée à leur égard. Le décret concerne le contrat d'affiliation et ne produit pas les effets en droit du travail que les parties requérantes y attachent : l'indemnité de rupture prévue en droit du travail n'est pas affectée par le décret. Celui-ci n'empêche pas davantage que des contrats soient conclus pour plus d'un an et que les contrats de travail puissent, comme auparavant, être à tout moment résiliés. Il n'est pas non plus porté atteinte aux régles prévues par le droit du travail en ce qui concerne la " clause de non-concurrence " ou la " clause d'arbitrage ". Le fait que le décret ait des implications pour les contrats de travail et la liberté de contracter ne signifie pas encore que le législateur décrétal ait empiété sur la compétence fédérale en matiére de droit du travail. gelden beide regelingen cumulatief en wordt de wetgeving op de arbeidsovereenkomsten niet uitgeschakeld. Het decreet betreft de overeenkomst van lidmaatschap en heeft niet de arbeidsrechtelijke consequenties die de verzoekende partijen eraan geven : de arbeidsrechtelijke verbrekingsvergoeding wordt door het decreet niet geraakt. Het decreet verhindert ook niet dat overeenkomsten voor meer dan een jaar worden afgesloten en arbeidsovereenkomsten kunnen zoals voorheen op ieder ogenblik worden verbroken. Evenmin wordt afbreuk gedaan aan arbeidsrechtelijke regelingen op het stuk van het" niet-concurrentiebeding " of het " arbitragebeding ". Dat het decreet implicaties heeft op arbeidsovereenkomsten en op de contractuele vrijheid, betekent nog niet dat de decreetgever zich op het domein van de federaal voorbehouden bevoegdheid inzake arbeidsrecht heeft begeven.
Les observations des parties requérantes afférentes à l'article 10 de De opmerkingen van de verzoekende partijen wat betreft artikel 10 van
la loi spéciale du 8 ao|$$|Axut 1980 de réformes institutionnelles ne de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen
sont pas pertinentes en l'espéce. zijn niet ter zake dienend.
Mémoire du Conseil des ministres Memorie van de Ministerraad
A.7.1. Le Conseil des ministres limite ses observations aux moyens qui A.7.1. De Ministerraad beperkt zijn opmerkingen tot de middelen die
sont pris de la violation alléguée des régles déterminant les zijn afgeleid uit de vermeende schending van de regels tot bepaling
compétences respectives de l'Etat, des communautés et des régions. van de onderscheiden bevoegdheid van de Staat, de gemeenschappen en de
A.7.2. Le premier moyen peut uniquement porter sur les sportifs qui gewesten. A.7.2. Het eerste middel kan enkel betrekking hebben op de
sont soumis tant au décret litigieux qu'à la législation sur les sportbeoefenaars die zowel aan het bestreden decreet als aan de
wetgeving op de arbeidsovereenkomsten onderworpen zijn. Het middel
contrats de travail. Il concerne seulement le membre de phrase in fine beoogt enkel de zinsnede in fine van artikel 2, 2°, van het decreet
de l'article 2, 2°, du décret du 24 juillet 1996. van 24 juli 1996.
A.7.3. Même pris limitativement, le moyen manque en fait. Les A.7.3. Zelfs in zijn beperkte draagwijdte mist het middel feitelijke
dispositions attaquées ne concernent pas le droit du travail, pas plus grondslag. De bestreden bepalingen betreffen niet het arbeidsrecht,
qu'elles n'interférent avec celles de la loi du 3 juillet 1978 noch interfereren zij met die van de wet van 3 juli 1978 betreffende
relative aux contrats de travail. C'est ce que révélent clairement de arbeidsovereenkomsten. Dat blijkt ook duidelijk uit de
aussi les travaux préparatoires du décret attaqué. parlementaire voorbereiding van het bestreden decreet.
Dans son avis, le Conseil d'Etat n'a formulé aucune objection tirée de In zijn advies heeft de Raad van State geen bevoegdheidsrechtelijke
la répartition des compétences. Pour ce qui est de l'interdiction des bezwaren geopperd. Wat het verbod op arbitragebedingen betreft, stelt
clauses d'arbitrage, le Conseil d'Etat déclare que le législateur
décrétal est en tout cas compétent en vertu de l'article 10 de la loi de Raad van State dat de decreetgever in ieder geval met toepassing
spéciale du 8 ao|$$|Axut 1980 de réformes institutionnelles pour van artikel 10 van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot
hervorming der instellingen bevoegd is om af te wijken van artikel
déroger à l'article 1676 du Code judiciaire. 1676 van het Gerechtelijk Wetboek.
Second moyen Tweede middel
Requête Verzoekschrift
A.8.1. Le décret attaqué, considéré dans son intégralité, viole le A.8.1. Het bestreden decreet in zijn geheel schendt het beginsel van
principe d'égalité et de non-discrimination inscrit aux articles 10 et
11 de la Constitution en ce qu'il prévoit un traitement égal de tous gelijkheid en niet-discriminatie vervat in de artikelen 10 en 11 van
les sportifs qui n'entrent pas dans le champ d'application de la loi de Grondwet door te voorzien in een gelijke behandeling van alle
du 24 février 1978. sportbeoefenaars die niet vallen onder de toepassing van de wet van 24
A.8.2. Ce traitement égal concerne des catégories de sportifs fort februari 1978. A.8.2. Die gelijke behandeling betreft zeer uiteenlopende categorieën
diverses, allant de l'authentique amateur non rémunéré au sportif van sportbeoefenaars, gaande van de echte onbetaalde amateur over de
professionnel indépendant le mieux rétribué en passant par le sportif bij arbeidsovereenkomst verbonden sporters beneden een loonplafond van
qui est lié par un contrat de travail prévoyant une rémunération 520.116 frank per jaar tot de best betaalde zelfstandige
inférieure à 520.116 francs par an. beroepssporter.
Mémoire du Gouvernement flamand Memorie van de Vlaamse Regering
A.9. Les sportifs auxquels s'applique le décret ne se trouvent pas A.9. De sportbeoefenaars op wie het decreet van toepassing is,
dans une situation fondamentalement différente au regard du régime de bevinden zich ten aanzien van de gewraakte vrijheidsregeling niet in
liberté litigieux. een wezenlijk verschillende situatie.
Par ailleurs, il existe bel et bien une justification pour la Overigens is er wel een verantwoording voor het verschil in
différence de traitement entre les sportifs soumis au décret qui ne behandeling tussen de aan het decreet onderworpen sportbeoefenaars die
per|$$|Accoivent pas un salaire supérieur au salaire minimum défini en geen loon verdienen dat meer bedraagt dan het minimumloon bepaald
vertu de la loi du 24 février 1978 relative au contrat de travail du krachtens de wet van 24 februari 1978" betreffende de
sportif rémunéré et les sportifs exclusivement soumis à cette loi dont arbeidsovereenkomst voor betaalde sportbeoefenaars " en de uitsluitend
le salaire dépasse cette limite. aan die wet onderworpen sportbeoefenaars die wel meer verdienen.
Troisiéme moyen Derde middel
Requête Verzoekschrift
A.10.1. Le décret entrepris, en ne fixant pas lui-même le champ A.10.1. Door de territoriale werkingssfeer niet zelf te bepalen,
d'application territorial, viole dans toutes ses dispositions le schenden alle bepalingen van het decreet het territorialiteitsbeginsel
principe de territorialité inscrit à l'article 127, 2, de la van artikel 127, 2, van de Grondwet.
Constitution. A.10.2. Une interprétation conforme à la Constitution du champ A.10.2. Een grondwetsconforme interpretatie van de territoriale
d'application territorial pourrait mener à la conclusion que l'article werkingssfeer zou kunnen doen besluiten dat er geen schending is van
127, 2, de la Constitution n'est pas violé, mais semblable artikel 127, 2, van de Grondwet, maar zulk een interpretatie zou de
interprétation limiterait la portée du décret à un point tel que la draagwijdte van het decreet zodanig inperken dat de aangelegenheid die
matiére visée ne serait en grande partie pas réglée. het beoogt grotendeels zonder regeling blijft.
En effet, si l'on se cantonne dans une interprétation conforme à la Bij een grondwetsconforme interpretatie blijft het decreet immers
Constitution, le décret reste inapplicable en cas de transfert depuis buiten toepassing bij transfers vanuit en naar een ander dan het
ou vers une région linguistique autre que la région de langue
néerlandaise. En outre, le décret n'est pas applicable aux pratiques Nederlandse taalgebied. Bovendien is het decreet niet van toepassing
sportives dans la région bilingue de Bruxelles-Capitale, dés lors bij sportbeoefening in het tweetalige gebied Brussel-Hoofdstad, nu er
qu'il ne s'y trouve quasiment pas d'institutions qui s'occupent aldaar nagenoeg geen instellingen zijn die zich uitsluitend
exclusivement de pratique sportive en Flandre et qui doivent donc être bezighouden met sportbeoefening in Vlaanderen en daarom moeten worden
considérées comme relevant exclusivement de la Communauté flamande. beschouwd als uitsluitend behorend tot de Vlaamse Gemeenschap.
A.10.3. A moins qu'il ne soit dénué de signification, le décret doit A.10.3. Behoudens indien het zonder betekenis zou zijn, moet het
forcément violer les régles de compétence territoriale. decreet hoe dan ook de territoriale bevoegdheidsregels schenden.
Mémoire du Gouvernement flamand Memorie van de Vlaamse Regering
A.11.1. Le décret ne contient aucune disposition relative à sa portée A.11.1. Het decreet bevat geen bepalingen omtrent zijn territoriale
territoriale et doit être lu en combinaison avec les dispositions gelding en moet worden gelezen in samenhang met de grondwettelijke
constitutionnelles qui délimitent la compétence territoriale. bepalingen die de territoriale bevoegdheid afbakenen.
Lorsque le pouvoir normatif ne précise pas le champ d'application de la régle qu'il édicte, sa norme s'applique sans plus à son aire de compétence territoriale et sera par hypothése conforme à la répartition des compétences. A.11.2. Le régime de liberté doit être respecté par toutes les associations sportives établies dans la région de langue néerlandaise ainsi que par les associations qui sont établies dans la région bilingue de Bruxelles-Capitale et qui, en raison de leurs activités, doivent être considérées comme appartenant exclusivement à la Communauté flamande. Hormis les situations auxquelles songent les parties requérantes, il existe quantité d'autres situations o|$$|Agu le décret est applicable, même dans la région bilingue de Bruxelles-Capitale. Mémoire du Conseil des ministres A.12. Puisqu'il n'est pas précisé, le champ d'application territorial Wanneer de normgever niet bepaalt waar de door hem uitgevaardigde regel toepassing moet vinden, is zijn norm zonder meer toepasselijk op zijn territoriaal bevoegdheidsgebied en per hypothese in overeenstemming met de bevoegdheidsverdeling. A.11.2. De vrijheidsregeling moet worden nageleefd door alle sportverenigingen die gevestigd zijn in het Nederlandse taalgebied alsmede door de verenigingen die gevestigd zijn in het tweetalige gebied Brussel-Hoofdstad en die wegens hun activiteiten moeten worden beschouwd als uitsluitend behorend tot de Vlaamse Gemeenschap. Buiten de situaties waaraan de verzoekende partijen denken, zijn er nog talloze andere situaties waarin het decreet toepasselijk is, ook in het tweetalige gebied Brussel-Hoofdstad. Memorie van de Ministerraad A.12. Bij ontstentenis van precisering wordt de territoriale
du décret est défini par l'article 127, 2, de la Constitution. werkingssfeer van het decreet bepaald door artikel 127, 2, van de
L'absence de tout élément précisant ce champ d'application n'autorise Grondwet. Uit de afwezigheid van een precisering kan niet worden geconcludeerd
pas à conclure que les régles qui déterminent l'autonomie de la dat de regels worden geschonden die de autonomie van de Vlaamse
Communauté flamande seraient violées. Gemeenschap bepalen.
Quatriéme moyen Vierde middel
Requête Verzoekschrift
A.13.1. L'article 3, 1er, du décret permet de résilier avec effet A.13.1. Artikel 3, 1, van het decreet maakt het mogelijk de
rétroactif le contrat conclu entre le sportif non rémunéré et son overeenkomst tussen de niet-betaalde sportbeoefenaar en zijn
sportvereniging op te zeggen met terugwerkende kracht, wat in strijd
association sportive, ce qui est contraire aux articles 10 et 11 de la is met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, gelezen in samenhang met
Constitution, lus en combinaison avec le principe de la sécurité het beginsel van de rechtszekerheid.
juridique. A.13.2. Selon la disposition attaquée, une lettre recommandée envoyée A.13.2. Volgens de bestreden bepaling heeft een brief die aangetekend
le 30 juin produit ses effets le 1er juillet suivant, même si cette is verzonden op 30 juni uitwerking op 1 juli daaropvolgend, zelfs al
lettre peut ne pas encore être parvenue au destinataire. Ne pas is het mogelijk dat die brief nog niet is aangekomen bij de
reconna|$$|Axitre le 1er ou le 2 juillet les conséquences d'une lettre geadresseerde. Het op 1 of 2 juli niet erkennen van de gevolgen van
envoyée le 30 juin serait en principe punissable. De surcro|$$|Axit, een op 30 juni verzonden brief zou in beginsel strafbaar zijn.
les effets de semblable résiliation portent atteinte à la sécurité Bovendien zijn de gevolgen van een dergelijke opzegging in strijd met
juridique à laquelle une association ou fédération sportive a droit. de rechtszekerheid waarop een sportvereniging of -federatie recht heeft.
Mémoire du Gouvernement flamand Memorie van de Vlaamse Regering
A.14.1. S'il est vrai que le moyen invoque la violation du principe A.14.1. Het middel voert weliswaar de schending van het grondwettelijk
constitutionnel de l'égalité et de la non-discrimination, il expose beginsel van de gelijkheid en niet-discriminatie aan, maar wordt
uniquement la violation du principe de la sécurité juridique. Les uitsluitend als een schending van het beginsel van de rechtszekerheid
parties requérantes ne précisent pas quelles sont les catégories de uiteengezet. De verzoekende partijen preciseren niet welke categorieën
personnes qui doivent être comparées entre elles, et elles ne van personen onderling moeten worden vergeleken en voeren geen
dénoncent aucune discrimination. discriminatie aan.
A.14.2. Le moyen est irrecevable à défaut d'intérêt. L'Union royale A.14.2. Het middel is niet ontvankelijk bij gebrek aan belang. De
belge des sociétés de football-association a demandé une adaptation du Koninklijke Belgische Voetbalbond heeft gevraagd om een aanpassing van
délai dans lequel le congé peut être donné, et elle a obtenu de termijn binnen welke de opzegging kan worden gegeven en heeft
satisfaction puisque le délai s'étendant du 1er au 30 juin qui était voldoening gekregen, waarbij de in artikel 3, 1, derde lid, van het
prévu à l'article 3, 1er, alinéa 3, du décret entrepris a été remplacé bestreden decreet voorgeschreven termijn van 1 juni tot 30 juni is
par un délai s'étendant du 15 mars au 15 avril. vervangen door een termijn lopende van 15 maart tot 15 april.
A.14.3. Le moyen manque en fait. La disposition attaquée n'a pas A.14.3. Het middel mist feitelijke grondslag. De bestreden bepaling
d'effet rétroactif. La circonstance que la lettre de congé puisse être heeft geen terugwerkende kracht. Dat de opzeggingsbrief aan het einde
envoyée à la fin du délai de préavis et risque de n'être re|$$|Accue van de opzeggingstermijn kan worden verzonden en kans maakt pas na 1
qu'aprés le 1er juillet ne confére pas pour autant au congé un effet juli te worden ontvangen maakt de opzegging nog niet retroactief.
rétroactif. Le moyen manque aussi en fait en ce que les parties requérantes Het middel mist ook feitelijke grondslag in zoverre de verzoekende
partent du principe que" ne pas reconna|$$|Axitre le 1er ou le 2 partijen ervan uitgaan dat" het op 1 of 2 juli niet erkennen van de
juillet les conséquences d'une lettre envoyée le 30 juin " serait en gevolgen van een op 30 juni verzonden brief " in beginsel strafbaar
principe punissable. En l'absence de faute, le caractére punissable zou zijn. Bij gebrek aan schuld is in die hypothese strafbaarheid
est en effet exclu dans cette hypothése. immers uitgesloten.
Quant au préjudice grave difficilement réparable Ten aanzien van het moeilijk te herstellen ernstig nadeel
Requête Verzoekschrift
A.15.1. Le régime de liberté décrétal, qui interdit toute forme A.15.1. De decretale vrijheidsregeling, waarbij elke vorm van
d'indemnité de formation, compromet la politique de la jeunesse des opleidingsvergoeding verboden is, brengt het jeugdbeleid van de clubs
clubs qui ont investi dans la formation, ainsi que le rôle social de die in die opleiding hebben ge|$$|Adinvesteerd in het gedrang, alsook
la premiére partie requérante, qui doit tolérer que de jeunes sportifs de sociale rol van de eerste verzoekende partij, die moet gedogen dat
passent d'un club à un autre sans récupération du co|$$|Axut et sans jeugdspelers van de ene naar de andere club overgaan zonder
la moindre contribution aux frais de formation, pas même par un recuperatie van de kosten en zonder enige opleidingsbijdrage, ook niet
systéme généralisé d'indemnités, ce qui nuit tant à l'investissement door een veralgemeend stelsel van vergoedingen, waardoor de
du club d'origine qu'à l'investissement de l'Union belge. investering van zowel de club van herkomst als de Voetbalbond in het
A.15.2. La désorganisation entra|$$|Axinée par la différence de statut gedrang komt. A.15.2. De desorganisatie ten gevolge van het verschil in statuut
entre clubs néerlandophones et francophones peut créer d'énormes tussen Nederlands- en Franstalige clubs kan enorme moeilijkheden
difficultés. scheppen.
A.15.3. Le départ litigieux de joueurs sera source de problémes A.15.3. Het betwistbaar vertrek van spelers zal een onontwarbaar
inextricables. Certaines situations deviendront irréparables. La kluwen doen ontstaan. Bestaande toestanden zullen niet meer kunnen
contradiction entre les régles du droit du travail et la worden teruggeschroefd. De tegenstelling tussen de arbeidsrechtelijke
réglementation décrétale attaquée donnera lieu à d'innombrables en de bestreden decretale regelgeving zal aanleiding geven tot
conflits juridiques individuels et procédures judiciaires. talrijke individuele juridische conflicten en rechtsgedingen.
A.16. Le" Koninklijke Sportklub Tongeren " compte plusieurs joueurs qui bénéficient d'une rémunération modérée et qui entrent dans le champ d'application du décret. L'investissement du club dans la formation de jeunes joueurs est menacé. La seconde partie requérante subira, au niveau du club, les mêmes inconvénients que ceux que conna|$$|Axitra l'Union belge en général. Mémoire du Gouvernement flamand A.17.1. La requête ne contient aucun élément concret relatif à l'ampleur et à la gravité du préjudice invoqué. Il n'existe aucun systéme sérieux d'indemnités de formation qui serait contrecarré par les dispositions attaquées, et le préjudice allégué, selon lequel ce systéme serait rendu impossible, est purement hypothétique. Les préjudices invoqués, pour autant qu'ils soient réels, graves et difficilement réparables, ne sont pas causés par les dispositions décrétales et ne seront pas éliminés par l'annulation ou la suspension de celles-ci. Le régime de liberté découle en effet déjà de la liberté d'association, de la liberté du travail et du principe de la libre circulation des personnes. L'on peut renvoyer à l'arrêt Bosman de la Cour de justice des Communautés européennes du 15 décembre 1995. A.16. De Koninklijke Sportklub Tongeren heeft meerdere spelers die een matige vergoeding genieten en onder de werkingssfeer van het decreet vallen. De investering van de club in de opleiding van jonge spelers is bedreigd. De tweede verzoekende partij zal binnen clubverband het slachtoffer worden van dezelfde nadelen als die welke de Voetbalbond in het algemeen treffen. Memorie van de Vlaamse Regering A.17.1. Het verzoekschrift bevat geen concrete gegevens in verband met de omvang en de ernst van het aangevoerde nadeel. Er bestaat geen gedegen systeem van opleidingsvergoedingen dat door de bestreden bepalingen zou worden doorkruist en het beweerde nadeel als zou dat systeem onmogelijk worden gemaakt, is louter hypothetisch. De aangevoerde nadelen, voor zover zij al reëel, ernstig en moeilijk te herstellen zouden zijn, worden niet berokkend door de decreetsbepalingen en worden niet uitgeschakeld door de vernietiging of schorsing ervan. De vrijheidsregeling vloeit immers reeds voort uit de vrijheid van vereniging, de vrijheid van arbeid en het beginsel van vrij verkeer van personen. Er kan worden verwezen naar het arrest Bosman van 15 december 1995 van het Hof van Justitie van de Europese Gemeenschappen.
A.17.2. La différence dénoncée entre le régime en région de langue A.17.2. Het aangeklaagde verschil tussen de regeling in het
néerlandaise et celui des autres régions linguistiques est une Nederlandse taalgebied en de andere taalgebieden is een normaal gevolg
conséquence normale de la compétence distincte de législateurs van de onderscheiden bevoegdheid van soevereine wetgevers. Indien
souverains. Si l'on y aper|$$|Accoit un préjudice, celui-ci ne hierin een nadeel wordt gezien, dan zou dat slechts hersteld kunnen
pourrait être réparé que par un régime uniforme, en niant donc totalement la souveraineté. A.17.3. La réintégration forcée d'un sportif qui a quitté son club est en tout cas exclue, car contraire à la liberté d'association, et éventuellement aussi à la liberté du travail et à la liberté de commerce et d'industrie. Pour le reste, le préjudice invoqué n'est pas causé par l'exécution immédiate du décret. Il n'est pas question d'urgence, d'autant que les parties requérantes, d'une part, ont attendu plus de cinq mois avant d'introduire leur demande et, d'autre part, ont demandé d'anticiper la période de résiliation visée à l'article 3, 1er, du décret. A.17.4. Quand bien même il serait impossible de mener une politique efficace des jeunes à défaut d'indemnités de formation, il ne s'agirait pas là d'un préjudice grave. Dans l'arrêt précité, la Cour de justice a déjà considéré que la perspective de recevoir de telles indemnités ne peut constituer un stimulant décisif pour engager de jeunes joueurs, ni un moyen adéquat pour financer ces activités. A.17.5. Enfin, nul sportif n'est obligé de rester affilié. Le sportif engagé devra éventuellement payer une indemnité de rupture. Le décret n'empêche pas qu'un dédommagement soit éventuellement d|$$|Axu pour cause de manquement contractuel. En tout état de cause, il s'agit d'un préjudice financier qui n'est pas difficilement réparable et dont les parties requérantes ne prétendent pas qu'il entra|$$|Axinerait l'effondrement de leur entreprise. Mémoire du Conseil des ministres A.18.1. Les parties requérantes ont attendu plus de cinq mois avant d'introduire leur demande. Elles ne peuvent faire valoir de maniére crédible qu'elles subiraient un préjudice grave difficilement réparable par suite du décret. A.18.2. Le préjudice financier que les parties requérantes invoquent est en principe réparable et ne constitue pas en soi un motif de suspension. A.18.3. Le lien invoqué entre la politique des jeunes pratiquée au worden met een eenvormige regeling, dus met volstrekte negatie van de soevereiniteit. A.17.3. Een gedwongen re|$$|Adintegratie van een sportbeoefenaar die zijn club heeft verlaten, is in ieder geval uitgesloten, want strijdig met de vrijheid van vereniging, en eventueel ook met de vrijheid van arbeid en met de vrijheid van handel en nijverheid. Voorts wordt het aangevoerde nadeel niet veroorzaakt door de onmiddellijke uitvoering van het decreet. Van dringende noodzakelijkheid is geen sprake, temeer daar de verzoekende partijen, enerzijds, meer dan vijf maanden hebben gewacht met het instellen van hun vordering en zij, anderzijds, een aanvraag hebben gedaan tot vervroeging van de opzeggingsperiode bedoeld in artikel 3, 1, van het decreet. A.17.4. Indien het al onmogelijk zou zijn bij gebrek aan opleidingsvergoedingen een efficiënt jeugdbeleid te voeren, dan nog kan dit niet als een ernstig nadeel worden beschouwd. In het voormelde arrest heeft het Hof van Justitie reeds gezegd dat het vooruitzicht dergelijke vergoedingen te ontvangen geen beslissende stimulans kan zijn om jonge spelers in dienst te nemen, noch een geschikt middel om die activiteiten te financieren. A.17.5. Ten slotte is geen enkele sportbeoefenaar verplicht aangesloten te blijven. De tewerkgestelde sportbeoefenaar zal eventueel een verbrekingsvergoeding moeten betalen. Het decreet verhindert niet dat eventueel een schadevergoeding wegens contractuele wanprestatie verschuldigd is. In ieder geval gaat het om een financieel nadeel dat niet moeilijk te herstellen is en waarvan de verzoekende partijen niet beweren dat dit de ondergang van hun ondernemingen tot gevolg zou hebben. Memorie van de Ministerraad A.18.1. De verzoekende partijen hebben meer dan vijf maanden gewacht met het instellen van hun vordering. Zij kunnen niet op geloofwaardige wijze aanvoeren dat zij een moeilijk te herstellen ernstig nadeel lijden door het decreet. A.18.2. Het financieel nadeel dat de verzoekende partijen aanvoeren is in beginsel herstelbaar en op zich geen reden tot schorsing. A.18.3. Het aangevoerde verband tussen het jeugdbeleid van de clubs en
sein des clubs et le systéme des indemnités de formation est plus que het systeem van de opleidingsvergoedingen is meer dan problematisch,
problématique, ainsi qu'en témoignent à la fois les travaux wat blijkt zowel uit de parlementaire voorbereiding van het
préparatoires du décret attaqué et l'arrêt Bosman de la Cour de aangevochten decreet als uit het arrest Bosman van het Hof van
justice. Justitie.
- B - - B -
Quant à la recevabilité Ten aanzien van de ontvankelijkheid
En ce qui concerne la capacité d'agir des parties requérantes Wat de bekwaamheid van de verzoekende partijen betreft
B.1.1. L'a.s.b.l. Union royale belge des sociétés de B.1.1. De v.z.w. Koninklijke Belgische Voetbalbond en de v.z.w.
football-association et l'a.s.b.l. Koninklijke Sportklub Tongeren, Koninklijke Sportklub Tongeren, verzoekende partijen, dienen zich voor
parties requérantes, se présentent à la Cour en leur qualité
d'associations sans but lucratif.
Le Gouvernement flamand et le Conseil des ministres font valoir que het Hof in hun hoedanigheid van verenigingen zonder winstoogmerk aan.
les parties requérantes n'ont pas la capacité requise pour ester en De Vlaamse Regering en de Ministerraad voeren aan dat de verzoekende
justice en tant qu'associations dotées de la personnalité juridique, partijen evenwel niet de vereiste bekwaamheid hebben om als een
dés lors qu'elles ne satisfont pas aux conditions de publicité vereniging met rechtspersoonlijkheid in rechte te treden, nu zij niet
définies dans la loi du 27 juin 1921" accordant la personnalité civile voldoen aan de vereisten inzake publiciteit bepaald in de wet van 27
aux associations sans but lucratif et aux établissements d'utilité juni 1921" waarbij aan de verenigingen zonder winstgevend doel en aan
publique " (ci-aprés : loi relative aux a.s.b.l.). de instellingen van openbaar nut rechtspersoonlijkheid wordt verleend " (hierna : v.z.w.-wet).
B.1.2. Les parties requérantes répliquent qu'il ne suffit pas d'alléguer sans plus qu'il n'est pas prouvé que les conditions de publicité contenues dans la loi relative aux a.s.b.l. sont remplies, mais qu'il convient de préciser quelle formalité n'a pas été respectée. Le Gouvernement flamand fait référence aux articles 3, 9 et 10 de la loi relative aux a.s.b.l. et le Conseil des ministres aux articles 3, 9, 10 et 11 de ladite loi. Ils précisent à suffisance quelles prescriptions de ces articles n'auraient pas été respectées. Le Conseil des ministres démontre pour le reste s'être informé du B.1.2. De verzoekende partijen repliceren dat het niet volstaat zonder meer aan te voeren dat niet bewezen is dat aan de publiciteitsvereisten van de v.z.w.-wet is voldaan, maar dat moet worden gepreciseerd welke formaliteit niet werd nageleefd. De Vlaamse Regering en de Ministerraad refereren aan de artikelen 3, 9 en 10, respectievelijk 3, 9, 10 en 11, van de v.z.w.-wet. Zij preciseren voldoende welke voorschriften van die artikelen niet in acht zouden zijn genomen. De Ministerraad maakt voorts aannemelijk dat navraag werd gedaan wat
dépôt des listes des membres, requis par l'article 10 de la loi betreft de bij artikel 10 van de v.z.w.-wet vereiste neerlegging van
relative aux a.s.b.l. de ledenlijsten.
Les parties qui soulévent l'exception visée à l'article 26 de la loi Van de partijen die de in artikel 26 van de v.z.w.-wet bedoelde
relative aux a.s.b.l. n'ont pas à fournir la preuve négative du exceptie aanvoeren, kan niet worden verwacht dat zij het negatief
non-respect des dispositions qu'elles invoquent. bewijs leveren van de niet-inachtneming van de bepalingen die zij
Dans ces conditions, l'exception ne peut être rejetée au motif qu'elle aanvoeren. In deze omstandigheden kan de exceptie niet worden verworpen als zou
serait imprécise. zij onduidelijk zijn.
B.1.3. Aux termes de l'article 3 de la loi relative aux a.s.b.l., B.1.3. Naar luid van artikel 3 van de v.z.w.-wet bezit de vereniging
l'association posséde la personnalité juridique à compter du jour rechtspersoonlijkheid vanaf de dag dat de statuten en de identiteit
o|$$|Agu les statuts et l'identité des membres du conseil van de leden van de raad van beheer in de bijlagen tot het Belgisch
d'administration sont publiés aux annexes du Moniteur belge. Staatsblad zijn bekendgemaakt.
Bien que l'article 26 de la loi relative aux a.s.b.l. renvoie tant à Hoewel in artikel 26 van de v.z.w.-wet wordt verwezen zowel naar
l'article 3 qu'aux articles 9, 10 et 11 de cette loi, il convient de artikel 3 van die wet als naar de artikelen 9, 10 en 11 ervan, moet
faire une distinction entre les conditions posées par l'article 3, qui een onderscheid worden gemaakt tussen de bij artikel 3 gestelde
sont indispensables en vue d'obtenir la personnalité juridique, et les vereisten, die onontbeerlijk zijn voor het verkrijgen van de
prescriptions des articles 9, 10 et 11, dont le non-respect ne met pas rechtspersoonlijkheid, en de voorschriften van de artikelen 9, 10 en
11, waarvan de niet-inachtneming de rechtspersoonlijkheid niet in het
en cause la personnalité juridique, mais bien l'opposabilité de gedrang brengt, maar wel de tegenstelbaarheid daarvan ten opzichte van
celle-ci aux tiers. derden.
Les parties requérantes ont annexé à leur requête une copie de leurs Bij hun verzoekschrift hebben de verzoekende partijen een kopie
statuts tels qu'ils ont été publiés aux annexes du Moniteur belge gevoegd van hun statuten zoals bekendgemaakt in de bijlagen tot het
respectivement le 30 juin 1988 et le 25 septembre 1969. Avant la Belgisch Staatsblad van 30 juni 1988, respectievelijk 25 september
clôture des débats concernant l'actuelle demande de suspension, les 1969. Vóór het sluiten van de debatten wat de huidige vordering tot
parties requérantes ont également déposé des copies d'annexes au schorsing betreft hebben de verzoekende partijen ook kopies neergelegd
Moniteur belge publiant l'identité de membres de leurs conseils van bijlagen tot het Belgisch Staatsblad waarin de identiteit van
d'administration. leden van hun raden van beheer is bekendgemaakt.
Les piéces du dossier révélent que les conditions de publication de Uit de stukken van het dossier blijkt dat aan de publicatievereisten
l'article 3 de la loi relative aux a.s.b.l. ont été remplies et que van artikel 3 van de v.z.w.-wet werd voldaan en dat de verenigingen
les associations avaient par conséquent la personnalité juridique derhalve de rechtspersoonlijkheid hadden toen het beroep tot
lorsqu'elles ont introduit le recours en annulation et la demande de vernietiging en de vordering tot schorsing werden ingesteld.
suspension. Il appara|$$|Axit certes que les administrateurs de l'a.s.b.l. Weliswaar blijkt dat de beheerders van de v.z.w. Koninklijke Sportklub
Koninklijke Sportklub Tongeren dont les noms ont été publiés aux Tongeren wier namen in de bijlagen tot het Belgisch Staatsblad zijn
annexes du Moniteur belge ne sont pas tous les mêmes que les personnes bekendgemaakt niet allen dezelfde zijn als de personen die deel
qui faisaient partie du conseil d'administration au moment de uitmaakten van de raad van beheer op het ogenblik van het indienen van
l'introduction du recours et de la demande de suspension. Ce constat het beroep en de vordering tot schorsing. Die vaststelling ontneemt de
ne prive toutefois pas la deuxiéme partie requérante de sa personnalité juridique. tweede verzoekende partij evenwel haar rechtspersoonlijkheid niet.
B.1.4. Toute omission relative aux exigences de publication contenues B.1.4. Niet elk verzuim wat de publicatievoorschriften van de
dans les articles 9, 10 et 11 de la loi relative aux a.s.b.l. n'a pas artikelen 9, 10 en 11 van de v.z.w.-wet betreft heeft
nécessairement pour effet que l'association ne puisse se prévaloir de noodzakelijkerwijs tot gevolg dat de vereniging zich tegenover derden
sa personnalité juridique vis-à-vis des tiers. Mais les tiers peuvent niet op haar rechtspersoonlijkheid kan beroepen. Maar derden kunnen
à juste titre refuser de reconna|$$|Axitre l'association comme terecht weigeren de vereniging als afzonderlijke rechtspersoon te
personne morale distincte lorsqu'il n'est pas satisfait aux exigences erkennen wanneer niet aan de wezenlijke voorschriften van die
essentielles de ces articles. artikelen is voldaan.
En particulier, les tiers peuvent demander que l'on certifie, sur la In het bijzonder kunnen derden vragen dat aan de hand van de
base de la publication de la nomination, de la démission ou de la bekendmaking van de benoeming, ontslagneming of afzetting van de
révocation des administrateurs, conformément à l'article 9, alinéa 2, beheerders, overeenkomstig artikel 9, tweede lid, van de v.z.w.-wet,
de la loi relative aux a.s.b.l., l'identité des membres du conseil
d'administration qui sont en principe compétents en vertu de l'article zekerheid wordt verschaft over de identiteit van de leden van de raad
13 de la loi relative aux a.s.b.l. pour représenter l'association. Il van beheer die krachtens artikel 13 van de v.z.w.-wet in beginsel
bevoegd zijn om de vereniging te vertegenwoordigen. Hieruit volgt dat
s'ensuit que les parties à l'instance peuvent demander qu'une partijen in een rechtsgeding ten aanzien van een vereniging zonder
association sans but lucratif agissant en tant que partie demanderesse winstoogmerk die als eisende partij in rechte treedt, mogen vragen dat
démontre avoir fait preuve de la diligence nécessaire pour la deze aantoont dat de nodige ijver aan de dag werd gelegd voor de
publication, aux annexes du Moniteur belge, de l'identité des membres bekendmaking, in de bijlagen tot het Belgisch Staatsblad, van de
du conseil d'administration qui ont décidé d'engager la procédure. identiteit van de leden van de raad van beheer die hebben beslist tot
het instellen van dat geding.
B.1.5.1. En vue de démontrer qu'elles ont respecté la condition posée B.1.5.1. Tot bewijs van de inachtneming van de in artikel 9, tweede
par l'article 9, alinéa 2, de la loi relative aux a.s.b.l., les lid, van de v.z.w.-wet gestelde vereiste hebben de verzoekende
parties requérantes ont annexé à une lettre du 11 avril 1997 adressée partijen als bijlage bij een schrijven van 11 april 1997 aan het Hof
à la Cour des copies d'extraits des annexes au Moniteur belge portant kopies bezorgd van uittreksels uit de bijlagen tot het Belgisch
certaines modifications de la composition de leurs conseils Staatsblad met betrekking tot bepaalde wijzigingen in de samenstelling
d'administration, qui ne permettent cependant d'établir leur van hun raden van beheer, waaruit die samenstelling evenwel slechts
fragmentair kon worden opgemaakt.
composition que de maniére fragmentaire. Vóór het sluiten van de debatten wat de vordering tot schorsing
Avant la clôture des débats relatifs à la demande de suspension, betreft heeft de v.z.w. Koninklijke Belgische Voetbalbond een kopie
l'a.s.b.l. Union royale belge des sociétés de football-association a bezorgd van de uittreksels uit de bijlagen tot het Belgisch Staatsblad
produit une copie des extraits publiés aux annexes du Moniteur belge waarin de namen en voornamen zijn vermeld van de personen die thans de
mentionnant les noms et prénoms des personnes qui composent raad van beheer van de eerste verzoekende partij uitmaken.
actuellement le conseil d'administration de la premiére partie Wat de tweede verzoekende partij betreft, blijkt evenwel voor
requérante. S'agissant de la seconde partie requérante, il n'appara|$$|Axit verschillende van de leden van de raad van beheer niet dat zij het
toutefois pas, dans le chef de plusieurs membres du conseil voorwerp zijn geweest van een bekendmaking in de bijlagen tot het
d'administration, qu'ils ont fait l'objet d'une mention publiée aux Belgisch Staatsblad. Die partij heeft daarentegen ter terechtzitting
annexes du Moniteur belge. Par contre, à l'audience du 17 avril 1997 - van 17 april 1997 - nadat ter terechtzitting van 15 april 1997 was
aprés qu'il eut été décidé à l'audience du 15 avril 1997 de continuer beslist de debatten voort te zetten - een kopie neergelegd van een
les débats -, cette partie a déposé la copie d'une lettre recommandée
du 16 avril 1997 adressée au Moniteur belge, demandant de publier le aangetekend schrijven van 16 april 1997 gericht aan het Belgisch
Staatsblad, waarin wordt gevraagd om het mandaat bekend te maken van
mandat de douze administrateurs, sur un total de dix-huit, qui avaient twaalf beheerders, op een totaal van achttien, die op de algemene
été désignés en assemblée générale du 30 juin 1994. vergadering van 30 juni 1994 waren aangewezen.
B.1.5.2. En ce qui concerne le respect des autres conditions de B.1.5.2. Ten aanzien van de inachtneming van de overige
publication par la premiére partie requérante, la Cour prend acte de publiciteitsvereisten door de eerste verzoekende partij neemt het Hof
la publication des statuts de l'association aux annexes du Moniteur akte van de bekendmaking van de statuten van de vereniging in de
belge du 30 juin 1988, de la confirmation, par le greffier du tribunal bijlagen tot het Belgisch Staatsblad van 30 juni 1988, van de
de premiére instance de Bruxelles, du dépôt de la liste des membres de bevestiging, door de griffier van de Rechtbank van eerste aanleg te
l'Union royale belge des sociétés de football-association effectué le Brussel, dat op 24 februari 1997 de ledenlijst van de Koninklijke
24 février 1997, et enfin de la mention, dans les piéces émanant de Belgische Voetbalbond werd neergelegd, en ten slotte van de
l'association, de ce qu'il s'agit d'une association sans but lucratif. vermelding, in de stukken uitgaande van de vereniging, van het feit
dat het een vereniging zonder winstoogmerk betreft.
B.2. Il résulte de ce qui précéde que la demande de suspension est B.2. Uit wat voorafgaat volgt dat de vordering tot schorsing
ontvankelijk is in zoverre zij is ingesteld door de eerste verzoekende
recevable en tant qu'elle est introduite par la premiére partie partij, doch niet in zoverre zij is ingesteld door de tweede
requérante, mais pas en tant qu'elle est introduite par la seconde verzoekende partij. Het Hof spreekt zich in het kader van het beperkte
partie requérante. Lors de l'examen limité de la recevabilité dans le onderzoek van de ontvankelijkheid naar aanleiding van de vordering tot
cadre de la demande de suspension, la Cour ne se prononce pas sur la schorsing niet uit over de mogelijkheid voor die partij om in het raam
possibilité qu'a cette partie de justifier encore, dans le cadre du van het beroep tot vernietiging alsnog blijk te geven van de
recours en annulation, du respect des exigences des articles 9, 10 et inachtneming van de voorschriften van de artikelen 9, 10 en 11 van de
11 de la loi relative aux a.s.b.l. v.z.w.-wet.
Quant à la demande de suspension Ten aanzien van de vordering tot schorsing
B.3. Aux termes de l'article 20, 1°, de la loi spéciale du 6 janvier B.3. Naar luid van artikel 20, 1°, van de bijzondere wet van 6 januari
1989 sur la Cour d'arbitrage, deux conditions de fond doivent être 1989 op het Arbitragehof dient aan twee grondvoorwaarden te zijn
remplies pour que la suspension puisse être décidée : voldaan opdat tot schorsing kan worden besloten :
- des moyens sérieux doivent être invoqués; - de middelen die worden aangevoerd moeten ernstig zijn;
- l'exécution immédiate de la régle attaquée doit risquer de causer un - de onmiddellijke uitvoering van de bestreden maatregel moet een
préjudice grave difficilement réparable. moeilijk te herstellen ernstig nadeel kunnen berokkenen.
Les deux conditions étant cumulatives, la constatation que l'une de Daar de twee voorwaarden cumulatief zijn, leidt de vaststelling dat
ces deux conditions n'est pas remplie entra|$$|Axine le rejet de la één van die voorwaarden niet is vervuld tot verwerping van de
demande de suspension. vordering tot schorsing.
En ce qui concerne le préjudice grave difficilement réparable Wat betreft het moeilijk te herstellen ernstig nadeel
B.4.1. Dans la mesure o|$$|Agu le préjudice grave difficilement B.4.1. In zoverre het moeilijk te herstellen ernstig nadeel dat is
réparable allégué à l'appui de la demande de suspension concerne la aangevoerd ter ondersteuning van de vordering tot schorsing betrekking
situation de la seconde partie requérante, l'a.s.b.l. Koninklijke heeft op de situatie van de tweede verzoekende partij, de v.z.w.
Sportklub Tongeren, le préjudice invoqué ne peut être pris en compte. Koninklijke Sportklub Tongeren, kan het aangevoerde nadeel niet in
B.4.2. La premiére partie requérante, l'a.s.b.l. Union royale belge overweging worden genomen.
des sociétés de football-association, insiste d'abord sur le fait que B.4.2. De eerste verzoekende partij, de v.z.w. Koninklijke Belgische
le préjudice consiste en ce que l'investissement dans la formation des Voetbalbond, voert in eerste instantie als nadeel aan dat de
jeunes a été réalisé à fonds perdus à cause du" régime de liberté ", investering in de opleiding van de jeugd verloren gaat door de
qui interdit toute forme d'indemnisation. zogenaamde vrijheidsregeling, waarbij elke vorm van vergoeding
B.4.3. L'article 22 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour verboden is. B.4.3. Krachtens artikel 22 van de bijzondere wet van 6 januari 1989
d'arbitrage prévoit que, pour satisfaire à la seconde condition de op het Arbitragehof moeten de partijen die de schorsing vorderen, om
l'article 20, 1°, de cette loi, les parties qui demandent la aan de tweede vereiste van artikel 20, 1°, van die wet te voldoen, in
suspension doivent, dans leur requête, soumettre à la Cour des faits hun verzoekschrift, aan het Hof concrete feiten voorleggen die
concrets qui démontrent à suffisance que l'exécution des dispositions voldoende bewijzen dat de uitvoering van de bestreden bepalingen, op
litigieuses, à la date d'entrée en vigueur fixée, risque de leur de datum van inwerkingtreding ervan, hun een ernstig en moeilijk te
causer un préjudice grave et difficilement réparable. herstellen nadeel kan berokkenen.
B.5. En ce qu'il est soutenu que le décret porte atteinte au rôle B.5. In zoverre wordt aangeklaagd dat het decreet afbreuk doet aan de
social qu'exerce la partie requérante en ce qui concerne la politique sociale rol die de verzoekende partij vervult inzake het jeugdbeleid
des jeunes des associations sportives, la gravité du préjudice allégué van de sportverenigingen is de ernst van het beweerde nadeel niet
n'est pas suffisamment démontrée dans son chef. voldoende aangetoond te haren aanzien.
B.6. La désorganisation qui découlerait de la différence des statuts B.6. De desorganisatie die zou voortspruiten uit het verschillend
des associations sportives selon que celles-ci relévent de la compétence de l'une ou de l'autre communauté n'est pas davantage démontrée. B.7. La partie requérante ajoute enfin que les dispositions décrétales attaquées auront pour effet que de nombreux sportifs non rémunérés pourront résilier leur affiliation auprés de leur association sportive et - sans qu'une indemnité puisse encore être payée - s'affilier à une autre association sportive, ce qui sera source de problémes inextricables et donnera lieu à d'innombrables conflits juridiques individuels et procédures judiciaires. La Cour observe qu'il était déjà possible de résilier l'affiliation statuut van de sportverenigingen naargelang zij onder de bevoegdheidssfeer van de ene of de andere gemeenschap vallen is al evenmin aangetoond. B.7. De verzoekende partij voert ten slotte nog aan dat de aangevochten decreetsbepalingen ertoe zullen leiden dat vele niet-betaalde sportbeoefenaars hun lidmaatschap bij hun sportvereniging zullen kunnen opzeggen en - zonder dat nog een vergoeding mag worden betaald - zich zullen kunnen aansluiten bij een andere sportvereniging, hetgeen aanleiding zal geven tot een onontwarbaar kluwen en talrijke individuele juridische conflicten en rechtsgedingen. Het Hof merkt op dat het reeds onder het stelsel van het voorheen
sous le régime du décret antérieur du 25 février 1975" fixant le geldende decreet van 25 februari 1975" tot vaststelling van het
statut du sportif amateur non rémunéré ". Pour sa part, la partie statuut van de niet-betaalde sportbeoefenaar " mogelijk was om het
requérante fait remarquer que déjà aujourd'hui, des procédures sont en lidmaatschap op te zeggen. Van haar kant doet de verzoekende partij
cours en ce qui concerne l'indemnité de formation réclamée. opmerken dat ook nu reeds procedures aan de gang zijn met betrekking
En réalité, le préjudice dénoncé concerne l'interdiction de réclamer tot de opleidingsvergoeding die wordt gevraagd. Het aangeklaagde nadeel heeft in wezen betrekking op het verbod om
encore une indemnité en cas de résiliation de l'affiliation et de naar aanleiding van de opzegging van het lidmaatschap en de overgang
transfert subséquent vers une autre association sportive. La partie naar een andere sportvereniging nog een vergoeding te vragen. De
requérante n'apporte cependant aucun élément concret démontrant la verzoekende partij brengt evenwel geen concrete gegevens aan waaruit
gravité de ce préjudice en ce qui la concerne. de ernst van dat nadeel te haren aanzien moet blijken.
B.8. De ce qui précéde, il appara|$$|Axit qu'il n'est pas satisfait à B.8. Uit wat voorafgaat blijkt dat niet is voldaan aan artikel 20, 1°,
l'article 20, 1°, de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof. De
d'arbitrage. La demande de suspension doit dés lors être rejetée. vordering tot schorsing moet dan ook worden verworpen.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
rejette la demande de suspension. verwerpt de vordering tot schorsing.
Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue fran|$$|Accaise, Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het
la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 6 mai 1997. Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 6 mei 1997.
Le greffier,Le président, De griffier,De voorzitter,
L. Potoms.L. De Gréve. L. Potoms.L. De Gréve.
^